26صفحه با قابلیت ویرایش
چکیده
جامعه ما در حال حاضر از جامعه سنتی به سوی جامعه صنعتی پیش رفته و هم اکنون نیز به سمت جامعه الکترونیک در حال حرکت است.بنابراین می‌توان گفت که فضاهای مجازی نقش بسیار تعیین کننده‌ای دارند به همین دلیل امروزه مدیریت دانش و اطلاعات نیازمند یک سری تغییرات در تکنولوژی‌هاست به طوری که باید به سمتی حرکت کنیم که در حداقل زمان بتوانیم حداکثر اطلاعات را به افراد ارایه دهیم. برای حرکت به این سمت نیازمند بازنگری جدی در حوزه نرم افزار، سخت افزار و تکنولوژی‌های جدید هستیم به طوری که کشورهای پیشرفته برای تاثیرگذاری فرهنگی از این فضای مجازی استفاده کرده و برنامه‌های کوتاه مدت و بلندمدت در این حوزه تدوین کرده‌اند.
تکنولوژی‌های جدید مانند فضای مجازی هم فرصت هستند و هم تهدید و چنانچه قبل از ورود این تکنولوژی‌ها نحوه درست استفاده از آن را یاد بگیریم تبعات منفی آن نیز کمتر خواهد شد. در واقع فضای مجازی یک فرصت است ولی اینکه چگونه از آن استفاده می‌شود جای بحث زیادی دارد. در مجموع هیچ راهی جز تن دادن به تکنولوژی و فناوری‌های نوین نداریم و راهش نیز این است که تدابیری انجام دهیم تا عوارض منفی آن کمتر شود. این موضوع لازمه‌اش آن است که چنانچه که تکنولوژی وارد کشور می‌شود به همراهش پیوست فرهنگی و اجتماعی نیز آورده شود و در کنار آن به مردم هم آموزش استفاده صحیح از تکنولوژی داده شود و هم آثار مثبت و منفی آن گوشزد شود.
در حالیکه آموزش مجازی، کاهش هزینه، سرعت و یکسان سازی اطلاعات و استفاده از ویدئو کنفرانس از جمله مزیت استفاده از فضای مجازی است اما در کشور ما هنوز به طور کامل استفاده صحیح از فضای مجازی و فرصت ها و چالش های آن فرهنگ سازی نشده است.
در مقاله حاضر برآنیم که به بررسی و تحلیل نقش فضای مجازی در نظام تعلیم و تربیت پرداخته و فرصت ها و چالش هایی را که در این ارتباط وجود دارد مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم.
کلید واژه : فضای مجازی،تعلیم و تربیت،فرصت ها،چالش ها
مقدمه
فضای مجازی پدیده‌ای نوین است که در دنیای کنونی انسان‌ها، با پیامدهای منفی یا مثبتش روز به روز در حال گسترش و فراگیر شدن است. گرچه این مقوله جهت مصارف مثبت و پیشبرد و پیشرفت در علوم و اطلاع رسانی در سطح جهانی طراحی شده است اما با گسترش روز افزون ، بعضا سوء استفاده‌های صورت می‌پذیرد که در صورت عدم توجه و بی موالاتی چه بسا منجر به از هم پاشیدن بنیاد خانواده‌ها گردد.
هر روزه شاهد برجسته سازی‌های از سوی رسانه‌ها و صاحب نظران جهت معرفی و بهبود بخشیدن آثار مثبت فضای مجازی و همچنین فعالیت‌ها، ایده‌ها و پیشنهاداتی جهت کاهش آثار منفی آن هستیم.
در سطح کلان و بصورت کلی فضای مجازی آثار مثبتی از قبیل تجارت الکترونیک در عالم اقتصاد، کاهش بسیاری از هزینه‌ها در بعد اجتماعی، سرعت در انتقال داده‌ها و اخبار و پیشرفت در تسلط به زبان جهانی انگلیسی در بعد اطلاع رسانی و فرهنگی و … را در پی داشته است.
همچنین این شبکه گسترده در بهبود امنیت ملی کشورها و جوامع انسانی و ارتباط گسترده ای که بین سازمان‌ها و موسسات و مشتریان مختلف و روابط خانوادگی تاثیر قابل ملاحظه و مؤثری داشته است.
فضای مجازی تأثیرات و نمودهای مختلفی در خانواده‌های مختلف داشته است. به‌گونه‌ای که در جایی باعث بهبود بخشی و حتی احیای روابط بین اعضای خانواده شده و در جایی بنیان خانواده‌ای را تخریب و باعث نابودی و از هم پاشیدگی آن شده است.
در جوامع امروزی فضای مجازی باعث گردیده است که نقش گفت‌وگو بسیار کمرنگ‌تر از گذشته شود به‌طوری که با گسترش رسانه‌های ارتباط جمعی ارتباطات میان افراد کاهش یافته و کمتر می‌بینیم که در ادارات، سازمان‌ها، اجتماعات نزدیکان و دوستان و خانواده‌ها افراد با یکدیگر به گفت‌وگو و تبادل نظر بپردازند و این عدم تمایل برای گفت‌وگو می‌تواند زنگ خطری برای ارتباطات بین انسان‌ها باشد.
بیان مسئله
در خانواده‌های امروز شاهد این ماجرا هستیم که فرد پس از بازگشت از محل کار یا تحصیل یا … به کانون خانواده بلافاصله به اتاق خویش رفته و مشغول کار با رایانه و فضای مجازی می‌شود و حتی وعده‌های غذایی و میان وعده‌های خود را به جای اینکه در کنار خانواده و با لذت میل کند با عجله پشت همان میز رایانه میل می‌کنند. این کاهش گفت‌وگوهای خانوادگی پیامدهای جبران ناپذیری را به دنبال دارد، از جمله میزان شناخت افراد خانواده نسبت به یکدیگر را کاسته و باعث بدبینی‌ها و در نتیجه عدم اعتماد اعضای خانواده نسبت به یکدیگر شده و این‌گونه می‌شود که پس از مدتی این ارتباط ضعیف و بدبینانه باعث گوشه گیری (به‌خصوص‌نوجوانان و جوانان) و عدم رغبت به زندگی اجتماعی و ارتباط با خانواده می‌شود.
دانلودفضای مجازی و نظام تعلیم و تربیت
