پایان نامه کارشناسی ارشد علوم سیاسی
گرایش مطالعات منطقه ای
158 صفحه
چکیده:
پیوندهای محکم تاریخی و فرهنگی ایران و روسیه با آسیای مرکزی، زمینه ساز روابط این دو کشور با منطقه ای است که در دوره های تاریخی گوناگون بخشی از قلمرو آن ها را تشکیل می داده است. بعد از فروپاشی شوروی، ایران بطور مستقل آغاز به برقراری رابطه با این کشورها نمود. با این همه روابط با کشورهای آسیای مرکزی به دلیل نقش و نفوذی که روسیه در آن ها داشته و تاکنون نیز بخشی از آن را حفظ کرده است، با دشواری هایی همراه است. این منطقه همچنین با چالش هایی درگیر است که منافع دو کشور ایران و روسیه را تحت تأثیر خود قرار می دهد و بنابراین هر کشور سیاست خارجی و منافع خاص خود را در این زمینه دنبال می کند. این چالش ها عبارتند از: رژیم حقوقی دریای خزر، مسیرهای انتقال انرژی، تهدیدهای امنیتی موجود در منطقه همانند مسائل قومی و غیر آن. به همین دلیل سیاست خارجی این دو گاهی با یکدیگر اشتراک دارد و در مواقعی نیز شاهد اختلاف میان آن در سطح منطقه هستیم. سؤال اصلی در این رابطه این است که مهمترین علت اشتراک و نیز مهمترین علت اختلاف سیاست خارجی دو کشور ایران و روسیه در آسیای مرکزی چیست؟ فرضیۀ مطرح شده در پاسخ به این سؤال این است که مهمترین علت اشتراک سیاست خارجی دو کشور در منطقه تأمین امنیت منطقه و مهمترین علت اختلاف سیاست خارجی دو کشور، رقابت های منطقه ای موجود در آسیای مرکزی است. در این پژوهش با بررسی این فرضیه آشکار گردید که از آنجا که مهمترین هدف دو کشور در آسیای مرکزی تأمین و حفظ امنیت می باشد؛ این هدف مشترک، در بسیاری موارد اشتراک در سیاست خارجی دو کشور را موجب گردیده است. ولی از سوی دیگر رقابت های موجود در منطقه، اختلاف هایی را در سیاست خارجی دو کشور موجب گردیده که در این پژوهش به آن ها پرداخته شده است.
کلید واژه ها: آسیای مرکزی، امنیت منطقه ای، رقابت های منطقه ای، سیاست خارجی ایران، سیاست خارجی روسیه، دریای خزر، جنگ داخلی تاجیکستان، اسلامگرایی، منابع انرژی
پایان نامه کارشناسی ارشد مطالعه مقایسه ای سیاست خارجی ایران و روسیه در آسیای مرکزی