مشخصات این فایل
عنوان: سیره پیامبر اکرم در بیت المال
فرمت فایل : word( قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 23
این مقاله درمورد سیره پیامبر اکرم در بیت المال می باشد.
خلاصه آنچه در مقاله سیره پیامبر اکرم در بیت المال می خوانید :
ح. نظارت عمومى
پیامبر اکرم(ص) با ایجاد حس مسئولیت در وجود اقشار مختلف مردم,یک نوع نظارت غیر مستقیم و دائم و همه گیر را ایجاد نمود و فرمود: ))کلکم راع و کلکم مسئول... ))(48);همه شما دیده بان و نگهبان و همه شما مورد سوال هستید..((
))نظارت)) از ارکان مدیریت به شمار مىآید چرا که به وسیله آن, دستگاه ها ـ از جمله بیت المال ـ از انحراف و فساد به دور خواهند بود و پیامبر اکرم(ص) با نظارت مستقیم و غیر مستقیم, از حریم بیت المال حفاظت نموده, فساد و انحراف را از آن دور کردند.
O مصرف بیت المال
اموالى که بیت المال و اموال عمومى محسوب مى شود گاهى مورد مصرف آن مشخص است ; مانند غنیمت جنگى که مالک آن بعد از جدا کردن خمس آن, رزمندگان اسلام اند و بایستى بین آن ها تقسیم شود که پیامبر اکرم(ص) بعد از پایان یافتن جنگ ها, این کار را انجام مى داد.
و گاهى مورد مصرف آن عام است; مثل خمس که مالک آن مقام نبوت است و در مواردى که پیامبر اکرم(ص) مصلحت اسلام و مسلمین را در آن ببیند, هزینه مى شود; همانند هزینه براى امور زیربنایى, کمک به نیازمندان جامعه و امثال آن ها.
آن حضرت قسمتى از اموال به دست آمده از قبیله بنى نضیر را در جهت تجهیز رزمندگان به اسب و سلاح جنگى, مصرف مى کرد.(49) و قسمت دیگرى از آن را در جهت فقر زدایى بین مهاجرانى که در مضیقه بودند, تقسیم مى کرد.(50(
وگاه از خمس همچون زکات, براى تإلیف قلوب و محبت تازه مسلمانان استفاده مى کرد. همان طور که خمس غنیمت هاى به دست آمده از جنگ طائف را میان سران قریش که تازه مسلمان شده بودند, تقسیم کرد از قبیل ابوسفیان,معاویه, حکیم بن حزام, حارث بن حارث, حارث بن هشام, سهیل بن عمرو و عده ى دیگرى که پیامبر اکرم (ص) طبق شإن هر کدام تعدادى شتر به آن ها عطا کرد.(51(
به طور کلى احتیاجات عمومى در زمان پیامبر(ص) بر دو گونه بود: یکى مخارج برنامه هاى حکومت اسلامى و دیگرى بالا بردن سطح زندگى همه مردم که نتیجه آن, ایجاد تعادل و توازن اجتماعى بود. آن حضرت با هزینه صحیح و دقیق بیت المال, عقب ماندگى شدید اقتصادى را که مانع پیشرفت و تحقق اهداف مقدس اسلامى بود, مرتفع ساخت. از این رو نیمى از محصول اراضى خیبر را جهت فقرزدایى و نیمى دیگر را براى هزینه هاى حکومتى از قبیل تجهیز سپاه و هیإت هاى نمایندگى و دیگر مخارج حکومتى به کار برد.
آن حضرت بیت المال را جهت تإمین اجتماعى اقشار بى بضاعت به کار برد و اعلام کرد:
))من ترک ضیاعا فعلى ضیاعه و من ترک دینا فعلى دینه (52) ; هر کس کشتزارى بر جاى نهد, محافظت از آن به عهده من است و هر کس مدیون بمیرد, اداى دینش وظیفه من است.((
و باز مى فرماید:((هر بدهکارى که نزد والى یى از والیان مسلمین برود و براى والى یى روشن شود که او در اداى دینش ناتوان است, در این جا بر والى مسلمین است که دین او را از اموال مسلمین اداکند.))(53(
همین طور براى فراهم کردن مقدمات ازدواج جوانان, از بیت المال استفاده مى کرد مثلا پیامبر(ص) از اموال خمس ـ که در اختیار حضرت بود ـ هزینه ازدواج عبدالمطلب بن ربیعه و فضل بن عباس را پرداخت کرد.(54(
مسئولین بیت المال
پیامبر اکرم(ص) مسئولین بیت المال را بر اساس دارا بودن تقوا انتخاب مى کرد; از این رو هنگام ابلاغ حکم مسئولیت به آن ها بر حفظ تقوا در تمام موارد,تإکید مى کرد. همان طور که در عهد نامه خود به عمرو بن حزم, هنگام گسیل داشتن وى به استاندارى یمن و مدیریت بیت المال, او را به رعایت تقوا در انجام وظایفش سفارش مى کند.(55)و زهد و پاکدامنى از طمع را که زمینه رعایت حقوق بیت المال و صاحبان حق است, شرط مسئولین بیت المال مى داند.
بر شایسته سالارى که از اصولى ترین شرایط براى انتخاب عاملان و کارگزاران است, تإکید فراوان مى کند. چنانچه در سیره آن حضرت آمده است که از میان تمام مسلمان ها جوان بیست ساله اى را به نام عتاب بن اسید براى فرماندارى مکه برگزید و فرمانى برایش صادر کرد و به او فرمود:((یا عتاب تدرى على من استعملتک؟ على اهل الله عزو جل و لو اعلم لهم خیرا منک استعملته علیهم(56);اى عتاب! آیا مى دانى تو را فرماندار کدام گروه قرا دهم؟بر اهل الله عزوجل (تو را بر اهل حرم خدا و ساکنان مکه والى نمودم. و اگر در میان مسلمانان کسى را براى این مقام شایسته تر از تو مى یافتم این کار را به او مى سپردم((.
همان طور که مى فرماید: ((من استعمل عاملا من المسلمین و هو یعلم إن فیهم من هو اولى بذلک منه و إعلم بکتاب الله و سنه نبیه, خان الله و رسوله و جمیع المسلمین ;(57) هر کس کارگزارى از مسلمین را به کار بگیرد و حال آن که مى داند در بین مسلمانان کسى هست که از او شایسته تر و داناتر به کتاب خدا و سنت رسولش است, به خداوند و رسول او و تمام مسلمانان خیانت کرده است((
بخشی از فهرست مطالب مقاله سیره پیامبر اکرم در بیت المال
معناى بیت المال
2 ـ خمس
4 ـ جزیه
5 ـ خراج
O گردآورى اموال بیت المال
1 ـ عدم ذخیره سازى
2 ـ مساوات در تقسیم
3 ـ محافظت از بیت المال
ج. توبیخ و مجازات
. نصب مإموران حفاظتى
ح. نظارت عمومى
O مصرف بیت المال
پى نوشت ها
دانلود تحقیق سیره پیامبر اکرم در بیت المال
