مقدمه:
قرن بیستم، قرن اختراع پدیده‌های شگفت‌انگیز بشری است و بدون شک یکی از شگفت‌انگیزترین پدیده‌های این عصر نوظهور صنعت سینما و به دنبال آن تلویزیون است.
پرده سینما به تصاویر جان بخشید و تلویزیون این تصاویر متحرک را به اعماق اجتماع و کانونهای خانوادگی انتقال داد. جاذبه دیگر تلویزیون آنچنان بود که جعبه اسرار آمیز و جادویی لقبش داده‌اند و با گذشت زمان این جعبه جادویی همه مرزها را پشت سر نهاد و سراسر جهان را تسخیر کرد به گونه‌ای که امروزه در اقصی نقاط عالم کمتر جایی را می‌توان یافت که مردم از چشم دوختن به صفحه تلویزیون لذت نبرند و ساعاتی از زندگی خود را با دیدن برنامه‌ها سپری نکنند. نفوذ تلویزیون در دنیای کنونی امری بدیهی است و نقش آن در آموزش، هدایت، جهت‌دهی و قالب‌سازی افکار عمومی جامعه انکار‌ناپذیر است، به همین دلیل تلویزیون به عنوان یکی از ابزارهای اصلی در نفوذ «افکار عمومی» مورد استفاده قرار می‌گیرد. تأثیر رسانه‌های صوتی- تصویری، بویژه تلویزیون، بر افراد می‌تواند مثبت یا منفی باشد. نوع تأثیر این رسانه‌ها به نوع برنامه‌ای که از آنها پخش می‌شود و به طبیعت افرادی که در معرض آنها قرار دارند بستگی دارد. اگر محتوای ارائه شده مفید باشد، تأثیر نیکویی بر افراد می‌گذارد و اگر محتوای آن مضر باشد، تأثیر سوئی بر رفتارها، نگرشها،ارزشها، باورها و شخصیت او بر جای خواهد گذاشت. همینطور، در مورد نگرشها و آگاهی‌ها و ارزشهای دینی که تلویزیون در قالب برنامه‌های مختلف، از جمله پخش به صورت فیلم‌ها و سریالها نمایش می‌دهد و از این طریق اثرات زیادی را بر روی افکار عمومی خصوصاً نسل جوان می‌گذارند، یعنی اگر نگرشها و آگاهی‌ها و ارزشهایی که تلویزیون ارائه می‌کند با نگرشها، رفتارها، آگاهی‌ها و ارزشهای مطلوب دینی جامعه سازگار باشد این برنامه‌ها نیز تأثیر مثبتی بر ارزشهای دینی افراد خواهند داشت اما اگر مغایر با نگرشها و آگاهی‌ها و ارزشهای مطلوب دینی جامعه باشند، تأثیری منفی بر جای خواهند گذاشت. تلویزیون به دلیل گسترة وسیعی که دارد و به دلیل اینکه به آسانی در دسترس همه است، بیش از رسانه‌های صوتی و تصویری دیگر در این مورد تأثیرگذار است. (داوودی، 1384، 116و112). بنابراین رسانه‌های جمعی بویژه تلویزیون نقش مهمی خواه مثبت یا منفی در درونی‌کردن ارزشهای دینی افراد خصوصاً نسل جوان دارد. با این وجود و با توجه به تلاشهای صورت گرفته در این راستا، هنوز هم جوانان ما نتوانسته‌اند هنجارهای دینی - مذهبی را برای خود درونی سازند، واقعاً چرا ؟!
با توجه به مطالب بیان شده محقق در سدد برآمده تا با نگارش تحقیق حاضر با عنوان: تأثیر سریالهای تلویزیونی ماه رمضان بر بالا رفتن ارزشهای دینی در جامعه، بین دانش‌آموزان دختر دبیرستانی شهرستان دزفول در سال 87-1386، گامی هر چند کوچک در راستای علت‌یابی و حل این مسئله بردارد. تحقیق حاضر شامل چهار فصل است:
فصل اول که مقدمات و کلیات است به عناوینی چون: اهمیت موضوع؛ که در بالا بیان گردیده، طرح مسئله؛ در مورد اینکه: چرا امروزه با توجه به گسترش ابعاد دینی در جامعه و بسط هنجارهای مذهبی، جوانان ما نتوانسته‌اند در زندگی خود هنجارهای دینی - مذهبی را درونی کنند؟، سؤال طرح می‌کند. هدف پژوهش؛ که شناخت ابعاد دینی و هنجارهای مذهبی در جامعه را در نظر می‌گیرد و ارائه راهکارهایی برای گسترش و تفهیم هنجارهای عقلانی- دینی و ارائه پیشنهاداتی برای انسجام و بهتر درونی‌شدن و عملی‌کردن هنجارهای مذهبی در میان جوانان را الزامی می‌داند. بیان ابعاد پژوهش؛ نیز در دو بعد اجتماعی و فرهنگی ذکر گردیده و آنها را از جوانب مختلف توضیح داده و متغیرها را نیز بیان نموده. فرضیه یا سؤالات پژوهشی؛ که اثر عواملی چون آداب و رسوم فرهنگی، نحوة جامعه‌پذیری فرد، روابط متقابل اجتماعی افراد نسبت به هم، عضویت در نهادها و گروههای مذهبی، افزایش روابط خانوادگی، را بر روی رشد هویت دینی (مذهبی) افراد بیان می‌کند و بر این اساس در فصل چهارم تحقیق به سنجش این اثرات می‌پردازد که به رد یا تأیید فرضیه می‌انجامد. تحلیل تئوریک؛ هم اندیشه‌های جامعه‌شناس مرتبط با موضوع تحقیق یعنی پارسونز را مورد بحث قرار می‌دهد. به نظر پارسونز افراد در نتیجة یک فراگرد موفق اجتماعی هنجارها و ارزشهای یک فرهنگ را ملکة ذهنشان می‌سازند. وقتی هنجارها و ارزشها اینگونه شدند او دیگر دربارة درستی یا نادرستی، شایستگی یا ناشایستگی هنجارها و ارزشها تردیدی روا نمی‌دارند ، در این صورت شخص به خودی خود از هنجارها پیروی می‌کند و بر اثر درون ذهنی‌شدن آنها به رفتار اجتماعی خود ادامه می‌دهد. به نظر وی در جامعه اسلوبهای گوناگون و متنوعی وجود دارد. اسلوبهای جدید که وارد جامعه می‌شوند پس از مدتی به صورت اسلوبهای قدیمی درونی می‌شوند و در جامعه باقی می‌مانند. رسانه‌های ارتباط جمعی خصوصاً تلویزیون، یکی از وسایلی است که در درونی‌کردن ارزشهای موجود در جامعه در بین افراد نقش مهمی دارد. تلویزیون به عنوان وسیله‌ای اطلاع‌دهنده و مورد توجه عموم افراد جامعه قطعاً با راههای جدیدی که در رابطه با دادن اطلاعات دارد می‌تواند بیشترین تأثیر را در مورد بهتر درونی‌شدن ارزشها و هنجارها عهده‌دار گردد. پیشینة تحقیق؛ در این قسمت ابتدا نقش تلویزیون در فرهنگ عامه و بعد از آن نقش فیلم‌ها و سریالها در فرهنگ عامه و در پایان با آوردن یک نمونه عینی از این فیلم‌ها و سریالها یعنی پدیدة اوشینیسم در ایران را مورد بررسی قرار می‌دهد. درآخر این فصل اصطلاحات و مفاهیم ، با در اختیار داشتن منابع مختلف تعریف شده و محدودة مطالعاتی( قلمرو زمانی و مکانی) نیز ذکر گردید.
در فصل دوم با عنوان ادبیات موضوعی (مرور متون مطالعاتی) ، با استفاده از چندین مقاله، نقش دین در ساخت فرهنگ، فصل مشترک رسانه- فرهنگ و دین، فن‌آوری و نظریه سه وجهی رسانه، دریافت معنای دین از تلویزیون، رسانه‌ها و شکلگیری حوزه‌های عمومی دین، تلویزیون دینی مناسک جبران‌گرا در نمایش بزرگتر اجتماعی ، مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرند.
روش تحقیق، فصل سوم پژوهش حاضر را در بر می‌گیرد. در اینجا بیان می‌شود که نوع روش تحقیق پیمایشی است و از طریق تکنیک پرسشنامه اطلاعات جمع‌آوری می‌شود، سپس جامعه آماری مورد نظر می‌باشد که شامل کل دانش‌آموزان دبیرستانی شهرستان دزفول که 6571 نفر هستند. از شیوة نمونه‌گیری که به صورت تصادفی ساده و با حجم نمونه 125 نفر استفاده شده است. با استفاده از روش آماری x2 (کی‌دو) به تجزیه و تحلیل اطلاعات، شرح داده شده است و در پایان نیز چگونگی ارائه نتایج بیان گردیده است.
فصل چهارم که همان جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات است. با توجه به داده‌های بدست آمده، جداول آماری را با فراوانی و درصد‌گیری و در نتیجه با روش x2 (کی‌دو) و با استفاده از جدول و رسم نمودار میله‌ای به سنجش فرضیه‌ها پرداخته شده است که در این مرحله رد یا تأیید شدن فرضیات مشخص می‌شود. پایان این فصل نتیجه‌گیری و ذکر محدودیتها و ارائه پیشنهادات می‌باشد که از داده‌های بدست آمده و تحلیل تئوریک جهت تبیین رد یا اثبات فرضیه‌ها استفاده شده است.
می‌توان گفت که: با توجه به تلاشهای صورت گرفته از سوی رسانه‌های جمعی بویژه تلویزیون، جامعه در راستای درونی‌کردن ارزشهای دینی، به سمت هر چه بهتر و بیشتر درونی‌شدن ارزشها حرکت کرده و در این امر تا حدودی موفق بوده است.
شامل 123 صفحه Word
دانلود تحقیق نوجوانان و رسانه های تصویری (استفاده و بهره مندی نوجوانان از رسانه های تصویری)