دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
قسمت حرکتی (وابران) سیستم عصبی را می توان به دو بخش اصلی تقسیم نمود : بخش خودمختار (اتونوم) و بخش پیکری (سوماتیک) سیست م اعصاب اتونوم (ANS) اصولاً خودمختار (غیر وابسته) می باشد و فعالیتهای آن تحت کنترل مستقیم هوشیاری قرار ندارند. سیستم اعصاب اتونوم عمدتاً با احشائی ارتباط دارد (برون ده قلب ، جریان خون به ارگانهای مختلف ، هضم و غیره) که برای زندگی لازم هستند. قسمت سوماتیک (پیکری) اصولاً غیر خودمختار می باشد و با کنترل هوشیارانه عملکردهایی مانند حرکت ، تنفس و وضعیت ارتباط دارد. هر دو سیستم و رودیهای (input) آوران (حسی) مهمی دارند که حواس انسان را فراهم می کنند و از طریق برون ده حرکتی را تعدیل می نمایند.
سیستم عصبی چندین خاصیت مشترک با سیستم اصلی دیگری که در کنترل عملکرد بدن دخیل است یعنی سیستم آندوکرین ، دارد. این خاصیت ها ، شامل سطح بالایی از همگرایی (integration) در مغز، توانایی تأثیر این روندها در مناطق دور دست بدن و استفاده زیاد از فیدبک منفی (negative feedback) می باشد. هر دو سیستم برای انتقال اطلاعات از مواد شیمیایی استفاده می کنند. در سیستم عصبی انتقال شیمیایی بین سلولهای عصبی و بین سلولهای عصبی و سلولهای عمل کننده آنها رخ می دهد. انتقال شیمیایی از طریق آزادسازی مقادیر کمی مواد ناقل از انتهای اعصاب بداخل شکاف عبور می کند و سلول پس سیناپسی را توسط اتصال به مولکولهای رسپتوری خاص ، فعال یا مهار می کند.
ما می توانیم با بکار بردن داروهایی که فعالیت ناقلهای شیمیایی را تقلید یا بلوک می کنند ، خیلی از عملکردهای اتونومیک را به صورت اختصاصی تعدیل نمائیم. این عملکردها اکثر بافتهای عمل کننده را درگیر می کنند که شامل : ماهیچه قلب ، عضلات صاف ، آندوتلیوم عروق ، غدد و انتهای اعصاب پیش سیناپسی هستند. داروهای اتونومیک در خیلی از موقعیتهای بالینی مفید هستند.
آناتومی سیستم اعصاب اتونومیک
سیستم اعصاب اتونومیک براساس آناتومی به دو قسمت عمده تقسیم می شود : قسمت سمپاتیک (توراکولومبار) و قسمت پاراسمپاتیک (کرانیوساکرال) (شکل 1-6) هر دو سیستم از هسته هایی که در سیستم اعصاب مرکزی قرار دارند ، منشأ می گیرند و فیبرهای وابران پره گانگلیونیک را ایجاد می کنند که از ساقه مغز (brain stem) یا نخاع شوکی خارج می شوند و در گانگلیونهای موتور خاتمه می یابند. فیبرهای پره گانگلیونیک سمپاتیک از طریق اعصاب نخاعی سینه ای و کمری از سیستم اعصاب مرکزی خرج
می شوند. به همین دلیل به آنها سیستم توراکولومبار نیز گفته می شود. فیبرهای پره گانگلیونیک پاراسمپاتیک ، سیستم اعصاب مرکزی را از طریق اعصاب کرانیال (جمجمه ای) (بخصوص اعصاب 10 ، 9 ، 7 ، 3) و ریشه های نخاعی سوم و چهارم ساکرال ترک
می کنند.
اکثر فیبرهای پره گانگلیونیک سمپاتیک در گانگلیونهایی که در زنجیره پاراورتبرال هستند و در هر دو کنارستون فقرات قرار گرفته اند ، خاتمه می یابند. بقیه گانگلیونهای سمپاتیک در جلوی مهره ها (prevertebral) قرار گرفته اند. از این گانگلیونها ، فیبرهای پست گانگلیونی برای عصب دهی بافتها خارج می شوند. بعضی از فیبرهای پره گانگلیونی پاراسمپاتیک در گانگلیونهای پاراسمپاتیکی که در خارج (کنار) عضو عصب دهی شده قرار دارند ، خاتمه می یابند : گانگلیونهای مژگانی (ciliary) ، پتریگوپالاتین ، ساب ماندیبولار ، اوتیگرو چندین گانگلیون لگنی. اکثر قیبرهای پره گانگلیونیک پاراسمپاتیک در سلولهای گانگلیونی که بطور پراکنده یا بصورت شبکه در جدار عضوهای عصب دهی شده وجود دارند ، خاتمه می یابند. این نکته مهم را نباید فراموش کنیم که کلمات سمپاتیک و پاراسمپاتیک ، لغاتی آناتومیک هستند و نوع ناقل شیمیایی آزاد شده از انتهای اعصاب و نوع اثر (تحریکی یا مهاری) که توسط فعالیت این اعصاب ایجاد می شود ، بستگی ندارند.
علاوه بر این قسمتهای حرکتی محیطی سیستم اعصاب اتونوم که بخوبی شناخته شده اند ، تعداد زیادی از رشته های آوران وجود دارند که از محیط به سمت مراکز همگرایی طی مسیر می کنند و شامل شبکه آنتریک در روده ، گانگلیونهای اتونومیک و سیستم اعصابا مرکزی می باشند. خیلی از نرونهای حسی که در سیستم اعصاب مرکزی پایان می یابند در مراکز همگرایی هیپوتالاموس و مدولا خاتمه پیدا می کنند و فعالیت رفلکسی حرکتی را بر می انگیزند. این رفلکس ها توسط فیبرهای وابرانی که در بالا توضیح داده شد. به سلولهای عمل کننده انتقال می یابند. شواهد فراینده ای وجود دارد که تعدادی از این فیبرهای حسی ، دارای عملکرد حرکتی محیطی مهمی هستند (سیستم های غیر آدرنرژیک ، غیر کلی نرژیک در ذیل ملاحظه شود).
سیستم اعصاب روده ای (enteric nervous system = ENS) مجموعه ای از نرونهایی است که در دیواره دستگاه معدی ـ روده ای قرار گرفته اند (شکل 2-6) و گاهی اوقات بعنوان بخش سوم ANS در نظر گرفته می شود.
سیستم اعصاب روده ای شامل شبکه میانتریک (شبکه آنورباخ) و شبکه زیر مخاطی (شبکه مایسنر) می باشد (Furness سال 1987 ملاحشه گردد). این شبکه عصبی ، فیبرهای پره گانگلیونیک را از سیستم پاراسمپاتیک و آکسون های پست گانگلیونیک را از سیستم سمپاتیک و همچنین و رودهای حسی را از جدار روده دریافت می کند فیبرهایی از جسم سلولی این شبکه جهت کنترل حرکت به عضلات صاف روده می روند. فیبرهای حرکتی دیگری نیز به سلولهای ترشحی می رسند. فیبرهای حسی اطلاعات را از مخاط و گیرنده های کششی به نورونهای حرکتی واقع در این شبکه و به نورونهای پست گانگلیونی سمپاتیک انتقال می دهند. بنظر می رسد که فیبرهای پاراسمپاتیک و سمپاتیکی که در شبکه عصبی روده ایا سیناپس می کنند ، نقش تعدیل کنندگی دارند. این مطلب توسط این مشاهده که محرومیت از ورودیهای (input) هر دو جزء ANS ، نمی تواند فعالیت را در شبکه ها متوقف کند (نه در عضلات صاف و نه غددی که توسط آنها عصب دهی
می شوند)، ثابت می شود.
ماهیت شیمیایی ناقلهای سیستم اعصاب اتونومیک
یک تقسیم بندی مهم متداول اعصاب اتونومیک بر پایه ملکولهای ترانسمیتر اصلی
می باشد (استیل کولین یا نوراپی نفرین) که از دکمه ها (boutons) یا واریکوزیته های (varicosities) انتهای آنها آزاد می گردد. تعداد زیادی از فیبرهای سیستم اعصاب اتونومیک محیطی ، استیل کولین ساخته و آزاد می کنند ، آنها فیبرهای کولینرژیک هستند ، یعنی با آزاد کردن استیل کولین فعالیت می کنند. همچنانکه در شکل 1-6 نشان داده شده است ، این فیبرها شامل تمام فیبرهای وابران اتونومیک پره گانگلیونیک و همچنین فیبرهای موتور سوماتیک (غیر اتونومیک) عضلات اسکلتی هستند. پس تقریباً تمام فیبرهای وابرانی که سیستم اعصاب مرکزی را ترک می کنند. کولینرژیک می باشند. علاوه بر این ، تمام فیبرهای پست گانگلیونیک پاراسمپاتیک و تعدادی از فیبرهای پست گانگلیونیک سمپاتیک ، کولینرژیک هستند. اکثر فیبرهای سمپاتیک پست گانگلیونیک نوراپی نفرین (نورآدرنالین) آزاد می کنند ، آنا فیبرهای نورآدرنرژیک (اغلب برای سادگی آدرنرژیک نامیده می شوند) می باشند ، یعنی توسط آزاد کردن نوراپی نفرین عمل
می کنند. خصوصیات این ناقل بصورت شماتیک در شکل 1-6 نشان داده شده است. همچنانکه در بالا اشاره شد ، تعدادی از فیبرهای سمپاتیک ، استیل کولین آزاد می کنند. شواهد قابل توجهی وجود دارد که بعضی از فیبرهای سمپاتیک محیطی ، دوپامین آزاد
می کنند. سلولهای مدولاری آدرنال (فوق کلیه) که از نظر جنین شناسی آنالوگ نرونهای سمپاتیک پست گانگلیونیک می باشند ، مخلوطی ازاپی نفرین و نوراپی نفرین آزاد
می کنند. در سالهای اخیر این مسئله ثابت شده است که اکثر نرونهای اتونومیک علاوه بر ناقل اصلی چندین ماده ناقل یا کوترانسمیتر (cotransmitter) نیز آزاد می کنند ، چهار جنبه کلیدی ناقلهای عصبی ، هدفهای بالقوه درمان فارماکولوژی را تشکیل می دهند : سنتزت (ساخت) ، ذخیره ، آزاد شدن و پایان یافتن فعالیت. این روندها بصورت مفصل در زیر بحث شده اند.
انتقال کولینرژیک
انتهای نرونهای کولینرژیک حاوی تعداد زیادی از وزیکولهای کوچک می باشد که به غشاء متصل شده اند و در نزدیکی قسمت سیناپتیک غشاء سلول (شکل 3-6) تمرکز یافته اند و همچنین تعداد کمتری و زیکلولهای بزرگتر که دورتر از غشاء سیناپتیک قرار دارند ، نیز موجودند. در آغاز وزیکولها در جسم نرون ساخته می گردند و به انتها حمل می شوند. همچنین ممکن است چندین بار در انتهای عصب گردش کنند (recycled). این وزیکولها حاوی استیل کولین با غلظت بالا و همچنین بعضی مولکولهای پپتیدی دیگر هستند که به صورت کوترانسمیتر عمل می کنند. استیل کولین در سیتوپلاسم از طریق عمل کاتالی آنزیم کولین استیل ترانسفراز از استیل کوآنزیم (Acetyl-coA) A و کولین (ChAT) ساخته می شود. استیل کوآنزیم A در مینوکندریها ساخته می شود که بهتعداد زیاد در انتهای نرون وجود دارند. کولین توسط یک حامل غشائی وابسته به سدیم از مایع خارج سلولی بداخل انتهای نرون انتقال داده می شود (شکل 3-6 حامل A). این حامل می تواند توسط یک گروه دارویی که hemicholinium نامیده می شوند ، بلوک شود. استیل کولین به محض ساخته شدن ، توسط یک آنتی پورتر (antiporter) که پروتونها را حمل می کند از سیتوپلاسم بداخل وزیکولها منتقل می شود. (شکل 3-6 حامل B).
این انتقال می تواند توسط (vesamicol) بلوک شود (Anderson , 1983). ساخت استیل کولین یک روند سریع است که می تواند از آزاد شدن ناقل زیاد حمایت کند. ذخیره سازی استیل کولین توسط بسته بندی ملکولهای استیل کولین بصورت کوانتا (quanta) (معمولاً 50000-1000 ملکول در هر وزیکول) انجام می شود.
آزاد شدن ناقل عصبی به کلسیم خارج سلولی وابسته است و هنگامی رخ می دهد که پتانسیل عمل به انتهای نرون رسیده و موجب ورود کافی یون کلسیم به داخل سلول گردد اخیراً نشان داده شده است که افزایش غلظت Ca++ ، از طریق واکنش با پروتئین خاصی که همراه با غشاء وزیکولها می باشد ، ذخایر وزیکولی را ناپایدار می کند (Brose , synaptotagmin و همکاران 1992). غشاء وزیکولها به غشاء انتهای عصبی متصل
می شود. با اگزوسیتوز (در مورد اعصاب موتور سوماتیک) چند صد کوانتای استیل کولین بدرون شکاف سیناپسی بیرون رانده می شود. مقدار ناقل عصبی آزاد شده توسط یک دپلاریزاسیون ، از انتهای عصب پست گانگلیونی اتونومیک احتمالاً کمتر است. علاوه بر استیل کولین ، یک یا چند کوترانسمیتر نیز ممکن است در همان زمان آزاد شود (جدول 1-6). روند آزاد شدن وزیکولهای استیل کولین توسط سم بوتولینوم متوقف می شود و این عمل از طریق واکنش با یک پروتئین دیگر همراه وزیکول ، به نام synaptobrevin (Schiavo و همکاران 1992) روی می دهد.
ملکولهای استیل کولین بعد از آزاد شدن از انتهای پره سیناپتیک ممکن است به رسپورهای استیل کولین یا کولینوسپتورها متصل و آنها را فعال کنند. سرانجام (و معمولاً خیلی بسرعت) ، تمام استیل کولین آزاد شده در محدوده عمل ملکول استیل کولین استراز (AChE) انتشار خواهد یافت (AChE) خیلی کارآمد بوده و استیل کولین را به کولین و استات تجزیه می کند که هیچ کدام از آنها اثر ترانسنیتری پایان می یابد (شکل 3-6). اکثر سیناپسهای کولینرژیک به مقدار زیاد استیل کولین استراز دارند به دین ترتیب نیمه عمر استیل کولین در سیناپس خیلی کوتاه است همچنین استیل کولین استراز در بافت های دیگر مثل سلولهای قرمز خون نیز یافت می شود. (یک کولین استراز دیگر با اختصاصی بودن کمتر برای استیل کولین ، بوتیریل ، کولین استراز [پسودوکولین استراز] می باشد که در پلاسمای خون ، کبد ، گلیا و خیلی از بافت های دیگر یافت می شود.)
انتقال آدرنرژیک
نرون های آدرنرژیک (شکل 4-6) نیز مولکولهای پیش ساز را به انتهای عصب انتقال
می دهند سپس ناقل (ترانسمیتر) ساخته می شود و در پایان در وزیکولهای متصل به غشاء ذخیره می گردد. اما همچنان که در شکل 5-6 مشخص شده است ساختن ترانسمیتر آدرنرژیک بسیار پیچیده تر از استیل کولین می باشد. در مدولای آدرنال و بعضی از مناطق مغز ، نوراپی نفرین به اپی نفرین تبدیل می شود. چندین روند مهم در انتهای عصب نور آدرنرژیک محل بالقوه عمل داروها می باشد. یکی از اینها تبدیل تیروزین به دو پا است که مرحله محدود کننده سرعت ساخت نور اپی نفرین می باشد و توسط یک آنالوگ تیروزین
شامل 49 صفحه فایل word قابل ویرایش
