فرمت:word
کامل ترین تحقیق از نشانه های وقوع قیامت
10نشانه مهم وقوع قیامت
فرمت:word
کامل ترین تحقیق از نشانه های وقوع قیامت
تحقیق رشته حقوق درباره تأثیر طلاق بر وقوع بزهکاری 57 صفحه
چکیده:
بزهکاری[1] پدیده ای اجتماعی و دارای بستر اجتماعی است هر چند که عوامل زیستی ، روانی، جغرافیایی، قومی، نژادی و موارد دیگر در نحوه شکلگیری و بروز نوع بزه بسیار مهمی ایفاء میکنند، تبیین مسأله بر اساس عامل محیط اجتماعی، تحدید نگرش حوزه جامعه شناسی اجتماعی است خصوصاً نحوه عملکرد کوچکترین و مهمترین نهاد اجتماعی یعنی خانواده که نقش مهمی را در همکاری و متجانس کردن رفتارهای هنجاری افراد با محیط اجتماع بر عهده دارد.
در این کار تحقیقی با موضوع تأثیر طلاق در چگونگی وقوع بزهکاری در فصل اول سعی شده است به تعریف مفاهیم اولیه مانند طلاق و تاریخچه آن و پیامدای آن و موضوع بزهکاری بپردازیم و در فصل بعد به رابطه بین طلاق و بزهکاری خواهیم پرداخت .در قسمتی از فصل دوم به موضوع بزهکاری اطفال نیز خواهیم پرداخت
مقدمه:
در اینجا به بررسی نقش خانواده و طلاق به عنوان عامل و مانع بزهکاری نوجوانان (با تکیه بر نظم در خانواده) میپردازیم. این کار به خصوص به لحاظ تحدید عوامل مورد بررسی در یک کار علمی اهمیت دارد چرا که نمیتوان در آن حد در یک کار پژوهشی تمام ابعاد و زوایا را به طور دقیق در نظر داشته و مورد بررسی قرار داد.
اگر خانواده میتواند عامل مهم بزهکاری باشد و شرایط نامطلوب آن بزهکار پرورش دهد، به همان نسبت وجود شرایط مطلوب در خانواده رشد ذهنی، عاطفی، روانی و اجتماعی نوجوان را امکانپذیر ساخته، مهمترین گام در پیشگیری از بزهکاری است.به نظر میرسد افزایش میزان بزهکاری حاکی از تضعیف مناسبات گروهی خانواده بوده، به طوری که وحدت گروهی از هم پاشیده است. به هر میزانی که روابط اعضاء از سیطره روابط صمیمی، عاطفی، و اخلاقی خارج شود، خطر از بین رفتن کارکرد بسیار مهم خانواده آموزش هنجارها و ارزشهای اجتماعی به فرزندان دور نخواهد بود.آنچه مهم است مناسبات و پیوندهای گروه خانواده است به شکلی که افراد به عنوان حاملین و عاملین نقشها باید به گونهای ایفاء نمایند که کارکرد اساسی حفظ وحدت و انسجام خانواده را به دنبال داشته باشد. خانهای که از سخن محبتآمیز خالی است آفت رشد ذهنی، عاطفی و اجتماعی نوجوان است، عدم عشق و محبت و نبود ثبات و هماهنگی در خانواده زمینهساز رفتار بزهکارانه است.
هر گاه بنیان عاطفی و اخلاقی خانواده سست گردد روی نظم خانواده (طلاق) تأثیر گذاشته، بزهکاری نیز رخ مینماید. نظم و تعدل در خانواده رابطه معکوس با روند بزهکاری داد. آنگاه که طلاق رو به فزونی میرود، کشمکشهای درونی خانواده اوج مییابد و فرزندان در سنین نوجوانی به دور از نظر والدین در ورطه آلامی چون اعتیاد، بزهکاری و ... گرفتار میآیند.بهرحال روابط بین والدین و فرزند، از هم پاشیدگی خانواده و فقدان نظم و تعادل در خانواده، سست شدن عقاید مذهبی و اخلاقی در بزهکاری نوجوانان نقش مهمی دارد.اگر ارزشهای یک نفر و ارزشهای افرادی که بر اثر او تأثیر شدید دارند به جای حمایت از رفتار از رفتار غیر مجرمانه را رفتار تبهکارانه حمایت کنند، احتمالاً آن شخص مجرم خواهد شد.همبستگی و پیوستگی و ثبات ارکان خانواده کانون مناسبی را پدید میآورد تا افراد به صورت نسبتاً کاملی هنجارهای مقبول تعمیم یافته را ملکهسازی و درونی کرده و به سهولت در عرضه اجتماعی، نقشهای محول و محقق را به نحوی که از آن انتظار میرود به اجراء گذارند.خانواده، گروه کوچکی است که ویژگی اساسی و غیر قابل تفکیک آن صمیمت آن است. اجتماعی کردن نسل آینده جزء بدیهیترین و اساسیترین وظایف خانواده است. محبت موجب استواری کانون خانوادگی است، نفرت در جهت معکوس آن جریان دارد و متضمن نفاق و جدایی و مخاصمه و جدال است. هنگامی که نفرت و اختلاف عمیق و مخاصمه به کانونی راه یافت، بقای نظم خانوادگی بین افراد آن متزلزل و دشوار میشود.
آرون. ریمون، «مراحل اساسی اندیشه در جامعه شناسی»، ترجمة باقر پرهام- چاپ سوم، 1372، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی (شرکتهای سهامی)
صانعی (دکتر پرویز) – حقوق جزای عمومی - انتشارات گنج دانش دو جلد - چاپ چهارم –سال 1376
فهرست
عنوان صفحه
چکیده....................................................................1
مقدمه.....................................................................2
اهمیت و ضرورت مسأله..................................................3
اهداف تحقیق.............................................................4
فصل اول کلیات و تعاریف................................................5
مبحث اول:تعریف-تاریخچه و تأثیرات طلاق...........................6
گفتار اول تاریخچه اجمالی, در زمینه طلاق............................7
بند اول طلاق چیست.....................................................7
بند دوم طلاق در اسلام...................................................8
بند سوم فلسفه طلاق در اسلام...........................................9
گفتار دوم تبیین پیامدهای منفی طلاق..................................9
بند اول بعد فردی.......................................................10
بند دوم بعد خانوادگی..................................................14
بند سوم بعد اجتماعی....................................................21
مبحث دوم:بزهکاری.....................................................22
گفتار اول تعریف بزهکاری...............................................22
بند اول تعریف بزه در رویکرد های مختلف رویکرد حقوقی جرم......24
بند دوم رویکرد جامعه شناختی.........................................24
بند سوم رویکرد جرم شناسی............................................24
گفتار دوم تعریف انواع بزه های معمول.................................25
گفتار سوم رویکرد ها در مورد علل بزهکاری............................27
بند اول رویکرد شکل ظاهری (Body type theories) ...............27
بند دوم رویکرد ساختار زیستی .........................................28
بند سوم رویکرد روانشناختی ............................................29
بند چهارم رویکرد وضعیت اقتصادی ....................................30
بند پنجم رویکرد کنترل اجتماعی ......................................30
بند ششم رویکرد پیوند افتراقی ..........................................31
بند هفتم رویکردهای التقاطی ..........................................33
فصل دوم:رابطه طلاق و بزهکار و بزهکاری اطفال....................34
مبحث اول:روابط طلاق و بزهکاری........................................35
گفتار اول زمینه نظری پژوهش..............................................36
بند اول تئوری میدانی کرت لوین...........................................36
بند دوم تئوری فرزندان طلاق جودیت والرستین و جون کلی............37
بند سوم نظریه ازگود و همکاران..........................................37
بند چهارم نظریه پیوند افتراقی ساترلند....................................38
بند پنجم تئوری هرم نیازهای آبراهام مازلو...............................38
گفتار دوم دادهها و نمونهها با در نظر گرفتن یک شهر.....................39
مبحث دوم:بزهکاری اطفال(شاخصترین بزهکاری از آثار طلاق).........45
گفتار اول انواع جرایم ارتکابی اطفال و نوجوانان.........................46
بند اول جرایم بر ضد اشخاص...............................................46
بند دوم جرایم بر ضد اموال.................................................47
بند سوم جرایم بر ضد نظم عمومی جامعه...................................47
گفتار دوم علل ارتلاب بزهکاری اطفال و نوجوانان.........................48
بند اول عوامل بزه زاری داخلی .............................................49
بند دوم بزه زاری خارجی ...................................................51
گفتار سوم عوامل بازدارنده بزهکاری اطفال ونوجوانان ...................53
نتیجه گیری.....................................................................55
پیشنهادات......................................................................56
منابع...........................................................................57
تعداد صفحه:30
قسمتی از مبانی نظری متغیر:
ازدواج یک پیمان مقدس است که تقریباً در میان تمام اقوام و ملل و تمام زمانها و مکانها وجود داشته است، بهطوریکه بیشتر ادیان بر این سنت دیرینه و نیاز زن و مرد تأکید داشتهاند و تمامی زوجین خواهان ثباتی در ازدواج خود میباشند؛ ثبات ازدواج، فقدان مشکلات زناشویی نیست، بلکه حضور شور و اشتیاق، صمیمیت و تعهد است که ازدواج را سالم و بیعیب حفظ میکند تا اینکه علل طبیعی مانند مرگ یکی از همسران موجب فروپاشی آن شود (سانتراک[1]، بی تا؛ ترجمه فیروز بخت، 1384).
بیثباتی ازدواج همراه مفاهیمی مانند ازهمپاشیدگی زناشویی[2]، قطع روابط زناشویی[3]، طلاق[4]، کیفیت زناشویی پایین و ترک ازدواج، استفادهشده است (بروان، سنتز، نوک و رایت[5]، 2006). میتوان گفت که این موارد درعینحال که به هم مرتبطاند، مفاهیم متمایزی هستند. ازهمپاشیدگی زناشویی عمل قانونی انحلال یک ازدواج را بهواسطه طلاق یا جدایی دائمی، تعیین میکند. بهعبارتدیگر قطع روابط زناشویی، دربرگیرنده ازهمپاشیدگی عمدی از طریق طلاق یا جدایی و ازهمپاشیدگی غیر عمد از طریق مرگ است. کیفیت زناشویی پایین نیز، در مقایسه ارزشیابی کیفی از ازدواج سالم مشخص میشود. کیفیت زناشویی پایین درواقع درجه پایینی از سازگاری، رضایت پایین، ناخشنودی در یک رابطه و شاید عملکرد نابسنده زوج را نشان میدهد. کیفیت زناشویی پایین لزوماً بر تمایل بالا برای طلاق، جدایی یا ترک کردن رابطه دلالت نمیکند (بوث و ادوارز، 1985).
این اصطلاح برای مشخص کردن گرایش یک زوج به انحلال ازدواج دلالت دارد. بیثباتی ازدواج در این تعریف دربرگیرنده سه حالت است که عبارتاند از: 1- یک وضعیت عاطفی (من چه احساسی درباره ازدواجم دارم).2- نگرانیهای شناختی رابطه (من چه فکری درباره چگونگی نتیجه احساسم میکنم یا پشت احساس من چه فکری وجود دارد؟). 3- اعمال معین (من واقعاً درنتیجه احساسم و افکار متعاقب آن دست به چه اعمالی میزنم؟) (وایت، لوو و لوین[6]، 2009).
در تعریفی دیگر، مفهوم بیثباتی ازدواج بهعنوان گرایش زوج به طلاق اشاره دارد که این موضوع شامل دو حالت است:1- حالت شناختی (فکر کردن درباره این موضوع که آیا ازدواجشان در وضعیت دشواری قرار دارد یا فکر به وقوع پیوستن طلاق)2- حالت رفتاری (عملی که فرد درنتیجه احساسش و یا گفتگو با همسرش درباره طلاق انجام میدهد). درواقع بیثباتی ازدواج زمانی مطرح است که یک عضو از زوج یا هر دو عضو زوج، درباره طلاق یا جدایی میاندیشند و یا اعمالی را انجام میدهند که به پایان رساندن ازدواج، گرایش دارد (بوث و ادوارز، 1985؛ بروان و همکاران، 2006).
بهطورکلی مفهوم بیثباتی ازدواج بهعنوان قطب منفی از یک پیوستاری که تداوم و پیوستگی ازدواج را نشان میدهد، دیده میشود. اگر یک ازدواج باثبات و پایدار نیروهای زیادی دارد که هر عضو زوج را ملزم به باهم بودن میکند، یک ازدواج ناپایدار و بیثبات نیروهای زیادی دارد که هر عضو زوج را در جهت جدا شدن از هم سوق میدهد (بوث، جانسون و ادوارز، 1983).
در ازدواجهای باثبات زن و شوهر پیوسته همدیگر را تمجید میکنند، لحن مثبت آنها در صحبتهایشان با یکدیگر و در مورد یکدیگر، زندگی مشترکشان را پیش میبرد، طرفین یکدیگر را دوست خود میدانند و در هنگام استرس و بروز مشکلات از یکدیگر حمایت میکنند، هیچیک از طرفین اصراری برای قبضهی قدرت ندارند و در این مورد معتقد به وجود تساوی هستند و همچنین زن و شوهرها در ازدواجهای موفق باهم مشکلات را حل میکنند و در هنگام بروز اختلاف، هیجانشان را کنترل و باهم مصالحه میکنند (سانتراک، بی تا؛ ترجمهی فیروزبخت، 1384).
به اعتقاد حسینی بیرجندی (1380) تشابهاتی برای ازدواج لازم است ازجمله: 1- هوش: اگر بهره هوشی و نه تحصیلات زوجین در یک ردیف یا نزدیک به هم باشد ثبات ازدواج بیشتر است.2- ارزشها: اگر زن و شوهر دربارهی مسائل عقیدتی و مذهبی و ارزشهای زندگی خانوادگی وحدت نظر نداشته باشد وجود اصطکاک میان آنها حتمی است.3- علایق: اگر زن و شوهر در بسیاری از زمینهها علایق مشترک داشته باشند، بیثباتی ازدواج کمتر است.4- توقع از نظامات خانوادگی: زن و شوهر باید درباره وظایف و مسئولیتهای یکدیگر در رابطه زناشویی وحدت نظر داشته باشند. طرز فکر افراد در این زمینه به دو نوع تقسیم میشود. بعضی از افراد در مورد وظایف و مسئولیتهای زن و شوهر بهطور سنتی فکر میکنند. بدین معنا که مدیریت داخلی منزل به عهدهی زن است و مرد نیز بهعنوان مدیر بیرونی منزل، یا نانآور خانواده تلقی میشود. فردی که در این زمینه بهطور سنتی فکر میکند باید با فردی ازدواج کند که با او همفکر است اما در حال حاضر عدهای معتقد بهتساوی حقوق بین زن و مرد هستند و وظایف و مسئولیتهای مشابهی نیز برای آنان قائل میشوند. اختلافاتی که میتواند باعث عدم ثبات زندگی زناشویی شوند عبارتاند از: 1- میزان انرژی: اختلاف در میزان انرژی زن و شوهر در زمینههای مختلفی ازجمله معاشرتهای اجتماعی، فعالیتهای مذهبی، فعالیت مربوط به خانه و تفریحات نمایان میشود. 2- عادات شخصی: وقتی زن و شوهر عادتهای شخصی متفاوتی داشته باشند ازجمله وقتشناسی، نظم و ترتیب و مسئولیتپذیری. 3- مهارتهای کلامی: اگر یکی از زن و شوهر علاقهمند به گفتگو و دیگری خواهان سکوت باشد استرس فراوان ایجاد میشود. از عوامل دیگر در ایجاد بیثباتی ازدواج خست، عصبانیت، دورویی، دروغ، پنهانکاری، پرخاشگری، خشونت، لجاجت، خودبینی و تحقیر دیگری و بیانضباطی میتوان اشاره کرد. همچنین به نظر میرسد وضعیت نامساعد اقتصادی، عدم رضایت از مسائل جنسی، مشکلات روانشناختی زوجین و داشتن تصورات خیالی و کمال گرایانه از زندگی مشترک، در سازش با وظایف و مسئولیتهای زندگی زناشویی اخلال ایجاد میکند و نهایتاً منجر به ناسازگاری میشود.
[1] Santrac
[2] Marital dissolution
[3] Marital relationship disruption
[4] Divorce
[5] Brown, S. L., Sanchez, L. A., Nock, S.L., & Wright, J. D
[6] Waite, L. J., Luo, Y., & Lewin, A. C
لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه57
وقوع جنگ و بمباران هوایی و موشکی وقوع جنگ در یک منطقه و مسائلی که از نظر اقتصادی و انسانی بوجود میآورد، در این مقوله مورد توجه میباشد، زیرا عوارض جنگ دو جنبه دارد که یکی به صورت حاد بوده که کنترل و درمان آسیب را فوراً طلب میکند و دوم عوارض و پیامدهای جنگ که گریبانگیر جامعه میباشد. در موقع بروز جنگ علاوه بر مناطق جنگی و افرادی که به صورت نظامی و غیرنظامی در جبهه رودرروی دشمن قرار دارند و متحمل آسیبهای جنگی میشوند، افراد و تاسیسات و اماکنی که دور از منطقه جنگی هستند، از آسیبهای جنگی در امام نبستند و سلاحهای جنگی با قدرت تخریبی زیاد تا هزاران کیلومتر دورتر از مناطق جنگی را در معرض تخریب و خطرات جنگی قرار میدهد. در مواقع جتگ مسائل زیر مورد توجه است: 1.آسیبجسمی: که شامل شکستگی، زخمی شدن، خونریزی و جراحات جسمی است. 2.آسیب روانی: که شامل از دست دادن افراد نزدیک مانند پدر و مادر و فرزند و یا وسایل و امکانات مادی است. 3.آسیب اقتصادی: که شامل ویرانی و تباهی تاسیسات، کارخانجات، جادهها، راههای ارتباطی، آلودگیهای محیطی، آتشسوزیها و.... مطرح میباشد. 4.آسیب اجتماعی: که شامل اختلال در زندگی طبیعی و بروز محدودیتها واعزام افراد به مناطق جنگی و در حالت استرس و وحشت و اضطراب بودن جامعه میباشد و مشکلات تطابق با شرایط جدید مطرح است. در واقع مانور جنگی فرضی است که به منظور آمادگی رزمی و چگونگی مقابله نمودن مطرح است. در مورد کمکهای اولیه بایستی در مناطق جنگی و غیرجنگی که در معرض خطر میباشد، همیشه افرادی به عنوان امدادگر وجود داشته باشند که به محض بروز خطر و آسیب به کمک افراد آسیبدیده شتافته و سریعاً افراد مصدوم را به نقاط امن انتقال دهند. اقداماتی که امدادگر به محض برخورد با مصدوم و فرد آسیب دیده باید انجام دهد، توجه به کلمه «رتم» است که (ر) مخفف باز بودن راه تنفس، (ت) یعنی دادن تنفس مصنوعی و (م) یعنی انجام ماساژ قلبی میباشد.
از ان سلاحها برای کشتن افراد و وارد کردن صدمات بسیار جدی و یا ایجاد انواع معلولیت ها در مردم استفاده می شود. این سلاحها بر اساس اثرات مختلفی که بر بدن افراد می گذارد، به 3دسته تقسیم بندی می شوند. دسته اول سلاحهای هستند که روی سیستم عصبی بدن تاثیر می گذارند. در این دسته GA، GB، GD، GF و VX (متیل فسفوبوتیوئیک اسید , گاز سارین ) قرار دارند. دسته دوم، اثرات خود را روی پوست به جا می گذارند و شامل HD (گازخردل گوگرد)، HN (خردل نیتروژن)، L و CX هستند. دسته سوم نیز باعث اختلال سیستم تنفسی بدن می شوند. در این گروه گازهای بی رنگ CG و DP، کلرین (Cl) و فسفوکلرین (Ps) وجود دارند. از سلاحهای شیمیایی که روی اعصاب اثر می گذارند، قبل و در طول جنگ دوم جهانی استفادههای بی شماری شده است.
دسته ی اول: این مواد از نظر شیمیایی وابسته به حشره کشهای آلی فسفره هستند. این دسته از سلاحهای شیمیایی مانع از عمل آنزیم استیل کولین استر از می شوند. وقتی مواد شیمیایی این دسته وارد بدن شوند، غلظت استیل کولین را در بدن به بیش از حد لازم می رسانند. ریه ها و چشمها بسرعت این مواد را جذب کرده در کمتر از یک دقیقه بر سیستم عصبی بدن تاثیرات قابل توجهی می گذارند. علایم آن به صورت آبریزش بینی، ترشح زیاد بزاق، تنگی قفسه سینه، کوتاهی تنفس، تنگی مردمک چشم، انقباض عضلانی و یا حالت تهوع و انقباض شکم ظهور می کند.
دسته دوم سلاحهای شیمیایی که بر روی پوست تاول و سوختگی ایجاد می کنند، ماندگاری فراوانی در محیط دارند. این مواد روی چشمها، پوشش مخاطی، ریه ها، پوست و اجزای خون اثر گذاشته و اگر از طریق تنفس وارد ریه ها شوند، بر شدت تنفس اثرات منفی می گذارند و اگر توسط غذا بلعیده شوند، سبب اسهال و استفراغ می شوند. خردل ها که جزو این دسته هستند به خاطر خواص فیزیکی خود مقاومت و ماندگاری بسیار زیادی در سرما و دماهای معتدل دارند.اگر دو دقیقه از تماس یک قطره خردل با پوست بگذرد، صدمات جبران ناپذیری به این عضو وارد می شود. CX نیز که جزو این گروه است، پودری کریستالی شکل است که در دماهای 39 تا 40 درجه سانتی گراد ذوب شده و در دمای 129 درجه سانتی گراد به جوش می آید. این ماده را با افزودن موادی خاص در دمای اتاق به حالت مایع درمی آورند. CX دارای بوی بسیار نامطبوعی است.
نظر به اینکه در زمان وقوع جنگ از وسایل و مواد شیمیایی و هستهای استفاده میشود، علاوه بر جراحات و آسیبهای معمولی بایستی به عوامل زیر توجه نمود: 1.شناسایی علائم قراردادی در مواقع خطر مانند علامت هشدار، اعلام خطر و اعلام رفع خطر. 2.آلودگی با رادیواکتیو.
در معرض امواج سلاحهای جنگی قرار گرفتن که تاثیر شدید بر سیستم عصبی خواهد داشت و افراد را دچار حملات و تشنجات عصبی مانند صرع مینماید.
آلودگی با سموم شیمیایی و گازهای خفه کننده و مخرب اعصاب:
الف: گازهای مسموم کننده و تاولزا (Mustard Gas)
این گازهای عبارتند از گاز خردل که به نام ایپریت نیز موسوم است و اولین در سال 1935 و 1936 توسط ایتالیاییها در جنگ با اتیوپی بکار رفت، مایعی است بیرنگ، روغنی شکل و در حرارت کمتر از 10 درچه به صورت جامد درمیآید.
کمکهای اولیه: تمیز و پاک کردن این گاز و مایعات از روی پوست بدن فرد آسیب دیده، خودداری از ماساژ پوست و سپس شستشو با آب و صابون و دادن داروی قیآور در صورت خورده شدن، شستشوی چشم با آب فراوان و درمان سوختگی ناشی از آن.
ب) گازهای مخرب اعصاب
این گاز که در جنگ جهانی اول توسط آلمانیها بکار رفت، آن را گاز جی (G) هم مینامند. این گاز از گروه بازدارنده کولین استراز میباشد و توسط پوست و دستگاه تنفسی و دستگاه گوارشی وارد بدن میشود.
همچنین دادن تنفس مصنوعی در مواقع خفگی باید مورد توجه قرار گیرد و افراد را به نقاط مرتفع و دور از جریان باد برده و البسه آلوده را از بدن آنها خارج نمود.
ایران در سالهای اخیر سیلهای مخربی را تجربه کرده است . سیلهای ناگهانی معمولا در حوزه های کوچک و پر شیب که بارندگی های شدیدی در آنها رخ می دهند ، مشاهده می شوند .وقوع بارش های سیل آسا و ناگهانی نه تنها در ایران بلکه در اغلب نقاط جهان ، بخصوص در فصل تابستان ودر مناطق حاره و جنب حاره ، دیده می شود . اثرات مخرب این سیل ها بر اقتصاد و توسعه اقتصادی کشورها ، بطور فزایندهای اهمیت دارد . در حالیکه ایران کشوری خشک محسوب شده ، بطوریکه میانگین بارش آن یک سوم متوسط جهانی بارندگی است ، با این حال سیل از جمله مهمترین حوادث طبیعی در ایران است . اقلیم ایران بسیار متنوع بوده و هر ساله سیلهای مخربی در آن بوقوع می پیوندد . خسارات اجتماعی ، اقتصادی و زیست محیطی این سیلها روز به روز در حال افزایش است .آمار واطلاعات نشان می دهند که نه تنها تعداد وشدت سیلها در سالهای اخیر رو به افزایش است ، بلکه خسارت اقتصادی ، اجتماعی و زیست محیطی آن نیز رو به فزونی است . افزایش جمعیت ، اشغال دشت های سیلابی وکاربردی نا مناسب اراضی ، از جمله دلایل وقوع سیل است . بنابراین اقدامات کاهش خسارات و کنترل سیل از اولویتهای مهم بوده و نیازمند توجه بیشتر وساماندهی منابع برای اطمینان از دستیابی به توسعه پایدار می باشد .
علاوه بر موارد فوق الذکر ، تغیرات شدید آب وهوایی در قالب گرم شدن کلی جهان ، منجر به تغییر الگوهای دما و بارش وپدید آمدن ناهنجاریهای اقلیمی در اغلب نقاط جهان شده است . در این راستا فعالیتهای انسانی ما نند تخریب جنگل ها و چرای مراتع توسط دام ، موجب از بین رفتن پوشش گیاهی مناطق جنگلی ، مراتع و کاهش ظر فیت پذیرش آب این مناطق شده است .لذا با اندک بارشی حجم وسیعی از رواناب ایجاد شده و تبدیل به سیل می گردد.
برخی دانشمندان معتقدند که شرایط آب وهوایی غیر عادی سال 2001 و 2002 میلادی که باعث تلفات انسانی بسیاری در سراسر جهان شده است ، ناشی از پدیده جوی النینو است . النینو علاوه بر سال 2002 ، چهار سال قبل از آن یعنی سال 98-1997 نیز ظاهر شده بود . در آن سالها نیز موجب به وجود آمدن سیلابها و خشکسالی ها ی مخربی در امریکا ی جنوبی ، آفریقا و شرق آسیا شد. در سال 2002 اغلب کشورها دارای شرایط آب وهوایی بسیار متضادی بوده اند ؛ بطوریکه برخی کشورها از گرمای سوزان وخشکسالی ودر همین حال برخی دیگر از مناطق از باران های سیلابی رنج برده اند . این شرایط متضاد در فروردین ماه سال 1382 نیز در کشورمان رخ داد: بعنوان نمونه در فاصله 20 تا 30 فروردین ماه گرمای بی سابقه ای در مقایسه با دوره آماری فروردین ماه رخ داد ؛ در حالیکه در 30 و31 فروردین ماه شاهد ریزش برف وسرمای شدید وبه دنبال آن وارد شدن خسارت زیاد به بخش کشاورزی بودیم .
شمال استان خراسان واستان گلستان هم در طی سالهای اخیر از آثار این نا هنجاریهای اقلیمی به دور نبوده اند . وقوع دو سیل مخرب تابستانه در سال های 1380 و 1381 دو نمونه از این ناهنجاری های اقلیمی هستند. در این مطالعه ضمن بررسی وتحلیل کلی رخدادهای سیل در کشور ، رخدادهای سیل در سایر کشورها ، دینامیک وسینوپتیک حاکم بروقوع سیل و رخدادهای سیل خراسان در تابستان سالهای 1380و1381 مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.
-1. مفاهیم پایه ای بارش :
وقتی که بارش های سنگین در دوره زمانی نسبتا طولا نی وبر روی یک سیستم جبهه ای کم فشار تداوم داشته باشد ، امکان بالقوه وقوع سیل ، بخصوص وقتی که بارش همراه با همرفت شدید وطوفانهای رعد وبرق باشد ، وجود دارد . شدت وبازدهی بارش ( به معنی میزان توانایی تبدیل بخار آ ب به آب قابل ریزش در یک سلول تندری) ، عواملی هستند که در ایجاد یک بارش سنگین موثرند . در این بین رطوبت وعمق لایه مرطوب توده هوا در میزان بازدهی بارش موثرند . علاوه بر موارد ذکر شده ،لایه عمیق وگرم سطوح پایینی جو ، ارتفاع دمای بالاتر از صفر و همچنین درون شارش رطوبت نیز بر بازدهی بارش موثرند .
برای ارزیابی پتانسیل یک بارش سنگین بایستی موارد زیر را در نظر داشت :
،آب قابل ریزش و شاخص ناپایداری K بدست می آید.
محاسبه موارد فوق می توانند پتانسیل بالقوه بارش سنگین را ارائه نماید ،اما برای ارزیابی پتانسیل وقوع سیل بایستی علاوه بر پارامترهای مذکور ،عوامل زیر را نیز لحاظ کرد :
1-2.شاخص ها ی موثر در بارش های تابستانه (همرفتی)
در بارش های همرفتی که عموما در فصل تابستان رخ می دهند ، گرمایش حاصل از تبدیل بخار آب به آب که فرایندی گرمازاست ، نقش بسیار مهم وتشدید کننده ای دارد . برای مشخص کردن عوامل موثر در بارش های همرفتی یک سری شاخص های ترمودینامیکی بایستی محاسبه شوند . در این بخش مابه بررسی عواملی نظیر پایداری بسته هوا ، رطوبت ، شاخص های TT، Si، Ki ،SWEAT ، Liو انرژی پتانسیل در دسترس همرفتی می پردازیم:
پایداری بسته هوا
آهنگ تغیر دما با ارتفاع را در جو لپس ریت می نامند .هر چه آهنگ افت دما با ارتفاع شدیدتر باشد ، ناپایداری بالقوه اتمسفر نیز شدیدتر خواهد بود .
آهنگ افت دما با ارتفاع برای محیط= Lr (e)
آهنگ افت دما با ارتفاع برای بسته هوا= Lr (p)
آهنگ افت دما با ارتفاع برای یک فرایند بی دررو= Lr (d a)
آهنگ افت دما با ارتفاع برای یک فرایند دررو= Lr (ma )
برای بررسی پایداری وناپایداری یک بسته هوا ، با استفاده از داده های جو بالا ورسم s k e w-t ، شاخص های پایداری و همچنین آهنگ افت دما با ارتفاع محاسبه شده ، پایدار وناپایدار بودن بسته هوا مشخص می گردد. میزان افت دما با ارتفاع در طی یک فرایند بی دررو که در آن هیچ گونه اتلاف ویادرون شارش گرما وجود نداشته باشد با Lr(da) نشان می دهند که مقدار آن تقریبا 8 درجه سانتیگراد بازای هر کیلومتر است . همچنین میزان افت دما با ارتفاع در طی یک فرایند در رو که در آن برون –رفت انرژی بصورت تبدیل بخار آب به آب وجود داشته باشد ، با Lr (ma) نشان داده می شودکه مقدار آن تقریبا 6 درجه سانتیگراد بازای یک کیلومتر است . کوچک بودن Lr (ma)در مقایسه با Lr (da) به دلیل ا یجاد گرما طی یک فرایند دررو و در حین تبدیل بخار آب یا آب به یخ (گرمازا ) است .
پایداری مطلق
وقتی که Lr (e) < Lr (p) بوده و یا بعبارتی آهنگ افت دما با ارتفاع در محیط کمتر از آهنگ افت دما با ارتفاع در بسته هواباشد ، هوا دارای پایداری مطلق است .
پایداری خنثی
وقتی که Lr (e) = Lr (p) باشد یا بعبارتی آهنگ افت دما با ارتفاع در محیط و بسته هوا با هم مساوی باشند ، پایداری بسته هوا خنثی است . یعنی با اندک نیروی شناوری مثبت به سمت بالا و با اندک نیروی شناوری منفی ، به سمت پایین حرکت می کند .
نا پایداری شرطی
این نا پایداری وقتی ایجاد می شود که درمنحنی s k e w -t ، شیب افت دما با ارتفاع ما بین منحنی Lr (da) و Lr (ma) باشد .در این حالت اتمسفر نسبت به بسته هوای اشباعی که می تواند گرمتر از محیط باشد ، ناپا یدار است .
نا پایداری بالقوه (همرفتی )
این نا پایداری وقتی رخ می دهد که دمای پتانسیل هم ارز (θe ) ودمای پپتانسیل تر) θw ( با ارتفاع کاهش یابد (dθe / dz<0) .وقتی که این شرایط رخ دهد ، لایه ای که در ابتدا پایدار بوده ، در حین صعود ناپایدار می گردد ، زیرا قله لایه باسرعت بیشتری نسبت به کف آن سرد شده ومنحنی کاهش دما با ارتفاع عمیق می شود . در حقیقت همه لایه های هوا بطور آنی صعود نمی کنند و بجای آن بسته های هوا از لایه مرزی به سطح همرفت آزاد خودشان ) LFC) ، صعود می کنند تا یک سلول رعد وبرقی را تشکیل دهند. دمای پتانسیل هم ارز (θe) در مقایسه با دما پارامتر حساستری است .کاهش θe نسبت به ارتفاع بسیار مهم است ، زیرا نشان دهنده وجود هوای خشک در بالای یک لایه مرطوب است که بارش های ناگهانی و احتمال وقوع تگرگ را در حین توسعه یک سلول رعدوبرقی افزایش می دهد .
در نهایت اکثر طوفانهای شدید موقعی رخ می دهند که توده هوا دارای یک نوع وارونگی دما بعلت نشست بوده واین وارونگی بایستی در لایه های زیرین تروپسفر با اختلاف سرعت عمودی باد نیز همراه باشد .وجود وارونگی دما موجب افزایش رطوبت در زیر آن لایه می شود . همچنین اختلاف سرعت ، رطوبت انباشته شده را به لایه های بالا برده وموجب بارش می گردد.
عامل رطوبت
ارزیابی وبرآورد رطوبت برای تعیین پتانسیل همرفت وبارش های سنگین بسته هوا بسیار مهم است . طوفانهای رعد وبرق در ناحیه ای رخ می دهند که در آن درون شارش قابل ملاحظه ای از رطوبت وجود داشته باشد . رطوبت بیشتر در لا یه های زیرین موجب تشدید طوفان وبارش های رگباری می گردد . هر چه رطوبت در لایه های زیرین بیشتر و هوای لایه های بالایی خشک تر باشد ، طوفان شدید تر است . این هوای خشک می تواند در بالا سوی جریان (upstream) نیز باشد ؛ زیرا پس از گذشت مدت زمان کمی بر روی هوای مرطوب قرار می گیرد . وجود هوای خشک لایه های بالایی موجب افزایش لپس ریت (آهنگ کاهش دما با ارتفاع ) شده و بنابراین موجب سرد شدن هوا در لایه های فوقانی وتشدید بارش ها ، حرکات صعودی هوای گرم ونزول هوای سرد می گردد.
ارز یابی رطوبت از طریق محاسبه نقاط شبنم سطح زمین تا 700 میلی باری ، آب قابل ریزش در لایه 1000 تا 500 میلی باری ، شاخص k و میزان همگرایی رطوبت بدست می آید . در فصول گرم مقادیر آستانه پارامتر های فوق الذکر عبارتند از :
شاخص TT
شاخص TT متشکل از دو مولفه است : 1- مولفه قائم VT و 2- مولفه افقی CT. VT نشان دهنده پایداری ایستایی بسته هوا یا لپس ریت بین 850 و500 میلی باری است .CT ا ختلاف دمای نقطه شبنم سطح 850 و500 میلی باری است :
فهرست مندرجات:
مقدمه 1
فصل1- مبانی نظری بارش های سیل آسا
1-1- مفاهیم پایه ای بارش 4
1-2- شاخص های موثر در بارش های تابستانه (همرفتی) 5
پایداری بسته هوا 5
پایداری مطلق 6
شاخص شولتز 10
سطح همرفت آزاد 11
شاخص ناپایداری SWEAT 12
انرژی پتانسیل در دسترس (CAPE) 14
1-3-. فرآیندهای بارش در زمستان 16
برخی فرآیندهای ترمودینامیکی 16
صعود جبهه سرد 17
هسته رودباد 21
جبهه زائی 23
فصل 2-سابقه مطالعات بارش های سیل آسا در ایران و جهان
مقدمه 25
2-1.مورد مطالعاتی اول : 26
اقلیم شناسی سینوپتیک سیلابهای سنگین صحرای نقب 26
وضعیت اقلیمی وهیدرولوژیکی منطقه 26
داده ها و روش کار 27
الگوهای سینوپتیکی وقوع سیل 29
2-2.مورد مطالعاتی دوم : 34
الگوهای موثر بر بارش های جنوبغرب ایران 52
بررسی الگوهای ماهانه توفانهای جنوبغرب ایران 56
جمع بندی 65
فصل 3- الگوهای سینوپتیکی وقوع بارش های سیل آسای تابستانه درشمال استان خراسان
مقدمه 68
الف- پر فشار دریای خزر 71
ب- تراف سطوح فوقانی جو 75
ج- کم فشار دشت کویر 78
شامل 78 صفحه فایل word قابل ویرایش