پایان نامه اساسنامه شرکت خصوصی حسابداری

اختصاصی از زد فایل پایان نامه اساسنامه شرکت خصوصی حسابداری دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تعداد صفحات :125

فصل اول: بسط و تکامل حسابداری

1- تعاریف حسابداری: در طول سالهای متمادی تعاریف حسابداری به تدریج تکامل یافته امروزه عمده ترین تعریف از حسابداری و به عنوان یک سیستم اطلاعاتی می شود منحصرین تعاریفی که از حسابداری شده است عبارت است از:

الف) حسابداری فن ثبت (دفتر روزنامه)

طبقه بندی (دفتر کل و معین)

تلخیص و تفسیر اطلاعات مالی می باشد. (تراز آزمایشی – ترازنامه صورت سود و زیان – صورت سرمایه – صورت گردشی وجوه نقد.

ب) حسابداری حرفه خدماتی است که وظیفه آن ارائه خدمات مالی بر استفاده کنندگان (درون سازمان – برون سازمان) می باشد.

ج) حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است که از طریق همکاری بین اجزاء به هم پیوسته و وابسته در جهت میل به هدف مشترک در همان تهیه اطلاعات مالی مورد نیاز استفاده کنندگان است می نماید اجزاء این سیستم عبارتند از:

1- اصول، استانداردها و مقررات 2- دفاتر و نهادها 3- ابزار و وسایل کار 4- کارکنان

د) حسابداری علم است. امروزه تلاش محققان رشته حسابداری آن است که حسابداری را به عنوان علم تعریف آن را به سمت عدم طبیعی. مهمترین خاصیت در ویژگی علم آن است که اولاً در طول زمان ثابت و غیرقابل تغییر است، ثانیاً پیش بینی آینده را دارد.

2- اصول پذیرفته شده حسابداری: مجموعه ای از قواعد و ضوابط به عنوان رهنمود حسابداران است انجام مراحل حسابداری مورد استفاده قرار گرفته و به سه گروه اصل زیر پذیرفته شده و طبقه بندی شده:

الف) مفروضات بنیادی یا فرضیات مبنا

ب)اصول کلیات حسابداری

ج) ثبتهای محدود کننده

الف) مفروضات حسابداری: اصول بدیهی و آشکاری هستند که نیازی به اثبات نداشته و زیربنای اصول عملیاتی حسابداری می باشد مورد قبول تمام جوامع حسابداری هستند. این فرضیات عبارتند از:

1- فرض تفکیک شخصیت 2- فرض تداوم یا استمرار فعالیت 3- فرض دوره مالی 4- فرض واحد اندازه گیری (پولی) 5- فرض تعهدی.

فرض تعهدی: بر اساس این فرض در حسابداری باید درآمدها در هنگام تحقق شناسائی و ثبت شود زمان تحقق زمانی است که کالا به فروش رسیده و تحویل شده و خدمات انجام شده باشد حتی اگر وجه نقدی دریافت نگردد همچنین هزینه ها در هنگام وقوع یا تحویل باید شناسایی و ثبت شوند زمان وقوع زمانی است که کالای خریداری شده دریافت گردد و خدمات نیز مصرف شود حتی اگر هیچ وجه نقدی پرداخت نگردد.

نکته: فرض نقدی عبارت است از آنکه درآمدها و هزینه ها فقط در هنگام دریافت و پرداخت وجه نقد شناسایی گردد. این فرض امروزه منسوخ شده بدلیل آنکه درآمدها و هزینه های واقعی یک دوره زمانی را نمی تواند شناسایی کند.

نکته: با استفاده از فرض تعهدی است که از حسابهای پیش پرداخت وجه نقد شناسایی گردد این پیش دریافت استفاده می شود بدلیل آنکه در این حسابها هنوز درآمد و هزینه نشده است ولی در فرض نقدی از حسابهای فوق استفاده نمی گردد.

1/7 ) بیمه یکساله به مبلغ 000/120

ب) اصول عملیاتی حسابداری: آنگرده از مفاهیم اساسی حسابداری از رهنمودها که و روشهای لازم در مورد نمونه اندازه گیری ثبت، گزارش اطلاعات مالی را فراهم می آورد اصل حسابداری نامیده می شود که این اصول معمولاً جنبه کاربردی و عملی دارند مهمترین این اصول عبارتند از:

1- اصل بهای تمام شده

2- اصل تحقق

3- اصل تطابق هزینه ها با درآمد

4- اصل انشاء

نکته: اصل بهای تمام شده بر اساس فرض تداوم فعالیت می باشد.

نکته: اصل تحقق درآمد و تطابق بر اساس فرض تعهدی می باشد.

نکته: طبقه بندی بدهیها و دارایی ها بر جاری و بلندمدت بر مبنای فرض تداوم فعالیت می باشد.

نکته: جهت اعمال اصل افشاء کامل از یادداشتهای همراه صورتهای مالی استفاده می شود.

ج) اصول مقیاسها یا اصل محدود کننده:

1- اصل صرفه جویی (فزونی منابع بر مخارج) 2- اصل اهمیت 3- اصل خصوصیات و صنعت 4- اصل محافظ کاری (احتیاط) 5- اصل ثبات رویه (یکنواختی)

اصل محافظه کاری: بر طبق این اصل هر گاه در مورد یک رویداد شخص بتوان روشهای متفاوتی را مطابق با اصول حسابداری بکار برد معمولاً روشی انتخاب می شود که دارای حداقل اثر افزایش سود خالص و جمع دارائیها داشته باشد به عبارت دیگر در این روش سعی می شود دارائیها و سود به کمترین میزان و از طرفی بدهیها و زیان به بیشترین مقدار اندازه گیری و شناسایی می شود مهمترین کاربرد این اصل در اعمال قاعده اصل بهای تمام شده با قیمت بازار می باشد مفهوم این قاعده آن است که در شناسایی موجودی کالا و سرمایه گذاری ها و همچنین برآورد غیر مفید دارائیها بین قیمت تمام شده و قیمت بازار مقایسه نموده اگر قیمت بازار کمتر شده لازم است دارایی را به اندازه کاهش قیمت در حسابهای گزارش نموده و هر گونه زبان را شناسایی نماییم.

ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری:

1- مربوط بودن : یعنی اطلاعات حسابداری باید تصمیم گیرندگان را در تصمیم گیری منطقی و به طور درست یاری دهند از این لحاظ اطلاعاتی مربوط هستند که در تصمیم گیری ها موثر و با اهمیت باشند.

2- قابلیت اندازه گیری: کلیه اطلاعات مالی جهت انعکاس در صورتهای مالی قابل تشخیص و اندازه گیری باشند معیار اندازه گیری نیز واحد پول می باشد.

3- قابلیت اتکا: بر اساس این ویژگی استفاده کنندگان باید بر صورتهای مالی و گزارشات اعتماد و اطمینان کافی داشته باشند لذا کلیه رویدادهای مالی باید بر اساس اسناد و مدارک صحیح و واقعی در حسابها ثبت شوند.

4- قابلیت مقایسه: بر اساس این ویژگی صورتهای مالی سالهای مختلف واحد تجاری باید طبق اصل یکنواخت تهیه شده باشند تا بتوان آنها را با هم مقایسه اطلاعات مالی جهت تصمیم گیری استفاده کنندگان با اهمیت می باشند.

صورتهای مالی اساسی:

1- ترازنامه          2- صورت حساب سود و زیان        3- صورت حساب سود و زیان انباشته (نتیجه در صورت سرمایه منظور می شد) 4- صورت گزارش وجه نقد 5- یادداشتهای همراه صورتهای مالی.

در موسسات مختلف معمولاً سود و زیان به شکلهای متنوعی وجود دارد این موسسات عبارتند از:

الف) موسسات خدماتی: در این نوسانات سود از رابطه زیر بدست می آید:

هزینه ها – درآمدها = سود و زیان

صورت حساب سود و زیان در این نوسانات بر اساس همین رابطه تهیه می گردد.

ب) موسسات بازرگانی: در این موسسات فرمول سود از رابطه زیر بدست می آید:

هزینه عملیاتی – ب ت ک ف – فروش = سود و زیان

صورت حساب سود و زیان در این موسسات به دو شکل زیر تهیه می گردد.

حالت اول: یک مرحله ای             حالت دوم: دو مرحله ای

در حالت اول صورت حساب عملکرد یا سود ناخالص تهیه می شود و در مرحله دوم صورت سود و زیان که به صورت زیر تهیه می شود:

شرکت الف صورت حساب عملکرد منتهی به سال ............

شرکت ب صورت حساب عملکرد منتهی به سال ............

فروش خالص

 

سود ناخالص

 

ب ت ک ف

هزینه عملیاتی

 

م کالا اول دوره

 

سود خالص عملیاتی

 

خرید خالص

 

+ سایر درآمدها

 

م ک آماده برای فروش

 

- سایر هزینه ها

 

- م کالا آخر دوره

 

سود خالص حاصل از فعالیتهای عادی و مستمر

 

ب ت ک ف

 

سود ناویژه

 

ج) نوسانات تولیدی: در این نوسانات به دلیل فرآیند تولید محصول و ورد مواد اولیه و حسابها معمولاً صورت حساب سود و زیان گسترده تر می باشد که عبارتند از: 1- روش دو مرحله ای: در این نوع دو نوع صورت حساب تهیه می شود که تهیه این صورت حسابهای به دو روش مختلف می باشد:

مرحله 1: تولیدی – سود و زیان

مرحله 2: ب ت – عملکرد

روش اول: در این روش صورت حساب تولید یا بهای تمام شده کالای ساخته شده و صورت حساب عملکرد سود و زیان تهیه می شود.

شرکت الف صورت حساب ب ت ک ف منتهی به سال ............

شرکت الف صورت حساب ب ت ک ف منتهی به سال ............

مواد اولیه

 

فروش خالص

 

دستمزد

 

ب ت ک ف

سربار کارخانه ساخت

 

کالای ساخته شده اول دروه

بهای اولیه

 

کالای ساخته شده طی دوره

+ کار درجریان ساخت اول دوره

 

کالای آماده برای فروش

- کار در جریان ساخت آخر دوره

 

کالای ساخته شده آخر دوره

ب ت ک ساخته شده

 

ب ت ک ف

 

سود ناخالص

 

هزینه کل

 

سود خالص

 

روش دوم: در این روش صورت حساب بهای تمام شده کالای فروش رفته و صورت حساب سود وز یان تهیه می گردد.

شرکت الف صورت حساب ب ت ک ف منتهی به سال ............

شرکت الف صورت حساب عملکرد سود و زیان منتهی به سال ............

مواد اولیه

 

فروش

 

دستمزد

 

- ب ت ک ف

 

سربار

 

سود ناخالص

 

بهای اولیه

 

- هزینه ها

 

+ کالا درجریان ساخت اول دوره

 

سود خالص

 

- کالا در جریان ساخت آخر دوره

 

ب ت ک ساخته شده

 

+ کالای ساخته شده اول دوره

 

- کالای ساخته شده پایان دوره

 

ب ت ک ف

 

روش سه مرحله ای: در این روش سه نوع صورت حساب شامل صورت حساب تولید و صورت حساب عملکرد و سود و زیان تهیه می شود که به صورت زیر است:

مقاله روش تحقیق مدیریت منابع انسانی

اختصاصی از زد فایل مقاله روش تحقیق مدیریت منابع انسانی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تعداد صفحات :80

مقدمه

نیروی انسانی موجود در هر جامعه عامل اساسی و تعیین کننده ای است که با شرکت مستقیم در تولید و خدمات یا به صورت اعمال تراوشات فکری در انواع فعالیتها موجبات توسعه و پیشرفت اقتصادی و اجتماعی هر کشوری را فراهم می سازد. عملکرد نیروی انسانی به عنوان عامل اساسی بستگی به توانایی و انگیزش وی دارد.

توانایی ها و مهارتها تنها فرد را قادر می سازد، عملکرد نیروی انسانی به عنوان عامل اساسی بستگی به توانایی و انگیزش وی دارد.

توانایی ها و مهارتها تنها فرد را قادر می سازد که وظیفه اش را انجام دهد اما برای اینکه او کارش را به نحو مطلوب انجام دهد نیاز به انگیزش دارد (مقدمی پور، 1378، 189)

انگیزش به معنای تحرک درآوردن رفتار فعال برای ارضای نیاز است. بعضی از نیازها مانند احتیاح زیستی به آب و هوا، غذا، خواب، سرپناه جزو نیازهای اولیه است و سایر نیازها را می توان به عنوان نیازهای ثانویه تلقی کرد که مانند نیاز به قدر و منزلت، مقام، وابستگی به دیگران، محبت و. موفقیت و ... که درجه شدت این نیازها در اشخاص مختلف متفاوت است. (ایران نژاد، 1376، 376) در تحقیق حاضر به دنبال آن هستیم که نیازهای کارکنان شرکت را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم که مهمترین عامل مؤثر بر نظام انگیزش به شمار می رود. در سنجش نیازهای شدید کارکنان از مدل پنج طبقه ای سلسله مراتب نیازهای مازلو که به ترتیب عبارتند از نیازهای فیزیولوژیک، ایمنی، امنیت، اجتماعی و تعلق، احترام و خودشکوفایی و همچنین نیازهای آشکار ماری، تئوری دو عاملی هرزبرگ و تئوری مک کلند به عنوان الگو استفاده شده است.

ترکیب نیازهای شدید کارکنان وضعیت انگیزشی آنان را نشان خواهد داد و با مطالعه و بررسی بیشتر مشخص خواهد گردید که سازمان مذکور تا چه حد به ارضای این نیازها توجه جدی دارد.

• بیان مسئله

سازمانها دیرزمانی است که منابع مالی و مادی خود را از دیدگاه بلند مدت مد نظر قرار داده اند، تنها در سالهای اخیر است که به طور جدی به کاربرد همین دیدگاه در زمینة منابع انسانی پرداخته اند. اکنون بسیاری از سازمانها مایلند که کارمندان خود را به صورت منابعی همانند یک بانک استعداد برای آینده پرورش دهند تا با پیشرفت و رشد آنان از این منابع انسانی بهره گیرند (ستیرز روپورتر، 1372، 5)

فلسفه وجودی شرکت مبنی بر دریافت، فروش و توزیع گاز شهری در محدوده فرمانداری های ری، تهران و شمیرانات می باشد. کارکنان می‌بایست در بالاترین سطح انگیزش جهت ارائه خدمات و ارضای منافع مردم (مشترکین) باشند و مدیریت می بایست در این راستا تمام امکانات خود را در جهت ارتقاء سطح انگیزش کارکنان به کار گیرد.

سطح انگیزش کارکنان در نحوه ارائه خدمت، نظم و انضباط حاکم بر فضای سازمان، میزان جابجایی و غیبت و ... منعکس می گردد. چنین به نظر می رسد که عوامل گوناگونی از قبیل پایین بودن حقوق و دستمزد، پایین بودن اضافه کاری، محیط فیزیکی کار، حجم بالای کار، تقسیم نادرست کار در به وجود آمدن مشکلات دخالت داشته است. نتیجتاً پیامدهایی که این کمبودها برای سازمان تحمیل می کند، می تواند مواردی از قبیل پایین بودن بهره وری، عدم رغبت به کار، کم کاری، افزایش غیبت باشد. با توجه به این واقعیت می توان دریافت که کارکنان در حد مطلوب انگیزش کار نمی کنند. جهت بررسی و ارزیابی علل ایجاد افت انگیزش محقق اقدام به تحقیق فوق نموده است.

در این روند پایه اساسی پژوهش مبتنی بر نظریه سلسله مراتب نیازهای مازلو، نظریة نیازهای آشکار ماری، تئوری دو عاملی هرزبرگ، تئوری مک کلند می باشد تا بتوان ترکیب نیازهای شدید کارکنان را شناخت و بر اساس اهمیت نیازها به اولویت بندی آن نیازها پرداخت و از طریق راه کار مورد لازوم جهت ارضای نیازهای ضروری بر حسب اولویت آنها به مدیریت ارائه نمود تا مدیریت سازمان با استفاده از راه کار ارائه شده در جهت افزایش انگیزش کارکنان حرکت نموده و در نهایت انگیزش کل سازمان بهبود یابد.

2-1 اهمیت و ضرورت تحقیق

هر سازمانی می تواند با ایجاد انگیزش در کارکنان به هدفهای مطلوب خود دست یابد. لازمة ایجاد چنین انگیزشی شناخت نیازهای کارکنان و اقدام در جهت ارضای نیازهای آنان است. یکی از ضرورتهای مدیریت هر سازمان شناخت نیازهای کارکنان است زیرا با شناخت نیازها پی به چرایی رفتار گذشته آنان برده و رفتار آینده آنان را پیش بینی نموده و از این طریق بهتر می تواند امر هدایت، کنترل و در صورت لزوم تغییر رفتار کارکنان را فراهم سازد. به بیان دیگر توانایی کار با دیگران را در کارکنان تقویت می نماید و به اهداف مطلوب خود دست می یابد.

3-1 اهداف تحقیق

- هدف اصلی: هدف اصلی این تحقیق شناخت نیازها و ارزیابی تأثیر نیازها در انگیزش کارکنان امور اداری شرکت ملی گاز تهران بزرگ می باشد.

- هدف فرعی: اولویت بندی نیازهای شدید کارکنان به منظور زمینه سازی برای ایجاد نظام انگیزش.

4-1 فرضیه و سؤالات تحقیق

فرضیات:

بین ارضاء نیازهای شاغلین و انگیزش آنان رابطة معنی داری وجود دارد.

سوالات:

آیا بین ارضاء نیازهای شاغلین و انگیزش آنان رابطة معنی داری وجود دارد؟

5-1 تعریف عملیاتی متغییرها در تحقیق

الف- متغیر مستقل

1-نیاز فیزیولوژیک: همان‌هایی هستند که انسان را زنده نگه می دارند و آنها شامل غذا، لباس، پناهگاه، آسایش و رفاه و حفاظت از خود می باشند.

2-نیاز ایمنی: آن احتیاجاتی است که به انسان امنیت جانی و مالی می دهد که خود می تواند شامل امنیت از خود و دارایی ها، اجتناب از ریسک، اجتناب از آسیب دیدگی، اجتناب از رنج و زحمت باشند.

3-نیاز اجتماعی: همان هایی است که انسان را مقبول گروه نماید که خود شامل ازدواج، مورد پذیرش قرار گرفتن، عشق و تعلق، عضویت در گروه است.

4-نیاز به احترام: نیازهایی هستند که انسان را پیش دیگر اعضای گروه مطرح می کند که خود شامل مسئولیت پذیری، عزت نفس (احترام به خود)، خودشناسی، احساس کامیابی، قدرت در انجام وظایف است.

5-نیاز به خودشکوفایی: نیازهایی که موجب به حداکثر رساندن توانایی شخص می گردد و خود شامل رسیدن به آنچه باید باشد، استقلال، خلاقیت خود را نشان می دهد.

6-نیاز به کسب موفقیت: نیازی است که فرد مشتاق انجام کارهای مشکل است. استانداردهای بالایی را انتخاب می کند و خواهان تلاش در جهت اهداف دوربرد است.

7-نیاز به استقلال: نیازی است که فرد تلاش می کند از هر نوع قید و بند و محدودیت اجتناب کند، از وابسته نبودن، آزادی، تعلق نداشتن به اشخاص، اماکن و یا الزامات احساس خوشنودی می کند.

8-نیاز به پرستاری: نیازی است که فرد ابراز همدردی می کند و دلداری می دهد، تا جایی که ممکن است به دیگران کمک می کند.

9-نیاز به نظم: نیازی است که فرد علاقه‌مند است اثرات شخصی و محیط اطراف مرتب و سازمان یافته باشد.

10-نیاز به ارائه خودنمایی: نیازی است که فرد می خواهد مرکز توجه باشد، از داشتن مستمع لذت می برد. در فعالیتهایی وارد می شود که باعث جلب توجه دیگران می شود.

11-نیاز به قدرت: نیازی است که فرد تلاش می‌کند محیط اطراف را به حیطه اقتدار خود درآورد و بر دیگران نفوذ گذارد و آنها را هدایت کند.

12-نیاز به رشد و پیشرفت: نیازی است که افراد در جهت رشد و پیشرفت در سازمان و ارتقاء شغلی تلاش می‌کنند.

13-نیاز به شهرت: نیازی است در جهت مطرح شدن افراد در سازمان.

14-نیاز به مسئولیت: نیازی است که افراد در محیط کار مسئولیت کاری می پذیرند.

15-نیاز به سرپرستی: نیازی است که افراد در محیط کار احساس می کنند باید تحت نظارت باشند.

ب- متغیر وابسته

انگیزش

6-1قلمرو تحقیق

قلمرو موضوع

پر واضح است که عوامل زیادی بر انگیزش اثرگذار می باشند. با این وجود این تحقیق تنها به ترکیب نیازهای شدید کارکنان می پردازد.

قلمرو مکانی

تحقیق حاضر از نظر مکانی شامل کارکنان امور اداری شرکت ملی گاز تهران بزرگ است.

قلمرو زمانی

تحقیق حاضر 6 ماهه دوم سال 1383 را شامل می‌شود.

7-1 واژه‌ها و اصطلاحات بکار رفته در تحقیق

الف-تعریف انگیزش

میل به کوشش فراوان در جهت تأمین هدفهای سازمان به گونه ای که این تلاش در جهت ارضای برخی از نیازهای فردی سوق داده شود. (رابینز 1376، 326)

ب-نیاز

به معنی نوع کسر و کمبود روانی و فیزیولوژیک است که می تواند دستاورد خاصی را جذب نماید. (رابینز 1997، 72)

ج-ترکیب بندی نیازهای شدید

به نیازهایی شدید گویند که اولاً: بیشترین فراوانی را در میان نیازهای انتخاب شده داشته باشند.

دوماً: در جدول انتخاب نیاز، در اولویت بالاتری قرار گرفته باشند.

مقاله سن مسؤولیت کیفری در حقوق اسلام

اختصاصی از زد فایل مقاله سن مسؤولیت کیفری در حقوق اسلام دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تعداد صفحات:19

چکیده:

بلوغ (سن مسؤولیت)، امری تکوینی است، نه تشریعی و تعبدی؛ لذا در فرایند رشد طبیعی و در رابطه با عوامل اقلیمی، وراثت و مانند آن ظهور پیدا می‏کند. در قرآن کریم به سن خاصی در تحقق بلوغ اشاره نشده است و فقط به معیارهایی همانند «بلوغ حلم»، «بلوغ نکاح» و «بلوغ اشد» اشاره شده است. در سنت، گرچه به سنهای مختلف اشاره شده است، ولی نه به عنوان یک معیار، بلکه به عنوان طریق به تحقق معیار بلوغ که «احتلام در پسران و حیض در دختران» باشد. به بیان دیگر، در سنت، معیار بلوغ، احتلام و حیض است و سن یا سنهای معین، طریقیت بر آن معیار می‏باشد. در مسؤولیت کیفری، علاوه بر بلوغ، رشد کیفری نیز شرط است.

مقدمه

تاریخ پیدایش انسان نشان می‏دهد که این موجود خاکی و بااستعداد، از بدو خلقت، در معرض لغزش و انحراف و جنایت قرار داشته است. تعیین کیفرهای الهی و بشری نیز در جهت پیشگیری از این‏گونه لغزشهاست. قرآن کریم داستان لغزش اولین انسان (آدم علیه‏السلام ) و همسرش در تناول میوه ممنوعه و مجازات آنها؛ یعنی تبعید از عالم بهشت به عالم خاکی(1) و نیز داستان ارتکاب اولین جنایت بشری؛ یعنی قتل هابیل توسط قابیل(2) را به صورت زیبایی نقل کرده است.

بنابراین، سابقه لغزش و جرم و به دنبال آن، ایجاد مسؤولیت و تحمل مجازات در زندگی بشری به درازای عمر بشر است. تجربه بشری نیز ثابت کرده است تا انسان بر روی کره خاکی است، به اقتضای ابعاد وجودی وی و تضاد و تنازع موجود در زمین و عالم دنیا، در جوامع بشری، جرم و انحرافات نیز وجود دارد. در طول تاریخ، تأمین امنیت فردی و اجتماعی و برقراری نظم و برپایی عدالت و پالایش جامعه از ناهنجاریها و پیشگیری عام از جرم در جامعه و پیشگیری خاص از تکرار آن، ملازم مبارزه با جرم و کنترل آن، به خصوص از طریق مجازات مجرم بوده است.

اما در این زمینه، جامعه بشری همیشه شاهد افراط و تفریطهایی بوده است؛ به طوری که اصول حاکم بر جرایم و مجازاتها که امروزه به عنوان اصول بدیهی و غیر قابل انکار پذیرفته شده، در جوامع مختلف رعایت نمی‏شود؛ چنان که جامعه بشری، شاهد مجازات کودکان و مجانین بوده است.

دین اسلام در آغاز ظهورش در 1400 سال و اندی قبل، کودکان و مجانین را مبرّا از مسؤولیت کیفری دانسته است و غرب نیز با انقلاب فرانسه، به این قاعده دست یافت.

سن مسؤولیت کیفری در قرآن

احکام اسلامی از منابع چهارگانه: قرآن (کتاب)، سنّت، عقل و اجماع استخراج می‏شود که قرآن، از اساسی‏ترین منابع فوق است؛ چون علاوه بر این که خود، منبع مستقل احکام است، اعتبار بعضی از منابع مزبور؛ مثل سنت نیز منوط به معارض نبودن با قرآن می‏باشد.

بعد از دقت و امعان نظر در آیات مربوط به بلوغ، نتایج ذیل به دست می‏آید:

1. وقتی در واژه‏هایی که بیانگر بلوغ انسان است، دقت کنیم، درمی‏یابیم که بلوغ و رسیدن کودک به مرحله تکلیف، یک امر طبیعی، تکوینی و جنسی است که در فرهنگ قرآن از آن با تعابیری همچون «بلوغ حلم»، «بلوغ نکاح» و «بلوغ اشد» توصیف شده است.

برای توضیح بیشتر، به بعضی از آیاتی که تعابیر فوق در آنها تصریح شده است، اشاره می‏کنیم:

آیه اوّل: «وقتی که کودکان شما به حد بلوغ و احتلام رسیدند، باید مانند سایر بالغان با اجازه وارد شوند (و از شما برای ورود اجازه بگیرند) خدا آیات خود را برای شما بدین روشنی بیان می‏کند که او دانا و حکیم است.»(4)

آیه دوم: «... کودکانی که هنوز به حد احتلام نرسیده‏اند، در (شبانه‏روز) سه مرتبه (برای ورود) اجازه بگیرند: پیش از نماز صبح، پس از نماز عشا و هنگام ظهر، آنگاه جامه از تن برمی‏گیرید که این سه وقت، هنگام خلوت شماست.»(5)

آیه سوم: «یتیمان را تا سر حد بلوغ نکاح آزمایش کنید، پس اگر آنان را رشدیافته دیدید، اموال آنان را در اختیارشان قرار دهید.»(6)