پاورپوینت درباره علفهای هرزوکنترل ان د رشرایط دیم

اختصاصی از زد فایل پاورپوینت درباره علفهای هرزوکنترل ان د رشرایط دیم دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل : power point (لینک دانلود پایین صفحه) تعداد اسلاید: 22 اسلاید

فهرست مطالب

•مقدمه: تعریف علف هرز

•ویژگیهای خاص علف هرز

•طبقه بندی علف هرز

•راههای انتشارو هجوم علف هرز

•نحوه خسارت

•مبارزه باعلفهای هرز در دیمزارها

•زمان مبارزه

•پیشگیری از ورود علف هرزبه مزرعه

•نحوه مبارزه شیمیایی وفیزیکی

•فهرست منابع

تحقیق در مورد نقش مالچ ها در زراعت دیم

اختصاصی از زد فایل تحقیق در مورد نقش مالچ ها در زراعت دیم دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه9

فهرست مطالب

عنوان : نقش مالچ ها ( خاکپوش ها ) در زراعت دیم

مقدمه :

دلائل استفاده از مالچ ها :

آب خاک

بررسی مطالعات قبلی

اثرات مالچها فرسایش خاک

درجه حرارت

اثرات مالچها برروی گیاهان

نتیجه گیری

منابع

 1-‌رضا حنیفی -  دانشجوی رشته مهندسی کشاورزی ( زراع و اصلاح نباتات ) دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه

2-‌ رویا علیزاده - دانشجوی رشته مهندسی کشاورزی ( زراع و اصلاح نباتات ) دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه

چکیده

مقصود از مالچ عبارتست از هر ماده ای که در سطح خاک روئیده و در همان محل نگهداری شده,هر ماده ای که در خاک روئیده ولی قبل از قرار گرفتن در جای اصلی خود تغییر ماهیت داده شده باشدرا شامل می شود.

دلائل استفاده از مالچ ها شامل : تعدیل درجه حرارت خاک – اثرات عناصر غذائی خاک – کنترل شوری خاک بهبود ساختمان خاک – کنترل کیفیت گیاه و کنترل علفهای هرز می باشد.

بسیاری از خواص و شرایط خاک به طور مستقیم یا غیر مستقیم تحت تاثیر مالچ ها قرار می گیرند. از جمله این خواص : آب خاک از طریق کنترل روناب – افزایش نفوذپذیری – کاهش تبخیر و کنترل علف هرز – درجه حرارت خاک از طریق ممانعت از تابش خورشید و غیره

تحقیق در مورد بررسی تأثیر عملیات کشاورزی دیم بر تخریب اراضی

اختصاصی از زد فایل تحقیق در مورد بررسی تأثیر عملیات کشاورزی دیم بر تخریب اراضی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:82

 فهرست مطالب

بررسی تأثیر عملیات کشاورزی دیم بر تخریب اراضی

چکیده :

فصـل اول

مقدمه  و  کلیات

1-1-مقدمه :

1-2-  اصول و  مفاهیم:

1-2-1- دیم کاری:

2-2-2- تخریب  خاک:

1-3- طرح  مسئله ،  اهمیت  و  ضرورت  انجام  تحقیق:

1-4 – اهداف تحقیق :

1-5- سوالات تحقیق :

فصـل دوم

سابقه ی تحقیق و مرور منابع

فصـل سوم

مواد  و  روش  ها

َبخش اول:  شناخت منطقه مورد مطالعه

3-1- موقعیت ریاضی  منطقه مورد مطالعه :

3-1-1- موقعیت سیاسی حوضه و راههای دسترسی :

3-1-2- موقعیت زمین شناسی منطقه :

3-1-3- چینه  شناسی  منطقه:

3-1-3-1- سازند  آسماری- جهرم:

3-1-3-2- سازند  گچساران:

3-1-3-3- سازند  آغاجاری:

 3-1-3-4- سازند  بختیاری:

3-1-3-5-  رسوبات  کواترنری:

3-1-3-5-1- واحد  Qt:

3-1-3-5-2- واحد  Qta:

3-1-3-5-3- واحد Q:

3-1-4-  نفوذپذیری  سازندهای  زمین  شناسی:

3-1-4-1-نفوذپذیری  سازند  آسماری  -  جهرم:

3-1-4-2- نفوذپذیری  سازند  گچساران:

3-1-4-3-نفوذپذیری  سازند  آغاجاری:

3-1-4-4- نفوذپذیری سازند  بختیاری:

3-1-4-5-   نفوذپذیری  رسوبات  آبرفتی:

3-1-5- خصوصیات  فیزیکی  حوضه:

3-1-5-1 مساحت  و  محیط  زیر  حوضه  ها:

3-1-5-2-شکل  حوضه:

3-1-5-2-1- ضریب  گرا  ویلیوسی  (گرد وارگی):

3-1-5-2-2- مستطیل معادل:

3-1-5-3-  ارتفاع، شیب و  جهت  حوضه:

3-1-5-3-1- ارتفاع  و  پارامترهای ان:

3-1-5-3-2-شیب  حوضه :

3-1-5-3-3 : جهت شیب حوضه :

3-1-6-  اقلیم :

3-1-7- توزیع  ایستگاههای هواشناسی منطقه ی  مورد  مطالعه:

چکیده :

کشور ایران از جمله کشورهایی است که در کمربند بیابانی دنیا قرار گرفته است و این نکته باعث شده است تا در کنار مسئله استعداد ذاتی ایران برای بیابانی شدن ، برخورد نادرست انسان ها با منابع طبیعی این روند را تشدید کند . افزایش جمعیت نیاز بیشتری به غذا و مکان برای زندگی طلب می کند . این نکته باعث می شود که انسان ها هر جایی که زمینی اندک حاصلخیزی دارا بوده است مورد بهره برداری قرار دهند . یکی از نکاتی که در اینجا بسیار حائز اهمیت است، و باید مورد تحقیق قرار گیرد، مسئله کشاورزی است که در کشورما کمتر به آن اهمیت داده شده است زیرا از زمان پیداش فعالیت های کشاورزی تا امروز، بشر برای رفع نیازهای خود همواره به فعالیت های زراعی و انجام شخم و شیار وابسته بوده است . در این راستا اراضی بسیاری بدون در نظر گرفتن آمایش سرزمین برای کشاورزی اختصاص داده می شوند و پس از گذشت چند سال که استعداد زمین از بین رفت، این نقاط را ترک کرده و به قسمت های مجاور روی می آورند . نمونه بارز این مسئله گسترش تبدیل اراضی مرتعی و جنگلی به زراعت دیم و اراضی رها شده بر روی سطوح شیب دار می باشد . به همین منظور لازم است تا در نقاط مختلف کشور به ویژه در  مناطق  نیمه خشک که  گسترش بیابان ها و تخریب اراضی کشاورزی بیشتر به چشم می خورد، تحقیقاتی بر روی اراضی کشاورزی صورت گیرد تا برای هر منطقه مشخص گردد که آیا کشاورزی در اینجا مفید می باشد یا خیر و اگر مناسب است چه نوع کشاورزی باید متداول شود تا هم از لحاظ عملکرد و تولید محصول با مشکل مواجه نشویم و هم جلوی تخریب در منطقه را بگیریم .

در  این  تحقیق  به  بررسی  تأثیر  عملیات  کشاورزی  دیم  بر  تخریب  اراضی در  حوضه  ی  آبخیز  رکعت  شهرستان  ایذه  در  استان  خوزستان پرداخته  شده  است  و  هدف  کلی  آشنایی  با  میزان  تأثیر  کشت  دیم  بر  تخریب  اراضی  می  باشد  و  سئوال  مهم  تحقیق  این  است  که  آیا  عملیات  کشاورزی  دیم  و  درجات  و  جهات  شیب  مختلف  در  میزان  تخریب  اراضی  تأثیر  گذار  می  باشد یا  خیر؟

  برای  دست  یابی  به  این  منظور،  منطقه  مذکور  انتخاب  و  مورد  مطالعه  قرار  گرفت  که  با  توجه  به  مطالعات   خاکشناسی  انجام  شده  و  سایر  اطلاعات  دیگر،  اراضی  کشاورزی  دیم  و   بایر  از  یکدیگر  متمایز  و سپس  داده  های  مربوط  به  دو  نوع  زمین  گردآوری  و  عملیات  آماری  لازم  بر  روی  آنها  انجام  شد.  نقشه  های  مختلف  منطقه،  نقشه  شیب،  جهت،  طبقات  ارتفاعی،  کاربری اراضی به  کمک  سیستم  اطلاعاتی جغرافیایی (GIS) تهیه  شد.  روش  انجام  این  تحقیق،  روش  آزمایشی  است  که  در  آن تأثیر  جهت  شیب، درجه  شیب  و  کشاورزی  دیم  بر  تخریب  خاک  مورد  بررسی  قرار  گرفت  که  نتایج تحقیق  نشان  داد  تخریب  بیشتر  در  زمین  های  دارای  شیب  بالاتر  از  20 درجه  و  با  جهت  جنوبی  مشاهده  گردید  و  نیز  تأثیر  عملیات  کشاورزی  دیم  بر  تخریب  اراضی  در منطقه  مذکور  تأیید  شد. 

-1-مقدمه :

اصلاح  اراضی  (Land) ،  همان  طور  که  در  عبارت  هایی  از  قبیل  ارزیابی  اراضی و  کاربری  اراضی و  ... به  کار  می  رود،  معنای  گسترده  تری  نسبت  به  اصطلاح خاک(soil)،  دارد.  تعریف  اراضی  یک  منطقه  به  تمام منابع  طبیعی که  در  تولیدات  کشاورزی،  دامی و  جنگلی  آن منطقه سهیم  می  باشند،  بر  می  گردد.  بنابراین  اقلیم  و  منابع  آب،  شکل  اراضی  (Land form) ،  خاک  و   پوشش  گیاهی شامل  منابع   طبیعی  که  اراضی  یک  منطقه را نیز  در  بر  می  گیرد. (FAO, 1979, UNEP ,  1992b) خاک  به  عنوان  یک  منبع  طبیعی  که  اراضی   یک  منطقه را  تحت  تأثیر  قرار  می  دهد،  یک  ماده  با  کاربردهای مختلف  در  طبیعت  می  باشد  که  امروزه  در  اکثر  نقاط  جهان  با  افزایش  جمعیت  و  مراکز  حمعیتی و  گسترش  شبکه  راه  های  ارتباطی  و  مدیریت  ناصحیح  بهره گیری  از  اراضی در  راستای  کسب  مواد  غذایی  بیشتر،  مورد  تعرض  قرار  گرفته  و  در  روند  تخریب  قرار  گرفته  است  که  پیامد آن  تخریب  اراضی و  در  نهایت  بیابان  زایی  می  باشد.

  مهم  ترین  شکل  تخریب  خاک،  تبدیل  آن  از  یک  ماده  چند  کاربردی  به  ماده ای  با  توانایی  محدود  و حاصل  خیزی  که  در  طولانی  مدت  می  باشد.  گر چه  ممکن  است  این  قسم  هدر  رفت  خاک هنوز  در  کشورهایی  از  قبیل  آمریکا،  استرالیا و  بخش  هایی  از  روسیه که  اراضی  مستعد  و  حاصل  خیز   فراوان  دارند  زیاد   با  اهمیت  نباشد،  ولی  در  بسیاری  از  کشورها  از  قبیل  ایران  که  چنین  ذخایری  ندارند  و  بیشترین  انباشتگی  مراکز  جمعیتی  آن ها  نیز  در  مجاورت  اراضی  حاصل  خیز  قرار  دارد  بسیار  مهم  جلوه  می  کند.  از  آنجا  که  یکی  از  عوامل  تخریب  خاک  کشاورزی دیم  می  باشد  بررسی  تأثیر  این  عامل  در  تخریب  اراضی  لازم  و  ضروری  می  باشد  که  موضوع  تحقیق  حاضر  می  باشد  که  در آن  به  مطالعه  موردی  حوضه  ی  آبخیز  رکعت  پرداخته  شده  است. 

1-2-  اصول و  مفاهیم:

1-2-1- دیم کاری:

  "دیم  کاری"  به  معنی  کشت  بدون  آبیاری  است  و  به  زراعتی  گفته  می  شود  که  با  آب  باران و  رطو.بت  خاک  رشد و   نمو  نماید.  کلمه  دیم  از  زمان  های  قدیم  بین  مردم  این  مرز و  بوم  مصطلح بوده  و  از  آن  مفهوم  هر  چیزی  که  رها  شده  و  خارج  از  کنترل  باشد  یاد  شده  و  در  فرهنگ  های  فارسی نیز  زراعتی  را  که  از  باران  آب  خورده  باشد  معنی  شده  است.  هر  چند  موفقیت  در  زراعت دیم  بستگی به  نزولات  آسمانی  دارد   اما  اعمال  شیوه  های   صحیح  کشت  تأثیر  بسیار  عمده  ای  در  بهبود  وضعیت زراعت  و  در  نتیجه  افزایش  تولید  دارد.  در  صورتی  که آموزش های  فنی  لازم  به  کشاورزان  دیم  کار  داده  شود،  نتایج  سودمندی عاید   خواهد  شد.  دیم  کاری  در  ایران  عمدتاً به  کندم  و  جو اختصاص دارد؛  زیرا  سازگارترین  محصول  در  این  شرایط  می  باشد  ولی  در  نقاط  مختلف  ایران  محصولاتی  از  قبیل حبوبات،  آفتاب گردان  ذرت  خوشه  ای،  زیره،  هندوانه،  خربزه  نیز  به  صورت  دیم  کشت  می  شوند.  آن  چه  در  حال  حاضر  در  کشورهای  پیشرفته  از  نظر  مدیریت و تکنولوژی  و  دیم  کاری  صورت  می  گیرد  با  کشورهای  در  حال  توسعه  بسیار  متفاوت  است.  از  جنگ  جهانی  دوم   به  بعد  در  کشورهای  پیشرفته  دیم  کاری  پیشرفته،  شایان  نموده  و  بیشترین  ترقی  در  طول  15  تا  25 سال  اخیر  بوده  است  که  در  این  ارتباط استفاده  از  ادوات  پیشرفته  برای  شخم  و کاشت   و  برداشت،  پیرایش  وارتیه  های پر  محصول  و  مقاوم  به  بیماری  ها  و  استفاده  از  کود  شیمیایی  در  این  پیشرفت  بیشترین  سهم  را  داشته  اند.  از  آنجایی  که  دامداری  و  محصولات  دامی  در  دیم  کاری  از  اهمیت  فوق  العاده  ای  برخوردار  می  باشند،  دیم  کاری  با  رشته  مرتعداری  در   ارتباط  مستقیم می   باشد   متأسفانه در  مناطق  دیم  خیز   کشور  ما  در  حال  حاضر به  علت  عدم  رعایت  اصول  و  نظارت  فنی  این  دو  رشته  با  هم  یک  حالات  رقابت  گونه  دارند.

دانلود مقاله برنج دیم

اختصاصی از زد فایل دانلود مقاله برنج دیم دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه
برنج دیم چیست ؟
زراعتی که فقط وابسته به نزولات جوی باشد اصطلاحا به آن زراعت دیم می گویند. حدود 30 سال قبل زمانی که کشاورزان شمالی به شدت با گمبود آب روبرو بودند و سدی نبود ، در مزارع خود اقدام به کشت چند رقم برنج می نمودند و این سوال همیشه برای من مطرح بود که چرا رقم چمپا ازگروه برنجهای کم ارزش را کشت می نمایند پاسخ خود را زمانی دریافتم که به علت خشکسالی و نبود آب در رودخانه ها کلیه ارقام برنج کشت شده از بین رفته بود و به استثنای رقم چمپا که به روایتی تا 60 روز تحمل خشکی را دارد سالها بعد در استان فارس که به عنوان مروج کشاورزی خدمت میکردم مشاهده نمودم که ارقامی از برنجهای گرده را در زمینهایی که مرطوب است مانند گندم در سطوح بسیار کم بصورت مستقیم کشت می نمایند.
با توجه به نکاتی که ذکر شد زراعت دیم برنج که نیاز رطوبتی کمی دارد در بسیاری از نقاط دنیا از جمله در کشورمان می تواند کشت شود وبه دلایل زیر حائز اهمیت است :
1-غذای اصلی انسانها را تشکیل می دهد .
2-از نظر ارزش اقتصادی در مقایسه با گندم و جو با ارزش تر است.
به نظر اینجانب در صورتی که برنامه ریزی به طریق اصولی و صحیحی انجام گیرد، کشورمان می تواند در تولید غلات خود کفا گردد و در مورد برنج با کشت برنج غرقابی و برنج آپلند دیگر نیازی به واردات نباشد.
در سال 126 پیش از میلاد مسیح به امپراطور چین می دهد ، از کشت برنج در ترکستان (خراسان کنونی ) و سرزمین پارتیا و کلده یاد می کند و به نظر می رسد که منظور سردار چینی از پارتیا قلمرو اشکانیان از جمله سواحل دریای خزر یعنی گیلان و مازندران باشد که در آن زمان جزء قلمرو اشکانها بوده است گیر شمن هم برنج را جزء یکی از کالاهای صادراتی زمان پارتیان یاد گرده و می گوید : بین التجاره های دیگر از پوست … برنج و … باید نام برد ماخذ دیگر وجود برنج را در عهد ساسانیان نشان می دهد و مسئله کشت برنج در عهد آخرین شاهان ساسانی نیز پیچیده می نماید و در گفته های مورخان تناقض فراوانی وجود دارد.
در خوزستان در قرن دهم میلادی کشت برنج در میان غلات سوم را (بعد از گندم و جو) داشته بود قرن دهم میلادی در ایران مردم با کشت برنج آشنا بودند در قرن دوازدهم میلادی کشت برنج در فارس متداول بود. حمداله مستوفی از کشت برنج در ایران فقط در نواحی زنجان ، عراق ،عجم، فارس، سرایر گیلان بویژه رشت و لاهیجان یاد می کند از میان مناطق برنج خیز ایران جلگه های ساحلی دریای خزر، یعنی سرزمینهای گیلان و مازندران و گرگان هم از لحاظ سطح زیر کشت و میزان تولید و هم از لحاظ کیفیت نوع محصول برنج دارای اهمیت ویژه ای است و این امتیاز در گذشته نیز وجود داشته است. کیفیت بهترین برنج ایران گیلان است و پس از آن برنج مازندران قرار دارد.

بخش اول – کلیات
1-روشهای مختلف کشت برنج
یکی از ویژگیهای طبیعی برنج سازگاری آن به شرایط مختلف محیطی ، بخصوص از نظر مقدار آب است یعنی آن را هم به صورت دیم می توان کشت کرد که تنها باران ، آب مورد نیاز آن را تامین می کند و هم در حالتی که بوته های آن در آبی به عمق چند متر باشد البته برنج در شرایط بین این دو حالت نیز قابل کشت است.به این ترتیب طبقه بندی اصلی کشت برنج بر اساس مقدار آب است.
طبقه بندی پیشنهادی واردا برای آفریقا شامل دو روش عمده کشت برنج است :
برنج های زمین های پست
برنج های دیم
برنج غرقابی
در این نوع زراعت برنج ، خاک مزرعه در تمام یا بخشی از دوره رویش تا ارتفاع متفاوتی با آب پوشیده می شود بین کشت برنج در زمینهای با تلاقی تا کشت برنج با آب شیرین به درجات مختلفی تقسیم بندی شده است.
الف-کشت برنج در زمینهای با تلاقی مانگرو
مانگرو منطقه ای است در نواحی پست حاشیه رودخانه ها یا سواحل دریا که پوشش گیاهی خاصی دارد .گاهی بر اثر طغیان رودخانه ها یا پیشروی در یا ،آب شور به این مناطق وارد می شود و مشکلاتی نظیر شوری یا اسیدی شدن خاک را به بار می آورد.
این نوع کشت برنج حدود 10 در صد از مناطق زیر کشت آفریقا را شامل می شود.
کشورهایی که بیشترین سطح زیر کشت برنج در آنها به این شیوه است : عبارتند از شالیزارهای آفریقای غربی .
ب-کشت برنج با آب شیرین
این نوع کشت برنج بستگی به مدیریت آبیاری دارد. این روش کشت برنج خود به دو گروه تقسیم بندی می شود: کشت غرقابی برنج بدون کنترل آب و کشت برنج با کنترل آب .
پ-کشت برنج غرقابی بدون کنترل آب
در این نوع کشت ، کشاورز هیچگونه کنترلی بر منابع آبی ندارد .منبع تهیه آب می تواند نزولات جوی و یا بالا آمدن آب رودخانه ها در مواقع سیل باشد .هر چند بخشی از این آب را می توان به وسیله ایجاد موانعی نظیر کرت بندی و تسطیح و در مواردی با در نظر گرفتن شیب زمین به صورت تراس بندی برای مدتی در کشتزارها نگهداری کرد این روش کشت در آسیا بویژه در کشورهایی نظیر هندوستان و تایلند متدوال است .غرقابی شدن کشتزارها می تواند در هر مرحله ای از زندگی گیاه انجام گیرد و عمق آب نیز متفاوت باشد.
کشت برنج غرقابی بدون کنترل آب در شرایط خاصی انجام می گیرد و ممکن است زمانی اقدام به کشت کرد که عمق آب در مزرعه بالا باشد. در چنین شرایطی باید اقدام به کشت رقم زودرس برنج کرد.
در آفریقای غربی این نوع کشت گسترش فراوان یافته است ، کشت برنج بدون گنترل آب حدود 5/22 در صد کل زمینهای زیر کشت برنج را در آفریقا شامل می شود این روش دومین نوع زراعت از نظر اهمیت در منطقه است.
ت-کشت برنج با کنترل آب
نیاز رطوبتی گیاه برنج را می توان بطور مصنوعی در طول دوره رشد گیاه با روشهای مختلف ثقلی و یا با پمپاژ آب بر طرف کرد. تسطیح زمین چنانچه بدرستی انجام می شود امکان کنترل آب را در مزرعه فراهم می کند.
علاوه بر آن ابزارهای مهندسی آبیاری این امکان را میسر می سازد که پس از اتمام آبیاری و قبل از برداشت ، کشتزار را خشک نمود ، چون هنگام درو و یا پخش کود و علف کش ها لازم است که مزرعه خشک باشد.
استفاده از این روش که در آسیا مخصوصا در کشور چین بسیار متداول است ، فقط در سالهای اخیر به کشورهای آفریقای معرفی شده است و گستردگی این روش گمتر از 5 در صد از کل زمینهای زیر کشت برنج است، زیرا هزینه بالای نصب و نگهداری سیستم آبیاری باعث عدم توسعه این روش در کشورهای آفریقایی شده است.
برنج دیم :
کشت برنج دیم در مناطقی انجام می گیرد که زمین به ندرت به حالت ماندابی در می آید.

کشت برنج به صورت کاملا دیم
کشت برنج دیم در مناطقی صورت می گیرد که زمین دارای زهکش مناسب و در قسمت بالای مسیر سیلاب باشد و آب مورد نیاز آن فقط توسط باران و رطوبت ذخیره شده در خاک تامین می شود این شیوه کشت معمولا در قسمتهای شیبدار یا زمینهای کنار تپه ها اعمال می شود.
بطور کلی در دنیا حدود 16 میلیون هکتار زمین زیر کشت برنج دیم می باشد کشور برزیل به تنهایی با 5/4 میلیون هکتار کشت دیم برنج یکی از بزرگترین تولید کنندگان این نوع برنج است.
در کشورهای آسیایی با توجه به بالا بودن سطح زیر کشت که حدود 129 میلیون هکتار زراعت آبی است سطح زیر کشت به صورت دیم جزئی بوده و در کل حدود 9 میلیون هکتار می باشد.
کشت دیم برنج مهمترین برنج دیم نوع کشت در آفریقا می باشد که حدود 60 در صد از زمینهای زیر کشت برنج یعنی 2/1 میلیون هکتار را شامل می شود.
لازم به توضیح است در مناطقی که کشت برنج دیم به صورت سنتی انجام می گیرد میزان محصول پایین است و حدود 1 تن در هکتار و در مواردی هم کمتر از آن است در مناطقی که برنج دیم به صورت متمرکز و از روی اصول صحیح انجام می شود میزان محصول بالا است و در مواردی به بیش از آن بالغ می شود که البته به شرایط اقلیمی بستگی دارد .میزان محصول برنج دیم همانند سایر محصولات دیم به میزان نزولات جوی بستگی دارد و با زراعت برنج تحت آبیاری متفاوت است.
کشت برنج وابسته به آبهای زیر زمینی :
آب لازم برای کشت برنج در مواردی توسط آبهای زیر زمینی تامین می شود مشروط بر اینکه سطح آبهای زیر زمینی نزدیک به سطح خاک بوده و ریشه ها بتوانند به راحتی رطوبت را جذب کنند.این روش کشت برنج معمولا در قسمتهای انتهایی شیب ها ویادر مناطقی که خاک دارای لایه های غیرقابل نفوذ است انجام میشود و باعث بوجود امدن شرایط مناسب برای کشت میشود.
به برکت استفاده از دو منبع ابی (نزولات و ابهای زیرزمینی) ،محصول برنج بااستفاده ازابهای زیرزمینی بیشتر ازبرنج دیم است.
کشت برنج دیم با استفاده از ابهای زیرزمینی در افریقا چندان متداول نیست و تنها 5/2 درصد ازکل زمینهای زیرکشت در این قاره را شامل میشود.
جدول زیر بطور خلاصه انواع مختلف کشت برنج و موقعیت ان را در افریقا نشان می دهد.لازم به ذکر است که در صفحات بعد از نظر اهمیت نسبی تنها به کشت برنج دیم خواهیم پرداخت.

انواع مختلف کشت برنج درافریقاو اهمیت انها
نوع زراعت اهمیت نسبی نوع زراعت
درافریقا(درصد)
غرقابی:
کشت برنج درزمینهای باتلاقی (مانگرو)
کشت برنج با اب شیرین 0/10
*بدون کنترل اب 5/22
*باکنترل اب 0/5
کشت برنج دیم:
*کاملا دیم 0/60
*وابسته به ابهای زیرزمینی 5/2

2 روشهای اصلی و زرع برنج دیم
بطورکلی روشهای اصلی کشت برنج عبارتند از:
زراعت نوبتی
زراعت پیشگام
زراعت ثابت
زراعت نوبتی

روش نوبتی یک روش گسترده سنتی و مهم در افریقا برای تولید برنج بشمار می رود.در این روش ابتدا کشاورز یک قطعه زمین بکر جنگلی را که معمولا قطعات بسیار کوچکی هستند پاک می کند.به دلیل اینکه ابزارهای مورد استفاده بسیار ساده ابتدایی هستند .کشاورز معمولا اقدام به قطع بوته‌ها، درختچه ها و علفهای هرز می نماید و درختان بزرگ را به حال خود رها می کنند و این امر سبب میشود که بعد از برداشت محصول ،گیاهان قطع شده بار دیگر به حالت اولیه خود باز میگردند.
پس از قطع گیاهان و پاک کردن مزرعه ،اقدام به سوزانیدن بقایای گیاهی میشود.سوزانیدن بقایای گیاهی از اهمیت بسیاری برخوردار است و این مرحله به منظور اطمینان از پاک شدن کامل قطعه از علفهای هرز می باشد.علاوه بر ان زمان اجرای عملیات از اهمیت بسیاری برخوردار است و معمولا زمان سوزانیدن در ابتدای شروع بارانهای موسمی است.
اماده کردن در این روش بسیار ساده میباشد.معمولا اماده کردن زمین با خراش دادن سطح خاک و با وسایل بسیار ساده مانند کج بیل انجام می گیرد و سپس اقدام به پخش بذر میشود که در هر شیار ایجاد شده 6 تا 8 بذر کاشته میشود و سپس با خاک سطحی پوشانده میشود .در مواقعی که مشکل خشکی در اوایل رشد گیاه حادث شود،گیاهانی که هنوز به مرحله ی حساس رشد خود نرسیده باشند شانس زنده ماندن را خواهند داشت.بنابراین کشاورزان اقدام به کشت همزمان ارقام مختلفی که دارای دوره رشد متفاوتی هستند می کنند .میزان تراکم بذر در واحد سطح با توجه به دیم بودن نوع کشت معمولا پایین است.
در این روش ،اجرای کشت مخلوط متداول است و گیاهانی نظیر ذرت ،کاساوا ،سیب زمینی شیرین و گیاهان دیگر توام با برنج کشت میشوند.
کشت بذور مورد نظر بصورت همزمان در شیارهای ایجاد شده توسط کج بیل انجام میشود .کاساوا و سیب زمینی شیرین معمولا به صورت همزمان در بین ردیف های برنج کشت میشوند.در این روش به دو نکته باید بطور خلاصه توجه کرد:
(الف)کنترل علفهای هرز
هرچند که در طول سال اول علفهای هرز یک مشکل مهم به حساب نمی اید،اما این امکان وجود دارد که در اثر متراکم شدن علفهای هرز ،مزرعه الوده شده و امکان دستیابی به عملکرد بالا کم شود.کنترل علفهای هرز بطور کلی با دست انجام می گیرد(وجین دستی)در صورتی که در انجام وجین تاخیر صورت گیرد نیاز به کارگر بیشتر خواهد شد که با توجه به کمبود کارگر در منطقه سبب بالا رفتن هزینه تولید خواهد شد.
(ب)کنترل پرندگان
مراقبت از مزرعه باید با دقت صورت گیرد.
عملیات بعدی ،برداشت محصول است که با دست انجام می گیرد.فقط خوشه های برنج جمع اوری میشود و این به معنی ان است که برداشت می تواند تحت هر شرایطی انجام پذیرد .برداشت به صورتهای مختلف انجام می گیرد .و این بستگی به روشهای متداول در هر منطقه دارد.در برخی از موارد محصول به میزانی که بتوان در پایان روز ان را به دهکده رساند، برداشت میشود.
یک یا دو سال پس از کشت اولیه مشکلات فراوانی نظیر الوده شدن کشتزار به علفهای هرز ،پایین امدن حاصل خیزی خاک …, بتدریج در مزرعه افزایش خواهد یافت.در روش سنتی ،زمین مورد نظر به صورت ایش بمدت 8 تا 10 سال رها میشود و این خود سبب رشد مجدد گیاهان خودرو در ان میگردد .برای بعضی از سالها طول دوره ایش کوتاه تر در نظر گرفته میشود.به دلیل فشارهای مربوط به افزایش جمعیت امکان انکه زمین برای مدت طولانی ایش گذاشته شود وجود ندارد.بنابراین کشاورزان بسیار سریعتر (3تا5سال)به قطعه زمین خود باز می گردند. که این امر سبب می شود که بار وری کافی در خاک تامین نگردد
علاوه بر این تقاضای مصرف کنندگان به طور یک نواخت و ثابت در حال افزایش است محصول به دست آمده از کشت نوبتی سنتی برنج بسیار پائین است و نمی تواند با زار تقاضا را جبران کند بنابر این تلاش می شود کشت به صورت متراکم (متمرکز) انجام شود به نظر می رسد اگر کشاورزان می خواهند که سیستم تولید را بیشتر توسعه دهند باید یک روش ثابت تر برای زندگی اتخاذ کنند آنها چطور باید زمین را به دقت آماده کنند جلوی فرسایش را بگیرند و کود دهی کنندو ضمنا زمین را به مدت یک سال به صورت آیش رها کنند ؟
زراعت پیشگام
در این روش برنج به عنوان مقدماتی در زمین کاشته می شود این روش به دو صورت است :
الف)پس از پاک شدن زمین قبل از آنکه اقدام به کشت گیاهان علوفه ای به صورت توام شود برنج به عنوان یک گیاه اصلاح کننده کشت می شود این روش کشت به ویژه در کشور برزیل مرسوم است اما گاهی اوقات در برخی از کشورهای آفریقایی از جمله ساحل عاج و یا ماداگاسکار به کار گرفته می شود
ب) برنج به عنوان یک گیاه پوششی در کشت زارهای جدید الاحداث نظیر (قهوه ، کاکائو ، مرکبات کائوچو و …) یا در جنگل کاری های مصنوعی در فاصله بین ردیف ها کشت می شود در این روش کشت در کشور ژاپن ،برزیل ، ساحل عاج، تایلند و … به اجر در می آید این دو روش کشت دارای ویژگی های مشترک مهمی هستند در هر دو روش غلات صرفا به عنوان یک محصول موقتی و همراه با محصول اصلی کشت می شوند در ضما می تواند نیازهای غذایی ساکنین محلی را تامین کند هر دو سیستم مستلزم جابجایی کشت برنج هستند ، مورد اول در روی زمین های آیش انجام می شود . گاهی اوقات این امر به نواحی که رشد برنج دیم بی ثبات می شود گسترش می یابد و مورد دوم در کشت زارهای جدید التاسیس به اجرا گذاشته می شود
زراعت ثابت
در روش ثابت کشت برنج قواعد زیر را باید مد نظر قرار داد :
-کود دادن به گیاه بر مبنای نیاز گیاه انجام گیرد
-اجتناب از کاهش فزاینده و سریع حاصل خیزی خاک
-به کار گرفتن روشهای ضد فرسایش
-کشت متناوب گیاه با به قولات ؟
-استفاده از روش هایی جهت مقابله با آلوده گی به علفهای هرز
-به منظور باز گشت سرمایه اختصاص یافته جهت کودهای شیمیایی ، علف کش ها و هزینه کارگر در نهایت باید از ارقام پر محصول استفاده شود. تا این امکان فراهم اید که حداقل 5/2 تن در هکتار محصول برداشت شود.در روشهای کشت متراکم این امکان وجود دارد که با استفاده از توسعه فنون زراعی به این میزان محصول دست یافت.
مثالهایی که ارائه خواهد شد ،ذهنیتی درباره یافتهای مختلف در سراسر جهان به همراه خواهد داشت.این روشها بر مبنای میزان مکانیزاسیون طبقه بندی میشود.(کشت دستی ،استفاده از گاو اهن دامی ،استفاده از ماشین الات کشاورزی به صورت نیمه مکانیزه و غیره).
(الف)استفاده ازدام برای اماده کردن زمین
این یک روش خیلی دقیق برای اماده کردن زمین است که شیارهای در جهت خطوط تراز زمین زده میشود .زمین با گاو اهن قلمی دوبار خراش داده می شود و سپس سه بار دیسک زده میشود که کار با ادواتی که به پشت دام متصل میشوند، صورت میگیرد و معمولا از گاو میش استفاده میشود.
بذر به صورت دست پاش (افشان )در شیارهایی که به وسیله ی دیسک ایجاد میشود پخش شده و سپس با زدن ماله با خاک پوشانده میشود.
عملیات نگهداری گیاه در مرحله ی داشت با دست انجام می گیرد.وبا توجه به وسعت عملیات الودگی به علفهای هرز کنترل میشود.برنج را غالبا در تناوب با گیاهانی نظیر ذرت یا حبوبات کشت می کنند.
(ب)روش نیمه مکانیزه
عملیات اماده کردن زمین و بذر افشانی به صورت مکانیزه انجام می گیرد.روش کار بدین ترتیب است که ابتدا زمین شخم خورده وسپس دیسک زده میشود و با دستگاهی بذرافشان اقدام به کشت میشود.با این وجود،هنوزعملیات مرحله ی داشت نظیر کنترل علفهای هرز و برداشت با دست انجام میشود .از کود و علف کشها به صورت محدود استفاده می شود.
در این روش کشت برنج در تناوب با گیاهانی نظیر پنبه ،ذرت و سیب زمینی شیرین انجام میشود.
(پ)روش مکانیزه
در این روش کشت برنج در سطح وسیعی صورت می گیرد و از اماده کردن زمین تا برداشت به صورت کاملا مکانیزه انجام میشود .بذرهای اصلاح شده ،کود،علف کشها و سایر فراورده ها به صورت وسیع مورد استفاده قرار می گیرند.این عملیات در بعضی مواقع با هواپیما صورت میگیرد.این روش کشت برنج مشابه همان روشی است که در سطح وسیع در کشورهایی نظیر استرالیا ،ایالات متحده امریکا انجام می گیرد.

3 تنگناهای عمده
تنگناهای عمده به مفهوم موانع کشت برنج به صورت دیم از دو جنبه گسترش مناطق جدید جهت کشت برنج دیم و یا تمرکز (تراکم )تولید مطرح است.
علفهای هرز
در روش زراعت نوبتی بعد از انکه قطعه ای از زمینهای جنگلی انتخاب گردید و به صورت ایش گذاشته شده و اقدام به سوزاندن بقایای گیاهی میشود ،علفهای هرز مشکلی را بوجود نمی اورند.امادر سالهای بعد و براثر کشتهای پیاپی به صورت یک مشکل اصلی بروز می کنند و معمولا از سال سوم و چهارم به بعد محصول توسط علفهای هرز مورد تهاجم قرار میگیرد بطوری که در بسیاری موارد مزرعه ناچارا رها می شود.در سیستم ثابت ،علفهای هرز یکی از تنگناهای عمده است و مزرعه نیاز به مراقبت مداوم دارد.در اینجا بر خلاف کشت برنج غرقابی که اب به صورت راکد در مزرعه وجود دارد ،کشاورز از روشهای مراقبت موثر مربوط به نشاکاری و روش غرقابی نمی تواند استفاده کند.هرچند که جهت جلوگیری از تراکم علفهای هرز می توان با وجین کردن دستی ،روشهای مکانیکی یا شیمیایی با تلفیقی از همه روشها ،علفهای هرز را کنترل کرد.
کاهش حاصلخیزی خاک
در روش سنتی ،گیاهان از مواد ذخیره شده در خاکهای بکر نهایت بهره را می برند.زیرا خاک مزرعه قبل از به زیر کشت رفتن گیاهان زراعی قبلا به صورت جنگل کاری و یا مرتع طبیعی بوده و پس از قطع کردن انها اقدام به سوزاندن و برگرداندن بقایای گیاهی به خاک شده است که به حاصلخیزی خاک کمک می کند.این حاصلخیزی خاک موقتی است و به تدریج در اثر عدم اضافه شدن مواد غذایی و برگرداندن بقایای گیاه زراعی ،باعث عدم حاصلخیزی خاک و افت شدید محصول میشود.
بالا رفتن تراکم علفهای هرز در مزرعه ،یکی از دلایلی است که اجبارا باید زمین را برای مدتی به صورت ایش گذاشت و این تنها روشی است که باعث میشود زمین به حاصلخیزی اولیه خود برگردد.
به منظور کمک به حاصلخیزی خاک و همچنین دستیایب به محصول زیاد پیشنهاد می شود از کودهای شیمیایی نظیر کودهای ازته ،فسفره ،پتاسه و در صورت امکان کودهای الی نظیر مدفوع دام و کمپوست و کود سبز بر حسب مورد استفاده شود.
در بعضی از مناطق خاک بطور طبیعی ضعیف است و علاوه بر این مشکلاتی مانند مسمومیت در اثر اسیدی شدن خاک وجود دارد ،که در نهایت باعث افت محصول می شود در این صورت با اضافه کردن اهک و بالا اوردن pH خاک می توان ایسن مشکل را برطرف کرد.
خشکسالی
کشت دیم برنج بستگی به شرایط اقلیمی منطقه از نظر تامین اب دارد .اگر میزان نزولات ناکافی یا نا منظم باشد یا خاک قدرت نگهداری رطوبت را نداشته باشد ،نیازهای ابی گیاه برطرف نمیشود و سبب خسارت به ان می‌گردد.
بطور کلی کشت برنج دیم را باید در مناطقی انجام داد که خاک حاصلخیز و میزان نزولات جوی در طول دوره رشدونمو گیاه فراوان باشد.
در مورد مناطقی که شرایط جوی ان نا مشخص است باید از ارقام اصلاح شده و مقاوم استفاده کرد.ترجیحا بهتر است از ارقامی استفاده شود که محصول انها ثابت است و استفاده از ارقامی که در شرایط مناسب محصول فراوان تولید می کنند ولی در سالهای سخت ،محصولشان بسیار پایین است توصیه نمیشود.
علاوه بر ان عملیاتی نظیر نحوه صحیح عملیات اماده کردن خاک ،بالا بردن رطوبت ذخیره شده در خاک با استفاده از گاو اهن قلمی و پنجه غازی جهت افزایش نفوذ اب باران و ایجاد موانع در مزرعه به منظور کم کردن فرسایش و ممانعت از هدر رفتن اب نظیر بانکت بندی … باید به اجرا گذاشته شود.
بیماریها
بعضی از بیماریها برای برنج بسیار خطرناک هستند.از بیماریها مهم در افریقا می توان بلاست را نام برد که در بعضی از ارقام حساس به بلاست ممکن است محصول را کاملا از بین ببرد.این بیماری بیشتربه برگها و خوشه خسارت می رساند.
در کشت برنج دیم خسارت حاصل از بلاست در مقایسه با کشت برنج تحت ابیاری به مراتب بیشتر است.به منظور کم کردن میزان خسارت ،پیشنهاد می شود که از ارقام مقاوم استفاده شود زیرا روش کنترل شیمیایی جهت مبارزه با بلاست پرهزینه است.
از بیماریهای دیگر که تا حدود زیادی خسارت می رسانند بیماری لکه برگی و لکه قهوه ای و بیماری پوسیدگی غلاف (Shierth-Rot )است.
این بیماریها با علایم خاص خود در روشهای اختصاصی کنترل انها در مبحث جداگانه ای توضیح دادا خواهند شد.
بیماریهای برنج و روشهای کنترل انها در غرب افریقا به وسیله یمحققان ایستگاه تحقیقاتی برنج غرب افریقا و موسسه تحقیقات برنج دیم به رشته تحریر درامده است.
تحقیقات انجام شده بوسیله مرکز تحقیقاتی فوق این امکان را فراهم می سازد که از ارقامی که مقاومت رضایت بخشی نسبت به افات و بیماریها دارند،استفاده شود.
بنابراین مشکلات مانند گذشته حاد نیست .مراکز فوق در حال بررسی دقیق سایر عوامل بیماریزایی که در هنگام رشد محصول بروز می کنند و تهدیدی برای اینده محسوب میشود،هستند.
حشرات
بیشترین خسارت به گیاه توسط حشراتی ایجاد میشود که به ساقه گیاه حمله می کنند،یا برگهای انرا میخورند.
درموردافاتی نظیرکرم ساقه خوار برنج باید از سموم حشره کش استفاده شود،تا جلوی خسارت را بگیرند .ثابت شده است که این روش موثر بوده و ارزان است.ایستگاههای تحقیقاتی در حال ادامه تحقیقات خود هستند تا ارقام مقاوم به حشرات را تولید کنند تا در اینده میزان خسارت به حداقل ممکن برسد.
پرندگان
پرندگان قطعا یکی از مهمترین افات هستند که به گیاه خسارت می رسانند و خسارتی که ایجاد می کنند ،ممکن است شدید باشد.تا به حال روش موثری جهت کنترل انها شناخته نشده است از روشهای متداول کنترل پرندگان روشهای صوتی نظیر استفاده از بلندگو ،تفنگ شکاری ،مترسک ،طعمه مسموم و تله را می توان نام برد.درحال حاضر از روشهای سنتی و مرسوم منطقه ،در پایان فصل استفاده از نیروی انسانی به عنوان نگهبان مزرعه به صورت دائم می باشد.با این وجود در کشورهایی نظیر سنگال و ساحل عاج مراکزی هستند که اقدام به از بین بردن لانه پردگان در مزارع و حاشیه ان می نمایند.
مشکلات برداشت
در صورتی که تمام موانع ذکر شده فوق برطرف شود،کشاورزان میتوانند روش ثابت کشت برنج دیم را به صورت های زیر گسترش دهند:
(الف)با گسترش مناطق زیر کشت
(ب)با بالا بردن میزان محصول در واحد سطح
(الف)گسترش مناطق زیر کشت با توسعه کشت مکانیزه ،کنترل شیمیایی علفهای هرز و راه حلهای فنی مختلف امکان پذیر است.با این وجود برای کشاورزانی که وسعت زمین انها در حد متوسطی است (3تا15 هکتار )ادوات جمع اوری محصول وجود ندارد و برای حل این مشکل نیاز به ادواتی است که بسیار پر هزینه نباشد و طرز کار ان مشابه کمباین بوده که عملیات برداشت و جداسازی شلتوک برنج رااز ساقه انجام دهد.ایستگاههای تحقیقاتی اگاهی کامل در مورد این مشکل دارند و در اینده اقدام به ساخت دستگاههایی که هم کم هزینه بوده و در زمینهای کوچک کارایی لازمه را داشته باشند،خواهند کرد.
کمبود امکانات مالی
معمولا کشت برنج به صورت دیم توسط کشاورزانی که وسعت زمینشان کم است صورت می گیردو فقط برای برطرف کردن نیازهای شخصی انها است.به منظور بالا بردن میزان محصول جهت برطرف کردن نیازهای غذایی جوامع روستایی ،لازم است که کشاورزان را جهت تولید مازاد بر مصرف ترغیب نمود.
براین اساس باید تغییراتی در قیمت برنج ،اعلای یارانه به کشاورزان برنجکار و همچنین برنامه ریزی در خصوص بازاریابی و فروش محصول ایجاد شود.این روش جهت کمک به کشاورزان در بسیاری از کشورها انجام میشود .توان بالقوه تولید برنج در افریقا بالا است .یکی از عوامل کلیدی جهت موفقیت طرحهای کشت برنج ،سازماندهی شبکه های بازاریابی ان در منطقه است.
4 برنج دیم در چه مناطقی به عمل می اید
نزولات جوی
قبل از کشت برنج دیم 2 عامل اصلی اقلیمی باید مورد توجه قرار گیرد:
(الف) میانگین نزولات جوی در طول دوره رشد
(ب) یکنواختی پراکنش بارندگی
نیاز رطوبتی برنج دیم اساسا بستگی به طول دوره رشد،رقم کشت شده و همچنین شرایط اقلیمی منطقه دارد که در نهایتا میزان تعرق گیاه را تعیین می کنند.
معمولا نیاز رطوبتی برنج دیم از 450 میلی متر برای ارقامی که دوره رشد کوتاهی دارند،تا 650 میلی متر برای ارقامی که دوره رشد طولانی است و اصطلاحا رقم دیررس نامیده می شوند،متغیر است.در مراحل بحرانی گیاه یعنی از مرحله ی به خوشه رفتن گیاه تا مرحله ی شیری شدن دانه ها نیاز رطوبتی گیاه زیاد است و به حدود 5 تا 6 میلی متر در روز می رسد.بنابراین مراحل بحرانی گیاه باید با زمانی که نزولات جوی کافی است همزمانی داشته باشد تا نیازهای رطوبتی ان تامین شود.رعایت این نکته خصوصا در شرایطی که بافت خاک ضعیف بوده و قدرت نگهداری و ذخیره رطوبت را نداشته باشد اهمیت دارد.
در عمل به دلیل از دست دادن بخشی از رطوبت در اثر ابدوی و یا نفوذ اب به اعماق خاک کشت دیم برنج در مناطقی که نزولات جوی ان در طول دوره رشد برنج دیم کمتر از 800 میلی متر است بدون استفاده از ابهای زیرزمینی یا استفاده از ابیاری مصنوعی مشکل است.
خاک
در صورتی که میزان نزولات جوی مناسب بوده و پراکنش ان به صورت یکنواخت باشد ،برنج دیم در خاکهای مختلف به عمل می اید.در صورتی که از میزان مناسب بارندگی اطمینان کافی وجود نداشته باشد لازم است خاکی انتخاب شود که ظرفیت نگهداری رطوبت ان زیاد باشد.
شرایط خاکی خاص ،این امکان رابرای خاک فراهم می سازد که رطوبت را به نحو مطلوب ذخیره و به تدریج ازاد کند.
-خاکهایی که مقادیر رس،سیلت وشن انها (بافت خاک)در حد متعادلی باشد مناسب ترین خاک به حساب می ایند.
-عمق خاک:
-منطقه ی جغرافیایی: (به عنوان مثال یک خاک عمیق مناسب سبب ذخیره بهتر رطوبت میشود)
شیب زمین
در بعضی از کشورها فرسایش یک مشکل قابل ملاحضه به حساب می اید زیرا کشت دیم غالبا در زمینهای شیبدار حاشیه تپه ها و در کوهپایه ها صورت می گیرد.در نتیجه این کهر بسیار مشکل افرین است و امکان تسریع در فرسایش مخصوصا در فرسایش حفره ای وجود دارد.
برای کنترل خسارت ناشی از فرسایش در مزرعه از فنون ساده ای می توان استفاده کرد:
-روش صحیح در اماده نمدن زمین در شرایط دیم
-رعایت تراکم بذر(کیلوگرم در هکتار )
-برجای گذاردن بقایای گیاهی در سطح خاک (پوشش سطح خاک)
با این وجود در مواردی که مقدار شیب زمین بیشتر از 1در33 متر باشد ،پیشنهاد می شود روش تراس بندی اجرا شود .در این روش نوارهایی با عرض 1تا3متر ترجیحا به کشت نباتات علوفهای چند ساله اختصاص می یابد .بوجود اوردن این موانع گیاهی سبب ممانعت از ابدوی و هدر رفتن اب شده و همچنین از سرعت جریان اب کاهش یافته و از فرسایش خاک کاسته می شود.
هرچقدرشیب زمین زیادتر باشد فواصل بین ردیفهای نواری باید کمتر شود،در شیب 1به2 عرض نوارها باید در هر 20 متری احداث شود،در شیب 1 به 10 عرض ردیفهای مورب باید در هر 15 متری احداث شود.در صورتی که بافت خاک ریز بافت باشد عرض ردیف های مورب باید نزدیکتر در نظر گرفته شوند.
در صورتی که روش کشت به صورت مکانیزه باشد،عرض ردیفها باید به صورت موازی هم باشد بطوری که ماشینهای کشاورزی بتوانند از ان عبور کنند و خطوط تراز تا حد امکان پشت سر هم احداث شوند،بنابراین باید بین این دو مورد هماهنگی لازم ایجاد شود.

6 انتخاب رقم
ارقام معرفی شده در اینجا فقط برای مناطقی که ارتفاع ان نسبت به سطح ابهای ازاد کمتر از 800 متر باشد ،می باشد.
انتخاب یک رقم اساسا بر مبنای 2معیار صورت می گیرد:
1.سازگاری یک رقم (واریته)باید بر مبنای تطبیق ان با شرایط طبیعی محیط باشد.
2.سازگاری یک رقم بر مبنای روش کشت و زرع ان باشد.
سازگاری به شرایط طبیعی محیط می تواند بر اساس نکات زیر صورت گیرد:
-طول دوره رویش که بستگی به طول فصل بارانی دارد.
-مقاوم بودن به فصل خشک و یا به تغییرات درجه حرارت ،و یا مقاوم بودن به رطوبت بیش از حد در طول فصل بارانی
-مقاوم بودن به افات و امراض خاصی نظیر بلاست و…
-سازگاری به نواحی بوم شناختی اصلی،نظیر جنگلها ،پوشش های گیاهی
به منظور کنترل فرسایش و برقراری رقابت با علف6 های هرز مزرعه باید از ارقامی استفاده کرد که رشد سریع داشته و پوشش مناسب را به خاک بدهند و شاخ و برگ گیاه طوری باشد که تاحدودی مانع از رسیدن نور خورشید به قسمتهای پایین بوته شود.در همه موارد ،ارقامی که ویژگی های فوق را داشته باشند مورد استفاده قرار نمی گیرند مگر اینکه ویژگیهای دیگری نظیر مقاوم بودن گیاه به افات را نیز داشته باشد.مواردی نیز دیده شده است که ارقامی که مقاوم به بلاست بوده اند،پس از چند سال مقاومت خودرااز دست داده و حساس شده اند.این مورد بیشتر در ارقامی دیده می شود که کشت انها به صورت غرقابی صورت می گیرد.بر عکس بعضی از ارقام معین ویژگیهای مقاومت خودراهمیشه حفظ می کنند تعدادی از ارقام برنج بومی به صورت دیم در افریقا کشت می شوند.(موروبرکان ،63-83 و غیره) ارقامی که از این واریته ها حاصل می شوند.نظیر IRAT-112 وIRAT-13 نیز مقاومت خوبی نسبت به امراض دارند.
سازگاری رقم به روش کشت می تواند بر مبنای موارد زیر ارزیابی شود:
(الف) درجه فشردگی زراعت
در صورتی که میزان محصول بین 5/1 تا 5/2 تن در نظر گرفته شود،پیشنهاد می گردد که از ارقام مقاوم که ممکن است پابلند نیز باشد،نظیر موروبریکان(Moroberekan)و83-63 واگوئپکاتتو(iquape Catetto ) استفاده شود.
در صورتی که هدف تولید محصول بین 2تا5/3 تن در هکتار باشد و در منطقه نزولات جوی فراوان و به صورت منظم داشته باشیم ،باید از ارقام مقاومی استفاده کرد که پاسخ خوبی به کودها داشته و همچنین مقاومت خوبی نسبت به خوابیدگی یاورس و پاکوتاه باشند(نظیر رقمهای IRAT-10وIRAT-13 مناسب است).
(ب)مکانیزاسیون
برای برداشت دستسی ارقام نسبتا پابلند،غیرکرکدار مناسب است زیرا سبب کوتاه شدن زمان برداشت شده و در نهایت عملیات در زمان برداشت اسانتر انجام می شود.برای برداشت مکانیزه ،لازم است که محصول به صورت یک دست رسیده باشد و همچنین رقم کشت شده ،مقاوم به ریزش باشد.
ارقام بسیاری وجود دارند که این ویژگیها را دارا هستند و پیشنهاد می شوداز ارقامی استفاده شود که با شرایط خاص منطقه سازگاری بیشتری داشته باشند.
لازم به ذکر است که در حال حاضر رقم خاصی که به عرضهای بالا به خوبی سازش یافته باشد،وجود ندارد .در زیر از ارقامی که در غرب افریقا تا کشورهای امریکای لاتین کشت می شود،به همراه وضعیت ،کیفیت و… به صورت اختصار تئضیح داده می شود.

1-موروبریکان MOROBEREKAN :
منشاء:رقم سنتی ساحل عاج
میانگین تولید:2تن در هکتار
حداکثر تولید:4تندر هکتار
مدت زمان از کشت تا خوشه رفتن:110 روز
دوره رشدونمو:145روز
ارتفاع:145 سانتی متر
*نکات مثبت ویژگیهای گیاه
-قوی بنیه
-مقاوم بودن به ریزش
-مقاوم به بلاست
-مقاوم به افات ساقه 0خوار(STEM Borers )
*نکات منفی رقم
-حساس به ورس
-حساسیت به بیماری لکه قهوه ای
2-IAC 25 (ای ا سی 25):
منشاء:گزینش شده در برزیل ،در اثر اصلاح نژاد در بین ارقام Dourado Precoce و
IAC 1246 بوجود امده است.
میانگین تولید:8/1 تن درهکتار
حداکثر تولید:4 تن در هکتار
مدت زمان از کشت تابه خوشه رفتن:75روز
دوره رشد گیاه:(رقم زودرس)100روز
ارتفاع بوته:145 سانتی متر
*نکات مثبت ویژگیهای گیاه
-زودرسی
-کیفیت بالای محصول
*نکات منفی
-محصول کم
-حساسیت به ورس
3-IRAT-13 :
رقم حاصله در اثر موتاسیون 83-63 بوجود امده است.
میانگین تولید:5/2تن در هکتار
حداکثر تولید:5تن در هکتار
مدت زمان حاصل از کشت بذر تا خوشه رفتن :(رقم زودرس)95روز
مدت دوره رشد گیاه:125روز
ارتفاع گیاه:115سانتی متر
*نکات مثبت گیاه
-سازگاری به شرایط اقلیمی
-محصول زیاد
-مقاوم به امراض
-مقاوم به ورس
-مقاوم به خشکی
-نسبت به مصرف کود شیمیایی پاسخ خوبی می دهد.
*نکات منفی
-حساسیت به ریزش
-بذرکرکدار
-کیفیت پخت نامناسب
4-IRAT-112 :
گزینش شده در کشور ساحل عاج در اثر تلاقی بین Dourado Precoce وIRAT-13 به عمل امده است.
میانگین تولید:5/2 تن در هکتار
حداکثر میزان محصول:5/4 تن در هکتار
مدت زمان لازم از کشت تا به خوشه رفتن:75 روز
دوره رشدونمو:100روز
ارتفاع گیاه:100سانتی متر
*نکات مثبت گیاه
-کیفیت بالای دانه
-زودرسی
-مقاوم بودن به امراض
-مقاوم بودن به ورس
*نکات منفی گیاه
-پایین بودن تولید محصول در مقایسه با IRAT-13
بخش دوم –فنون کشت
7مزایا و معایب روشهای مختلف کشت برنج
فنون کشت از جنبه روش کشت ثابت با تاکید بر استفاده از ارقام اصلاح شده ،کود شیمیایی ،علف کشها و مکانیزه نمودن کشاورزی مد نظر قرار می گیرد.
روش زراعت مورد استفاده اساسا بر مبنای نوع مکانیزاسیون تعیین می گردد.
روشهای اماده کردن زمین به صورتهای زیر است:
(الف) اماده کردن زمین با استفاده از نیروی انسانی:
اگرچه اجرای اماده کردن زمین به وسیله ی نیروی انسانی یک روش وقت گیر است اما نیاز به افرادی که دارای تجربه بالایی باشند ،ندارد.معمولا این روش در سطوح کوچک توسط کشاورزانی که دارای زمینهای کمی هستند انجام می گیرد.
(ب)اماده کردن زمین با استفاده از نیروی دام :
عملیات اماده کردن زمین معمولا با استفاده از یک جفت دام (گاوهای Ndama یا Zebus در افریقا ) انجام می شود.این دامها قدرت کششی بیشتری جهت اماده کردن دارند.(5تا30 اسب بخار).
(پ)عملیات اماده کردن زمین با استفاده از تراکتورهای کوچک ادوات مشابه (تیلر)در این روش از ماشین الاتی که دارای قدرت نسبتا کم (بین 5تا 30 اسب بخار)هستند ،استفاده می شود.

(ت)روش مکانیزه کشت:
روش کاروعملیات اماده کردن زمین مشابه همان عملیاتی است که در کشورهای پیشرفته برنج خیز دنیا انجام می شود.در این روش ماشین الاتی که قدرت نیرو محرکه انها بیش از 25 اسب بخار است ،استفاده می شود.
مکانیزه کردن کشت دارای مزایایی به شرح زیر است:
-گسترش وسعت زمینهای کشاورزی بطوری که حتی توسط یک نفر نیز قابل انجام است.
-سبب بالا رفتن میزان محصول در هکتار می شود و در عین حال کیفیت محصول را در حد بالا حفظ می کند.
-باعث کم کردن نیروی انسانی مورد نیاز می شود و این سبب خواهد شد که کشاورزان وقت ازاد خود را به کارهای دیگری مشغول شوند.
به منظور بررسی در خصوص تعیین روشی که باید استفاده شود،باید بادر نظر گرفتن شرایط خاص هر منطقه به صورت موردی ،بهترین روش انتخاب شود0.برای انتخاب یک روش ،نکات زیر را باید مد نظر قرار داد:
(الف) زمینداران کوچک تاچه اندازه استطاعت دارند:
محاسبه شده است در مناطق حاره برای سرمایه گذاری به روشهای کاملا مکانیزه برای اینکه کشت مقرون بصرفه باشد،باید حداقل وسعت زمین کشاورزان کم زمین به شرح زیر باشد:
-کشاورزانی که وسعت زمینشان 3تا5هکتار است اماده کردن زمین می تواند با استفاده از نیروی دام انجام گیرد.
-در مورد کشاورزانی که وسعت زمینشان (6تا12)هکتار است ،استفاده از ماشین الات کشاورزی به صورت محدود توصیه می شودذ.
-کشاورزانی که وسعت زمینشان 50تا100 هکتار است،از روش معمول مکانیزه می توان استفاده کرد.
(ب)شکل و اندازه مزرعه مد نظر قرار گیرد.
(پ)تجارب فنی کشاورزان (کشاورزی،دامداری و غیره)
(ت)وجود امکانات جانبی برای نگهداری تجهیزات نظیر مراکز تهیه قطعات ، مرکز تعمیرات،سرویس و نگهداری ،تهیه ی سوخت و غیره.
هرچه روش مکانیزه پیشرفته تر باشد به همان نسبت موانع و مشکلات بیشتری را بوجود می اورد.روش معمول مکانیزه نیاز به دانش فنی قابل ملاحضه ای دارد.اگر تجهیزات گران باشند، گاهی اوقات خراب می شوند ،لذا در هنگام استفاده از انها باید با ملاحظه و ظرافت کار کرد.بدین ترتیب استفاده از انها فقط برای موارد خیلی خاص توصیه می شوند .به همین علت در ایت کتاب تاکید بیشتری بر روی استفاده از نیروی دام به همراه استفاده از ماشین الاتی است که به صورت معمول در تمام مناطق استفاده میشود و نیاز چندانی به تجربه و تخصص ندارد.
بهتر است تلفیقی از روشهای مکانیزه به صورت سنتی استفاده شود بنابراین اماده کردن زمین برای کشت و حمل و نقل ممکن است به وسیله ی دام انجام شود و عملیات دیگر با استفاده از نیروی انسانی به صورت دستی صورت گیرد.
استفاده از نیروی دام و تلفیق ان با روش مکانیزه که اصطلاحا روش نیمه مکانیزه نامیده می شود ،بندرت صورت می گیرد اما در بعضی از کشورها نظیر مالی ،ولتای علیا ،سنگال و ساحل عاج مورد استفاده قرار می گیرد.
توضیح این نکته ضروری است که هرنواوری ممکن است سبب بوجود اوردن تغییراتی در روش زراعت نظیر جهت کشت ،جدول ساعات کار ،عملیات زراعی ،درامدو غیره شود ولی سبب بوجود امدن مشکلات دیگری نیز خواهد شد .مثلا زمانی که از علف کش شیمیایی استفاده میشود ،نیار به نیروی انسانی کمتری است.بر همین اساس کشاورزان خرده پا تمایل به گسترش سطح زیر کشت خواهند داشت.اما از نظر کارگر مورد نیاز در زمان برداشت محصول با مشکل روبرو می شوند (از نظر حجم و زمان مصرف شده).
اگر مشکل دیگری بوجود نیاید فنون کشت و روش هایی که با یکدیگر بکار برده میشوند باید بدقت بررسی شده و بطور جداگانه مورد ارزیابی قرار گیرند،بر این اساس برای کشاورزان خرده پا این امکان فراهم می اید که در طول دوره رشد گیاهان مختلف با توجه به سطح زمینهای زیر کشت و با در نظر گرفتن تناوب کشت ،با یک مدیریت صحیح محصولات متنوع را با استفاده از نیروی انسانی موجود برداشت کنند.
8 تناوب زراعی در زراعت برنج دیم
یکی از روشهای اقتصادی به منظور حفظ حاصلخیزی خاک در حد قابل قبول وکنترل علفهای هرز ،کشت برنج به عنوان بخشی از تناوب زراعی است.این دو جنبه سبب می شود که روش تناوب زراعی به عنوان یکی از فنون کشت در اولویت قرار گیرد.
روش های متفاوتی برای تناوب زراعی وجود دارد ،با این وجود برای انتخاب بهترین روش ،با در نظر گرفتن شرایط خاص منطقه ،نکات مهم زیر باید مد نظر قرار گیرد:
(1) گیاه ما قبل از برنج دیم نباید برنج باشد.
(2) گیاهانی نظیر حبوبات ،بادام زمینی ،بقولات،سویا و نباتات علوفه ای که باعث تثبیت ازت در خاک میشوند بهترین گیاهانی هستند که می توانند قبل از برنج قرار گیرند و معمولا برای غلات مناسب هستند.
(3) قرار گرفتن کشت برنج در تناوب کشت ،برای گیاهان بعدی مناسب نیست مخصوصا در تناوب با سورگوم (ذرت خوشه ای).
انتخاب نوع گیاه بستگی به موازنه دو مسئله دارد.یکی برطرف کردن نیازهای غذایی کشاورزان خرده پا و دوم به صرفه بودن گیاه انتخاب شده از نظربالا رفتن درامد انها می باشد.به عنوان مثال در نواحی معینی از کشور سنگال گیاه بادام زمینی یک گیاه مناسب قبل از کشت برنج دیم بشمار می رود .علت ان بالا بودن قیمت و بازار فروش مناسب ان در منطقه است.به همین دلیل در تمام دوره های کشت در برنامه تناوب زراعی دیده میشود.
در بسیاری از موارد طول مدت ایش بستگی به فشار جمعیت (تراکم جمعیت) در منطقه دارد.زمینهایی که برای کشت مورد استفاده قرار می گیرند گاهی اوقات به مدت طولانی (10 ساله و یا بیشتر) در ایش قرار می گیرند ولی این مدت با توجه به بالا بودن رشد جمعیت و نیاز به غذا کوتاهتر میشود که این امر برای حفظ حاصلخیزی خاک مضر است. از نقطه نظر زراعی از جمله گیاهانی که در غرب افریقا به صورت سنتی در تناوب با برنج دیم قرار می گیرند،می توان از بقولاتی نظیر حبوبات ،سویا ،بادام زمینی و گیاهان صنعتی نظیر پنبه ،ذرت نام برد.
با این وجود برقرای تناوب زراعی با استفاده از گیاهانی نظیر سورگوم (ذرت خوشه ای )، برنج و به دنبال ان ایش (خصوصا کوتاه مدت) نتیجه ی بسیار ضعیفی می دهد.
برنامه ریزی در تناوب زراعی بستگی به میزان نزولات جوی در منطقه دارد و میزان نزولات تعیین کننده ی تعداد دفعات زراعت در یکسال می باشد .در این شرایط باید توجه شود که کدام گیاه اول و کدام گیاه بعدی خواهد بود که بستگی به شرایط اب و هوایی منطقه دارد.
9) کود دهی
برنج یکی از گیاهانی است که به شدت به مقدار و تعادل مواد غذایی در خاک حساس است.
مواد غذایی اصلی مورد نیاز برای برنج کدام است ؟
در مورد برنج نیز مانند سایر گیاهان ،عناصر اصلی مورد نیاز ازت ،فسفر و پتاسیم می باشد.
ازت- ازت یکی از عوامل اصلی افزایش محصول است.
این عنصر سبب تسریع پنجه زدن و رشد گیاه می شود ،کمبود ازت در خاک یا پایین بودن مقدار ان از حد مورد نیاز ،سبب نا هماهنگی در رشد، ارتفاع کوتاه گیاه و تعداد پنجه ها کمتر از حد استاندارد می شود، همچنین برگها در برخی از موارد رو به زردی و لکهدار شدن می گذارند
فسفر-فسفر نیز سبب تسریع در رشد گیاه خصوصا سیستم ریشه میشود.علاوه بر این تاثیر مطلوبی بر روی رشد سریع دارد.در مواردی که کمبود فسفر وجود دارد ،برگها به رنگ سبز تیره،یا سبز متمایل یه ارغوانی در می ایند و لکه های زرد در بین رگبرگ های اصلی دیده میشود ،نوک برگ قرمز رنگ می شود.
پتاسیم-پتاسیم سبب ذخیره رطوبت در بافتهای گیاه می شود و همچنین مقاومت گیاه را نسبت به ورس (خوابیدگی )
و امراض بالا میبرد علاوه بر این سبب افزایش اندازه و وزن دانه میشود.کمبود پتاسیم سبب کم شدن تعداد پنجه ها و زرد شدن قسمت انتهای برگهای مسن و رگبرگهای اصلی می شود.
کمبود یکی از این 3 عنصر سبب رشد غیر طبیعی گیاه و در نتیجه ، کاهش محصول می شود . غالباً این سه عنصر را به صورت اختصار بشکل زیر نشان می دهند : ازت N ، فسفر P ، پتاسیم K . با این وجود ، عناصر کم اهمیتر دیگر نیز روی رشد و نمو گیاه و میزان محصول تأثیر دارند که می توان از گوگرد ، کلسیم ، منگنز و آهن نام برد .

انواع مختلف کودها
بر اساس مقدار ازت ، فسفر و پتاسیم ، کودهای مختلف به صورت زیر از یکدیگر شناسایی می شوند .
(الف) این کودها ، مواد شیمیایی هستند که یکی از سه عنصر اصلی را در اختیار گیاه قرار می دهند :
• کود شیمایای اوره (Ura) یا سولفات آمونیوم (Ammonium Sulphate) را در اختیار می گذارند .
• سوپر فسفات (Super phosphate) فسفر را تأمین می کند .
• کلرید پتاسیم (Potassium) پتاتسیم را در اختیار می گذارد .
در این کودها عناصر به صورت خالص نیستند ، لذا