دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
بررسی تطبیقی بهای تمام شده خدمات ، قبل و پس از برون سپاری فعالیتها وتعیین سهم اجزا تشکیل دهنده آن (شرکت آب وفاضلاب استان مرکزی)
-1 مقدمه
امروزه ، بسیاری از شرکت ها با تمرکز بر یک تخصص و یا مهارت ویژه فقط و فقط برای ارائه خدمات به مجموعه ای بیرون از خود فعالیت می کنند.تحقیقات نشان می دهد منافع حاصل از برون سپاری برای بسیاری از شرکتها، زیاد بوده و مهمترین آنها صرفه جوئی در وقت و هزینه و ارتقای کیفیت و آزاد سازی منابع داخلی بمنظور استفاده بهینه از آنها بوده است .
در کشور ما بدلیل مختلف ، برون سپاری به مفهوم وسیع و گسترده خود مورد استفاده و توجه مدیران ومسئولان قرار نگرفته است .از این رو لازم است محققان و مدیران صنعتی در جهت بکارگیری آن ونیز بایدها ونبایدها در انجام آن به مطالعه و تحقیق بپردازند تا طبق شرایط مشخص علمی بدانیم چه چیز را ، چه وقتی و به چه طریقی و به چه کسی بسپاریم .
مقایسه بهای تمام شده خدمات بعد از برون سپاری فعالیتها با بهای تمام شده خدمات قبل از برون سپاری در شرکت آب وفاضلاب استان مرکزی ، هدف محوری این پژوهش قلمداد می شود.
در این فصل به شرح بیان مساله ،ضروتهای انجام تحقیق، پرسش اصلی تحقیق، اهداف تحقیق ، فرضیات تحقیق،روش تحقیق ، مدل تحلیلی تحقیق ، قلمرو زمانی ، مکانی و موضوعی تحقیق ، تعاریف واژه ها و اصطلاحات بپردازد.
2-1 تاریخچه مطالعاتی
مطالعات و تحقیقات زیادی درباره اهمیت برون سپاری صورت پذیرفته است .در بسیاری از این مطالعات به نقش برون سپاری در کاهش هزینه ها توجه شده است و به عنوان مثال شرکت کرایسلر در سال 1997 از طریق برون سپاری 325 میلیون دلار به سود خود افزود و بالغ بر 1.2 میلیارد دلار صرفه جویی نموده است . شرکت های معتبری که مجله معروف فورچن نام آنها را جزء شرکتهای برتر اعلام می کند ، معمولا تمامی یا بخش از فعالیت های خود را برون سپاری می کنند. نقشی که استراتژی رقابتی یک شرکت در تعیین کارکردهای سازنده استراتژی های مدیریتی عملکرد تجاری سازمانها بازی می کند ، موضوع اصلی پیکره تحقیقات پیشین بوده است .تحقیقات صورت گرفته در زمینه برونسپاری در ارتباط عرضه کنندگان ، مدیریت عرضه کنندگان ، ارتباط عرضه کنندگان و استراتژی های تدارکات و ریسک ها و فواید برون سپاری و . . . می باشد (عباسپور ، 1387، 45)1.
آقای احسان عباسپور به بررسی اثر محرک های برون سپاری و اولویت های رقابتی بر عملکرد تجاری شرکت بهره برداری نفت وگاز کارون و همچنین بررسی اولویت های رقابتی بر محرک های برون سپاری شرکت بهره برداری نفت و گاز کارون پرداخته اند که نتایج این تحقیق وجود یک رابطه معنی دار بین محرک های برون سپاری با عملکرد تجاری و اولویت های رقابتی شرکت وجود دارد ولیکن بین اولویت های رقابتی و عملکرد تجاری رابطه معنی داری وجود نداشت .
دانشی و دلاوری به بررسی اثرات برون سپاری بخش اتفاقات و عملیات شرکت توزیع نیروی برق اهواز در کاهش هزینه ها در سال 1387 پرداخته اند که ماحصل نتایج این است که با توجه به خصوصی سازی در کشورهای دیگر و مزایا و محدودیتهای هر کدام از روش ها و شرایط خاص صنعت ، شایسته است قبل از هر گونه اقدامی در شرکت توزیع نیروی برق اهواز اهداف برون سپاری و اثرات مورد انتظار از طریق کمیته برون سپاری مشخص و ازطریق برنامه مرتبط هدف گذاری گردد.
شیرانی و نبی زاده به بررسی برون سپاری و شرکت های توزیع برق شهرستان اصفهان پرداخته اند که نتیجه حاصله این بود که برون سپاری فعالیتها در شرکتهای توزیع راهی الزامی جهت دستیابی به افزایش کارایی ، کیفیت عملکرد و کاهش هزینه خواهد بود ، لذا جهت رسیدن به این منظور نیاز به انجام برنامه ریزی ، اولویت بندی و قبل از انجام ، مطالعه بر روی ریسک های مسیر اجرا می باشد.
شهرکی به بررسی برون سپاری به عنوان ابزار موفقیت و کار آفرینی پرداخته است که نتیجه این تحقیق این بود که برای سپردن کار به بیرون متاسفانه بنگاهها و سازمانهای ما به وظایف دیگری که بر عهده آنها گذاشته می شود ، توجهی ندارد . در صورتی که باید در هنگام برون سپاری به برقرار کردن مکانیزم های برون سپاری بپردازند و با مدیریت صحیح ، توانایی سنجیدن شرکتی که کار را به او واگذار شده ، داشته باشند و به گزارش گیرهای مداوم بپردازند.
3-1بیان مساله
برون سپاری همانند دیگر موضوعات علمی با تعاریف مختلف از دیدگاههای متفاوتی برخوردار است . برون سپاری در مفهوم اولیه خود بدین معناست که کارکنان بخشی از فعالیتهای شرکت را به بیرون سپرد و در حقیقت ، خود از فرایند خارج می شوند و این کار توسط کارکنان تامین کننده فعالیتها انجام می شود. این مفهوم از برون سپاری به برون سپاری سنتی معروف است و در برون سپاری نو مطرح می شود که کارکنان در حقیقت جابجا نمی شوند و خدمتی نو ، توسط یک شرکت در مجموعه فرایندهای کسب و کار همان شرکت ، مورد استفاده قرار می گیرد. در هر صورت چنانچه بخواهیم تعریفی به صورت جامع تر بیان کنیم ، باید تمامی جوانب برون سپاری و دسته بندیهای گوناگون را شامل شود (شهرکی،1387 ؛2 )1.
برون سپاری به مفهوم استفاده از منابع تامین کنندگان بیرونی برای تحقق بخشیدن به انجام فعالیتهای مورد نیاز تلقی می گردد (شیرانی ،1387 ،1)2.
عموما مفهوم برون سپاری با مفاهیم همچون خصوصی سازی اشتباه گرفته و در مواردی به صورت جایگزین از این مفاهیم در گفتارها استفاده می شود در صورتیکه برون سپاری اجرای یک فرایند در اختیار تامین کننده بیرونی قرار می گیرد و او با ما وارد یک رابطه مشارکتی می شود و این رابطه مشارکتی در زنجیره ارزش سازمان معنا و مفهوم می یابد . زیرا علاوه بر فعالیت ،اختیارات و تصمیم سازی نیز به او واگذار شده است (همان منبع ، 2)3.
برون سپاری از دو جهت قابل توجه است مقوله اول برون سپاری یا واگذاری فعالیتهای خود و دوم دریافت خدمات از دیگران که از دیدگاه رشد و ارتقاء سازمان توجه به هر دو دیدگاه حائز اهمیت وتوجه می باشد.
آب همانند سایر کالاهای اساسی ، کالای اقتصادی بوده وتامین آن همانند سایر فعالیتها ، یک فعالیت اقتصادی است لذا یکی از مهمترین مسایل موثر در اقتصاد آب وفاضلاب ، تعیین صحیح بهای تمام شده واجزای تشکیل دهنده آن است . لذا با توجه به اهمیت آب و دفع فاضلاب با حیات عمومی جامعه ، بهداشت ومحیط زیست ، تشکیل شرکتهای آب وفاضلاب در سال 69 با مدیریت جدید به عنوان بنگاههایی اقتصادی با استقلال مالی توسط دولت صورت گرفته است (خشایی ، 1387، 1)4.
از آنجائیکه تولید آب و خدمات قاضلاب و در کل ، فعالیتهای این شرکت ارزش اجتماعی دارد و دولتها در امور اجتماعی اعمال حاکمیت می کنند ، لذا قیمت گذاری کالا و خدمات در صنعت آب و فلضلاب توسط دولت با توجه به سیاستهای حمایتی از اقشار مختلف جامعه انجام می شود . این سیاست موجب می گردد این شرکت ها از هدف اصلی و نهایی که همان حداکثر سود است فاصله بگیرند.
با توجه به مطالب فوق واز سوی دیگر فرایند پیچیده عملیات استحصال وتصفیه آب ودفع بهداشتی فاضلاب انتظارات ذینفعان ( دولت، سهامداران ، مشترکین ) از تامین آب سالم ودفع بهداشتی فاضلاب ، بالا بودن هزینه های تامین وتوزیع آب ودفع فاضلاب ، مدیریت وکنترل صحیح هزینه درهریک از مراحل تولیدی ، تهیه بهای تمام شده خدمات در سطح شرکتهای آب وفاضلاب با توجه به استقلال مالی هریک از شرکتهای آب وفاضلاب یک امر بسیار ضروری است ( همان منبع، 2)1.
این امر باعث می شود فعالیتهای شرکت به بیرون از سازمان سپرده شود زیرا قیمت های از پیش تعین شدهموجب می شود که شرکت های آب و فاضلاب به فعالیته و فرایند های داخلی توجه نموده و با کاهش و کنترل هزینه به سود آوری امیدوار باشند و یا متحمل خداقل زیان شوند . و به همین دلیل بررسی این امر که برون سپاری برای شرکت آب و فاضلاب تاثیر گذار بر قیمت تمام شده خدمات می باشد امری ضروری است . این بدان معناست که دیگر الزامی نیست که شرکت های بزرگ تجاری ، ادارات دولتی ، بیمارستانها و دانشگاههای بزرگ به تشکیلاتی بدل شوند که تعداد زیادی افراد را در استخدام خود داشته باشند .
این موضوع با توجه به سیاستهای جدید مبنی بر هدفمندسازی یارانه ها بویژه در بخش انرژی وآب ودریافت قیمت تمام شده خدمات از مشترکین اهمیت آن را دو چندان می نماید.
4-1پرسش های تحقیق
پرسش اصلی : آیا بهای تمام شده خدمات بعد از برون سپاری فعالیتها کمتر از بهای تمام شده خدمات قبل از برون سپاری فعالیتها است .
پرسش های فرعی :
1) آیا سهم هزینه حقوق ودستمزد از بهای تمام شده خدمات قبل از برون سپاری فعالیتها بیش از سهم هزینه حقوق ودستمزد از بهای تمام شده خدمات پس از برون سپاری فعالیتها است ؟
2) آیا سهم هزینه تعمیرات ونگهداری از بهای تمام شده خدمات قبل از برون سپاری فعالیتها بیش از سهم هزینه تعمیرات ونگهداری از بهای تمام شده خدمات پس از برون سپاری فعالیتها است ؟
3) آیا سهم هزینه خدمات قرارداری از بهای تمام شده خدمات قبل از برون سپاری فعالیتها کمتر از سهم هزینه خدمات قراردادی از بهای تمام شده خدمات پس از برون سپاری فعالیتها است؟
5-1فرضیات تحقیق
فرضیه اصلی :بهای تمام شده خدمات قبل از برون سپاری فعالیتها بیش از بهای تمام شده خدمات پس از برون سپاری فعالیتها است .
فرضیات فرعی :
1- سهم هزینه حقوق ودستمزد از بهای تمام شده خدمات قبل از برون سپاری فعالیتها بیش از سهم هزینه حقوق ودستمزد از بهای تمام شده خدمات پس از برون سپاری فعالیتها است .
2-سهم هزینه تعمیرات ونگهداری از بهای تمام شده خدمات قبل از برون سپاری فعالیتها بیش از سهم هزینه تعمیرات ونگهداری از بهای تمام شده خدمات پس از برون سپاری فعالیتها است .
3-سهم هزینه خدمات قرارداری از بهای تمام شده خدمات قبل از برون سپاری فعالیتها کمتر از سهم هزینه خدمات قراردادی از بهای تمام شده خدمات پس از برون سپاری فعالیتها است.
6-1اهداف تحقیق
هدف از انجام این تحقیق بررسی سهم اجزای تشکیل دهنده بهای تمام شده خدمات قبل و بعد از برون سپاری فعالیتها به بخش خصوصی در جهت کاهش هزینه ها و تصمیم گیری مدیران برای اینکه برون سپاری انجام شود یا خیر .
7-1اهمیت انجام تحقیق
در شروع قرن جدید روند پر شتاب به سمت تنوع بخشی محصولات جدید ، کوتاه شدن چرخه عمر محصولات ، افزایش تقاضا برای محصولات خاص ، شاخه شاخه و تخصص شدن سریع بازارها و بطور کلی رقابتی شدن عرصه تولید ، شرکتها را با مسائل متعددی مواجه کرده است .در اثر این تحولات روشهای قدیمی تولید کارایی خود را از دست داده و نیاز به روشها و فلسفه های نوین که امکان بقاء و پیشرفت یک سازمان را در شرایط ناپایدار کنونی تضمین نماید ، به خوبی احساس می گردد. در این راستا برون سپاری به عنوان رویکردی جدید که قابلیت پاسخگویی و سرعت عمل را برای یک سازمان در مواجهه با تغییرات احتمالی فراهم می سازد مطرح گردیده است (دانشی و دلاوری ، 1387 ، 2)1.
تصمیمات برون سپاری و تصمیمات ساخت یا خرید از موضوعات استراتژیک سازمان می باشد که سازمانها برای تولید محصولات /خدمات جدید و یا واگذاری محصولات / خدمات قدیم با آن روبرو می باشند. در تصمیمات برون سپاری به دنبال این هستیم که کدام فعالیتها در داخل سازمان و کدام در خارج انجام گیرد، کدام منابع را لازم است در اختیار داشته باشیم و کدام منابع را از بیرون سازمان اجاره کنیم .
مهم این است که سازمان فعالیتهای (خدمات ) را به بیرون واگذار کند که جزء مزیتهای سازمان نباشد (شیرانی و نبی زاده ، 1387، 3)2.
8-1حدود مطالعاتی
شرکت آب وفاضلاب استان مرکزی که شامل 27 شهر تابعه می باشد به عنوان مکان تحقیق می باشد.
1-8-1قلمرو زمانی تحقیق
گستره زمانی تحقیق شامل داده های سال های1378 تا 1387 می باشد. اگر این بازه زمانی برای این تحقیق درنظر گرفته شده است ، به دلیل اینکه صورتهای مالی قبل ازسال1378 در دسترس نبود و در زمان انجام تحقیق آخرین صورت مالی منتشر شده توسط مجمع سال 1387بود.
2-8-1قلمرو موضوعی تحقیق
در این تحقیق به بررسی تطبیقی بهای تمام شده خدمات ، قبل وپس از برون سپاری فعالیتها وتعیین سهم اجزا تشکیل دهنده آن در شرکت آب وفاضلاب استان مرکزی پرداخته می شود
9-1تعاریف واژه ها
بدلیل اینکه بسیاری از واژه ها واصطلاحات معانی گوناگونی دارد، در این قسمت به لحاظ کاربرد واژه ها در تحقیق به تعریف آنها می پردازیم .
1. حسابداری بهای تمام شده: حوزه ای از حسابداری است که با اندازه گیری ، ثبت وگزارش اطلاعات مربوط به اقلام بهای تمام شده سروکار دارد. هر یک از اقلام بهای تمام شده به منزله استفاده از یکی از منابع شرکت است (سجادی نژاد، 1374 ،5)1.
2. هزینه : تعاریفی به شرح زیر در مورد مفهوم هزینه ارائه گردیه است .
• هزینه عبارت از کاهش ناخالص داراییها و یا افزایش ناخالص بدهی ها است که ناشی از فعالیتهای یک واحد تجاری بوده و سبب تغییر حقوق صاحبان سرمایه گردیده وطبق اصول مورد قبول حسابداری شناسایی واندازه گیری می شود.
• هزینه یعنی از دست دادن منابع که به منظور دستیابی به یک هدف مشخص ، واقع شده یا بالقوه واقع می شود وبر حسب واحد پول اندازه گیری می گردد.
• هزینه عبارت است از قیمت مبادله منابع از دست داده شده یا فدا شده جهت تضمین منافع .
3. مدل: مدل یا الگو یکی از ارکان بکارگیری روش علمی است ، هر الگو عبارت است از نمایش روابط متقابل میان اجزاء ساده شده از یک واقعیت( سلطانی ،1377،11)1 .
4. آب شرب: آبی که از نظر میکروبی فاقد انواع میکروارگانیسم ها ، وازنظر شیمیایی در حد استانداردهای جهانی باشد و درکل آب سالم ، بهداشتی وقابل آشامیدن را آب شرب گویند. آب شرب از تصفیه وگند زدایی آب خام طی مراحل مختلف حاصل می شود(همان منبع ،11)2.
5. زیان: آن بخش از بهای تمام شده که منافع مورد انتظار از آن حاصل نشده ( در واقع ارزش خود را از دست داده بدون آنکه منفعتی نصیب شرکت کرده باشد) زیان نامیده می شود(مازاد یزدی، 1375 ،14)3.
6. دستمزد:بهای پرداختی در مقابل استفاده از تلاش نیروی انسانی که شامل تلاش بدنی یا فکری آنها در تولید کالا وخدمات است وانواع آن عبارتند از: (همان منبع ،15)4.
• دستمزد مستقیم : دستمزد کارگرانی که مستقیما در تولید با خدمات دخالت دارند.
• دستمزد غیر مستقیم : به آن دسته از عوامل تولید مربوط می شود که مستقیما در تولید کالا یا ارائه خدمات دخالت ندارند. اما بهر حال تولید کالا و ارائه خدمت بدون کمک آنها نیز میسر نیست .
7. مواد: موادی که در تولید محصول مورد استفاده قرار می گیرد به دو گروه مستقیم یا مواد اولیه وغیر مستقیم طبقه بندی می شوند:
• مواد مستقیم : آن دسته از اقلام مواد اولیه است که ماهیت کالای تولیدی به آنها وابسته است و مستقیما در تولید کالا نقش دارد.
• مواد غیر مستقیم : این مواد گرچه در تولید محصولات بکار می روند و وجودشان ضروری است اما ماهیت کالای تولید شده مستقیما به آنها وابسته نیست یا بخش قابل توجهی از ارزش مواد اولیه بکار رفته در محصول را تشکیل نمی دهند.
8. سربار: سربار یا بهای تمام شده عوامل عمومی تولید ، بهای تمام شده آن دسته از اقلام است که در تولید کالا وارائه خدمت صرف می شوند اما در زمرهء مواد مستقیم ویا دستمزد مستقیم محسوب نمی شوند، مثل دستمزد غیر مستقیم ومواد غیر مستقیم واقلامی نظیر هزینه استهلاک ماشین آلات ، عوارض ، حق بیمه وتجهیزات و ... (همان منبع ، 17)5.
بهای تمام شده خدمات : عبارت است مجموع هزینه های صرف شده برای یک متر مکعب آب و مجموع هزینه های صرف شده برای یک متر مکعب دفع فاضلاب .
فصل دوم
مروری بر ادبیات تحقیق
1-2 مقدمه
موسسات و سازمانها و دستگاههای اجرایی با هر ماموریت ، رسالت ، اهداف و چشم اندازی که دارند نهایتا در یک قلمرو ملی و یا بین المللی عمل می کنند و ملزم به پاسخگویی به مشتریان ، ارباب رجوع و ذینفعان هستند تا شرکتی که هدفش سودآوری و رضایت مشتری است و سازمانی که هدف خود را اجرای کامل و دقیق وظایف قانونی و کمک به تحقیق اهداف توسعه و تعالی کشور قرار داده ، پاسخگو باشند (لوئیس ،2002، 12) .
بنابراین ، بررسی نتایج عملکرد تجاری شرکتها و راههای بهبود آن ، یک فرایند مهم راهبردی تلقی می شود.کیفیت و اثر بخشی مدیریت و عملکرد آن عامل تعیین کننده و حیاتی تحقق برنامه های توسعه و رفاه جامعه است .ارائه خدمات و تامین هزینه ها از محل منابع ، حساسیت کافی را برای بررسی تحقق اهداف ، بهبود مستمر کیفیت ، ارتقای رضایتمندی مشتری و شهروندان ، عملکرد سازمان و مدیریت و کارکنان را ایجاد کرده است .در صورتی که ارزیابی عملکرد با دیدگاه فرایندی و بطور صحیح و مستمر انجام شود، در بخش دولتی موجب ارتقا و پاسخگویی دستگاههای اجرایی و اعتماد عمومی به عملکرد سازمانها و کارایی و اثربخشی دولت می شود (عباسپور ، 1387، 2) .
امتیاز مهم برون سپاری که با مفاهیم مدیریت ریسک ارتباط دارد، بهره گیری از استراتژی واگذاری ریسک است .در این حالت علاوه بر کاهش نرخ وقوع ریسک و احتمالا کاهش تنوع ریسک در سازمان (و انتقال به شرکت طرف قرارداد)، تمرکز سازمان و دپارتمان مدیریت ریسک بر کسب و کار فعلی و ریسک های پنهان در آن بیشتر می شود. برون سپاری در سطح کلان به پاره ای از اهداف اساسی جهانی از جمله کاهش فقر در جهان (توزیع عادلانه تر ثروت) و برابری بیش تر بین جنسیت ها و دسترسی به فن آوری کمک می کند و دارای اثرات سر ریز مثبتی شامل اثرات ناشی از مصرف بیش تر و انتقال مهارت و فن و اشتغال ثانویه می باشد.
برون سپاری ظرفیت های محل را نیزتقویت می کند از جمله باعث افزایش کارکنان ماهر و ایجاد خدمات جدید با کاربرد محلی و ایجاد صنعت در جایی که بازار نیست می شود و بازارهای محلی را گسترش می دهد (هویچت ،676،2006 ) .
دراین فصل سعی می شود مبانی نظری تحقیق در 5 بخش به شرح زیر مورد بررسی و مطالعه قرارگیرد:
بخش اول - تاریخچه ومفاهیم برون سپاری و مزایا و معایب آن
بخش دوم – شرکت آب و فاضلاب استان مرکزی و میزان فعالیتهای آن و فعالیتهای که قابل برون سپاری هستند.
بخش سوم – بررسی بهای تمام شده خدمات شرکت آب و فاضلاب و اجزای آن
بخش چهارم – بررسی تطبیقی بهای تمام شده خدمات قبل و بعد از برون سپاری فعالیتها وتعیین سهم اجزای تشکیل دهنده آن .
بخش پنجم – تحقیقات انجام شده داخلی و خارجی
2-2 بخش اول :تاریخچه ومفاهیم برون سپاری و مزایا و معایب آن
1-2-2 تاریچه برون سپاری
برون سپاری در خارج از ایران :
از دهه1970 میلادی و بدنبال توسعه اقتصاد بین الملل , شرکتهای چند ملیتی ایجاد گردیدند.این شرکتها استراتژیی را برگزیدند که امروزه از آن بعنوان برون سپاری یاد می شود . در اینجا برون سپاری به مفهوم واگذار کردن کار از کشورهای گرانتر و پیشرفته به کشورهای ارزان تر و در حال توسعه است . در برون سپاری , شرکتها بخش و یا تمام فعالیت خود را از کشور خود ( مبدا ) خارج و در کشور دیگر ( مقصد ) که دارای نیروی ارزان تر ( منابع بیشتر و ارزان تر ) است مستقر می کنند و از این جهت بدان صادرات کار هم می گویند . این موضوع در صنایعی مانند آهن , نساجی و خودروسازی بسیار به چشم می خورد و اکنون نیز بشدت در زمینه IT رو به گسترش است . برای نمونه شرکت Levi Strauss که در صنعت نساجی در آمریکای شمالی فعال است 20 سال پیش اولین واحد تولیدی خود از مجموع 20 کارخانه خویش را به کشور چین منقل کرد و در سال 2003 آخرین واحد از بخش عملیات بافندگی خود را منقل نمود و یا آنکه شرکت IBM تعداد 60 پژوهشگر در هندوستان 90 پژوهشگر در چین و 6000 کارمند هندی در زمینه بازاریابی تلفنی دارد ( 2004 میلادی) . همچنین شرکت Microsoft افزون بر 150 نفر پژوهشگر در چین دارد . در تمام این موارد دستمزد نیروهای متخصص یک ششم و کمتر است و نیروها بعضا باکیفیت تر می باشند و این قیمت تولید را کاهش داده است ضمن آنکه جنانچه شرکتهای مبدا می خواستند نیروهای خود را بازآموزی کنند هزینه بالایی را باید متقبل می شدند . البته این استراتژی ( برون سپاری ) مخالفانی را در کشورهای مبدا نیز دارد زیرا کارهای صادر شده دیگر برگشت نخواهند شد و یا آنکه نیروها در کشورهای متفاوت دارای فرهنگهای مختلفی هستند و در کار شاید هیچگاه با یکدیگر روبرو نگردنند و فقط از طریق اینترنت با یگدیگر ارتباط داشته باشند .
بعد از بکارگیری برون سپاری در سطح اقتصاد بین الملل ، اکنون چند سالی است که در ادبیات مدیریت نوین سازمانها و در سطح داخلی کشورها واژه برون سپاری در کنار واژگانی مانند خصوصی سازی با مفهوم انتقال مالکیت و یا آزادسازی با مفهوم لغو مقررات و قوانین انحصار در جهت افزایش رقابت قرار گرفته است . اکنون برون سپاری در خیلی از شرکتهای بزرگ ، متوسط و حتی کوچک بعنوان یکی از استراتژیهای بنیادین کسب و کار و با هدف کاهش هزینه ، افزایش درآمد ، افزایش ریسک پذیری و توان رقابت در بازار و افزایش رضایتمندی مشتری، تمرکز روی فرآیندهای اصلی ، بهبود خدمات ، ارتقای مهارتها ، کاهش مدت زمان از مرحله ایده به بازار صورت می پذیرد و باعث کوچک سازی سازمان و افزایش مزیت رقابتی کلی آن می گردد . در این سازمانها علاوه بر انجام بخشی یا تمام فعالیتهای ساخت محصول از طریق برون سپاری، بسیاری از فعالیتهای خدماتی لازم مانند حسابداری ، فروش و خدمات پس از فروش ، حقوق و دستمزد ، مدیریت نیروی انسانی ، تدوین قراردادها و انتخاب پیمانکار ، خرید تجهیزات نیز از طریق برون سپاری صورت می پذیرد (داور پناه ،1385، 2) .
برونسپاری در ایران:
شرکت ملی نفت ایران به دلیل گستردگی حیطه فعالیت‌هایش، به برون‌سپاری‌های متفاوتی دست زده است. این پژوهش در سال 1382 به منظور بررسی عوامل در تصمیم‌گیری برونسپاری در دو بخش خدمات عمومی و خدمات فنی مهندسی بالادستی نفت صورت گرفته است. قلمروی مکانی تحقیق را در بخش خدمات عمومی، واحدهای ستادی (واقع در شهر تهران) به ویژه زیرمجموعه مدیریت امور اداری و مدیریت امور مالی تشکیل می‌دادند. از مدیریت امور اداری واحدهای آموزشی مرکزی، طرح و برنامه‌ریزی نیروی انسانی، تامین نیروی انسانی، مددکاری اجتماعی، معاونت خدمات و امور مسافرت و از زیرمجموعه مدیریت امور مالی واحد خدمات کامپیوتر و اطلاعات مدیریت انتخاب شدند (مریم قاسمی ،1387، 2)1.
بخش خدمات مهندسی بالادستی نفت را در این تحقیق، ارکان تابعه شرکت ملی نفت ایران شامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، شرکت اکتشاف، شرکت نفت فلات قاره، شرکت نفت و گاز پارس و شرکت نفت مناطق مرکزی تشکیل می‌دادند.
2-2-2 تعریف برون سپاری :
برون سپاری عبارتست از پیدا کردن ارائه دهندگان خدمت جدید و روشهای جدیدی که بتوان با اطمینان تهیه مواد ، کالاها ، اجزاء و خدمات را به آنها واگذار نمود. در حقیقت در واگذاری یا برون سپاری، سازمان از دانش و تجربه و خلاقیت ارائه دهندگان خدمت جدیدی که قبلاً استفاده نکرده است، بهره مند می شود.
برون سپاری عبارتست از واگذاری برنامه ریزی ، مدیریت ، اجراء و عملیات فعالیت های مشخص به شخص ثالث مستقل.
بنا به تعریف آقای م.ف گریور برون سپاری عبارت است از عمل انتقال بعضی از فعالیتهای داخلی یک سازمان و واگذاری حق تصمیم گیری به عرضه کننده بیرون از سازمان بر اساس قرارداد. در حقیقت و درعمل در برون سپاری نه تنها فعالیتها منتقل می شوند، بلکه عوامل تولید و حق تصمیم گیری نیز در اغلب موارد واگذار می گردد.
عوامل تولید عبارتند از : کارکنان ، تسهیلات ، تجهیزات ، فن آوری ، سایر دارائیها
3-2-2 مفهوم برون سپاری :
برون سپاری به مفهوم سپردن بخشی از کار به خارج از سازمان ، منبع یابی از خارج سازمان و یا واگذاری فعالیتهای سازمان به یک مؤسسه برون سازمانی مرتبط است . در برون سپاری فرآیند تولید ( اعم از ساخت محصول یا خدمات مرتبط ) بصورت شبکه ای و زنجیره ای تعریف شده که مسئولیت و مدیریت هر کدام از زنجیره های تولید توسط یک کارفرما انجام می گردد ( فرآیند تولید بصورت غیرمتمرکز و شراکتی می باشد ) . هر شرکت بعنوان تامین کننده بخشی از شبکه تولید است و محصول خود را به شرکت دیگر می دهد تا نهایتا محصول اصلی تولید می گردد . بعبارتی جهت تولید محصول ، فرآیندهای تجاری مختلفی تعریف می شوند . شرکت یک یا دو فعالیت را که قابلیت کلیدی آن سازمان است و در آن می تواند برای مشتریان فراتر از رقبا ارزش آفرینی کند را برای خود نگه داشته و بقیه فعالیتها را از طریق کسب و کارهای دیگری که در آن فعالیتها قابلیت کلیدی دارند تامین می نماید . لذا در یک ساختار فرآیندی مجموعه ای از کسب و کارها که هر یک با قابلیت کلیدی شان شناخته می شوند در روابطی بشکل برد – برد در کنار هم قرار می گیرند و در نهایت مشتریان و بلکه تمامی گروههای ذینفع از هم افزایی این شبکه بهره مند می شوند .
4-2-2 مزایای برون سپاری
• بهبود نتایج مالی
کاهش هزینه سربار
کاهش هزینه های عملیاتی
کاهش هزینه خدمات
کاهش سرمایه گذاری روی دارائیها و استفاده بهتر برای سایر اهداف
تغییر هزینه های ثابت به هزینه های متغییر(حسینی ،1381، 68) .
• بهبود نتایج تجاری
بهبود تمرکز سازمان بر فعالیتهای اصلی
دستیابی به تخصص برتر پیمانکاران
آزاد سازی منابع درون سازمانی برای هدفهای دیگر
افزایش اثر بخشی از طریق تمرکز روی آنچه سازمان در انجام دادن آن بهترین است .
تمرکز بهتر مدیریت ارشد بر قابلیتهای بهتر پیمانکار
تکنولوژی ، کارایی ، و مدیریت بهتر پیمانکار
بدست آوردن تخصص ، مهارت ها و تکنولوژی هایی که قبلا قابل دستیابی نبوده است
بدست آوردن ایده های جدید و نو آور
بدست آوردن سهم بازار و فرصتهای کسب و کار از طریق شبکه ارائه دهندگان
بهبود خدمات پشتیبانی
بهبود فرایند کیفیت
• مزایای برون سپاری برای تامین کنندگان
برون سپاری مزایای بیشماری را برای تامین کنندگان دارا می باشد که اهم آنها عبارتند از:
اشتغال زایی
تثبیت نام تجاری برای کشورها در صنایع مبتنی بر دانش و تغییر دیدگاه جهانی
رشد فنی و تخصصی شرکتها
ارتقا شرکتها درزنجیره دانش
بهره گیری از دانش فنی کشورهای پیشرفته (حسینی ،1381، 69)1.
• مزایای برون سپاری برای شرکت خدماتی
کاهش هزینه های نیروی انسانی
کاهش هزینه های عملیاتی
بهبود تمرکز سازمان
انعطاف پذیری ظرفیت سازمانی
کاهش زمان رسیدن محصول به بازار
دستیابی به مهارتهای تخصصی
کاهش یا تقیسم ریسک
استفاده از رویه های معمول کسب و کار در سازمانهای بزرگ
بهبود کیفیت
مدیریت موثر
• مزایای برون سپاری برای مشتریان
خرید ارزانتر
استفاده ازمحصول با کیفیت بیشتر(همان منبع ، 70)2.
5-2-2 معایب برون سپاری
• کاهش کنترل بر روی ارائه دهنده خدمت:
دشواری کنترل پیمانکار در مقایسه با کنترل کارکنان و
وابستگی سازمان به پیمانکار
کاهش انعطاف پذیری
مدت طولانی قرارداد های برون سپاری
تغییر در شرایط کاری سازمان در طول زمان
دشواری بازگشت به شرایط پیش از برون سپاری (عباسپور،1387، 64)1.
• تاثیر روی کارکنان
صدمه برون سپاری به وفاداری کارکنان
دشواریهای انتقال نیروی انسانی و
کاهش احساس امنیت شغلی در کارکنان
• افزایش هزینه ها
درنظر گرفتن سود از سوی پیمانکاران
نیاز به ساماندهی یک تیم برای نظارت بر پیمانکار
تغییر ماهیت هزینه ها و
افزایش ریسک از نظر مالیاتها (همان منبع ، 65)2.
6-2-2 برای برون سپاری چه اقداماتی لازم است ؟
در بسیاری از سازمانها مشاهده شده علاوه بر آنکه مشکل شناخت مفاهیم و مبانی برون سپاری وجود دارد بلکه اجرای آن بصورت سعی و خطا و بدون اتخاذ یک روش علمی و سیستماتیک صورت پذیرفته است حال آنکه سازمانی که قصد دریافت مؤثر خدمات برون سپاری را دارد نیازمند وجود استراتژیها و زیرساختهای لازم و اتخاذ یک رویکرد علمی و جامع برای پیاده سازی برون سپاری می باشد . ذیلا به بخش عمده ای از عوامل زیرساختی و مراحل اجرای آن اشاره می شود (داور پناه ،1385، 3)3.
1 – شبکه شدن تولید : پیش زمینه برون سپاری شبکه ای یا فرآیندی شدن تولید است . جهت برون سپاری ابتدا باید شرکت بداند برای تولید چه فعالیتهایی دارد تا بتواند تصمیم بگیرد چه فعالیتی را برون سپاری کند و چه فعالیتی را خود انجام دهد .در این مرحله شرح خدمات و شناسنامه فعالیتها بطور شفاف و استاندارد تعریف می شوند . همچنین استانداردهای فنی به زبان و اصطلاحات قانونی و قراردادی تبدیل می گردند و شاخص های تحویل گیری کار نیز مشخص می شوند .
2 – انتخاب فعالیتهای قابل برون سپاری ( متدلوژی برون سپاری ) : مسئله ای که مدیران ارشد با آن مواجه هستند استفاده ار برون سپاری نیست بلکه تعیین فعالیتی است که باید برون سپاری شود . در این مرحله باید دانست برون سپاری هر فعالیتی تا چه میزان سازمان را در رسیدن به هدف یاری می کند ؟ فرصتها و تهدیدها کدامند و تاثیرات آن ( برون سپاری ) بر منابع انسانی و روشها و هزینه ها و ... چیست ؟ برای این منظور بهتر است چارچوب منطقی و مدل مفهومی و سیستمی طرح گردد که در آن متغیرهای موثر در تصمیم گیری برون سپاری و جهت روابط این متغیرها مشخص گردیده و نتیجه آن انتخاب فعالیت قابل برون سپاری باشد . در این راستا نقش مشاوران مدیریت برای انجام درست پروژه های برون سپاری براساس نگرشی علمی ، کلیدی و حیاتی است . با نگرش علمی سازمان حتی می تواند فعالیت اصلی خود را برون سپاری کند در صورتیکه ساز و کار کنترلی بر روی فعالیت اصلی را همچنان حفظ نماید . همچنین تشخیص ریسک های کسب و کار مانند تفاوتهای فرهنگی سازمانها یا ریسک در برابر عدم تحویل به موقع خدمت یا عدم کیفیت مورد انتظار و محدودیت در انتخاب پیمانکار جایگزین عواملی مهم در ارزیابی فعالیتها جهت برون سپاری می باشند .
3 – حسابداری برون سپاری : مهمترین انگیزه در میز مذاکره قیمت است . در صورت مبهم بودن قیمت تمام شده هر دو طرف ضرر می کنند . قیمت معامله باید بنحوی باشد که هر دو طرف بشکل برد – برد در کنار هم قرار گیرند . ضمن آنکه در یک موقعیت رقابتی انتخاب تامین کننده براساس قیمت صورت می گیرد .تعیین چنین قیمتی مستلزم سیستم حسابداری قیمت تمام شده برای هر فعالیت است .ارزیابی اثربخشی فعالیتهای برون سپاری شده بر اهداف مالی مانند کاهش هزینه ها یا سرعت بازگشت سرمایه نیز با اعمال اینگونه سیستم حسابداری ممکن است .
4 - انتخاب ارائه دهندگان خدمت : برگزاری مناقصه ، شناسایی و انتخاب ارائه دهنده فعالیت قدم بعدی است . در این مرحله تهیه شرایط مناسب درخواست پیشنهاد و درخواست اطلاعات پیمانکاران و اعلام آن به ارائه کنندگان محصول یا خدمت ، دسترسی به ارائه دهندگان حرفه ای و باتجربه ( دارای صلاحیت ) و ارزیابی اولیه آنان اموری مهم برای یک برون سپاری مناسب به شمار می روند. در این مرحله پیشنهاد می شود تیم ارزیابی طرحهای پیشنهادی با شناسنامه فعالیت و شرح خدمات تشکیل گردد
اضافه می گردد ارتباط مابین این شرکتها از طریق قرارداد و نظارت برقرار می گردد . قراردادها باید شفاف و با رعایت حقوق دو طرف و پس از مذاکره و کسب توافق بسته شوند . با امضای یک قرارداد در حقیقت یک رابطه ی همکاری با کارفرماهای دیگر بوجود آمده است و این یک تعهد کامل دوطرفه است . در برون سپاری شرکتهای طرف قرارداد همکاران پاره وقت یکدیگرند .
5– پایش عملکرد و سیستم های کنترلی یکپارچه - با رویکرد IT : سازمانهایی که اقدام به برون سپاری می نمایند بواقع یک شبکه تعامل با یکدیگر ایجاد می کنند . این شبکه و زنجیره تولید نهایتا منجر به تحقق اهدافی مانند کاهش هزینه ، بهبود کیفیت محصولات ، ارتقای مهارتها و یا کاهش زمان تولید می گردد . پس از قرارداد نظارت و کنترل عملیات سازمانها نقش حیاتی دارد و این نیازمند وجود یک برنامه جامع و منسجم ارتباطاتی ، نظارتی و ارزیابی بر اساس شاخص های تحویل ، توافقات بعمل آمده و اهداف اشاره شده است .
7-2-2چرا برونسپاری ؟
به منظور درک این مطلب‌که چرا شرکتها فعالیتهای خود را برونسپاری می‌کنند می‌توان اهداف و منافع حاصله را به شکل زیر برشمرد:
1) بهبود کیفیت خدمات و افزایش کمیت‌کارها با رعایت اصول صرفه‌جویی درهزینه‌ها.
2) افزایش سرعت انجام کارها و حذف بوروکراسی حاکم بر ادارات و سامانه‌های‌دولتی.
3) آزاد کردن منابع انسانی و سایر منابع برای اهداف دیگر.
4) افزایش رقابت به منظور افزایش کیفیت خدمات، عملیات، کاهش و کنترل هزینه عملیات.
5) استقرار نظام کارمزدی به جای نظام وقت مزدی سنتی حاکم، بالاخص در ادارات دولتی.
6) ایجاد فرهنگ ضد انحصار در جهت ارایه خدمات به منظور افزایش حق انتخاب مشتری .
7) ایجاد انگیزه کاری در کارکنان و پیمانکاران جهت دسترسی به منافع مناسب و بالطبع افزایش خدمات مطلوب و رضایتمندی بیشتر.
8) افزایش تمرکز سازمان بر یک فعالیت خاص و مدیریت وظایف مشکل یا کنترل‌ناپذیر
9) در دسترس قرار گرفتن وجوه سرمایه و تقسیم خطرپذیری(ایرینا،2006، 2).
8-2-2چه نوع فعالیت هایی را می توان برون سپاری کرد؟
- محورها، اهداف و ماموریت‌های اصلی سازمان خود را تبیین کنید. هرچیزی غیر از موارد اصلی سازمان خود و آنچه نسبت به آنها بی‌اهمیت است را میتوانید برونسپاری نمایید.
برای این کار می توان به سوالات زیر پاسخ داد:
1. هسته اصلی و علت وجودی سازمان شما چیست؟
2. مزیت رقابتی سازمان شما چیست؟ یا چه چیزی در سازمان شما وجود دارد که دیگران ندارند و می‌تواند در تبلیغ و رقابت بکار آید؟
3. سازمان در پی ایجاد و عرضه چه چیزی است؟ (منشی زاده ، 1384، 25).
- تولید را در نظر بگیرید. در تحلیل و طراحی‌های خود ازدیاد کیفیت و کمیت تولید را مد نظر قرار دهید.
برای این کار می توان به سوالات زیر پاسخ داد:
آیا لازم است که فلان قسمت از کار را خودمان انجام دهیم؟ با چشمان باز به منابع سازمانی خود نگاه کنید. اگر از مهندسین خود سوال کنید که این قسمت از کار را آیا می‌توانند خودشان انجام دهند؟ همیشه می گویند، بله! ما مهندسین همیشه اینجوری هستیم.
بهتر است اینگونه سوال کنید: چرا این قسمت از کار برای شغل ما حیاتی است؟ به عبارت دیگر: اگر بخواهیم این کار را بهتر از دیگران انجام دهیم، آیا دانش و اطلاع کافی داریم؟ به حرف پیمانکاران درباره توانایی‌های خود اصلا و ابدا اعتماد نکنید. حتما بررسی‌های خود را با دقت و وسواس زیاد انجام دهید. از دوستی‌ها و رو در بایستی‌های ایرانی و اعتمادهای سنتی، جدا پرهیز کنید. جلوی ضرر را از هر جا که بگیرید، نفع است ( همان منبع ، 26) .
- سعی و تلاش گروه خود را روی ماموریت و هسته اصلی و وجودی سازمان خود متمرکز کنید و حواشی را به دیگران بسپارید. سازمان را تخصصی کنید. به سازمان تفهیم کنید که وظیفه اصلی و محوری آنها چیست و هر چه بیرون از آن است را، اگر برونسپاری نمایید، می توان هزینه‌ها را کم کرد و میزان تولید را بالا برد. حول محوری که خودتان تخصص دارید کار کنید و اجازه دهید که دیگران نیز حول تخصصی که دارند برای شما کارکنند.
هیچوقت گول صرفه‌جویی در قیمت‌ها را نخورید. متاسفانه بسیاری از پروژه‌ها فقط برای تقلیل قیمت برونسپاری می‌شوند و رشد تولید و کیفیت مد نظر قرار نمی‌گیرد. کارمندان از تخصصی شدن کارها به دلیل محدود شدن تخصص‌هایشان هراس دارند. تخصصی شدن و عمیق‌تر دانستن یک رشته، باعث با ارزش‌تر شدن افراد می‌شود. اما اگر رشته‌ایی بی‌استفاده شود، متخصص‌های آن نیز بی‌کار می‌شوند یا به سختی کاری جدید پیدا می‌کنند. این مشکل تا حدی بد‌خیم بوده و راه حلی ساده برای آن وجود ندارد.
9-2-2 عوامل موثر بر موفقیت روابط برون سپاری
براساس تجربیات شرکت جریکو واقع در نیویورک که با بیش از 70000 عضو در زمینه برون سپاری فعالیت می کند و عقد قرارداد و مدیریت میلیاردها دلار پروژه ها و فعالیتهای برون سپاری را انجام داده است ، همین تجربه باعث شده است این شرکت در موقعیت ممتازی قرار گیرد و بتواند عوامل اصلی مورد نیاز برای مدیریت موثر روابط برون سپاری را بشناسد.بر این اساس تاکید می شود که جدا از اینکه در چه مرحله ای از مراحل برون سپاری هستید درمرحله مذاکرات اولیه با اعضای داخلی سازمان خود یا در مرحله عقد قرارداد یا پیاده سازی طرح ، درهر صورت فعالیتهای زیر برای کسب اطمینان از موفقیت طرح پیشنهاد می شود (بهشتی فاخر و خدری ، 9،1382) .
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 78 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
