-1: عنوان تحقیق
طراحی و پیاده سازی وب سایت فروشگاه رسانه های صوتی و تصویری به صورت پویا
نیاز اساتید به داشتن سایت های پویا، ما را بر آن داشت تا تحقیقات خود را در زمینه آشنایی با زبان های برنامه نویسی آغاز کنیم. پس از انجام بررسی های لازم و با توجه به قابلیت های زبان برنامه نویسی PHP، به خصوص ارتباط با سرویس دهنده MySQL و استفاده از وب سرور Apache، موجب شد تا زبان PHP و بانک اطلاعاتی MySQL را برای پیاده سازی این سایت انتخاب کنیم.
2-1 : مکان تحقیق
دانشگاه امام رضا (ع) از سال 1378 با تئجه به امکانات گسترده آستان قدس رضوی و سازمان تربیت بدنی و با مجوز شورای گسترش، وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری، مبادرت به پذیرش دانشجو در دو رشته کتابداری و تربیت بدنی، از طریق کنکور سراسری نمود.
در سال 1380 رشته مترجمی زبان انگلیسی، در 1381 دو رشته مهندسی کامپیوتر و نیز کارشناسی حسابداری و از تیرماه 1384 رشته مدیریت بازرگانی، به جمع رشته های دانشگاه افزوده شد.
لازم به توضیح است که در بین 48 موسسه آموزش عالی و غیر انتفاعی، امام رضا(ع) از نظر سرانه فضای آموزشی، فضای رفاهی، کتب و نشریات و مرکز رایانه، مقام بالایی را در کل کشور دارد.
فصل دوم
نصب آپاچی، پی- اچ- پی، مای-اس-کیو-ال
نصب آپاچی ، پی-اچ-پی و مای-اس-کیو-ال
2-1: نصب وب سرور آپاچی
2-1-1 : دلیل استفاده از وب سرور آپاچی
حقیقت این است که وب سرور آپاچی به یکی از عوامل موفقیت وب تبدیل شده است. با وجودی که این ادعا ممکن است برای عده‌ای ناخوشایند باشد، اما دلیل زیادی برای اثبات این واقعیت وجود دارد. بررسی‌های اخیر حاکی از آن است که بیشترین وب سایت‌های موجود در حال حاضر از وب سرور آپاچی به عنوان سرویس دهنده وب استفاده می‌کنند. این دلایل را می‌توان علت این موفقیت برشمرد:
• آپاچی رایگان است.
• کد منبع آپاچی به رایگان در دسترس است. ( به این گونه نرم‌‌افزارها اصطلاحاً "کدباز" یا open source گفته میشود.)
• آپاچی بر روی مجموعه‌ای بسیار متنوعی از سیستم‌های عامل قابل استفاده است.
• آپاچی دائماً در حال توسعه و افزایش قابلیتهای جدید است.
• آپاچی بسیار توانمند بوده و به واسطه طراحی ماجولار، به راحتی قابل توسعه است.
2-1-2 : نصب برنامه آپاچی
با وجودی که وب سروی آپاچی کاملا بر مشخصات پروتکل HTTP منطبق است، فرآیند نصب آن به سادگی نصب هر برنامه کاربردی دیگر است. از آن جا که آپاچی برنامه ای از نوع سرور است، پس از نصب آن لازم است ملاحظاتی را در ارتباط با امنیت سیستم میزبان مد نظر قرار دهیم.
نصب آپاچی تحت سیستم عامل ویندوز
برای نصب آپاچی تحت سیستم عامل ویندوز، ابتدا لازم است فایل نصب برنامه مربوطه را در اختیار داشته باشید. نام کامل این فایل به قرار زیر است:
apache-2.0.*-win32-x86-no-ssl.msi
با وجودی که نصب وب سرور آپاچی تحت سیستم عامل ویندوز 9x یا ME امکان پذیر است، توصیه می‌کنیم از انجام آن صرفنظر کنید. در مقایسه با این دو محیط، ویندوزNt, 2000 و Xp محیط پایدارتر و ایمن تر برای تمامی برنامه‌های سرور، از جمله وب سرور آپاچی محسوب می‌شوند. دستورالعمل‌هایی که در ادامه ملاحظه می‌کنید به نصب این وب سرور تحت سیستم عاملی از نوع windows 2000 professional مربوط است.
این فایل را در یک فهرست موقت قرار داده و سپس این دستورالعمل‌ها را به ترتیب جهت نصب آپاچی اجرا کنید:
1- با عنوان مدیر سیستم ( اصطلاحا Administrator) وارد سیستم شوید.
2- پس از یافتن فایل بر روی آن دابل کلیک کنید تا فرآیند نصب وب سرور آپاچی عملا آغاز شود.
3- همان گونه که در شکل 2-1 مشاهده می‌کنید، برنامه نصب وب سرور آپاچی مانند هر برنامه نصب دیگری تحت سیستم عامل ویندوز با بهره گیر از یک ویزارد قالب بندی شده است.
شکل 2-1
4- دکمه Next را جهت ادامه عملیات کلیک کنید. پس از مطالعه سند License Agreement که شرایط استفاده از نرم افزار را مشخص می‌کند آن رامورد تایید قرار داده و در ادامه بار دیگر دکمه Next را کلیک کنید.
5- با این اقدام کادر محاوره ای دیگری ظاهر میشود و اطلاعات بسیار مفیدی را در باره استفاده از وب سرور آپاچی تحت سیستم عامل ویندوز نمایش میدهد. این اطلاعات به ویژه برای مبتدیان با ارزش است.
6- در کادر محاوره ای بعدی، که شکل 2-2 نمایی از آن را نشان میدهد لازم است اطلاعات مربوط به سرور را مشخص کنید. منبع این اطلاعات همان سیستم عامل میزبانی است که وب سرور را بر روی آن نصب می‌کنید. معمولا مقادیر پیش فرض در فیلدهای متنی موجود دراین کادر محاوره ای مناسب هستند. با این حال پیش از کلیک مجدد دکمه Next حتما این مقادیر را مورد بازبینی قرار داده و در صورت نیاز آنها را با مقادیر مناسب تری جایگزین کنید.
شکل 2-2
در این کادر محاوره ای فیلد متنی Network Domain نام حوزه میزبان وب سرور آپاچی رامشخص می‌کند. از آن جا که وب سرور را در قالب یک شبکه داخلی مورد استفاده قرار خواهیم داد، به جای مشخصه‌های .com، .org، یا سایر حوزه‌های سطح بالا از مشخصه local استفاده کنید. در فیلد server name باید نام کامپیوتر میزبان را به طور کامل یعنی با مشخص کردن نام حوزه مربوطه وارد کنید. دو گزینه موجود در پایین این کادر محاوره ای نحوه اجرای وب سرور را مشخص می‌کنند. توصیه می‌کنیم گزینه پیش فرض for all users, on port 80, as a sevice--Recommended را به عنوان گزینه منتخب قبول کنید. در نهایت دکمه Next را پس از تعیین مقادیر فیلدها و انتخاب گزینه مورد نظر کلیک کنید. هر زمان که مایل باشید می‌توانید تنظیمات فوق را با ویرایش فایل‌های مربوط به پیکربندی آپاچی تغییر دهید.
7- کادر محاوره ای بعد امکاناتی را در ارتباط با تعیین موقعیت نصب برنامه آپاچی بر روی‌هارد دیسک و مولفه‌های نرم افزاری مورد نظر در اختیار قرار میدهد. برنامه آپاچی به طور پیش فرض در موقعیت C:\ program files\ apache group نصب میشود. (بسته به شرایط، ممکن است درایو میزبان با آن چه که در این جا مشاهده می‌کنید متفاوت باشد). همچنین بنا به پیش فرض علاوه بر فایل‌های اجرایی برنامه آپاچی مستندات آن نیز بر روی‌هارد دیسک نصب میشود. با این وجود از نصب هدرها و کتابخانه‌ها به طور پیش فرض خودداری به عمل می آید. دکمه Next را بار دیگر به منظور ادامه عملیات کلیک کنید.
8- با این اقدام بار دیگر این شانس را خواهید داشت که موقعیت نصب برنامه آپاچی را بر روی‌هارد دیسک دستخوش تغییر کنید موقعیت پیش فرض را پذیرفته و دکمه Next را جهت ادامه عملیات کلیک کنید.
9- کادر محاوره ای حاصل، شامل تمامی گزینه‌هایی است که قبلا آنها را برای نصب برنامه آپاچی انتخاب کرده اید. به عنوان آخرین شانس می‌توانید مقادیر این گزینه‌ها را اصلاح کنید. برای این کار کافی است دکمه Back را کلیک کرده و مقادیر گزینه‌های مورد نظر را تغییر دهید. در غیر این صورت دکمه install را به منظور آغاز فرآیند نصب برنامه آپاچی کلیک کنید.
10- پس از تکمیل فرآیند نصب کادر محاوره ای دیگری نمایان میشود. برای تکمیل کار دکمه Finish را از این کادر محاوره ای کلیک کنید.
پس از نصب وب سرور آپاچی بر روی کامپیوتر میزبان، برنامه سرور به طور خودکار راه اندازی میشود. برای اطلاع از این که برنامه سرور در حال اجراست یا خیر، کافی است آیکن آپاچی service monitor از بخش system tray واقع در نوار وظیفه رامورد توجه قرار دهید. شکل 2-3 نمایی از این آیکن را نشان می دهد.
شکل 2-3
چنان چه این آیکن حاوی یک علامت پیکان سبز رنگ باشد برنامه سرور در حال اجراست. اما در صورتی که آیکن مزبور حاوی یک دایره توپر قرمز رنگ باشد، برنامه سرور در حال اجرا نیست. برای مشاهده پنجره آپاچی service monitor کافی است روی آیکن مذکور دوبار کلیک کنید.
2-1-3 : اطمینان از صحت نصب برنامه آپاچی
پس از نصب و راه اندازی برنامه آپاچی به منظور اطمینان از صحت عملیات به سادگی می‌توانید مرورگر اینترنت خود را باز کرده و نام ماشین میزبان وب سرور آپاچی را در فیلد آدرس آن بنویسید. بر روی ماشین میزبان وب سرور آپاچی کافی است آدرس زیر را در فیلد آدرس مرور گر اینترنت وارد کنید:
http://localhost
با این اقدام باید نتیجه ای شبیه به شکل 2-4 را مشاهده کنید. در صورتی که با استفاده از کامپیوتر دیگری به ماشین میزبان وب سرور آپاچی متصل شده اید. کافی است عبارت localhost را در آدرس فوق با نام کامل آن اصطلاحا fully qualified name یا آدرس IP مربوطه جایگزین کنید.
شکل 2-4
2-2 : نصب پی-اچ-پی
2-2-1 : اهمیت زبان اسکریپت نویسی پی-اچ-پی
پروتکل HTTP مکانیزمی برای تحویل محتوا به شیوه غیر پویاست. این مکانیزم بسیار ساده است به طوری که برنامه کلاینت صفحه ای را درخواست کرده و برنامه سرور آن را در اختیار قرار میدهد. با پیشرفت اسکریپت نویسی در سمت سرور که البته فراتر از مشخصات پروتکل HTTP است، توسعه دهندگان برنامه‌های کاربردی وب کنترل بیشتری را بر روی محتوا در اختیار داشته و قادرند در خواست‌های دریافتی از برنامه‌های کلاینت مختلف را در ارتباط با یک صفحه واحد به طور مجزا و متنوع پاسخ دهند.
Hypertext Preprocessor یا به اختصار پی-اچ-پی عنوان یک زبان اسکریپت نویسی همه منظور بوده و دارای ویژگیهای زیر است:
• پی-اچ-پی کد باز است
• اسکریپت‌های نوشته شده به زبان پی-اچ-پی پیش از ارسال صفحه مورد نظر به برنامه کلاینت روی ماشین سرور به اجرا در می‌آیند.
• ساختار و دستور زبان پی-اچ-پی مشابه زبان برنامه نویسی پرل است.
• پی-اچ-پی دارای قابلیتهای بسیار توانمندی در زمینه پشتیبانی از پروتکل HTTP است.
• اسکریپت‌های نوشته شده به زبان پی-اچ-پی را می‌توان در فایل واحدی به همراه کدهای اچ-تی-ام-ال مستقر کرد.
• پی-اچ-پی دارای ماجول‌هایی برای ارتباط با سایر تکنولوژی‌ها از جمله تکنولوژی MySQL است.
اهمیت پی-اچ-پی در این حقیقت نهفته است که اسکریپت‌های نوشته شده به این زبان پیش از تحویل داده‌ها به برنامه کلاینتی که آنها را مورد درخواست قرار داده است به اجرا در می‌آیند. چنان که پیش از این نیز اشاره شد، هدف از ایجاد پی-اچ-پی تحویل محتوای پویا از طریق پروتکل HTTP بوده است. این هدف به واسطه مکانیزم‌های سیستم پی-اچ-پی تامین میشود.
کد منبع پی-اچ-پی نیز به مانند وب سرور Apache به صورت رایگان قابل دستیابی است. در واقع شرایط سختی برای بهره برداری از کد منبع آن وضع نشده است. زبان پی-اچ-پی از پشتیبانی جامعه کاربران نرم افزارهای کد باز و سایر تکنولوژی‌ها بهره می‌برد. وب سایت مربوط به این زبان اسکریپت نویسی به آدرس http://www.PHP.net به لحاظ توزیع نرم افزار و تدوین مستندات مربوطه، پشتیبانی خوبی را به عمل می‌آورد.
2-2-2: نصب پی-اچ-پی
نصب پی-اچ-پی تحت سیستم عامل ویندوز
با وجودی که فرآیند نصب پی-اچ-پی تحت سیستم عامل ویندوز به صورت دستی انجام میشود. اما انجام آن بسیار ساده است. برای این منظور کافی است آرشیو فایل‌های اجرایی پی-اچ-پی را که در قالب ZIP منتشر میشود از وب سایت مربوطه بارگذاری کرده و آن را در موقعیت دلخواهی از فایل سیستم باز کنید و در انتها فایل‌های به خصوصی از این آرشیو را به موقعیت‌های از پیش تعیین شده منتقل کنید.
پی-اچ-پی نیز به مانند وب سرور Apache تحت نسخه‌های مختلفی از سیستم عامل ویندوز قابل نصب و بهره برداری است. با این وجود به لحاظ پایداری و مسایل امنیتی توصیه می‌کنیم برای این کار از نسخه سرور این سیستم عامل از جمله Windows 2000 Pro , Windows NT یا Windows XP Pro استفاده کنید.
از صفحه اصلی وب سایت رسمی پی-اچ-پی پیوند Download را کلیک کرده و سپس در صفحه حاصل، ارشیو تحت ویندوز پی-اچ-پی را به منظور بارگذاری بر روی کامپیوتر خود انتخاب کنید.
با استفاده از یک برنامه کمکی فشرده سازی، هم چون Winzip فایل آرشیوبارگذاری شده را در موقعیتی از فایل سیستم که مایل به نصب پی-اچ-پی هستید باز کنید. برای مثال ممکن است مایل باشید فایل آرشیو را در فهرست ریشه سیستم فایل باز کنید. مطمئن شوید که طی این فرآیند تمامی فهرست‌ها مطابق انتظار ایجاد شده باشند.
پس از باز کردن فایل آرشیو به شیوه فوق فهرستی با عنوان php-version-win32 ایجاد میشود. متغیر version در نام فهرست مذکور اشاره به شماره ویرایش پی-اچ-پی دارد.
جهت تکمیل فرآیند نصب پی-اچ-پی لازم است اقدامات زیر را انجام دهید:
1- ابتدا یک کپی پشتیبان از فایلphp.ini-dist ( که اکنون در فهرست php-version-win32 واقع است) تهیه کرده و سپس نام آن را به php-ini تغییر دهید. فایل حاصل را با توجه به نوع سیستم عامل ویندوز مورد استفاده در فهرست winnt یا windows کپی کنید.
2- فایل پی-اچ-پی4.dll راکه آن هم در فهرست php-version-wind32 واقع است، بسته به نوع سیستم عامل ویندوز مورد استفاده در فهرست windows\system یا winnt\system کپی کنید.
3- فایل پی-اچ-پی.ini را مورد ویرایش قرار دهید و مسیر تعیین شده توسط پارامتر extension-dir را به فهرست میزبان پی-اچ-پی یعنی php-version-win32 تغیر دهید. برای مثال در صورتی که فهرست php-4.2.2-win32 فهرست میزبان پی-اچ-پی باشد، این تغییر را باید به صورت زیر انجام دهید:
extension_dir = c:\php-4.2.2-win32.
بهره گیری از پی-اچ-پی به همراه وب سرور Apache
برای این که وب سرور Apache را وادار به سرویس دهی به پی-اچ-پی کنید، لازم است اقداماتی را انجام دهید. نکته مهم دراین رابطه آن است که Apache باید قادر به تشخیص اسناد پی-اچ-پی بوده و آنها را به مفسری که قادر به تفسیر این گونه اسناد است، هدایت کند. در قسمت‌های بعدی نحوه ایجاد این هماهنگی را تحت سیستم عامل ویندوز مورد بررسی قرار می‌دهیم.
2-2-3 : اطمینان از صحت عملکرد پی-اچ-پی
جهت اطمینان از صحت عملکرد پی-اچ-پی کافی است برنامه اسکریپت بسیار کوچکی را که به زبان پی-اچ-پی نوشته شده است از وب سرور Apache درخواست کنیم. برای این منظور باید فایل متنی را در زیر فهرستی از فهرست میزبان Apache که محل نگهداری فایل‌های اچ-تی-ام-ال است، ایجاد کنید. موقعیت این زیر فهرست، که اصطلاحا به Document Root شهرت دارد، با توجه به سیستم عامل میزبان به این قرار است:
• در صورتی که وب سرور Apache را تحت سیستم عامل ویندوز نصب کرده اید، فهرست مزبور در موقعیت C:\Program Files \Apache Group\apache2\htdocs واقع خواهد بود.
برنامه اسکریپ کوتاه بعد را در قالب یک فایل متن ساده وارد کرده و آن را به صورت test . php نامگذاری کنید: <?PHP
PHPinfo();
?>
اکنون اماده ارزیابی عملکرد پیکربندی Apache و PHP هستیم. برای این کار، برنامه مرورگر اینترنت موجود بر روی ماشین میزبانApache را باز کرده و آدرس http://localhost/test.PHP را در فیلد آدرس آن وارد کنید. با این اقدام با آنچه در شکل 2-5 می بینید رو به رو می شوید.
شکل 2-5
2-3 نصب MYSQL
2-3-1 : مقدمه‌ای بر MYSQL
سرگذشت MYSQL بسیار جالب توجه است. پدید آورندگان این تکنولوژی ابتدا کار خود را با بهره‌گیری از بانک اطلاعاتی دیگری با عنوان mSQL آغاز کرده و سعی داشتند تا با روتین‌های پر سرعت و سطح پایینی که خود اقدام به توسعه آنها کرده بودند به این بانک اطلاعاتی متصل شده و داده‌های موجود در آن را مورد دستیابی و استفاده قرار دهند. با این وجود پس از ارزیابی‌های متعدد به این نتیجه رسیدند که mSQL برای هدفی که آنها دنبال می‌کردند از سرعت مناسبی برخوردار نیست. از این رو شروع به توسعه رابط‌های جدیدی برای دستیابی به بانک اطلاعاتی mSQL کرده و در حد امکان تلاش کردند تا رابط برنامه‌نویسی کاربردیApplication Programming Interface (اصطلاحاً API )، حاصل شباهت بسیاری به رابط موجود در mSQL داشته باشد.
نام فهرست اصلی و همچنین اسامی بسیاری از توابع کتابخانه‌ای که این برنامه‌نویسان در ابتدا توسعه دادند اغلب با پیشوند “MY” همراه بود (ضمناً دختر یکی از ایشان نیز MY نام داشت. اما این که دقیقاً چه کسی پیشوند MY را برای نام این بانک اطلاعاتی انتخاب کرد نامشخص است.)
امروزه MYSQL به یک رقیب بسیار جدی برای بانکهای اطلاعاتی تجاری تراز اول از جمله سلطان بی‌گفتگوی دنیای بانکهای اطلاعاتی، یعنی Oracle تبدیل شده است. در حقیقت رده‌بندی اخیر بانکهای اطلاعاتی موجود حاکی از آن است که نسخه شماره 4x از بانک اطلاعاتی MYSQL بسیار کارآمدتر شده و ویژگیهای جدیدی از مجله InnoDB (با عنوان قبلی Innobase) که برای پشتیبانی از مکانیرم ACID (نام اختصاری برای اشاره به مجموع ویژگیهای Atomicity، Consistency، Isolation و Durability ) پیاده سازی شده و از لحاظ کارآیی و قابلیت‌ها آن را به رقیب سرسختی برای بانکهای اطلاعاتی تجاری تبدیل کرده است.
بانک اطلاعاتیMYSQL کد باز بوده و به رایگان می‌توان آن را مورد دستیابی قرار داد. به واسطه طراحی ماجولار و رابط برنامه‌نویسی کاربردی توانمند آن، می‌توان بانکهای اطلاعاتی قابل اعتمادی را با کمترین هزینه ایجاد کرده و به بهره‌برداری رساند.
2-3-2 : نصب MYSQL
نصب MySQL تحت سیستم عامل ویندوز
نصب نسخه اجراییMYSQL تحت سیستم عامل ویندوز بسیار ساده است این عمل از طریق یک برنامه نصب کننده (با عنوان InstallShield) انجام می‌پذیرد. برای دستیابی به این برنامه می‌توانید به وب سایت MYSQL مراجعه کنید.
فایل فشرده شده در قالب ZIP، شامل برنامه نصب کننده را، پس از بارگذاری از وب سایت مربوطه، در یک فهرست موقت باز کنید و فایل اجرایی setup.exe را به اجرا در آورید. این اقدام موجب راه اندازی برنامه نصب کننده MYSQL خواهد شد.
در ادامه جزییات فرآیند نصب را در قالب چند مرحله بیان می‌کنیم.
1- اولین کادر محاوره ای حاصل از اجرای فایل setup.exe، اطلاعاتی را درباره شماره ویرایش نسخهای از بانک اطلاعاتی MYSOL که در صدد نصب آن هستید نمایش میدهد. دکمه Next را برای مشاهده کادر محاوره ای بعدی کلیک کنید.
2- اقدام اخیر از مرحله قبل موجب نمایش کادر محاوره ای بعدی میشود. این کادر محاوره ای شامل اطلاعاتی درباره نصب MYSOL، از جمله اطلاعات مفیدی درباره ایجاد فایلی از نوع CNF یا INI برای استفاده ماشین میزبان است. (هر دو نوع فایل فوق فایل‌هایی برای پیکربندی نرم افزار محسوب می‌شوند. CNF کوتاه شدهConfiguration و INI کوتاه شده Initialization است.) این اطلاعات هنگامی مفید است که بخواهد MYQL را در فهرستی به غیر از فهرست C:\mysql نصب کرده یا مایل باشید تا برنامه سرور MySQL را به عنوان یکی از سرویس‌های سیستم عامل میزبان (ویندوز 2000, NT یا XP) اجرا کنید. اطلاعات موجود در این کادر محاوره ای را می‌توانید به منظور مراجعات بعدی در قالب یک فایل متنی ذخیره کنید بار دیگر, دکمه Next را جهت ادامه روند نصب MYSQL و نمایش کادر محاوره ای بعدی کلیک کنید.
3- کادر محاوره ای بعدی با عنوان Choose Destination Location، امکان تعیین فهرست میزبان MYSQL را فراهم می کند.
4- کادر محاوره ای بعدی با عنوان Setup Type امکان تعیین شیوه نصب MYSQL را در اختیار می گذارد. برای این منظور سه شیوه Typical، Compact و Costom پیش بینی شده است.توصیه می شود در این مرحله از شیوه Typical استفاده کنیم.دکمه Next را جهت ادامه عملیات کلیک کنید.
5- با اقدام مذکور برنامه نصب کننده MYSQL کلیه فایل‌های مورد نیاز را در فهرستی که پیش از این در مرحله 3 آن را به عنوان فهرست میزبان مشخص کردید، کپی کرده و پس از تکمیل فرآیند نصب MYSQL، کادر محاوره ای با عنوان Setup Complete را نشان می دهد.
یکی از برنامه‌هایی که به همراه MYSQL نصب می شود، WinMYSQLadmin نام دارد. این برنامه دارای یک رابط گرافیکی است که امکانات مورد نیاز جهت بررسی MYSQL را در اختیار می گذارد. نمایی از این کادر محاوره ای را در شکل 2-6 می بینید.
شکل 2-6
. با استفاده از برنامه مدیریت فایل Windows Explorer، برنامه WinMYSQLadmin را در زیر فهرست bin از فهرست میزبان MYSQL واقع است به اجرا در آورید. با کلیک بر روی عناوین مختلف موجود در قسمت بالای این کادر محاوره ای، از جمله Environment، Start Check و غیره، می توان اطلاعات مفیدی را مشاهده کرد.
فصل سوم
نگاه کلی بر زبان‌های برنامه نویسی اچ-تی-ام-ال ، جاوا اسکریپت و پی-اچ-پی
نگاه کلی بر زبان‌های برنامه نویسی اچ-تی-ام-ال ، جاوا اسکریپت و پی-اچ-پی
3-1: نگاه کلی بر دستورات اچ-تی-ام-ال
آشنایی با اچ-تی-ام-ال برای ساخت صفحات وب، حتی با پی-اج-پی از ضروریات است. وقتی صفحات وب خود را با استفاده از ویژوال استودیو نت و با هر زبان برنامه سازی از جمله ویژوال بیسیک نت می نویسید، کد اچ-تی-ام-ال متناظر آن توسط سیستم تولید می شود. با تغییر در کد اچ-تی-ام-ال می توانید صفحه وب خود را تغییر دهید. به همین دلیل در این بخش مروری بر اچ-تی-ام-ال خواهیم داشت.
3-1-1: شکل کلی دستورات
دستورات اچ-تی-ام-ال چگونگی نمایش صفحه وب در مرورگر را مشخص می کنند. تقریبا هر دستور اچ-تی-ام-ال دارای یک علامت شروع و یک علامت پایان است که در داخل < > قرار می گیرند: اگر دستور اچ-تی-ام-ال را با tag نشان دهیم، هر دستور به صورت زیر بیان می شود.
<tag> شروع
…
</tag>پایان
البته بعضی از دستورات اچ-تی-ام-ال به </tag> نیاز ندارند.
هر برنامه اچ-تی-ام-ال با دستور <html> شروع و به </html> ختم می شود. علاوه بر این، هر برنامه اچ-تی-ام-ال دارای دو بخش عنوان و بدنه است. بخش عنوان شامل اطلاعات مکمل در مورد سند اچ-تی-ام-ال است و مثلا شامل عنوانی است که در مرورگر ضاهر می شود. این بخش با <head> شروع و به </head> ختم می شود. عنوان صفحه با <title> شروع و به </title> ختم می شود. بخش بدنه حاوی دستورالعمل‌های تولید صفحه است که با <body> شروع و به </body> ختم می شود. با توجه به این توضیحات، شکل کلی برنامه اچ-تی-ام-ال را می توان مانند شکل زیر بیان کرد.
<html>
<head>
<title>عنوان صفحه </title>
…سایر توضیحات …
</head>
<body>
…دستورات ایجاد کننده صفحه …
</body>
</html>
تعیین تیترها و پاراگراف بندی
برای تعیین تیترها از دستورات <h1> تا <h6> استفاده می شود. تیترهای بزرگ با <h1> و تیترهای کوچک با <h2>، <h3>، ... و <h6> مشخص می شوند:
<h1> welcome to html </h1>
برای پاراگراف بندی از دستور <p> استفاده می شود:
</p> پاراگراف <p>
تعیین نوع متن، توضیحات و خط افقی
از <b> برای پر رنگ کردن متن، <i> برای ایتالیک کردن متن و برای توضیحات از علائم <!-- و <-- استفاده می شود. اگر بخواهید به سطر جدیدی بروید از <br> استفاده کنید. این دستور فاقد بخش انتهایی، یعنی </br> است. برای رسم خط افقی از دستور <hr> استفاده می شود. این دستور نیز فاقد بخش انتهایی، یعنی </hr> است.
ایجاد پیوند و انتقال تصویر صفحه وب
برای ایجاد پیوند از دستور <a> استفاده می شود:
<a href = “ url ”> sample </a>
برای انتقال تصویر به صفحه وب از دستور img استفاده می شود:
<img src = " File name ">
دو صفت مهم آن width و height می باشند که به ترتیب، پهنا و ارتفاع تصویر را مشخص می کنند. صفت border ضخامت حاشیه دور تصویر را مشخص می نماید :
<img src= arm.gif width = “100“ height = “100” border = “1”>
3-1-2 : تعریف جدول
با استفاده از جداول می توان اطلاعات را سازمان دهی کرد. جدول‌ها در اچ-تی-ام-ال از قدرت‌های خاصی برخوردارند. در اچ-تی-ام-ال جدول با چهار دستور مشخص می شود. جدولی که با <table> و </table> مشخص می گردد حاوی یک یا چند سطر است که با <tr> و </tr> تعیین می شوند. هر سطر حاوی خانه‌هایی است که دارای عنوان است و با <th> و </th> مشخص می گردد و یا حاوی داده‌هایی است که با <td> و </td> مشخص می گردد.
همان طور که گفته شد هر جدول حاوی سطرهایی است که در بین <tr> و </tr> قرار دارند. تعداد سطرهای جدول با تعداد دستور <tr> مشخص می گردد. تعداد ستون‌های جدول با حداکثر تعداد خانه‌های جدول تعیین می گردد که با <td> و </td> مشخص می شود و یا با استفاده از عناوین تعیین می گردد که با <th> و </th> در جدول مشخص می شود. البته می توان با صفت cols که د راچ-تی-ام-ال 4 وجود دارد، تعداد ستون‌های جدول را مشخص کرد. این صفت مربوط به دستور <table> است. مثلا دستور <table border = “1” cols = “2” > تعداد ستون‌ها را 2 تعیین می کند.
عناوین جدول با دستور <th> تعیین می شوند. خانه‌های واقعی جدول با دستور <td> مشخص می شوند. دستورات <td> و <th> می توانند شامل هر تعدادی از داده‌ها و از هر نوعی باشند. مثلا می توان یک پاراگراف را همراه با یک تصویر در یک خانه جدول قرار داد. جدول می تواند حاوی یک کپشن باشد که با <caption> و </caption> مشخص می گردد. کپشن در بالا یا پایین جدول قرار می گیرد و معمولا محتویات جدول را مشخص می کند.
صفات rowspan و colspan
با استفاده از صفات rowspan و colspan در عناصر جدول، می توان خانه‌هایی از جدول را ایجاد کرد که شامل چند سطر یا ستون باشد. صفت rowspan مشخص می کند که یک خانه جدول می تواند به اندازه چند سطر ارتفاع داشته باشد. این صفت برای تعریف جداولی که خانه‌های آن ارتفاع‌های متفاوتی دارند به کار می رود. تعداد سطرها با یک مقدار عددی مشخص می شود. صفت colspan مشخص می کند که عرض هر خانه چند ستون می تواند باشد. این صفت برای تولید جداولی به کا رمی رود که خانه‌های آن پهنای متفاوتی دارند. تعداد ستون‌ها با یک عدد مشخص می شود.
جدول و صفحه آرایی
استفاده از جدول برای صفحه آرایی مستلزم بکارگیری صفت width است. صفت width مربوط به دستور <table> عرض جدول را با پیکسل یا با درصد مثل 80% مشخص می کند. همچنین، هر پیکسل مربوط به خانه‌های جدول را می توان با استفاده از صفت width مربوط به دستورات <td> یا <th> مقدار داد.
هنگام ایجاد سلول‌های خالی جدول، خوب است که از <br> برای رد کردن سطر یا فضای خالی غیر قابل شکستن ( ) در خانه جدول استفاده کرد تا نظم عمومی آن خراب نشود.
جدول‌ها می توانند با استفاده از پس زمینه صفحه آرایی دقیقتری ایجاد کنند. در دستور <body> صفتی به نام background وجود دارد که می تواند یک فایل تصویر را به عنوان زمینه صفحه در نظر بگیرد. با استفاده از این خاصیت می توان زمینه جدول را تعیین و سپس جدول را تشکیل داد.
3-1-3 : فرم‌ها و پرسش نامه‌ها
با استفاده از امکاناتی که در اچ-تی-ام-ال وجود دارد، می توان از کاربران صفحات وب نظر خواهی کرد. نظر خواهی از کاربران می تواند در توسعه صفحات وب مفید واقع شود. به عبارت دیگر، می توان با نظرخواهی از کاربران، صفحات بهتری را ارئه نمود.
ایجاد پرسش نامه در صفحه وب با اچ-تی-ام-ال
پرسش نامه یا فرم، ابزاری برای تعامل با کاربران است.
ایجاد فرم‌ها بسیار آسان است. برای ایجاد فرم از دستورات <form> و </form> استفاده می گردد. اما وقتی که کاربران فرم‌ها را تحویل دادند، محتویات فرم به جایی ارسال می گردد( این عمل توسط یک یو-آر-ال مشخص می شود ). معمولا برنامه ای در سرور وب وجود دارد که اطلاعات موجود در فرم را تحلیل می کند و کارهایی را با آن اطلاعات انجام می دهد. برنامه‌هایی که داده‌های فرم را ارزیابی می کنند، برنامه‌های سی-جی-آی نام دارند. نام دیگر آنها فیلتر آی زَپی است. سی-جی-آی می تواند بسیار پیچیده باشد، زیرا معمولا شامل برنامه نویسی به زبان‌هایی مثل سی ، پرل یا زبان‌های اسکریپت نویسی است. این کار اصولا ممکن است خارج از مسئولیت طراح صفحه وب باشد. در اغلب موارد می توان از برنامه‌های سی-جی-آی موجود استفاده کرد.
دستور <form>
فرم‌ها توسط دستورات <form> و </form> ساخته می شوند. فرم‌ها شامل متن عادی، جدول‌ها، عناصر دیگری مثل کادرهای کنترلی، منوهای باز شونده و فیلدهای متنی است. کنترل‌های فرم توسط کاربر تنظیم می شوند تا محتویات فرم را نشان دهند. وقتی کاربر فرم را پر کرد، باید آن را برای پردازش تسلیم سرور وب نماید. فرم‌های کامل شده، معمولا به کامپیوتر دیگری ارسال می شوند تا داده‌ها را پردازش کنند. محتویات فرم ممکن است دوباره به کاربر ارسال شوند تا بازرسی گردد. برای اینکه فرم کارایی داشته باشد، باید دو کار را انجام دهید و دو ویژگی را به آن اضافه کنید. اولا با استفاده از صفت action مربوط به <form> ، آدرس برنامه ای را مشخص کنید که محتویات فرم را پردازش می کند، ثانیا با استفاده از صفت method روش ارسال فرم را مشخص کنید. صفت name نیز برای نامگذاری فرم بسیار مهم است. به طوری که بعدا می توان فرم را با استفاده از زبان‌های اسکریپتی مثل جاوا اسکریپت، دستکاری کرد. سرانجام، در بعضی از موارد، باید کدگذاری فرم‌ها را با صفت enctype مشخص کنید.
صفت action
چگونگی پردازش فرم با صفت action مشخص می گردد. صفت action برابر یو-آر-ال برنامه ای قرار می گیرد که داده‌های فرم را پردازش می کند. این یو-آر-ال معمولا به یک اسکریپت سی-جی-آی اشاره می کند تا نتایج فرم را رمزگشایی کند.
صفت method
این صفت مشخص می کند که فرم‌ها چگونه به آدرسی که توسط صفت action تعیین شده است ارسال می شوند. این صفت دو مقدار را می تواند بپذیرد : GET و POST. این‌ها متد‌های اچ-تی-تی-پی هستند که مرورگر برای " صحبت کردن " با سرور از آنها استفاده می کند. توجه کنید که اگر صفت method مشخص نگردد، پیش فرض آن GET است.
در واقع، اسناد اچ-تی-ام-ال با درخواست یک یو-آر-ال از سرور وب از طریق متد get بازیابی می شوند. Get بخشی از پروتکل HTTP است. وقتی یک یو-آر-ال مثل http://www.bigcompany.com/staff/ali.htm را در مرورگر وب تایپ می کنید، به درخواست GET معتبری از اچ-تی-تی-پی تبدیل می شود، مانند درخواست زیر :
Get/staff/ali.htm/1.0
سپس این درخواست به سرور www.bigcompany.com ارسال می شود. این درخواست می گوید که فایل از دایرکتوری staff را به من تحویل بده.
متد POST در مواردی به کار گرفته می شود که حجم اطلاعات زیادی باید از طریق فرم ارسال شود. وقتی سرور وب درخواستی را با استفاده از POST از فرم دریافت کرد، منتظر بقیه اطلاعات می ماند.
صفت name برای نامگذاری فرم استفاده می شود. خوب است که قبل از ارسال داده‌ها به سرور وب، آن را کنترل کنید. این کار را ارزیابی فرم می گویند و با جاوا اسکریپت انجام می گیرد. یعنی فرم را باید تحویل یک زبان اسکریپتی مثل جاوا اسکریپت دهید. به همین دلیل، فرم باید دارای نام باشد. نام فرم می تواند ترکیبی از حروف a تا z و ارقام باشد.
نحوه کاربرد form
با توجه به توضیحاتی که تا کنون در مورد فرم و صفات آن گفته شد، می توانیم شکل ساده ای از کاربرد فرم را به صورت زیر بیان کنیم:
<html>
<head>
<title> sample form </title>
</head>
<body>
<form action = ” /cgi-bin/post-query ” method= “post” >
</form>
</body>
</html>
کنترل‌های فرم
کنترل‌های فرم، عناصری هستند که توسط کاربر پر یا دستکاری می شوند تا وضعیت فرم را مشخص کنند. کنترل‌های فرم شامل فیلدهای متنی، فیلدهای متنی چند سطری، منوهای باز شونده، لیست‌های لغزنده، دکمه‌های رادیویی، کادرهای کنترلی و دکمه‌ها است. از کنترل‌های مخفی فرم نیز می توان استفاده کرد. متداول ترین دستور ، دستور <input> است. اما دستور <select> همراه با دستور <option> و <textarea> نیز عناصر مهمی اند.
کنترل‌های متنی
کنترل‌های متنی، فیلدهای فرم هستند که طول آنها یک خط است و متن‌هایی مثل اسامی افراد را دریافت می کنند. این فیلدها با دستور <input> مشخص می شوند. اما با استفاده از دستور<textarea> می توان متن‌های چند سطری را تعیین کرد. ساده ترین نوع کنترل فرم، ورودی متن است. برای مشاهده کنترل ورودی متن از دستور input با صفت type که مقدارش text است استفاده می شود:
<input type = “text” name = “costomername” >
تمام عناصر فرم باید نامگذاری شوند. در این دستور، name = “custumername” برای ایجاد فیلد متنی جهت دریافت نام به کار می رود. این دستور، یک فیلد متنی یک خطی با نام customername را درخواست می کند.
نام فیلدها باید منحصر به فرد باشند. اسامی فیلدها هنگام تحویل فرم به سرور وب و همچنین برای پردازش آن توسط زبان‌های اسکریپت ضروری اند. در حالت عادی طول این فیلد 20 کاراکتر است و با استفاده از size می توان اندازه آن را تغییر داد.به عنوان مثال دستور زیر، طول فیلد customername را 40 کاراکتر تعیین می کند.
<input type = “text” name = “custumername” size=”40” >
برای اینکه طول فیلد به اندازه مشخصی محدود شود، باید صفت maxlenght را تغییر دهید. در این صورت مرورگر بیشتر از آن تعداد کاراکتر را قبول نمی کند.
Value صفت دیگری در دستور input است. با استفاده از این صفت می توان متن پیش فرضی را وارد این فیلد کرد. این متن هنگام ظاهر شدن فرم، در آن فیلد قرار می گیرد. در دستورات زیر، مقدار “enter your name here” به عنوان پیامی به کاربر ظاهر می شود و در فیلد قرار می گیرد:
< input type = “text” name = “customername” size = “30”
maxlength = “60” value = “enter your name here “>
فیلد رمز در فرم
فیلد کنترل کلمه رمز، مثل فیلد کنترل متن یک سطری است، با این تفاوت که محتویات آن نمایش داده نمی شود. در بسیاری از موارد، مرورگر ممکن است به جای هر کاراکتر یک کاراکتر ستاره قرار دهد تا کلمه رمز را کسی نبیند. برای ایجاد کلمه رمز در فرم، از صفت type دستور <input> استفاده می شود.برای این منظور نوع آن باید password تعیین شود. اندازه فیلد کلمه رمز را نیز می توان با استفاده از صفت size تعیین کرد. با استفاده از صفت maxlenghth نیز می توان حداکثر طول فیلد کلمه رمز را تعیین نمود. در مورد این فیلد، عقلانی است که طول فیلد محدود شود . برای این فیلد نباید با استفاده از صفت value مقدار پیش فرض تعیین کرد، زیرا کاربر می تواند آن را در سند اچ-تی-ام-ال بیابد.
فیلد متنی چند خطی
درمواردی که لازم باشد متن چند خطی به فرم اضافه شود، از دستور <textarea> استفاده می گردد. همانند متن یک خطی در دستور<input> ، می توان اندازه فیلد چند خطی و مقدار پیش فرض را برای متن چند خطی تعیین کرد. برای تعیین تعداد سطرهای متن از صفت rows و برای تعیین تعداد ستون‌های آن از صفت cols استفاده می شود.
<textarea rows=”5” cols=”80” name=”commentbox”></textarea>
چون ممکن است چند خط از متن دربین دستور <textarea> باشد، نمی توان با استفاده از صفت value مقدار پیش فرض را تعیین کرد. بلکه متن پیش فرض را باید در بین <textarea> </textarea> قرار داد. محتویات این دستور موقعیت کاراکترها را حفظ می کند. یعنی فضای خالی ، سطر جدید و تب را منظور می کند.
منوهای باز شونده
یکی از امتیازات بزرگ منوهای باز شونده این است که در آن واحد فقط یک گزینه آن مشخص است و سایر گزینه‌های آن مخفی اند. بدین ترتیب در فضای صفحه وب صرفه جویی می شود.
برای ایجاد منوی باز شونده از دستورات <select> و </select> استفاده می شود.این دستورات فقط باید شامل یک یا چند دستور> option> باشند. دستورات <option> انتخابات واقعی را در منو مشخص می کند و نیازی به </option> نیست.
<select name=”language type”>
<option> PASCAL
<option> JAVA
<option> C++
</select>
لیست لغزنده
دستور <select> می تواند شامل صفت size باشد که تعداد عناصری را که می توانند در آن واحد در صفحه وب ظاهر شوند مشخص کند. مقدار فرضی این صفت برابر یک است که منوی باز شونده معمولی را می سازد. اگر عدد مثبتی غیر از یک برای این صفت تعیین شود، تعداد سطرها را مشخص می کند .
در بسیاری از موارد، لیست‌های لغزنده مثل منوهای باز شونده عمل می کنند. اما اگر دستور select شامل صفت multiple باشد، می توان بیش از یک گزینه را انتخاب کرد. تعداد گزینه‌هایی که می توان انتخاب کرد به مرورگر بستگی دارد. اما باید کلیدهایی مثل Alt یا Shift را به پایین فشار داد و سپس با ماوس عمل انتخاب را انجام داد.
کادرهای کنترلی
با استفاده از لیست‌های لغزنده می توان چند گزینه را از بین گزینه‌های مختلف انتخاب کرد. .متاسفانه، تمام گزینه‌ها در آن واحد به کاربر نمایش داده نمی شوند تا آنها را انتخاب کند. اگر تعدادی از گزینه‌هایی که با یکدیگر تضاد ندارند باید انتخاب شوند ، بهتر است از کادرهای کنترلی استفاده شود.کادر انتخابی می تواند فعال یا غیر فعال باشد. کاربر می تواند از طریق کادرهای کنترلی گزینه‌های مختلفی را انتخاب کند . اما اگر تعداد آنها زیاد باشد، پردازش آنها دشوار خواهد شد.
برای ایجاد کادر انتخابی از دستور <input> استفاده می شود، به طوری که مقدار صفت type برابر با checkbox انتخاب شود. با استفاده از صفت name می توان نامی را برای کادر انتخابی تعیین کرد. با استفاده از صفت checked می توان تعیین کرد که پیش فرض یک کادر انتخابی فعال باشد.
دکمه‌های رادیویی
عملکرد ظاهری دکمه‌های رادیویی مثل کادرهای کنترلی است ، اما فقط یک گزینه را می توان انتخاب کرد .این دکمه‌ها در مواردی کاربرد دارند که از بین چند گزینه فقط یک گزینه قابل انتخاب باشد.
برای ایجاد دکمه‌های رادیویی از دستور <input> استفاده می شود، به طوری که مقدار صفت type آن باید radio باشد. انتخاب نام برای دکمه‌های رادیویی اهمیت ویژه ای دارد، زیرا کنترل‌هایی را که عملکرد رادیویی یکسانی دارند با هم دسته بندی می کند. عملکرد رادیویی می گوید که وقتی یک گزینه انتخاب شد، گزینه انتخاب شده قبلی از حالت انتخاب خارج می شود .اگر نام دکمه‌های رادیویی متفاوت باشد، عملکرد آن مثل کادر انتخابی خواهد بود.
دکمه‌های Reset و Submit
وقتی کاربر فرم را پر کرد باید بتواند آن را به سرور ارسال کند. فرم ممکن است به برنامه ای ارسال شود تا پردازش گردد و یا ممکن است از طریق پست الکترونیکی فرستاده شود. صفت type دستور <input> دارای دو مقدار reset و submit است. این مقادیر می توانند دکمه‌های متداولی را ایجاد کنند که برای فرم‌ها مفیدند. مقدار reset دکمه ای را ایجاد می کند که به کاربر اجازه می دهد محتویات فرم را پاک کند و یا به مقدار اولیه برگرداند. مقدار submit موجب می شود تا دکمه ای ایجاد گردد که مرورگر محتویات فرم را به آدرسی که در صفت action از دستور <input> مشخص شده است ارسال کند. دکمه‌های reset و submit دارای دو صفت value و name هستند. صفت value مقدار دکمه وصفت name نام دکمه را تعیین می کند.
3-2: نگاه کلی بر زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت
جاوا اسکریپت، معروف به زبان اسکریپتی در سرویس گیرنده است، ولی برای برنامه نویسی در سرویس دهنده نیز به کار می آید. این زبان، یک زبان تفسیری و مبتنی بر شی گرایی است. معمولاً هر زبان جدید، ایده‌هایی را از زبان موجود می گیرد و توسعه می یابد. به عنوان مثال، زبان جاوا از سی-پلاس-پلاس و این زبان نیز از سی ایجاد شده است. زبان جاوا اسکریپت توسط شرکت Sun از زبان LiveScript ایجاد شده است. یکی از قابلیتهای این زبان این است که به راحتی می تواند با اچ-تی-ام-ال ترکیب شود و از امکانات آن استفاده نماید. زبان معروف پی-اچ-پی که برای ساخت صفحات وب به کار می آید، به راحتی می تواند با جاوا اسکریپت ترکیب شود و وب سایت‌های محاوره ای و پویایی را ایجاد کند.
3-2-1: ویژگیهای جاوا اسکریپت در سرویس گیرنده
زبان جاوا اسکریپت، در سرویس گیرنده می تواند کارهای مختلفی را انجام دهد. در زیر به طور خلاصه به برخی از آنها اشاره شده است.
• نوشتن برنامه‌هایی برای انجام محاسبات : به عنوان مثال می توان برنامه‌هایی نوشت که فرم‌های سفارش را قبل از انجام تحویل به سرویس دهنده ارزیابی کند، و محاسباتی مثل تعیین مالیات را انجام دهد. به طور کلی قدرت جاوا اسکریپت در مرورگر نهفته است.
• کنترل محتویات و نمای اسناد : در جاوا اسکریپت شیء ای به نام document وجود دارد که از طریق صفات و متد‌های آن می توان اسناد وب را کنترل کرد.
• کنترل مرورگر : در جاوا اسکریپت شیء ای به نام window وجود دارد که می تواند کادرهای محاوره ای را ظاهر کند تا ضمن نمایش پیام، ورودی‌هایی را دریافت کند. با استفاده از این شیء می توان پنجره جدیدی در مرورگر ایجاد کرد که دارای اندازه و کنترل‌های مختلف کاربر است. به این ترتیب می توان چندین پنجره محاوره ای را در مرورگر باز کرد و چند نما از وب سایت را به کاربر نشان داد.
• تعامل با فرم‌های اچ-تی-ام-ال : یکی دیگر از جنبه‌های جاوا اسکریپت به عنوان زبان اسکریپتی در سرویس گیرنده، تعامل آن با فرم‌های اچ-تی-ام-ال است. این قابلیت با استفاده از شی ء Form و کنترل‌های مربوط به آن به وجود آمده است. کنترل‌هایی که می توانند در فرم قرار گیرند عبارت اند از: Button ، Checkbox ، Hidden ، Password ، Radio ، Reset ، Select ، Submit ، Text و Textarea . با استفاده از این اشیا می توان مقادیر عناصر ورودی را خواند و یا آنها را درفرم‌هایی در اسناد نوشت.
• تعامل با کاربر : جاوا اسکریپت قادر است به رویدادها پاسخ دهد. یعنی جاوا اسکریپت قادر است در اثر وقوع رویدادی، کدی را به اجرا در آورد. معمولاً این رویدادها توسط کاربر به وجود می آیند، مثل حرکت ماوس بر روی یک پیوند، وارد کردن مقداری در فرم، یا کلیک کردن دکمهSubmit در فرم. قابلیت اداره کردن رویدادها از اهمیت ویژه ای برخوردار است .
• خواندن و نوشتن حالت سرویس گیرنده با کوکی : کوکی، قطعه ای از داده است که توسط سرویس گیرنده به طور موقت یا دائمی ذخیره می شود. کوکی‌ها ممکن است در وب، توسط سرویس دهنده به سرویس گیرنده انتقال یابد. بعداً وقتی که سرویس گیرنده همان صفحه را درخواست کرد، کوکی‌های مرتبط را به سرویس گیرنده بر می گرداند. سرویس گیرنده با استفاده از این مقادیر می تواند محتویاتی را که به سرویس دهنده ارسال می کند، تغییر دهد. در واقع، کوکی‌ها به صفحه وب یا وب سایت اجازه می دهند چیزهایی ر ا در مورد سرویس گیرنده به یاد بیاورند. به عنوان مثال، به یاد بیاورند که سرویس گیرنده قبلاً آن سایت را دیده است، در آن سایت ثبت نام کرده و دارای کلمه عبور است، یا خواسته‌هایی را در مورد رنگ و طرح صفحات وب اعلان نموده است. چون پروتکل اچ-تی-تی-پی نمی تواند داده‌های حالت تماس را نگهدارد، جاوا اسکریپت می تواند در این مورد مفید واقع شود.
چند ویژگی دیگر
- جاوا اسکریپت می تواند با اپلت‌های جاوا و سایر اشیایی که در مرورگر ظاهر می شوند، تعامل برقرار کند.
- تصاویری که با دستور<img> در اچ-تی-ام-ال ظاهر می شوند، توسط جاوا اسکریپت قابل دستکاری است تا متحرک سازی در آنها ایجاد کند.
- اشیای تاریخ در جاوا اسکریپت ، محاسبات در مورد زمان و تاریخ را آسان می سازد.
- اشیای آماده ای دارد که کارکردن با مرورگر را آسان می سازد.
3-2-2 : جاوا اسکریپت چه کارهایی را انجام نمی دهد
گرچه جاوا اسکریپت کارهای زیادی می تواند انجام دهد، ولی بعضی از کارها نیز از عهده آن بر نمی آید:
• جاوا اسکریپت فاقد امکانات گرافیکی است، بلکه می تواند تصویر حاصل ازاچ-تی-ام-ال را تغییر دهد و با جلوه‌های زیبایی به نمایش درآورد.
• به دلایل امنیتی، جاوا اسکریپت اجازه خواندن و نوشتن در فایل را نمی دهد.
• جاوا اسکریپت از شبکه بندی پشتیبانی نمی کند، ولی اجازه می دهد یو-آر-ال هایی را دانلود کنید و می توانید محتویات فرم‌هایاچ-تی-ام-ال را از طریق شبکه به اسکریپت‌ها ی سرویس گیرنده و آدرس‌های پست الکترونیکی بفرستید.
3-2-3 : ساختار لغوی جاوا اسکریپت
• مجموعه کاراکترها
برنامه‌های جاوا اسکریپت با مجموعه کاراکترهای یونیکد نوشته می شوند. در زبان‌هایی مثل سی وسی-پ
دانلود مقاله طراحی و پیاده سازی وب سایت فروشگاه رسانه های صورتی و تصویری به صورت پویا
