پروژه بررسی احکام سقط جنین یا سقط حمل. doc

اختصاصی از زد فایل پروژه بررسی احکام سقط جنین یا سقط حمل. doc دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

نوع فایل: word

قابل ویرایش 50 صفحه

مقدمه:

سقط جنین یا سقط حمل یکی از جرائمی است که جوامع پیوسته با آن درگیر بوده اند و راه یابی برای مقابله با آن از جمله مسائل و مشکلات جوامع بشری بوده و از دیرباز نیز مقررات خاصی برای جلوگیری از وقوع این پدیده و تعقیب و مجازات مرتکبان آن تدوین شده است . نکته قابل ذکر آن است که قوانین و مقررات و همچنین در کتب و آثار صاحبنظران کیفری ، راجع به مفهوم و معنی این جرم و مجازات آن اتفاق نظر دیده نمی شود .

منشا اختلاف نظر بیشتر تفسیر هدف و سیاست کیفری قانونگذار در وضع آن دسته از مقررات کیفری است که در جهت حمایت از تکامل دوران عادی حاملگی مادر تدوین شده است 1 . علاوه بر این بین مفهوم لغوی و پزشکی و عرفی این پدیده تفاوتهائی موجود است که موجت گسترش دهمنه این اختلاف می باشد .

در حقوق ایران تدوین کنندگان قانون مجازات عمومی سابق در بحث مربوط به " قتل و ضرب و جرح عمدی " مقررات حاکم بر این پدیده را در مواد 180 تا 184 بدون توجه به منابع فقهی و موازین اسلامی آن آورده اند و در تدوین آن تحت تاثیر قانون جزای فرانسه بوده و بدون اشاره به تعریف این پدیده ، از استعمال سقط ( جنین ) خودداری کرده و در همه جا اصطلاح " سقط حمل عمدی " را بکار برده اند . همچنین برای مراحل حیات جنینی مجازاتهای متفاوت قائل نشده اند لکن در عمل ، دیوان عالی کشور ، بیشتر تحت تاثیر منافع فقهی بوده و براساس موازین اسلامی آرا خود را صادر کرده است .

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، ضوابط قانونی حاکم ، بر سقط جنین حمل ، براساس موازین اسلامی مورد تجدید نظر قرار گرفت و در نتیجه تغییرات عمدهای در ضوابط ایجاد گردید .

تدوین کنندگان قانون مجازات اسلامی ، به پیروی از شیوه فقها و صاحبنظران اسلامی ،که در کتب و آثار خود احکام مربوط به این مسئله را در مبحث " دیات " مورد بحث قرار داده اند ، مقررات مربوط به این امر را در مواد 194 الی 200 قانون دیات و نیز در مواد 90 و 91 قانون تعزیرات تنظیم کرده و برخلاف گذشته سقط جنین را از همان مراحل اولیه استقرار نطفه قابل مجازات دانسته اند .

نهایت آنکه در هر یک از مراحل دوران طبیعی بارداری ،تا قبل از حلول روح در جنین ، میزان دیه را بطور متفاوت بیان کرده و برای پایان دوران حیات جنینی و زمان حلول روح در جنین که مربوط به ماههای آخر بارداری است در مورد کسی که موجبات سقط جنین زن حامل را فراهم نماید ، مجازات حبس از سه ماه تا شش ماه را پیش بینی کرده اند و اگر مرتکب جرم طبیب یا قابله باشد و عالما در اسقاط جنین مباشرت نماید و یا اینکه زن حامل را به وسائل اسقاط جنین راهنمائی کند بر حسب مورد مجازات قصاص یا حبس از سه ماه تا شش سال را پیش بینی نموده اند . نظر به اهمیت این تغییرات ، مقاله حاضر بررسی مقدماتی و تبیین عناصر و شرائط اختصاصی و فنی پدیده سقط جنین را وجهه همت قرار می دهد .

مبحث اول

تعریف سقط جنین یا سقط حمل و ضابطه تشخیص آن

تعریف سقط جنین یا سقط حمل

گفتیم که حقوق دانان کیفری راجع به تعریف این پدیده اتفاق نظر ندارند ، بعضی از مولفان خارجی مانند " گارو " سقط جنین را عبارت از اخراج عمدی و قبل از موعد حمل می دانند و بر عکس " گارسون " یکی دیگر از حقوقدانان فرانسوی ، سقط جنین را به منقطع ساختن دوران طبیعی بارداری تعریف می نماید و دکتر پادپا با توجه به مواد قانون مجازات سابق ایران ، سقط جنین را جرم عمدی دانسته و در تعریف آن نوشته است : سقط جنین عبارت است از اخراج حمل قبل از موعد طبیعی زایمان به نحوی که زنده یا قابل زیستن نباشد .3

بدیهی است که در حال حاضر هیچ یک از این تعاریف به تنهائی نمی تواند بازگو کننده هدف و تعریف مورد نظر قانون گذار اسلامی باشد . اما قانون گذار کنونی نیز در مواد قانونی مربوط ،این جرم را تعریف نکرده ، بلکه در هر مورد تنها به ذکر موضوع و مجازات آن اکتفا نموده است . در موادی از قانون دیات و نیز ماده 91 قانون تعزیرات ، حمایت از جنین مورد توجه قانون گذار قرار گرفته و در نتیجه سقط آن اعم از عمدی یا غیر عمدی قابل مجازات دانسته شده است در ماده 90 قانون تعزیرات هم حمایت از دوران طبیعی بارداری مادر مورد نظر واقع شده و لفظ " سقط حمل " به کار رفته است .

از طرف دیگر فقها نیز در کتب و آثار خود این جرم را تعریف نکرده اند . صاحب تکمله المنهاج در مساله 379( ج 2 ) تحت عنوان " دیه حمل " و همچنین علامه حلی در تبصره المتعلمین ( فصل 11 ) تحت عنوان " دیه جنین " و امام خمینی نیز دز تحریر الوسیله ( ج 2 ) در مبحث دیات تحت عنوان لواحق دیات به مراحل مختلف حمل اشاره نموده و به ذکر مجازات آنها اکتفا کرده اند .

بدین ترتیب برای دستیابی به تعریفی که مورد نظر قانون گذار باشد ، شاید بتوان با توجه به مفاهیم و معانی لغوی و پزشکی و عرفی جنین و حمل ، به نتیجه رسید .

جنین ، در لغت به هر چیزی پوشیده و مستور و به معنای نطفه موجود در شکم آمده است و در اصطلاح فقهی نیز به همین معنی استعمال شده است ، ( " جن فی الرحم " : نطفه در زهدان مادر پوشیده است ) در اصطلاح پزشکی نیز سقط جنین به اخراج قبل از موعد جنین ، به نحوی که قابل زیستن نباشد ، اطلاق می گردد.

در اصطلاح حقوق کیفری نیز به همین معنی به کار می رود ، و مبدا حیات جنینی ، ابتدای استقرار نطفه و آبستنی مادر و نهایت آن لحظه ماقبل ولادت طفل تلقی میشود.

حمل : از نظر لغوی به بچه ای گفته میشود که در شکم مادر است و در اصطلاح نیز به همین معنی به کار میرود و به بچه ای گفته میشود که در رحم زن وجود پیدا میکند . از نظر پزشکی نیز اصطلاح رحم به دوران بعد از 7 ماهگی تا قبل از تولد طفل گفته میشود .

بنابراین اگر در این مرحله از دوران تکامل ، حیات موجود قابل زیستنی که در رحم وجود دارد ، از بین برود ، این عمل سقط حمل نامیده میشود . با توجه به معانی جنین و حمل و مندرجات مواد قانونی اخیرا تصویب ، سقط جنین عبارت خواهد بود از : انجام هرگونه عمل مجرمانه عمدی یا غیرعمدی بر روی زن حامل ، مشروط بر اینکه موجب متوقف ماندن دوران تکامل و مراحل حیات جنینی شود و یا به سلب حیات از حملی که قابل زیستن است منجر گردد .

بر اساس تعریف فوق ضابطه قانونی تشخیص سقط جنین و سقط حمل را تحت دو عنوان جداگانه : اسقاط حیات جنینی و اسقاط حیات قابل زیستن مورد بحث قرار می دهیم .

ضابطه قانونی حیات جنینی و حیات قابل زیستن

الف – دوران حیات جنینی مورد حمایت قانون گذار

قانون گذار در تدوین قانون دیات با توجه به آیات قرآن کریم به ویژه آیه 12 تا 15 سوره مومنین " و لقد خلقنا الانسان من سلاله من طین ثم جعلنا نطفه فی قرار مکین ثم خلقنا النطفه علقه فخلقنا العلقه مضغه ، فخلقنا المضغه عظاما فکسونا العظام لحما ثم انشا ناه خلقا آخر فتبارک الله احسن الخالقین.

و همچنین نظریات فقها ، حمایت قانونی حیات جنینی را از مراحل اولیه انعقاد نطفه مورد تاکید قرار داده و در ماده 194 قانون دیات برای متوقف ساختن هر یک از مراحل حیات جنینی دیه معینی را به شرح زیر پیش بینی نموده است :

- دیه اسقاط نطفه ای که در رحم مستقر شده و به مدت 40 روز مستعد نشو و نما می شود : 20 دینار است

- دیه اسقاط جنین در مرحله مضغه که به صورت گوشت درآمده است: 60 دینار است

- دیه اسقاط جنین در مرحله علقه که به صورت خون بسته درآمده است : 40 دینار است

- دیه اسقاط جنین در مرحله عظم که به صورت استخوان در آمده است : 80 دینار است

- دیه اسقاط جنینی که گوشت استخوان بندی او را فرا گرفته قبل از حلول روح : 100 دینار است 4

با اینکه قانون گذار در تدوین مواد مربوط بالصراحه مبدا حیات جنینی را که از آن حمایت می کند مشخص نکرده است ولی طبق ضوابط عرفی ، دوران حیات جنینی ، که اولین دوره حاملگی است ، از تاریخ انعقاد نطفه شروع شده و مدت آن 4 ماه و نیم طول خواهد کشید .

همچنین با استفاده از مواد 852 و 875 قانون مدنی که مبدا حیات را از تاریخ انعقاد نطفه قرار داده است، معلوم میشود که دوران حیات جنینی که اسقاط آن مورد حما یت قانون گذار قرار گرفته است ،از تاریخ انعقاد نطفه در رحم شروع شده و تا زمان تکامل فیزیکی جنین و مرحله قبل از دمیدن روح در آن به پایان میرسد .

ب – دوران حیات قابل زیستن مورد حمایت قانون گذار

با توجه به حکم ماده 200 قانون دیات که مقرر میدارد :

سقط جنین قبل از پیدایش روح ، کفاره ندارد و کفاره و همچنین دیه کامل برای اسقاط جنین بعد از حلول روح و پیدایش حیات خواهد بود ، و همچنین تصریح قانونگذار در ماده 91 قانون تعزیرات مبنی بر اینکه : " اگر زن حامله برای سقط جنین به طبیب و یا قابله مراجعه کند و طبیب هم عالما و عامدا مباشرت به اسقاط جنین بنماید ، دیه جنین به عهده اوست و اگر روح در جنین دمیده شده باشد باید " قصاص " شود ..."

میتوان نتیجه گرفت که مبدا اسقاط حیات قابل زیستن مورد حمایت قانونگذار بعد از اتمام دوران حیات جنینی و از زمان حلول روح در جنینی تا زمان تولد طفل خواهد بود که از نظر عرفی نیز این مرحله در دومین دوره حاملگی یعنی از 7 ماهگی تا روز تولد طفل طول خواهد کشید .

مبحث دوم

اقسام سقط جنین و عناصر آن

با توجه به احکام قانونی مندرج در مواد 194 الی 200 قانون دیات و مواد 90 و 91 و 151 قانون تعزیرات و عمومیت ضابطه کلی تشخیص جرائم عمد ، شبه عمد و خطای محض مندرج در ماده 2 قانون دیات و همچنین تبصره ذیل ماده 8 همین قانون میتوان اقسام سقط جنین را شامل سقط جنین عمدی ، سقط جنین شبه عمد و غیر عمد و سقط جنین ناشی از خطای محض دانست . در این مبحث به طور اختصار عناصر تشکیل دهنده هریک از آنها را مورد بحث قرار می دهیم .

عناصر سقط جنین عمدی

عناصر تشکیل دهنده سقط جنین عمدی عبارتند از :

الف – عنصر مادی

لازمه تحقق عنصر مادی سقط جنین ، انجام فعل مادی مثبت بر روی زن حامل است ، مانند اینکه مرتکب زن حامل را از جای بلندی پرت کند و یا با مشت و لگد به شکم زن حامل بزند و یا اینکه با خوراندن ادویه و مشروبات و متکولات و یا وسائل شیمیائی و امثال آن زن حامل را وادار یا دلالت بر سقط جنین نماید و یا اینکه با انجام اعمال پزشکی مانند کورتاژ به این مقصود نائل آید .

با توجه به حکم ماده 90 قانون تعزیرات مبنی بر اینکه : " هر کس زن حامله را دلالت به استعمال ادویه یا وسائل دیگری که موجب سقط میگردد بنماید به 3 الی 6 ماه حبس محکوم خواهد شد . " و همچنین قسمت اخیر ماده 91 نیز که مقرر میدارد : ...

و اگر او را به وسائل اسقاط جنین راهنمائی کند به 6 ماه تا 3 سال حبس محکوم میشود " ، ملاحظه میشود که قانونگذار اسلامی در تحقق عنصر مادی جرم سقط جنین ، نوعی معاونت را – که بوسیله دادن ادویه و یا راهنمائی برای استفاده از وسائل به منظور سقط جنین انجام مییابد کافی دانسته است .

در نتیجه قانونگذار در مواد 90 و 91 قانون تعزیرات برای تحقق عنصر مادی جرم انجام هر نوع عمل مثبت مادی را بر روی زن حامل ، خواه بصورت مباشرت و خواه از طریق راهنمائی و معاونت ، پیش بینی کرده است ، بدون اینکه برای زن حامل ، که ممکن است در انجام فعل سقط جنین مباشرت و یا معاونت نماید مسئولیت و مجازاتی در نظر گرفته باشد .

یادآوری این نکته بجاست که در قانون مجازات عمومی سابق برای زن حاملی که عالما و عامدا راضی به خوردن ادویه یا ماکولات یا مشروبات یا استعمال وسائل مذکور میشد یا در استعمال آنها تمکین مینمود ، مجازات یک تا سه سال حبس پیش بینی شده بود و اگر اقدام زن در نتیجه امر شوهرش بود ، زن از مجازات و شوهر به مجازات مذکور محکوم میشد .

ب – سو نیت یا قصد مجرمانه مرتکب ( عنصر روانی )

برای تحقق سقط جنین عمدی مرتکب باید با علم به حامل بودن زن و همچنین به قصد حصول سقط جنین برروی زن حامل ، اقدام مثبتی انجام دهد . بنابراین اگر مرتکب نسبت به حامل بودن زن جاهل باشد و یا اینکه بدون قصد حصول سقط جنین ، زن حامل را مصدوم نماید ، مورد به عنوان سقط جنین عمدی قابل مجازات نخواهد بود و این قبیل موارد ممکن است به عنوان سقط جنین غیر عمدی مورد توجه قرار گیرد .

سقط جنین شبه عمد و خطای محض و غیر عمدی

با توجه به منابع قانونی مدون مجازات اسلامی یعنی مواد 194 تا 200 قانون دیات و ماده 151 قانون تعزیرات سقط جنین ممکن است به صورت شبه عمد و خطای محض و یا غیرعمدی نیز تحقق پیدا کند .

الف – سقط جنین غیرعمدی و خطای محض

قانون دیات در مواد 194 تا 200 قانون دیات بدون اینکه به عمدی بودن یا شبه عمد یا خطائی بودن سقط جنین اشاره کند ، تنها به تعیین دیه متفاوت ، در مراحل تشکیل و تکامل چنین اکتفا نموده است در مقررات سابق قانون مجازات عمومی تنها جرم سقط جنین عمدی وجود دارد و درباره انواع دیگر سقط جنین یعنی شبه عمد و خطای محض در مواد 18 الی 184 آن قانون حکمی دیده نمی شود.

به هر حال مقررات مندرج در مواد 194 الی 200 قانون دیات اسلامی که جانشین مقررا سابق است شامل انواع سقط جنین عمدی و غیر عمدی و خطای محض در مراحل حیات جنینی میشود و از این جهت فرقی میان جرم اسقاط جنین عمدی و غیر عمدی و خطائی در مراحل حیات جنینی وجود ندارد . این برداشت و نتیجه گیری قانونی مطابق با نظریه فقها است .6

ب _ سقط جنین غیرعمدی و عناصر آن

با توجه به مندرجات ماده 151 قانون تعزیرات عناصر سقط جنین ناشی از تخلفات رانندگی عبارتند از :

01 وضع حمل قبل از موعد طبیعی زایمان

اولین شرط تحقق اسقاط جنین غیرعمدی آن است که جنین یا حمل بر اثر صدمه وارده ناشی از تخلفات رانندگی تلف شود و یا قابل زیستن نباشد .

مطابق ماده151 قانون تعزیرات مجازات مرتکب سقط جنین غیرعمدی ، حبس از 3 ماه الی 1 سال است و نیز در صورت مطالبه دیه از ناحیه مصدوم ، مرتکب از طرف دادگاه به پرداخت دیه سقط جنین محکوم خواهد شد .

02 وقوع خطا از ناحیه مرتکب

ضابطه اساسی تشخیص جرائم غیرعمدی وجود اثبات خطای جزائی مرتکب جرم است . خطای جزائی نیز عبارت است از ارتکاب عملی که در انجام آن احتمال ایراد صدمه و زیان دیگری وجود دارد ، و این عمل ممکن است یک عمل مثبت مانند بیاحتیاطی راننده و یا عملی مانند بی مبالاتی مرتکب باشد . لکن وقوع خطا به تنهائی موجب مسئولیت مرتکب جرم غیرعمدی و تحمیل مجازات بر وی نمی باشد. زیرا برای آنکه مرتکب از نظر جزائی مسئول دانسته شود ، لازم است بین خطای مرتکب و صدمه وارده یعنی سقط جنین رابطه سببیت وجود داشته باشد .

ج – تکمله : برخی از مسائل مربوط به سقط جنین

1- هرگاه در اثر ضعف و یا اشکالات موجود در رحم و یا در اثر بیماری و یا نقصی که در خود جنین وجود دارد و یا در اثر قوه قهریه نظیر صدای هواپیما یا رعد و برق و عوامل مشابه دیگر جنین سقط شود ، آیا می توان کسی را مسئول دانست ؟

پاسخ به این سوال منفی است . چه اساسا این موارد را نمی توان به کسی منسوب نمود تا بتوان او را مسئول دانست .

2- ممکن است جنین قبل از سقط مرده باشد و طبیب جنین مرده را از رحم بیرون آورد ، در اینصورت نیز آیا کسی مسئول خواهد بود یا خیر ؟

پاسخ در این مورد نیز منفی است . چه احترام جنین و مجازات سقط جنین از جهت آن است که جنین موجودی زنده است و الا خروج جنین مرده نه تنها جرم نیست بلکه اگر از رحم مادر خارج نشود و در اثر آن مادر فوت شود کسانیکه در سلامت او موثر و مسئول می باشند مسئول مرگ او می باشند ، لکن اگر جنین به نحوی از انحا قبل از مرگ به کیفیتی در رحم زن از بین رفته باشد ، کسی که باعث مرگ او شده است برابر ضوابط فوق مسئول خواهد بود .

3- اگر جنین در اثر تلقیح مصنوعی و یا به صورت و طی به حرام ( و طی در حال حیض ) یا به شبه یا به زنا تشکیل شده باشد و کسی او را سقط کند آیا مرتکب مسئول خواهد بود یا خیر ؟

پاسخ به این مورد مثبت است ،چه این قبیل موارد نیز شامل عمویات حرمت و احترام جنین است و دلیل خاصی که به موجب آن ، این قبیل امور را بتوان موجب سقط جنین دانست وجود ندارد لذا احکام جنین مشروع در این قبیل موارد نیز مصداق خواهد داشت .

4- مقررات راجع به نقص عضو و سایر جراحات وارده بر جنین ، طبق ماده 198 به نسبت دیه همان جنین است . فی المثل اگر یک دست جنین قطع شود و یا خراشی به سر و صورت آن وارد شود ، چون دیه هر دست نصف دیه کامل می باشد و دیه دو دست در مرد دیه کامل است و دیه کامل در جنین 100 دینار می باشد . پس دیه یک دست در مورد جنین 50 دینار خواهد بود .

در مورد خراش به سر و صورت جنین ، چون دیه خراش پوست بدن بدون آنکه خون جاری شود ( حارصه ) مطابق ماده 186 قانون دیات " یک شتر " می باشد و یک شتر برابر ماده 3 قانون مزبور برابر 10 دینار می باشد پس دیه خراش در این موردیک دینار دینار یعنی یک دهم دیه خراش (در غیر مورد جنین می باشد .

5- اگر کسی مرتکب سقط جنین و مرگ مادر اوشود آیا پرداخت یک دیه کافیست یا باید به تعداد هر نفر یک دیه بپردازد ؟

با توجه به مواد 195 و 197 قانون دیات مرتکب مسئول پرداخت دیه به تمام آنها خواهد بود .

6- اگر خود زن جنین را سقط کند آیا او هم باید دیه بپردازد ؟

طبق ماده 196 قانون دیات هرگاه زنی جنین خود را سقط کند باید دیه آن را در هر مرحله ای که باشد بپردازد و خود وی از آن دیه سهمی نمی برد .

جنایت در لغت به معنی چیده میوه است. در اقرب الموارد آمده است : جنی الثمره : تناولها من شجرها یعنی میوه را از درخت چید در قرآن مجدی آمده است :

و جنی الجنین ان چیده شده هر دو بهشت در دسترس است که کنایه از رسیدن میوه است.

جنایت در اصلاح قوانین عرفی: در ماده 10 قانون مجازات مصر آمده است :جنایت آن جرم را می گویند که مجازات آن , اعدام , اعمال شاقه ابد یا موقت و یا زندان باشد.اگر مجازات غیر از اینها باشد آن جرم را جنحه یا خلاف گویند.

در کتاب حقوق جزای عمومی آمده است مهم ترین طبقه بندی در حقوق فرانسه و ایران تقسیم جرائم به جنایت جنحه و خلاف است . ماده 2 قانون مجازات سال 52 چنین مقرر می دارد: (جرم از حیث و ضعف مجازات بر سه نوع است : 1 _ جنایت 2 _ جنحه 3 _ خلاف) مطابق ماده 8 مجازاتهای اصلی جنایت بقرار زیر است : 1 _ اعدام 2 _ حبس دائم 3 _ حبس جنایی درجه یک از سه سال تا 15 سال 4 _ حبس جنایی درجه دو از دو سال تا 10 سال.

مطابق ماده 9 مجازاتهای اصلی جنحه به قرار زیر است :

1 _ حبس جنحه از 61 روز تا سه سال.

2 _ جزای نقدی از 5001 ریال به بالا.

و مطابق ماده 12 مجازات خلاف , جزای نقدی از 200 ریال 5000 ریال است. جنایت در اصطلاح شرعی : در کتاب التشریع الجنائی آمده است : اما فی الشریعه فکل جریمه هی جنایه سوا عوقب علیها بالحبس و الغزامه ام باشد منها و علی ذلک فالمخالفه القانونیه تعتبر جنایه فی الشریعه و الجنحه تعتبر جنایه فی الشریعه ایضا.

یعنی هر جرمی در شریعت جنایت شنخته شده است , خواه مجازاتش حبس و جریمه نقدی باشد و خواه شدیدتر از اینها؛ بنابراین خلاف در قانون در شریعت جنایت محسوب می شود و جنحه در قانون نیز, در شریعت جنایت به حساب می آید.

صاحب کتاب الفقه الاسلامی و ادلته می گوید: برای جنایت در شریعت دوو معنی است : معنی عام : هر فعلی که شرعا حرام باشد خواه تعدی بر نفس باشد خواه بر مال و غیر آن چنانکه ماوردی آن را چنین تعریف کرده است : الجرائم محظورات شرعیه زجر الله تعالی عنها بحد و تعزیر.

معنی خاص: در اصطلاح فقها جنایت بر تعدی به نقس انسان یا تعدی بر اعضای انسان اطلاق میشود و آن قتل و جرح ضرب است بعضی از فقها آن را با عنوان (جنایات) و بعضی دیگر با عنوان کتاب (الجراح) و برخی دیگر, با عنوان باب (الدما) بررسی کرده اند.

فهرست مطالب:

بررسی احکام سقط جنین یا سقط حمل

مقدمه

تعریف سقط جنین یا سقط حمل و ضابطه تشخیص آن

تعریف سقط جنین یا سقط حمل

ضابطه قانونی حیات جنینی و حیات قابل زیستن

الف – دوران حیات جنینی مورد حمایت قانون گذار

ب – دوران حیات قابل زیستن مورد حمایت قانون گذار

مبحث دوم

اقسام سقط جنین و عناصر آن

عناصر سقط جنین عمدی

عناصر تشکیل دهنده سقط جنین عمدی عبارتند از :

الف – عنصر مادی

سقط جنین شبه عمد و خطای محض و غیر عمدی

ب _ سقط جنین غیرعمدی و عناصر آن

02 وقوع خطا از ناحیه مرتکب

ج – تکمله : برخی از مسائل مربوط به سقط جنین

بررسی احکام فقهی و حقوقی اسقاط جنین

بررسی احکام فقهی و حقوقی اسقاط جنین

مقدمه

انواع جنایات

جنایت بر دو نوع است :

جنایت در فقه امامیه

گفتار نخست: احکام تکلیفی سقط جنین

نظریه فقها درباره وصیت

اقسام فعل

کلمات فقها

نقد و بررسی

کفاره قتل عمد

کفاره قتل خطایی

نظریه فقها

منابع

منابع و مأخذ:

2-در این باره رجوع شود : به رای شماره 9780 مورخه 30/9/1316 شعبه دوم و همچنین رای شماره 62 مورخه 19/9/1319شعبه پنجم دیوان عالی کشور . که با توجه بهسوابق فقهی و موازین اسلامی صادر شده است .

3- دکتر ابراهیم پاد – حقوق کیفری اختصاصی ، جلد اول ،صفحات 68 و 70 چاپ سوم ، سال 1352

4- هر دینار یک مثقال طلا به وزن 18 نخود می باشد .

5- ماده 852 قانون مدنی :"شرط وراثت زنده بودن در حین فوت مورث است و اگر حملی باشد در صورتی ارث میبرد که نطفه او حینالموت منعقد بوده و زنده هم متولد شود اگر چه فورا پس از تولد بمیرد ."

6- دراین باره رجوع شود ، به جلد دوم تحریرالوسیله امام خمینی ، صفحه 597

سقط جنین و مواد قانونی آن در قوانین جزائی ایران

اختصاصی از زد فایل سقط جنین و مواد قانونی آن در قوانین جزائی ایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

سقط جنین و مواد قانونی آن در قوانین جزائی ایران

فرمت فایل: word , pdf

تعداد صفحات: 23 صفحه

صفحه عنوان، مقدمه ، چکیده ، فهرست ، نتیجه گیری ، مبع: دارد

قابل ویرایش: بله

چکیده:

صورتهای مختلف سقط جنین و کیفر آن در حقوق جزای ایران و تبیین مبانی فقهی کیفر مربوطه و رفع بعض ابهامات از قانون مجازات اسلامی، موضوع مقاله ای است که پیش رو دارید. اصولاً سقط جنین از بدو بارداری در حقوق ایران به پیروی از فقه امامیه ممنوع بوده و مسئولیت مدنی وجزائی دارد، به گونه ای که حتی درمواردی چنان که از مادة 622 قانون مجازات اسلامی و صریح مادة 91 قانون تعزیرات سابق برمی آید، برای مرتکب آن قصاص نیز درنظر گرفته شده است.

 نگارنده معتقد است که با توجه به منابع معتبر اسلامی و فتاوای بعضی از فقهای عظام کیفر قصاص برای سقط جنین عمدی روا نیست و دراین مورد باید کیفر یاد شده تعدیل و تجدید نظر اساسی در مادة 622 قانون مجازات اسلامی صورت گیرد. به خصوص که اجرای چنین مجازاتی یعنی قصاص درمقابل سقط عمدی مخالف مصالح اجتماعی بوده و هدفی که حقوق از تشریع قوانین دنبال می کند، یعنی؛ برقراری امنیت، نظم عمومی، اجرای عدالت و انصاف را تأمین نکرده و فقه ما را که به قول حضرت امام راحل «... تئوری واقعی و کامل ادارة انسان از گهواره تا گور است» [صحیفة امام ج 21: 289] خشن نشان می دهد. این مقاله با چنین خواستی و به امید اصلاح مادة 622 قانون مجازات اسلامی تنظیم شده است.

کلیدواژه : فقه، حقوق، جنین، حمل، سقط، اجهاض، سقط عمدی، قصاص.

مقدمه:

از ترکیب نطفة مرد (اسپرم) با تخمک زن (اوول)، موجود زندة جدیدی پدید می آید که به آن جنین (Fetuse) گویند. این موجود جدید که منشا پیدایش انسان است، معمولاً پس از 7 ساعت و نهایتاً 24 ساعت پس از نزدیکی هستی می یابد و حدود 30 ساعت پس از لقاح به مرحلة دوسلولی رسیده و با ادامة تقسیمات سلولی، تعداد سلول هایش افزایش یافته و در روز سوم پس از لقاح تعداد سلولها بالغ بر 16 عدد خواهد شد.

تخمک بارور شده بدین سان رو به تکامل است ولی مشخص نیست که منجر به انسان شود زیرا تخمین زده می شود که 50% تمام حاملگیها، در مراحل ابتدایی حاملگی یعنی دو تا سه هفته پس از لقاح و قبل از اینکه زن از بارداری خود مطلع شود منجر به سقط خود به خودی شوند [سالدر 1367: 41 و 42].

هفتة چهارم تکامل، قلب رویان (موجود جدید) شروع به تپیدن می کند و اندامها و دستگاههای مهم بدن انسان تا هفتة هشتم تشکیل می شود، درماه پنجم تمامی اندامها تشکیل وحتی ابروها و موی سر نیز قابل مشاهده اند، در طی این ماه معمولاً حرکات جنین توسط مادر به خوبی قابل درک است [سالدر 1367: 68 و 89 و 95]. درکتب فقهی و روایی از این مرحله یعنی چهارماه و نیم یا پنج ماهگی و محسوس شدن حرکات جنین برای مادر تعبیر به ولوج روح شده است [جبعی العاملی ج 10: 293]. در حدیثی از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمودند: « … اذا مضت خمسة اشهر فقد صارت فیه الحیاة … » [عاملی ج 19: 240]، یعنی بعد از پنج ماهگی حیات (روح) درآن حلول می کند.

جنین در ماه ششم یا نیمة اول ماه هفتم به درجه ای از تکامل جسمانی می رسد که اگر دراین زمان متولد شود، می تواند با مشکلات فراوان زنده بماند. درصورتی که جنین روال طبیعی خود را طی کند، بالاخره 266 روز یا 38 هفته پس از لقاح [سالدر 1367: 95] (5/9 ماه) به طور تکامل یافته و درحالی که به طور مستقل قابلیت حیات دارد به صورت انسانی زنده از مادر متولد می شود. بنابراین «مبدأ جنین ابتدای آبستنی است و انتهای آن لحظة ماقبل ولادت می باشد» [جعفری لنگرودی: 201].

اگر چیزی مانع این رشد وتکامل طبیعی گردد و جنین حیات خود را از دست بدهد، مادر دچار خونریزی شده، جنین افتاده و سقط می گردد، به عبارت دیگر سقط جنین (Abortion) اتفاق می افتد. البته گاهی نیز جنین زنده به دنیا می آید لکن قابلیت حیات و بقاء را نداشته، فوت می کند، به این مورد نیز عرفاً سقط جنین گویند [جعفری لنگرودی: 201].

وجه تسمیه این موجود به جنین که از «اجتنان» به معنی مستور بودن مشتق شده است، آن است که این موجود جدید در رحم زن پنهان شده است [جبعی العاملی ج 10: 298]، همچنین به آن حمل نیز گفته می شود زیرا به منزلة باری است که مادر حمل می کند.

انواع و اقسام سقط

درحقوق جزای ایران و به پیروی از فقه امامیه [امام خمینی1390 ج 2 مسألة 10: 598] سقط جنین ممکن است مانند سایر جنایات وارد برانسان به سه صورت عمد، شبه عمد وخطای محض اتفاق بیافتد و ملاک عمد و خطایی بودن آن نیز همانند سایر جنایات است. این ملاکها در مواد 206، 295 و 296 قانون مجازات اسلامی عنوان شده است.

در موارد خطای محض و شبه عمد، چه جنین روح پیدا کرده باشد و چه نکرده باشد، دیه ثابت است که حسب مورد عاقلة جانی یا خود او شخصاً می پردازند (مادة 492)، اما حکم سقط جنین عمدی درقوانین جزائی ایران چیست؟

کیفر سقط جنین عمدی درقوانین جزائی ایران

جرائم علیه تمامیت جسمانی از قبیل قتل و جرح از موضوعاتی است که قانونگذار سخت به آن اهتمام داشته و برای جلوگیری از وقوع آن و نیز جبران صدمات وخسارات وارده، احکامی را مقرر کرده است، اما آیا همة این قوانین و قواعد درمورد جنایات وارد برجنین وسقط آن نیز جاری می شود، مسلماً پاسخ منفی است، زیرا هرچند که جنین منشا انسان است و به خصوص در اواخر دوران حاملگی صورت انسانی به خود می گیرد وشاید بتوان لفظ «انسان» را بر او اطلاق کرد اما تا زمانی که مراحل تکامل خود را طی نکرده و متولد نشده است، انسان کامل و مستقلی نیست، به مادر خود متصل است و بسان عضوی از اعضای اوست و بدون او قادر به ادامة حیات خود نیست و از همین رو شاید اطلاق لفظ « انسان» براو صحیح نباشد، به جهت این ویژگی دوگانه « سقط جنین یا حمل» احکام و قوانین خاص خود را دارد که از جهاتی با جنایات وارد بر «انسان متولد شده» مشابه و از جهاتی نیز متفاوت است.

کیفر و مجازات در اینجا با توجه به شخص جانی، حالات مختلفی خواهد داشت، زیرا جانی یا خود مادر است و یا غیر او، درحالت اخیر غیر مادر به طور عمدی مباشرت به اسقاط جنین کرده که یا این کار را از طریق ضرب و شتم و اذیت وآزار زن حامله انجام داده و یا به دنبال درخواست مادر وتمکین وی درمقابل او با دادن دارو و وسائل دیگر، اقدام به سقط نموده است و فرد مرتکب، یا پزشک، ماما و داروفروش می باشد و یا از افراد عادی است. کیفر سقط در هر یک از حالات فوق با دیگری متفاوت است که مجموعاً چهار صورت پیدا می کند که به بررسی آنها می پردازیم:

1) جانی خود مادر است، مثل آن که با پریدن، خوردن دارو وامثال آن اقدام به پایان دادن به دوران بارداری می کند، چنین سقطی چه قبل از ولوج روح و چه بعد از آن، درهرحال مجازاتهایی از قبیل حبس، شلاق یا جزای نقدی نداشته و تنها مادر به پرداخت دیه محکوم خواهد شد. مادة 489 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 می گوید: « هرگاه زنی جنین خود را سقط کند، دیة آن را درهرمرحله ای که باشد، باید بپردازد وخود سهمی از آن دیه نمی برد» .

مطابق مادة 623 کسانی هم که مادر را در این امر عالماً و عامداً معاونت و یاری کرده و او را دلالت به استعمال دارو یا وسائل دیگری نمایند به 3 تا 6 ماه حبس محکوم خواهند شد، مگر اینکه ثابت شود اقدام ایشان، برای حفظ حیات مادر بوده است.

اگر اقدام زن با رضایت شوهر و معاونت او باشد، بدین معنی که مشوق او بوده و او را دراین امر با پرداخت هزینه و امثال اینها یاری کرده باشد، حکم مسأله چه خواهد بود؟ این مورد، شایعترین مورد سقط جنین درکشور است که معمولاً به منظور کنترل جمعیت صورت می گیرد، در اینجا نیز مطابق مادة 487 مادر باید دیه بدهد و سهمی از آن دیه نمی برد، شوهر او نیز به جهت معاونت درسقط مطابق مادة 880 قانون مدنی و ملاک مادة 487 قانون مجازات اسلامی سهمی از آن نخواهد داشت، بنابراین اولیای دم، وراث طبقة دوم می باشند که در صورت مطالبه، دیه به ایشان پرداخت خواهد شد.

تحقیق در مورد بررسی جرم سقط جنین

اختصاصی از زد فایل تحقیق در مورد بررسی جرم سقط جنین دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین صفحه

فرمت فایل : Word(قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه :22

فهرست مطالب:

چکیده:

اشاره :

تعاریف :  

مبحث اول

بخش اول :ارکان تشکیل دهنده سقط جنین

الف: وسایل فیزیکی    

ب:وسایل شیمیایی

بخش سوم: عنصر روانی شامل قصد مجرمانه و خطای جزایی در سقط جنین

الف: قصد مجرمانه در اسقاط جنین عمدی

ب: خطای جزایی در سقط جنین

وضعیت سقط جنین در کشورهای مختلف

وضعیت سقط جنین در ایران

چکیده:

بازتاب این معضل اجتماعی نیز تاثیر گذار بر دیدگاههای حقوقدانان و جرمشناسان بوده است . به دلیل اینکه دیگر قوانین راجع به سقط جنین ، با وجود مسائل جدید اعم از مسائل پزشکی و مسائل اجتماعی و اقتصادی و نظایر  آن با عرف و اخلاق عمومی جوامع مطابق نبوده و این مهم حقوقدانان رابرانگیخته تا درتنظیم قوانین ، مسائل و مشکلات را مد نظر قرار دهند که امروزه ما شاهد دگرگونی و تحول در قوانین راجع به سقط جنین به خصوص در کشورهای اروپایی   هستیم . باید گفت از طریق مجازات نمی توان درجهت جلوگیری یا کاهش این جرم اقدام موثری انجام داد ، چرا که این عمل، اکثرا با رضایت اولیائ قانونی جنین ، توسط پزشک و یا افراد دیگری بصورت کاملاً مخفیانه صورت می پذیرد، در نتیجه هیچگاه کشف نمی شود.

کلید واژه:جرم_ مجازات_ سقط جنین

اشاره :

علی الا صول تصمیم گیری در مورد داشتن یا نداشتن بچه باید پیش از حاملگی انجام شود نه بعد از آن،مع هذا گاهی به این امر توجهی نگردیده و زوجین بجای انتخاب روشی مناسب برای جلوگیری از بچه دار شدن، بعد از انعقاد نطفه مبادرت به سقط عمدی جنین خود می نمایند.

معمولا سقط جنین که درسطح جهان رو به افزایش است به دلایلی چون تنظیم خانواده ، مخفی نمودن روابط جنسی ممنوع
یا نامشروع قبل از ازدواج رسمی و قانونی ، گریز از بارداری ناخواسته، هتک ناموس به عنف و ... واقع می شود .

ادیان مختلف نیز سقط جنین را بجزدر موارد استثنائی ممنوع اعلام کردند . این اعتقادات مذهبی قوانین و مقررات را تحت تاثیر قرار داد و به همین دلیل قانونگذاران کشورهای مختلف سقط جنین را ممنوع و برای آن مجازات تعیین کردند. در آیین زرتشتی سقط جنین گناهی بس عظیم تلقی می شد و برای زنی که مبادرت به این عمل می کرد ، عقوبت سختی در نظر می گرفتند . دین مسیحیت ابتدا سقط جنین را بنحوی تعریف می کرد که شامل مواردی که هنوز روح در در نطفه دمیده نشده است نمی شد . سنت آگوستین معتقد دمیده شدن روح  و حرکت در پسرها چهل روز بعد از انعقاد نطفه و در دخترها هشتاد رو ز بعد ازانعقاد صورت می گرفت . اکثر فلاسفه یونان قدیم سقط جنین را در شرایطی مجاز می دانستند .   مثلا سقراط سقط را با میل مادر جایز می دانسته و ارسطو در صورتی که مادر اولاد زیادی آنرا تجویز می کرده است ، اما بقراط در قسم نامه معروفش از سقط جنین به عنوان عملی ناپسند یاد کرده و آنرا به دلیل صدماتی که به زنان وارد می کرد، ممنوع اعلام کرده است .

   در حقوق ایران سقط جنین از همان  مراحل اولیه استقرار نطفه قابل مجازات است و ضوابط آن در مواد 487 تا 493 قانون مجازات اسلامی  و همچنین در مواد 623 و 624 ق.م.ا پیش بینی شده است .

بررسی احکام فقهی و حقوقی کودکان نامشروع

اختصاصی از زد فایل بررسی احکام فقهی و حقوقی کودکان نامشروع دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

در این مقاله کودکان نامشروع و احکام فقهی و حقوقی آنان بررسی می شود.کودکان نامشروع چه کسانی هستند؟ کودک تلقیحی وآزمایشگاهی ، مشروع است یا نامشروع ؟
احکام فقهی و حقوقی در دو مرحله مطالعه می شود: مرحله اول ،احکام حقوق مدنی از قبیل : نسب ، اسلام ، توارث ، محرمیت وازدواج ، حضانت و ولایت ، نفقه اطلاعت از والدین نامشروع ، مرحله دوم ، دربیان احکام حقوق جزا،از قبیل : حکم اسقاط جنین نامشروع ، اثبات دیه برجانی ، قصاص قاتل کودک نامشروع واینکه قاتل اگر خودزانی باشد قصاص می شود یا خیر؟
در این مقاله به پرسشهای فوق مطابق منابع وکلمات فقیهان پاسخ داده شده است .

در این مقاله احکام فقهی و حقوقی کودکان نامشروع بررسی می شود موضوع بحث از دو جمله ترکیب شده است :
احکام فقهی و حقوقی ، کودکان نامشروع 0
احکام فقهی و حقوقی در دو مرحله مورد مطالعه قرار می گیرد: حقوق مدنی وحقوق جزا

این فایل دارای 26 صفحه می باشد.

دانلودمقاله سقط جنین

اختصاصی از زد فایل دانلودمقاله سقط جنین دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

1- مقدمه
می¬توان نظر مردم در جوامع مختلف را در مورد سقط جنین به سه دسته تقسیم کرد: دسته اول مخالفین سر سخت و سنتی (گروههای افراطی و به ظاهر مذهبی و ... ) و دسته دوم موافقین قوانین آزادی سقط جنین (گروههای غیر مذهبی و زن محورو فیمینیستی و...) و دسته سوم کسانی که به سقط جنین مشروط(فقهای شیعه و پزشکان متعهد و متخصص و...) معتقدند.
مسأله سقط جنین جزء مسائلی است که در حیطه یک تخصص نمی گنجد و گروههای تخصصی زیادی روی آن کار می کنند و نظر می دهند از طرفی می¬توان گفت که چون یک مسأله خاص و تخصصی است باید نظر متخصصین جامعه در مورد آن در نظر گرفته شود و نه اینکه خواص جامعه دنبال رو نظر عوام باشند. گروه¬هایی که می توانند در مورد این امر دخالت نمایند از جمله علمای دینی , وکلا , پزشکان , متخصصین آسیبهای اجتماعی و... می باشند . در دین اسلام علمای مذهب با متخصصین متعهد در مورد سقط جنین در موارد جواز آن تقریبا همفکر می باشند ؛ یعنی می توان گفت که بر خلاف مذاهب دیگری که مخالف سقط جنین هستند فقه شیعه معتقد به سقط مشروط می باشد . در اینجا لازم است بگوییم که هر دو گروهی که معتقد به منع مطلق سقط جنین و آزادی مطلق سقط جنین می باشند به بیراهه می روند چرا که اگر منصفانه و با دید حق بین به این موضوع نگاه کنیم حرف گروه اول غیر منطقی است و حداقل هیچ مرجع ادیان خدایی و حتی هیچ پزشکی در جهان آن را قبول ندارد (و اگر قبول داشتند بدون شک بایستی به فهم آنهااز دین و علم پزشکی شک کرد) چون مسأله در مان را هم رد می کنند و جان مادر را به خطر می اندازند. و گروه دوم اخلاق بشری را زیر پا می گذارند تا از آزادی حیوانی خود دفاع کنند!
از نظر اسلامی روح پس از 4 ماهگی در بدن جنین وارد می شود و این از نظر فقه شیعه یک مرز کاملا مشخص می باشد یعنی وقتی که به مسأله دیه جنین رجوع می کنیم می بینیم که در بعد از چهار ماهگی برای مرگ جنین دیه یک فرد بالغ کامل محسوب می شود و با قبل آن یک تفاوت فاحش دارد و سقط آن بدون هیچ توجیه و مجوز یعنی کشتن مظلوم ترین انسانی که هیچ قدرت دفاعی از خود ندارد و این موضوع را هیچ مرامی جایز نمی شمارد و ظلمی آشکار می باشد.
بنابر این تصمیم گیری در مورد داشتن یا نداشتن بچه باید پیش از حاملگی انجام شود نه بعد از آن.با وجود این گاهی به این امر توجهی نگردیده و زوجین بجای انتخاب روشی مناسب برای جلوگیری از بچه دار شدن، بعد از انعقاد نطفه مبادرت به سقط عمدی جنین خود می نمایند.
معمولا سقط جنین که درسطح جهان رو به افزایش است به دلایلی چون تنظیم خانواده ، مخفی نمودن روابط جنسی ممنوع یا نامشروع قبل از ازدواج رسمی و قانونی ، گریز از بارداری ناخواسته ، هتک ناموس و مواردی از این قبیل واقع می شود .
ادیان مختلف نیز سقط جنین را بجز در موارد استثنائی ممنوع می دانند . این اعتقادات مذهبی، قوانین و مقررات سقط جنین را تحت تاثیر خود قرار داد و به همین دلیل قانونگذاران کشورهای مختلف سقط جنین را ممنوع و برای آن مجازاتی تعیین کرده اند. در برخی از ادیان پیش از اسلام نیز سقط جنین گناهی بس عظیم تلقی می شد و برای زنی که مبادرت به این عمل می کرد ، عقوبت سختی در نظر می گرفتند .
اما به نظر می رسد که در عصر حاضر این مسأله به خاطر ترویج و تشویق برای کنترل جمعیت و همچنین ازدیاد بی بند و باریهای جنسی از قبح آن کاسته شده است ؛البته اسلام با کنترل جمعیت در مواردی که به مصلحت نظام اسلامی باشد مخالف نیست اما این کنترل باید قبل از انعقاد نطفه و استقرار آن در رحم صورت گیرد.
کوتاه سخن اینکه به طور کلی فقهای شیعه در حالت عادی و بدون هیچ مجوز عقلی و شرعی حکم به جواز سقط جنین نداده اند و میان مرحله نطفه و یا مراحل بعدی به لحاظ حکم تکلیفی تمایزی وجود ندارد هر چند به لحاظ حکم وضعی و مقادیر دیه و دفن کفن و...تفاوت وجود دارد که در این مجال به بررسی تفصیلی موضوع می پردازیم و از بذل عنایات دو استاد بزرگوارم حجج اسلام حاج آقا رحمانی و حاج اقا فاضلی نهایت تشکر را دارم.

2-تاریخچه بحث:
«... من قتل نفساً بغیر نفس او فساد فی الارض فکأنّما قتل الناس جمیعاً و من احیاها فکأنّما احیا الناس جمیعاً...» (مائده، 32). هر کس انسانی را بدون حق قصاص یا بی آنکه فساد و فتنه ای در زمین کند، به قتل برساند مثل آن است که همه مردم را کشته و هر که نفسی را حیات بخشد مثل آن است که همه مردم را حیات بخشیده است.
مسأله سقط جنین در میان همه جوامع از زمان های اولیه تاکنون مطرح بوده ، و علل گوناگونی منجر به این امر می شده است . لکن در جامعه ، بسته به شرایط زمانی و مکانی و طرز تفکرات افراد آن نتایج متفاوتی را به همراه داشته است . در زمانی این مسأله کاملاً مشروع شناخته می شده و زمانی دیگر با مرتکب این عمل به جدیّت برخورد شده است . همان طور که قبلاً نیز ذکر شد شرایط محیطی جامعه مورد نظر در تعیین نوع برخورد با مسأله سقط جنین بی تأثیر نبوده است .
از دیدگاه اسلام نیز حیات انسان در دوران جنینی و حتی قبل از تشکیل نطفه مورد توجه قرار گرفته است. به طوری که توصیه می کند، در انتخاب همسر، کیفیت ارتباط جنسی و به نوع رفتار در دوران بارداری توجه شود؛ تا موجب نسلی صالح و تولد نوزادی سالم گردد. در این نگرش، جنین شخصیتی بالقوه و دارای استعداد انسانیت و پیمودن مراحل تکامل انسانی بوده و مانند سایر انسان ها دارای حقوقی از جمله حق حیات است. بنابراین سلب حیات از وی به صورت اسقاط جنین در موارد محدود، جرم محسوب می شود و مرتکب آن مستحق مجازات است؛ چرا که موجودیت انسان از زمان پیوند دو سلول جنسی اولیه آغاز می گردد و از بین بردن آن در هر مرحله ای، با توجه به آیه قرآن کریم (مائده، 32) نابودی انسانیت به شمار می آید.
این مسأله در طول تاریخ توجه بسیاری از فقهای اندیشمند، به خصوص کسانی که مطالبی را با این عنوان موضوعی بررسی کرده اند ؛ به خود معطوف داشته است. که به عنوان نمونه مواردی ذکر میشود:
- علامه حلی در تبصره المتعلمین ، فصل یازدهم ، تحت عنوان دیه جنین ؛
- آیت اللّه نجفی در جواهر الکلام ، فصل چهارم ، جلد 43 ، تحت عنوان لواحق دیات ؛
- محقق حلی در جلد چهارم کتاب شرایع السلام فی مسائل الحلال و الحرام ، تحت عنوان لواحق دیات
- شیخ طوسی نیز در کتاب مبسوط ، جلد هفتم ؛ مستقیماً به ذکر مراحل مختلف حمل و میزان مجازات هر یک اکتفا کرده
- آیت اللّه العظمی خویی در مبانی تکمله المنهاج در مسأله 379 ، جلد دوم ، تحت عنوان دیه حمل ؛
- حضرت امام خمینی ( ره ) در تحریر الوسیله ، جلد دوم ، در مبحث دیات ، تحت عنوان لواحق دیات ؛
- صاحب ایضاح الفوائد در جلد چهارم ، کتاب دیات ، فصل پنجم ، تحت عنوان دیه جنین ؛
......
شهید ثانی از فقهایی است که در اثر معروف خود – شرح لمعه – ذیل مبحث توابع ، قبل از ورود به بیان میزان دیه حالات مختلف حمل ، را ذکر کرده و به تناسب انها مطالبی را بیان کرده اند.
اکنون چند کتابی که در دوران معاصر مختص این موضوع نوشته شده بیان میگردد:
1 – شیخ محمد قائینی در کتاب المسائل الفقهیه ج 1 مباحث استدلالی فقهی را در این مورد بیان داشته است.
2- محمد ، محمدی ری شهری ، در کتابی به نام دانش نامه احادیث پزشکی با ترجمه حسین صابری ، مباحثی در مورد سقط جنین جمع آوری نموده و در سال 1386 توسط انتشارات ناشر سازمان چاپ و نشر دار الحدیث به چاپ رسیده است .
3-علی اکبر سیحون در سال 1332 از دانشکده حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی دانشگاه ، پایان نامه ای تحت عنوان سقط جنین از نظر جزائی و فقهی نوشته است .

4-سقط جنین در قانون مجازات اسلامی عنوان مقاله ای است که توسط رضا نوری در سال 1371 در شماره پنج مجله حقوق قضایی دادگستری به چاپ رسیده است .

5-قبله ای ، خلیل ، در فصلنامه دیدگاههای حقوقی ، نشریه دانشکده علوم قضائی و خدمات اداری، مقاله ای تحت عنوان بررسی احکام فقهی و حقوقی اسقاط جنین در شماره سوم و در سال 1375 چاپ نموده است .
6-احمد مظفری ،شهرویور1387، در ماهنامه دادرسی، شماره سوم، مقاله ای تحت عنوان بررسی جرم سقط جنین در حقوق ایران به چاب رسانده است

7-دفتر تبلیغات اسلامی شیعه خراسان رضوی ، در رابطه با مسائل مستحدثه سقط جنین و ... تحت
عنوان « مسائل مستحدثه پزشکی » به رشته تحریر در آورده و در سال 1384 ، بوستان کتاب قم آن را
منتشر کرد .
8-محمد هادی طلعتی ، کتابی تحت عنوان رشد جمعیت ، تنظیم خانواده و سقط جنین در سال 1383 توسط موسسه بوستان قم ( حوزه علمیه ) به چاپ رسانده است .
9 -هوشنگ ، شامبیاتی در کتابی تحت عنوان حقوق کیفری اختصاصی ، جرائم علیه اشخاص ، مباحث مفصلی در مورد سقط جنین و ... آورده است .
10-حسین قلی ، حسنی نژاد ، مقاله ای تحت عنوان حمایت از حقوق حمل در آمریکا و ایران در مجله کانون وکلا در شماره های هشتم و نهم در سال 1381 به چاپ رسانده است .
و در بیشتر کتب حدیثی وفقهی در بابهای مختلف مثل دیه و جنایت و ارث وقتل و چند باب فقهی دیگر به صورت موردی بحثهای فراوانی انجام یافته است.

3-روش تحقیق :
به طور کلی ، روش تحقیق ، موضوع بررسی فقهی و حقوقی به روش کتابخانه ای کیفی و به صورت تحلیل فقهی است که در قلمرو کتابخانه ای انجام پذیرفته است .

4-محدودیت های تحقیق :
با توجه به اینکه در نظریات مشهور فقهی ، تنها درباره سقط جنین برای نجات جان مادر و یا تهدید سلامت جانی مادر و یا در مورد دیه آن بحث شده است و به همین نحو ، در مباحث حقوقی نیز بیش از این به بحث گذاشته نشده است لذا واضح است که محدودیت های بسیاری در زمینه آن وجود داشته باشد که به طور طبیعی در سرنوشت این تحقیق و پایان نامه بی تأثیر نبوده است . همین امر باعث شده تا نگارنده ، با توجه به امکانات محدود به مشکلات عدیده ای برخورد نماید ، از جمله آنها ، می توان به فقدان تمکن مالی جهت خرید منابع فقهی مادر و اصلی و عدم همکاری لازم و مناسب کتابخانه ها در رابطه با تأمین منابع و مأخذ و همچنین عدم وجود مباحث تفصیلی در منابع فقهی جز مباحثی ، در مورد دیه سقط جنین و سقط جنین برای نجات جان مادر ، و نیز جدید بودن بحث اشاره کرد.

5-انگیزه انتخاب موضوع و ضرورت بحث در باره آن
موضوع سقط جنین به نظر می رسد که در زمان فعلی به دلایل مختلف روز به روز از قبح آن کاسته شده و مسائلی مثل کنترل جمعیت و تبلیغ فرزند کمتر زندگی بهتر و تنظیم خانواده ها ،و شاید یکی از علتهای کمتر شدن قبح این عمل کمتر پرداختن به آن و عوارض فقهی این قضیه و اینکه در واقع قتل مظلوم ترین شخصی که هیچ قدرت دفاعی برای حفظ جان خود ندارد می باشد،, بدیهی است که با بررسی و تحقیق و بحث در باره این موضوع ,اولا مردم جامعه متوجه مقدار قبح این عمل می شوند و اینکه گرفتن حق حیات از یک شخص که از اولیات حقوق طبیعی انسان می باشد چقدر زشت و ناپسند است و ثانیا ,با بررسی عوارض فقهی موضوع مثل بحث (دیه و ارث وقصاص و....) اهمیت موضوع بالا می رود. اینها هدف و انگیزه اصلی برای انتخاب این موضوع بوده که امیدواریم با بحث و بررسی بتوانیم قدمی چند در راستای ارتقای معرفت جامعه در مورد این ناهنجاری اخلاقی و عملی برداریم و همچنین با بررسی موارد جواز این موضوع که نجات فردی دیگر (مادر) از مرگ حتمی و یا دیگر مواردی که در متن تحقیق مورد بررسی قرار میگیرد ، بتوانیم برخوردی منطقی و صحیح با این قضیه در جامعه اسلامی ملاحظه کنیم.
لازم است بدانیم که در جهان فعلی کسانی هستند که ادعای حقوق بشر و دمکراسی و دیگر مسائلی که از انها بوی انسانیت و دفاع از حقوق بشر میاید را دارند اما درواقع شعارهای توخالی محض میباشند زیرا همانها حقوق مسلم انسانها را زیر پا گذارده و حق حیات را از بسیاری از جوامع انسانی براحتی می گیرند.
جالب تر آنکه دین مبین اسلام را به خشونت و انواع تهمت های ناروای دیگر متهم می کنند در حالی که در برخی از همان جوامع بسیاری از رشنفکرانشان براحتی عمل سقط جنین را جایز شمرده و هیچ محدودیتی برای آن قائل نیستند یعنی در واقع جنین را به دیده انسانی که حق حیات دارد نمی بینند و حتی برخی در حالیکه جنین را موجودی زنده می پندارند و از اولیات تمامی موجودات زنده داشتن حق حیات است آنرا براحتی سلب می کنند.
حال این افکار غیر انسانی را مقایسه کنیم با دیدگاهای مترقی اسلام که جنین انسان سهل است بلکه برای جنین حیوانات هم احترام خاصی قائل شده و برای هرکدام از حالات جنین انسان و حتی حیوان دیه مشخصی قرار داده و این عمل غیر انسانی و غیر اخلاقی را جز در مواردی که مصلحت مهمتری در میان باشد جایز نمی شمارد و برای نطفه منعقد شده در رحم مادر

احکام بخصوصی قائل شده که اگر تمامی انسان شناسان دنیا هم جمع بشونند نظائر ان را نمی توانند بنگارند ؛ زیرا همه این قوانین از وجودی سرچشمه دارند که خالق انسان وتمامی موجودات می باشد.
با توجه به اینکه سقط جنین موضوع کاربردی مبتلابه جامعه و زندگی کنونی می باشد لذا تحقیق و برسی زوایای این امر ضروری و مهم به نظر می رسد مخصوصا در عصری که دست یازیدن به حربه سقط جنین به منظور کنترل افزایش جمعیت و نیز کنترل زاد و ولد و روابط نامشروع و....، ازدیاد یافته است.

6- لفظ سقط و جنین در کتب معاجم:
سَقَطَ-سُقُوطاً و مَسْقَطاً: افتادن بر روى زمین‏
سَقَطَ الولدُ من بطن امِّهِ: بچه از شکم مادر بیرون شد،- فى الکَلَامِ: در سخن اشتباه کرد،
«سَقَطَ مِنْ عینی»: نزد من بى اهمیت شد و از چشمم افتاد.
السُّقْط-
بچه ناتمام که از شکم افتاده یا بچه‏اى که از شکم مادر مُرده بیرون آید.
سقط:
سقوط: افتادن «أَلا فِی الْفِتْنَةِ سَقَطُوا ...» توبه: 49. اسقاط ساقط کردن است «أَوْ تُسْقِطَ السَّماءَ کَما زَعَمْتَ عَلَیْنا کِسَفاً ...» اسراء: (92 یا آسمان را چنانکه پنداشته‏اى پاره پاره روى ما بیافکنى. مساقطه نیز ساقط کردن است در اقرب از بعضى نقل شده که پى در پى بودن در آن مراد است)
«تُساقِطْ عَلَیْکِ رُطَباً جَنِیًّا» مریم:
بر تو خرماى تازه می افکند.
«وَ لَمَّا (سُقِطَ) فِی أَیْدِیهِمْ وَ رَأَوْا أَنَّهُمْ قَدْ ضَلُّوا قالُوا لَئِنْ لَمْ یَرْحَمْنا رَبُّنا وَ یَغْفِرْ لَنا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِینَ»
اعراف: 149.
و السقط (بتثلیث السین): الجنین ذکرا کان أو أنثى، یسقط قبل تمامه و هو مستبین الخلق- و قد ذکر فی مادة (السّقط).
خلاصه اینکه:سقط به جنین مذکر و مونث اطلاق می شود قبل از اینکه خلقت آن تمام شود.

بررسی لفظ جنین:
جَنَّ: (بفتح اوّل) پوشیدن.مستور کردن.
در اقرب المواردآمده است : «جنّه جنّا و جنونا: ستره» در مفردات آمده: «اصل الجنّ، ستر الشَّى‏ء عن الحاسَّة» فعل آن بنا بر تصریح اهل لغت هم لازم و هم متعدى بنفسه و هم متعدى به «على» میاید. فَلَمَّا جَنَّ عَلَیْهِ اللَّیْلُ انعام: 76
(چون ظلمت شب او را پوشید و مستور کرد).
با وجود این به قلب جنان گویند که در میان بدن پوشیده است، به سپر مجنّ و مجنّة گویند که صاحب سپر را میپوشاند، بباغ و مزرعه و چمن جنّت و جنّات گویند که روى زمین را می پوشانند.
بچّه را از آن جهت جنین گویند که شکم مادر او را پوشانده است و (جنین) بمعنى مجنون و پوشانده شده است. «إِذْ أَنْتُمْ أَجِنَّةٌ فِی بُطُونِ أُمَّهاتِکُمْ» تر جمه آیه: آنگاه که شما در شکم مادران جنین‏ها بودید. (النجم؛ آیه: 32)

جِنّ:
(بکسر اوّل) این کلمه 22 بار در قرآن مجید آمده است.
جنّ در عرف قرآن موجودى است با شعور و اراده که باقتضاى طبیعتش از حواسّ بشر پوشیده میباشد و مانند انسان مکلّف و مبعوث در آخرت و مطیع و عاصى و مؤمن و مشرک و ... است، و خلاصه دوش بدوش انسان است تنها فرقشان آنست که انسان محسوس و جنّ غیر محسوس است و شاید بعضی تفاوت های جزئی هم داشته باشند. جنّة بکسر اوّل بمعنى جنّ است مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ در صحاح و قاموس طائفة من الجنّ نیز گفته است.
خشمگین شد،- جَنّاً الجنینُ فی الرّحِم: جنین در رحِم پنهان شد.
نتیجه اینکه جنین بر وزن فعیل به معنای مفعولی است و مانند جریح به معنای مجروح و قتیل به معنای مقتول و در واقع به معنی پوشیده شده و مخفی شده در شکم می باشد.

اصطلاحات مورد نیاز و تعریف واژگان:
1- تعریف سقط جنین
واژة «جنین» از نظر لغوی به معنای هر چیز پوشیده و مستور است و به بچه تا زمانی که در شکم مادر است، جنین اطلاق می شود. بنابراین محصول حاملگی را که مبدأ آن استقرار نطفه در رحم و انتهای آن لحظه ماقبل ولادت است، به دلیل اینکه به وسیله «زهدان» مادر پوشیده شده است جنین نامیده اند.
فقهای امامیه نیز جنین را به همین معنا استعمال کرده اند. البته فقها در کتاب های فقهی خود به ندرت تعریفی از جنین ارائه نموده اند و در بحث دیه جنین معمولاً به ذکر مراحل مختلف جنین و میزان مجازات آن بسنده نموده اند؛ اما شهید ثانی (ره) در این مورد می فرماید: «الجنین هو الحمل فی بطن امّه و سمّی به لاستتاره فیه، من الاجتنان و هوالستر فهو بمعنی المفعول» .
ترجمه :«جنین همان حمل در شکم مادر است که به خاطر استتار و پوشیده بودن آن در شکم مادر، به این نام خوانده می شود. این واژه از ریشة «اجتنان» به معنای پوشش و فعیل به معنای مفعول است».
واژه «سقط» در لغت عربی به معنای بر زمین افتادن می باشد همچنین در اصطلاح فقها به معنای افتادن جنین از درون رحم زن است. این اصطلاح عام بوده و شامل جنین دختر یا پسر و جنین پس از دمیده شدن روح و پیش از آن می شود.
بنابر این «سقط جنین» در اصطلاح فقها عبارت از افکندن یا خارج کردن عمدی جنین از درون رحم مادر و در نتیجه سقط، پایان دادن به حاملگی قبل از موعد طبیعی می باشد، خواه قبل از ولوج روح یا بعد از آن باشد و خواه بر اثر جنایت بر یکی یا بر هر دو باشد. بر همین اساس در فقه، به جای سقط جنین، از تعبیر اسقاط جنین یا حمل استفاده می شود.
در شرع اسلام حیات جنین از هنگام استقرار نطفه در رحم زن و آغاز مراحل رشد و تبدیل شدن آن به علقه، مضغه و... حمایت شده و احکام ویژه ای برای سقط در هر یک از مراحل جنین بیـان گردیده اسـت. به طوری که مطابق دیدگاه

فقها حتی از بین بردن نطفه که آغاز و منشأ خلقت انسان است، حرام و دیة آن بیست دینار است. هم چنین در متون فقهی با استفاده از آیات و روایات دوران جنینی به دوران قبل از ولوج روح و پس از ولوج روح تقسیم شده و نظرات مختلفی دربارة سقط جنین در هر یک از مراحل بیان گردیده است.
معنای لغوی سقط جنین و سقط حمل:
با مطالعه منابع شرعی و قانونی معمول به گذشته ، تعریفی از جنین به چشم نمی خورد . همین طور به معنای عبارات ترکیبی « سقط جنین » پرداخته نشده ، و تنها احکام مربوط به سقط حمل و ارکان تشکیل دهنده مختلف آن مشروحاً بیان گردیده است .
همچنین با نگرش به مواد قوانین مجازات اسلامی مصوب 1361 و 1370 تعریف مشخصی از سقط جنین و یا سقط حمل ملاحظه نمی شود و قانونگذار به پیروی از منابع فقهی ، که منشأ تدوین این قوانین می باشد مستقیماً به ذکر مقدار دیه انواع حالات سقط جنین پرداخته است . لکن با بررسی در منابع مختلف ، می توان به معنای لغوی سقط جنین و سقط حمل دست پیدا نمود ؛ به طوری که راه گشای نیل به سوی یک تعریف جامع حقوقی نیز باشد .
سقط ، کلمه ای است با ریشه عربی که مانند دیگر لغات عربی به زبان فارسی راه یافته است ؛ و از مصدر عربی سقوط ، مأخوذ است . دکتر محمد معین در اثر معروف خود بنام « فرهنگ معین » معانی مختلفی از قبیل برف ، شبنم که به برف ماند ، بچه ناتمام افتاده ، آتشی که از چخماق بر جهد و در نگیرد ، برای آن ذکر نموده و با اضافه نمودن کلمه « جنین » به آن معنای « افتادن جنین قبل از نمو کامل در رحم » اطلاق می شود . کلمه ی سقط غالباً در فارسی ، به کسر سین تلفظ می شود
جنین نیز کلمه ای عربی بوده و از نظر لغوی به معنای « پنهان شده » است و از آن به تعبیر « جن فی الرحم » در بعضی از مدارک فقهی ، نام برده شده است ؛ به این معنا که در رحم زن پنهان و پوشیده است .
موارد تعریف سقط جنین در مدارک فقهی بسیار نادر است اغلب فقهاء در ورود به بحث دیه جنین به ذکر حالات مختلف آن در بطن مادر و میزان دیه هر یک می پردازند . در مورد معنای جنین در کتاب شرح و ترجمه تبصره علامه آمده است :
« جنین از اجنان ، که معنای آن مستور بودن است ، مأخوذ می باشد و « فعیل » به معنای « مفعول » است ( مستور در رحم ) »2

همچنین شهید ثانی در شرح لعمه ، در باب شرح و توضیح کلمه جنین می فرماید :
« و هو الحمل فی بطن امه و سمی به لاستتاره فیه من الاجتنان و هو الستر فهو بمعنی المفعول »
ترجمه:« جنین همان حمل است در بطن مادرش و به خاطر استتار آن در شکم مادر به این نام خوانده می شود ، از ریشه اجتنان به معنای پوشش مشتق شده و آن ، به معنای « مفعول » استعمال می شود ».

مرحوم کلانتر شارح کتاب ، در جلد دهم آن ، ذیل ضمیر « هو » که بازگشت آن به لفظ جنین است ، عنوان می دارد :
« ای الجنین وزان فعیل بمعنی المفعول ای المجنون : کجریح بمعنی المجروح و قتیل بمعنی المقتول و معناه : المستور ، لان الجنین یکون مستوراً و مخفیاً فی البطن
و منه قوله تعالی : فلما جن علیه اللیل رای کوکباً ، ای فلما ستر علیه اللیل »
ترجمه: « جنین بر وزن فعیل به معنای مفعولی است مثل مجنون و مانند جریح به معنای مجروح و قتیل به معنای مقتول همچنین جنین به معنای « پوشیده شده » نیز بکار می رود . زیرا که جنین ، پوشیده و مخفی شده است در شکم و ... »
به عبارت دیگر : « فرزند مادام که در رحم مادر است جنین نامیده می شود . مبدأ جنین ابتدای آبستنی است و انتهای آن لحظه ما قبل ولادت ».

2- حمل:
(بفتح اوّل) برداشتن بار و بار. فَأَنْفِقُوا عَلَیْهِنَّ حَتَّى یَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ ... طلاق: 6 بر آنها خرجى دهید تا بار خویش را بگذارند.
حمل (بکسر اوّل) بار ظاهرى ‏ مثل باری که بر دوش گیرند مثل نَفْقِدُ صُواعَ الْمَلِکِ وَ لِمَنْ جاءَ بِهِ حِمْلُ بَعِیرٍ وَ أَنَا بِهِ زَعِیمٌ یوسف: 72 پیمانه پادشاه را می جوئیم هر که آنرا بیاورد براى اوست یک بار شتر و من بر آن عهده دارم.
راغب گوید: حمل یک معنى دارد و در چیزهاى بسیار به کار می رود فعل آن در همه یکى است ولى در مصدر آن فرق گذاشته به اشیائی که در ظاهر حمل می شوند مثل باریکه بر دوش گیرند حمل (بکسر اوّل) گفته‏اند و به اشیائی که در باطن حمل می شوند مثل فرزند در شکم، آب در ابر، میوه بر درخت، حمل (بفتح اوّل) گفته‏اند.
طبرسى ذیل آیه 72 یوسف فرموده است که : حمل بکسر اوّل بار منفصل و بفتح اوّل بار متصل است. در صحاح از ابن سکّیت نقل می کند: حمل (بفتح) آنست که در شکم و بر درخت باشد و حمل (بکسر) آنست که بر سر یا بر دوش باشد . ولى فعل آن در بار متصل و منفصل و معنوى یکسان است مثل حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهاً وَ وَضَعَتْهُ کُرْهاً ... احقاف: 15 و مثل وَ قَدْ خابَ مَنْ حَمَلَ ظُلْماً طه: 111 و مثل إِنَّا لَمَّا طَغَى الْماءُ حَمَلْناکُمْ فِی الْجارِیَةِ ... حاقّه: 11.
خالِدِینَ فِیهِ وَ ساءَ لَهُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ حِمْلًا طه: 101 وَ إِنْ تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِلى‏ حِمْلِها لا یُحْمَلْ مِنْهُ شَیْ‏ءٌ فاطر: 18.
در این دو آیه مراد از حمل (بکسر اوّل) بار گناه است ولى چرا حمل گفته شده بنا بر آنچه از اهل لغت نقل شد لازم بود حمل (بفتح) گفته شود زیرا گناه بار متصل و بار معنوى است؟

لازم است بدانیم گناه بار منفصل و مانند بار بر دوش است گر چه در دنیا مجسّم و محسوس نیست، آیات لِیُرَوْا أَعْمالَهُمْ فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ( زلزله: 7 8- )9 کَذلِکَ یُرِیهِمُ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ حَسَراتٍ عَلَیْهِمْ (بقره: 167 یَوْمَ‏)
حَمَلَ- تِ المرأَةُ:آن زن آبستن شد،- تِ الشجرةُ: درخت میوه‏دار شد،- العِلْمَ: دانش را نقل و روایت کرد،- القرآنَ: قرآن را حفظ کرد،- هُ الحِمْلَ: در برداشتن بار به وى کمک کرد،- الغَضَبَ: خشم را آشکار کرد،- هُ على الأَمر: او را بر آن کار برانگیخت،- الشی‏ءَ على الآخَر: آن چیز را به چیز دیگر پیوست کرد،- الحقدَ على فلان: کینه‏ى فلان را در دل گرفت،- على نَفْسِهِ فى السَّیر: خود را در راه به مشقت انداخت،- على العدوّ: یعنی بر دشمن حمله کرد،- النَّهْرُ: رودخانه بر اثر بسیارى باران طغیان کرد،- الصیدُ: شکار در حالیکه زخمى شده بود گریخت و سپس بر زمین افتاد،- هُ على مَحْمَل کذا: براى او درباره‏ى چیزى تفسیر و تأویل کرد،- هُ مَحْمَلَ الجِدِّ: با دقت به او نگریست، او را با اهمیت تلقى کرد،- حَمَالةً بهِ: او را تکفل کرد،- حَمْلَةً فى الحرب علیهم: در جنگ بر آنها حمله کرد.
لفظ حمل نسبت به جنین دارای معنای اخصی می باشد ، چرا که اصولاً حمل مرحله ای از رشد و نمو جنین می باشد که تکامل بیشتری در آن مشاهده می شود و اغلب ، دارای آثار حیات است .
از طرفی حمل از نظر لغوی ، به بچه ای گفته می شود که در رحم زن وجود پیدا می کند . از نظر پزشکی نیز اصطلاح حمل ، به دوران بعد از هفت ماهگی تا قبل از تولّد طفل گفته می شود . بنابراین اگر در این مرحله از دوران کامل حیات ، موجود قابل زیستی که در رحم وجود دارد ، از بین برود ، این عمل « سقط حمل » نامیده می شود .
در اصطلاح پزشکی ، سقط جنین به بیرون شدن حاصل بارداری از رحم در حالی که موجود تکوین یافته قادر به زندگی خارج از رحم نباشد گفته می شود . با توجه به موارد بالا در تفاوت بین جنین و حمل ، برداشت ما از مفهوم حمل ، مصادیق کمتری را در بر می گیرد . به همین دلیل در قوانین مدونه نیز در بعضی از موارد حمل از جنین بهم معنای اعم مستثنی شده است ؛ که در آینده به آن خواهیم پرداخت .

3-حکم تکلیفی و وضعی :
لازم است بعضى اصطلاحات خاص فقهاء را در این باره ذکر کنیم : از آن جمله این است که فقهاء احکام را، یعنى مقررات موضوعه الهی رابه دو قسم تقسیم مى کنند:
1-حکم تکلیفى؛
2- حکم وضعى؛
حکم تکلیفى یعنى( وجوب، حرمت، استحباب، کراهت، اباحه).
این پنج حکم به عنوان احکام خمسه تکلیفیه خوانده مى شوند.
از نظر اسلام هیچ کارى از کارهای ما خالى از این پنج حکم نیست، یا واجب است یعنى باید انجام یابد و نباید ترک شود مانند نمازهاى یومیه، و یا حرام است یعنى نباید انجام یابد و باید ترک شود مانند دروغ، ظلم، شرب خمر و امثال اینها، و یا مستحب است، یعنى خوب است انجام یابد ولى اگر انجام نیافت مجازات ندارد، مانند نمازهاى نافله یومیه، و یا مکروه است، یعنى خوب است انجام نیابد ولى اگر انجام یافت مجازات ندارد، مانند سخن دنیا گفتن در مسجد که جاى عبادت است، و یا مباح است، یعنى فعل و ترکش على السویه است مانند اغلب کارها. احکام تکلیفى همه از قبیل بکن و نکن یعنى از قبیل امر و نهى و یا رخصت است. اما احکام وضعى از این قبیل نیست، مانند زوجیت، مالکیت، شرطیت، سببیت و امثال اینها.
در مورد معنی حکم تکلیفی و وضعی فقها در کتابهای مختلف اصولی بحث کرده اند در المعالم‏الجدیدة در مورد حکم تکلیفی و وضعی چنین میفرماید:
أحدهما الحکم الشرعی المتعلق بأفعال الإنسان و الموجه لسلوکه مباشرة فی مختلف جوانب حیاته الشخصیة و العبادیة و العائلیة و الاقتصادیة و السیاسیة التی عالجتها الشریعة و نظمتها جمیعا، کحرمة شرب الخمر و وجوب الصلاة و وجوب الإنفاق على بعض الأقارب و إباحة إحیاء الأرض و وجوب العدل على الحاکم.
و الآخر الحکم الشرعی الّذی لا یکون موجها مباشرا للإنسان فی أفعاله و سلوکه، و هو کل حکم یشرّع وضعا معینا یکون له تأثیر غیر مباشر على سلوک الإنسان، من قبیل الأحکام التی تنظم علاقات الزوجیة، فإنها تشرع بصورة مباشرة علاقة معینة بین الرّجل و المرأة و تؤثر بصورة غیر مباشرة على السلوک و توجهه لأن المرأة بعد أن تصبح زوجة مثلا تلزم بسلوک معیّن تجاه زوجها، و یسمى هذا النوع من الأحکام بالأحکام الوضعیّة.
ترجمه :حکم تکلیفی حکم شرعی است که به افعال انسان تعلق پیدا کرده و به کارهایی که انسان در زندگی شخصی و اجتماعی و عبادی سیاسی ...انجام میدهد مربوط میشود مانند حرمت شرب خمر و وجوب نماز و.. اما حکم وضعی به افعال انسان تعلق پیدا نکرده بلکه حکمی است که شرع وضع کرده و تاثیر غیر مستقیم دارد بر افعال انسان مثل زوجیت که موجب علقه خاص بین زن و شوهر میشود.و بعد از اینکه زوجیت حاصل شد موجب میشود که احکام خاصی برای طرفین از طرف شرع صادر شود مثل احکام نفقه ومحرمیت و...

4-دیه:
صاحب قاموس قران در مورد لفظ دیه چنین آورده است :
دیة:خونبها. وَ مَنْ قَتَلَ مُؤْمِناً خَطَأً فَتَحْرِیرُ رَقَبَةٍ مُؤْمِنَةٍ وَ دِیَةٌ مُسَلَّمَةٌ إِلى‏ أَهْلِهِ . ... دیه در اصل ودى است واو آن به هاء بدل شده شاید علت تسمیه خونبها به دیه آن باشد که آن در مقابل ریختن و جارى شدن خون پرداخته میشود.
دیة مثل عدة در اصل مصدر است و خونبها با آن نام گذارى شده است یعنى: هر که مؤمنى را از روى خطاء بکشد، باید بنده مؤمنى را آزاد کند و خونبهائى به اهل مقتول بپردازد.
لفظ دیه فقط دو بار در قرآن مجید سوره نساء آیه 92. آمده است مقدار دیه در کتب فقه دیده شود.
در مجمع البحرین در مورد حرف اصلی لفظ دیه (ودی) چنین آوررده است :
و ودى الشی‏ء: إذا سال، و منه اشتقاق الوادی.
و الودی بسکون الدال و کسرها و تشدید الیاء، و هو على ما قیل أصح و أفصح من السکون: البلل اللزج الذی یخرج من الذکر بعد البول.
و الدیة بالکسر: حق القتل، و الجمع دیات و الأصل ودیة مثل وعدة و الهاء عوض، یقال: ودى القاتل القتیل بدیة دمه إذا أعطى ولیه المال الذی هو بدل النفس، ثم قیل لذلک: الدیة تسمیة بالمصدر.
و أیدیت: أخذت الدیة.

ترجمه:
دیه با کسر دال که جمع ان دیات است اصل ان ودیه بوده دیه که از قاتل گرفته می شود مبلغی استکه در مقابل نفس پرداخت می شود و بخاطر این گفته شده که دیه اسم گذاری به مصدر می باشد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   77 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید