فرمت فایل: ورد قابل ویرایش
تعداد صفحات: 21
موش
راسته جوندگان (Rodentia) به سه زیر راسته تقسیم می شود.
۱) Sciuromorpha (سنجاب شکلان)
۲) Hystricomorpha (تشی شکلان)
۳) Myomorpha (موش شکلان)
Mymorpha به چهار تیره تقسیم می شود؛: تیره موشهای دوپا Dipodidae ،تیره موشهای درختی Muscardinidae ،تیره موشهای حقیقی Muridae ،تیره Cricetidae .
راسته جوندگان در هر نیم آروره یک دندان یا به طور کلی دو دندان پیشین در جلو دارند از خصوصیات مهم آنها این است که دائم می جوند به این دلیل که جلوی دندانهای آنها از مینای سخت وسطح پشتی دندان از عاج در حال رشد تشکیل شده است واگر تغذیه انجام ندهند دندانهای بالا به علت رشد عاج( بعداز ۴۸ ساعت) بزرگ شده و جونده قادر به تغذیه نیست.
در حد فاصل بین دندانهای پیشین تا آسیا فضایی بدون دندان وجوددارد به نام دیاستما، که حفره دهانی به دو بخش تقسیم می کند.
تقسیم بندی براساس نحوه قرار گیری دندانها:
Prodont: به سمت جلو می باشد
Orthodont: به صورت عمودی است.
Opisthodont: دهان به سمت عقب است.
فرمول دندان برای هر نیم فک:
(آسیا) (پیش آسیا) (نیش) (پیشین)
یکی از راههای مهم شناسایی براساس دندانها می باشد(شکل و تعداد و…)
مشخصات ظاهری:
۱) طول بدن (از نوک بینی تا آخرین استخوان دم)
۲) طول دم (دم را خم کرده و به سمت بالا می گیریم تا اندازه گیری انجام می شود.)
۳) طول لاله گوش( از نوک لایه گوش تا انتهای آن)
۴) طول کف پای عقب (از پاشنه پا تا قبل از ناخن در بلندترین انگشت بدون محاسبه ناخن)
۵) وزن
فاکتورهای دیگر: رنگ بدن ورنگ موهای جونده( در انتهایی ومیانی وابتدایی رنگ، متفاوت است.) رنگ سطح زیرین شکم، وجود دسته مو در انتهای دم،طول سبلیها،رنگ ناخن ها (سفید،سیاه، طوسی)
استخوان جمجمه: پوست را از انتهای بدن بر میداریم وپوست کنده شده را نباید دور اندازیم، بعد از ان جمجمه راتمیز کرده و بعد براساس ۲۳ فاکتور در رابطه با جمجمه می تواند جونده را شناسایی کرد.
راههای شناسایی:
۱) خود جونده دیده شود.(در منزل ،باغ و مزرعه)
۲) فضله دیده شود.
۳) ردپا یا اثری دیده شود.(آرد وپودر تا لک را کنار دیوار می ریزند تا رد پای موش دیده شود.)
نحوه مبارزه: موشها تعداد زیادی لانه در زمین حفر می کنند که یک یا دو مسیر آن اصلی است وباقی مسیرها انحرافی می باشد، برای شناسایی لانه فعال باید تمام لانه ها شبها با خاک پوشانید. صبح روز بعد تعدادی از لانه ها باز شده اند واین لانه های باز شده ،فعال هستند و مبارزه علیه آن صورت می گیرد.
برای مبارزه از طعمه مسموم نیز می توان استفاده کرد که در فصول تابستان و بهار از سموم همراه با طعمه آبدار(فسفر دوزنگ، هویج، خیار،علوفه، سبزیجات) و در فصل پاییز از سم به همراه طعمه خشک (مغز گردو یا بادام) استفاده می کنند، این طعهم ها نباید با دست انسان تماس داشته باشند چون موشها به بوی انسان حساس هستند.
سموم ضد انعقادی: در مصرف این سموم حتما باید Dose کامل به بدن جونده برسد و (۲-۷) روز بصورت مداوم تکرار شود در نهایت از روز (۱۴-۷) باعث مرگ جونده می شود، این سموم فاکتورهای انعقاد خون را از بین می برند وباعث نازک شدن مویرگها و رگهای نازک و در نتیجه خونریزی ونهایتا مرگ می شود.
فسفر دورنگ: این سموم در معده گاز فسفید آزاد می کنند ولی چون جونده این اثر (گاز فسنید) را به سایرین انتقال می دهد موشهای دیگر تغذیه نمی کنند پس تاثیر سم کاهش می یابد. در نتیجه این سموم باید همزمان مورد استفاده قرار نگیرند.
فسفر دوزنگ آلودگی ثانویه ندارد یعنی اگر موجودی از لاشه موش تغذیه کند و Dose کامل سم به بدن آن برسد باعث مرگ حیوان نمی شود ولی کلرات از سموم ضدانعقادی است این اثر را دارد.
در تله گذاری،تله ها باید از قبل آماده باشند و تله ها برای گونه های روز فعال وشب فعال تفاوت دارند.برای گونه های روز فعال قبل از طلوع آفتاب باید تله گذاری انجام گیرد و رد مورد گونه های شب فعال قبل از غروب آفتاب تله گذاری صورت میگرید که آنها را به فاصله (۱-۲m) و به صورت زیگزاگی قرار می دهیم ولی در گونه های روز فعال قبل از طلوع آفتاب شروع و تا غروب آفتاب حتما باید انجام شود.
شناسایی لانه فعال:
۱)تار عنکبوت و بقایای گیاهی دیده شود.
۲) فضله تازه دیده شود و رد پا وجود داشته باشد.
۴) خاک تازه جلوی دهانه لانه دیده شود.
مبارزه کلی با موشها: ۱) مبارزه دسته جمعی ۲) کنترل راههای فاضلاب و طبقات ساختمانها که به هم راه دارند ۳) تشخیص جونده در طبقات با مشاهده آثار و فضله
مبارزه با موشها روستا:
۱) با قاشقی که روی چوب بلندی بسته شده، طعمه را داخل عمق ۵۰cm حفره موش قرار می دهیم.
۲) قرار دادن جعبه چوبی کنار دیوار که دارای دو در است.(خروجی و ورودی) که طعمه راداخل آن قرار می دهند.
برخورد باموش مرده: بلافاصله موش مرده را داخل کیسه پلاستیکی قرار میدهیم و درش را محکم می بندیم بعد با اسپری حشره کش مکان را ضدعفونی می کنیم تا مایتها و شپشها نابود شوند چون این عوامل بیماریزا هستند وباعث انتقال بیماری یم شوند.
مبارزه با خرگوشها: بستن توری و یا گونی در فاصله m1 تنه درخت که دور درخت می بندند،بستن دهانه ورودی نهرها با توری، استفاده از طعمه مسموم که در تابستان (مرطوب) و در پاییز( خشک ) می باشد.
مبارزه با جوجه تیغی و تشی: تشی حدودا cm) 100-70) طول دارد، وشب فعال است.و مسافت زیادی را لانه تا محل خسارت طی می کند و لانه آن معمولا قنات و غار است.
برخی به اشتباه فکر می کنند که جوجه تیغی هنگام خطر تیغ پرتاب میکند ولی این گونه نمی باشد بلکه تغیهایی در شرف افتادن هستند که در زیر آنها تیغ های جدید جوانه می زنند و آنها به تیغ اصلی فشار وارد کرده واین فشار باعث افتادن تیغ می شود پس این به معنای پرتاب تیغ نمی باشد.
در مورد حواس جوندگان این نکته قابل تامل است که آنها حس بویایی و لامسه قوی دارند ولی حس بینایی آنها ضعیف است.
مقایسه گونه ها و جنسهای مختلف موش:
۱)خانواده Muridae: موشهای مهم وخسارت زایی این خانواده موش خانگی (M.musculus) و موش ورامین (Nesokia indica) می باشد که موش ورامین را از طریق بینی فرو رفته و شکافدار و هم چنین دندانهای ردیف بالا که کاملا هویدا می باشد می توان شناسایی کرد.
موش ورامین در مناطق مرطوب کنار جوی و مزارع صیفی ویونجه و در حرارتهای پایین دیده می شوند. موش خانگی دارای جثه ای کوچک است که دم دراز بدون مو(فلس مانند) دارد ورنگ بدن آن تیره می باشد و دارای ناخنهایی به رنگ روشن هستند.
۳) خانواده Cricetidae: سه جنس مهم این تیره (مریونها، رمبومیس، ژربیلوس) می باشند.
Meriones: این جنس در مناطق خشک و بیابانی زندگی می کند، مشخصه مهم این جنس دندانهای پیشین است. که دارای ۱ شیار می باشد، رنگ بدن آنها تقریبا قهوه ای است. ناخنهای این موشها تیره است ولی نوک آنها روشن می باشد. و دم این موشها مودار است و در انتها به شکل جار می شود.
Rhojbomys: این جنس نیز در مناطق خشک دیده می شود و تفاوت آن با (Meriones) در وجود ۲ شیار دندانهای پیشین است.
Gerbillus: جنسی فوق العاده کوچک وظریف است. که دم آن در انتها مودار است گونه (G.nanus) به موش زیبای زاگرس معروف است.
موشها به خاطر حرارت کم وخنکی هوا در زیر زمین زندگی می کنند. آنها دالانهای زیادی حفر می کنند، که در این دالانها اتاق پیرها، اتاق زایمان و اتاق بچه ها به صورت مجزا از هم وجود دارد. تمیزترین لانه مربوط به جوندگان است که هیچ فضله ای داخل آن وجود ندارد.
موشها هنگامی که متولد می شوند،پوست نازکی دارند وبعد از (۸-۷) روز موها روی بدن ظاهر می شود.
فهرست مطالب :
موش
مشخصات ظاهری
راههای شناسایی
شناسایی لانه فعال
مبارزه با موشها روستا
برخورد باموش مرده
مبارزه با خرگوشها
مبارزه با جوجه تیغی و تشی
مقایسه گونه ها و جنسهای مختلف موش
زنبور
تعویض ملکه
ژل رویال
نویسند‌گان: محمدحسین دیبایی ، محمدجواد شیخ داودی ، زهرا خدارحم پور ، مهدی قربانی بیرگانی
