نام منبع: زیست‌شناسی جانوری
مؤلف: دکتر عبدالمجید حاجی‌مرادلو
تعداد واحد: 4
رشته: زیست‌شناسی
مقطع کارشناسی
پیشگفتار:
هدف نهایی این درس اشنایی با ماده، حیات و منشأ حیات و عناصر و مولکولهای مختلف سازنده سلول و موجودات زنده،
تاکسونومی یا طبقه‌بندی موجودات زنده و گروههای مختلف جانوران
از پروتوزوآ تا خارپوستان از یکدیگر
از نظر طرز زندگی و ساختمان بدنی است.
فصل اول
آشنایی با حیات:
هدف اصلی آشنایی با روش علمی عناصر و مولکولهای سازنده موجودات زنده و منشأ حیات است.
زمینه علمی
بررسی و شناخت موجودات زنده، موضوع دانش زیست‌شناسی است.
مطالعه زیست شناسی با دو پرسش آغاز میشود:
الف: علم چیست؟
ب: ”جاندار” چه ویژگیهایی دارد؟
از زمان گالیله هر چیزی بر روشهای علمی منطبق باشد ”علم“ نامید میشود.
دانشمندان می‌کوشند با استفاده از چند گام مربوط به هم به نام روش علمی مسایل علمی را حل کنند.
ماده و حیات
موجودات زنده از قوانین فیزیکی و شیمیایی تبعیت می‌کنند.زنده بودنشان بخاطر غیر عادی بودن ماده سازنده انهاست برای شناخت این سازمان یافتگی غیرعادی، مطالعه شیمی حیات ضرورت دارد.
تمام مواد موجود در جهان از ساختار های اصلی یا عناصر ساخته شده اند. هر عنصر به وسیلۀ یک یا دو حرف که از الفبا انگلیسی و یا لاتین مشتق شده است مشخص میشود. هر عنصر از واحدهای بی‌نهایت کوچکی به نام اتم تشکیل شده است.
پیوند یونی یا الکترووالانسی
در این روش تمایل عناصر به این است که با کامل کردن لایۀ خارجی خود به ثبات برسند. الکترونهای لایۀ خارجی از صفر تا هشت الکترون متغیر است. چنانچه لایۀ خارجی صفر یا هشت باشد عنصر از نظر شیمیایی غیرفعال است. ترکیباتی که از انتقالات الکترونی و کشش متقابل یونهای حاصل پدیدار میشود ترکیبات یونی نام دارند. پیوندهایی شیمیایی موجود در ترکیبات یونی از نوع پیوندهای یونی یا پیوندهای الکترووالانسی هستند.
پیوند کووالانسی یا سهیم شدن الکترونها
ثبات اتمها می‌تواند از طریق سهیم شدن الکترونها نیز به دست آید.
پیوند هیدروژنی ( پیوندهای ضعیف‌تر)
علاوه بر پیوندهای یونی و کوالانسی انواع مختلفی پیوندهای ضعیف‌تر بین اتمها و مولکولها وجود دارد. این پیوندهای ضعیف‌تر به‌طور عمده مسئول ساختمان سه بعدی بسیاری از مولکولهای زیستی نظیر پروتئینها و صفات زیستی آنهاست.
نیروی واندروالس
نیروی ضعیفی است که در نتیجۀ ایجاد دوقطبیهای موقت به وجود می‌آید. نیروی واندروالسی نقش مهمی در واکنشهای آنزیمی به عهده دارد. فسفولیپیدها عمدتاً به وسیلۀ این نیروها نگهداری می‌شوند.
اسید، باز و نمک
هر مولکولی که در یک محلول تفکیک شده و یون H آزاد نماید اسید نام دارد. بسته به اینکه چه مقدار یون هیدروژن در محلول آزاد شود اسید قوی یا ضعیف می‌باشد. از اسیدهای قوی اسید کلریدریک و اسید نیتریک. اسید کربنیک فقط به میزان کمی در آب تفکیک میشود.
باز یون منفی هیدروکسید است.از خصوصیات بازها توانایی ترکیب آنها با یون هیدروژن است لذا غلظت یون هیدروژن را کاهش می‌دهند.
نمک نتیجۀ ترکیب شیمیایی یک اسید و باز است.
اسیدهای آلی
اسیدهای ضعیف هستند و درصد کمی از یون تفکیک شده به کربوکسیل تبدیل میشود.
غلظت یون هیدروژن (pH)
pH، لگاریتم منفی غلظت یون هیدروژن است. با کاهش یون، pH افزایش می‌یابد. در pH خنثی (7=pH) تعداد یونهای و با هم برابر است.
nتراکم یونهای هیدروژن و هیدروکسیل در سیستمهای زیستی اهمیت دارد.
باید توجه داشت که در یک pH معین محلول (نقطۀ ایزوالکتریک) بار الکتریکی خالص اسید آمینه در هر دو حالت تفکیک نشده و زویتریون صفر است.
سیستمهای بافری
pH مایعات زیستی باید در محدودۀ مشخصی ثابت بماند تا آنزیمها بتوانند به صورت فعال اثرات خود را به صورت مشخص بروز دهند.
مادۀ زنده نمی‌تواند نوسانات زیادی را در موازنۀ طبیعی اسیدیی ـ قلیایی تحمل کند و pH آن باید ثابت بماند.
ثابت ماندن pH سیستم زنده را هموستازی می‌گویند. موادی که تنظیم pH مناسب را برای اعمال سلول فراهم می‌سازند ترکیبات بافری نام دارند. یک بافر مخلوطی از اسید ضعیف و نمک کاملاً یونیزه آن است.
آب و اهمیت آن
حیات در کرۀ زمین کاملاً به آب وابسته است.
ثبوت و حفظ محیط آبی داخلی بدن موجودات زنده از مهمترین وظایف فیزیولوژیکی تمام موجودات زنده خشکی‌زی و آبزی است.
آب دارای خصوصیات ویژه و منحصر به فردی است که آن را قادر می‌سازد نقش خاص و ویژه‌ای در سیستمهای زنده بازی کند.
شامل 367 اسلاید powerpoint
دانلود پاورپوینت زیست‌شناسی جانوری (رشته زیست‌شناسی ,4واحد درسی مقطع کارشناسی)
