کتاب کامل علوم غریبه 650 صفحه . نسخه نایاب و کامل ، محتوای دست نخورده
بهاءالدین محمد بن حسین عاملی معروف به شیخ بهایی (زادهٔ ۸ اسفند ۹۲۵ خورشیدی در بعلبک، درگذشته ۸ شهریور ۱۰۰۰ خورشیدی در اصفهان) حکیم، فقیه، عارف، منجم، ریاضیدان، شاعر، ادیب، مورخ و دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری؛ که در دانش‌های فلسفه، منطق، هیئت و ریاضیات تبحر داشت. در حدود ۹۵ کتاب و رساله از او در سیاست، حدیث، ریاضی، اخلاق، نجوم، عرفان، فقه، مهندسی و هنر و فیزیک بر جای مانده است. به پاس خدمات وی به علم ستاره‌شناسی، یونسکو سال ۲۰۰۹ که مصادف با سال نجوم می‌بوده نام وی در لیست مفاخر ایران ثبت گردید.
ادبیات فارسی بستر اصلی شکل گیری متون تاریخ ایران بوده است و تلاش برای شناسایی داده های تاریخی از لابه لای متون ادبی یکی از روش های دستیابی به گوشه هایی از تاریخ ایران است که شاید در متون تاریخی کمتر اثری از آنها می توان یافت.
کشکول شیخ بهایی یکی از همین متون ادبی بوده که داده های تاریخی قابل توجهی دارد و با توجه به عدم دسترسی به برخی منابع شیخ در تدوین کشکول، محتویات آن دارای اهمیت می باشد.
همچنین از بین مباحث مختلفی که شیخ در این اثر آورده است می توان به مضامین اخلاقی بسیاری پی برد.
کشکول در پنج دفتر تدوین شده و شامل پندهای اخلاقی،اجتماعی و... می باشد که به وسیله حکایت،تفسیر،قرآن ،اشعار و... از نویسندگان معروف و بعضاً ناشناس ذکر شده است.
پس از شیخ بهایی نویسندگان دیگری از طرز فکر شیخ پیروی نموده و آثاری به نام کشکول البته با کلمه اضافی در دست تهیه قرار داده اند ولی باید گفت که هیچ کدام به ارزش کشکول شیخ نمی رسند چرا که این کتاب از همه گونه فنونی برخوردار است که شیخ خود درآنها استاد بوده و از آنجا که حداکثر مطالب متنوع آن به زبان عربی گرد آمده به پارسی ترجمه شده است ولی بسیاری از قصائد عربی کتاب با توجه به این که ترجمه فارسی لطف و زیبایی آنها را گرفته ترجمه نشده است.چون کشکول یکی از معروفترین آثار شیخ بهایی بوده،مکرر به چاپ رسیده است و از مولف کتاب خلاصه الاثر نقل شده کتاب کشکول را شیخ در مصر تالیف نموده است ممکن است آغاز تالیف آن در مصر بوده ولی در آنجا به اتمام نرسانیده است.
در هر حال این کتاب نامدارترین اثر شیخ بهایی بوده که مجموعه گرانسنگی از علوم و معارف مختلف و آینه معلومات و مشرب بهایی محسوب می شود.
و در این سمت یکی از حکایات کوتاه کشکول را برای معرفی این کتاب ارزشمند می نویسیم:
به سوی خدا:
حکیمی در هنگام دردمندی و نیاز به سوی خدا به عرض می رسانید،پروردگارا ! به ما آن مقداری کرم کن که بتوانیم دست نیازمندی به سوی تو دراز کنیم و از تو ستایش نماییم و بدانچه در پیشگاه توست اطمینان داشته باشیم و نزدیک به تو گردیم و بر ما آسان کن تا بتوانیم از این خانه تنگ و فضای نکبت بار و ناچیزی کوچ نماییم و خود را از تنگنای پر از اندوه و بیرون از هر آسایش و راحتی برهانیم و از محلی که از هرگونه سود و بهره بری تهی است به همسایگی تو مفتخر گردیم، چه خود فرموده ای جایگاه نیک بختان در قرارگاه درستی است که در کنار پادشاه توانا مقرر گردیده و آنگاه که ساکنان آنجا از آسودگی و آسایش برخوردار گردیدند در مقام سپاسگزاری به عرض می رسانند سپاس خدا را که اندوه را از دل ما بیرون کرد.
کتاب کشکول شیخ بهایی – نسخه خطی و کامل
