20 ص
از زمانهای بسیار دور و گذشته کشت پنبه در ایران متداول بوده است و سوابق تاریخی نشان می دهد که در قدیم پوشاک پنبه ای رواج کامل داشته است. در سیاحتنامه و تاریخ نیز از پنبه زارهای ایران سخن به میان امده است.
کتاب تذکره یکی از کتابهای تاریخی است که مولف ان سید نعمت الله شوشتری است و کتاب تاریخ به تالیف حسن ابن محمد در تاریخ378هجری که در ان به سفرنامه مارکوپولو اشاره شده است. کشت پنبه بومی الیاف کوتاه به طور محدود و پراکنده تا قبل از سال1282در نواحی خاصی از کشور موسوم بوده است. این نوع پنبه ها مصرف داخلی داشته و به ندرت و مقدار کم به کشورهای همسایه صادرمی شد. در زمان زمامداری میرزا تقی خان امیر کبیر1230هجری شمسی پنبه های دنیای جدید توسط یک کشیش امریکایی به ناماستالینگ به ایران واردمی شد ولی زراعت ان در سال1302شمسی همزمان با تشکیل شرکت مختلط پرس خلوپک ایران در جویبار وکیاکلا مازندران با کاشت انواع بذر و پنبه مصری و امریکایی رسما اغاز گردید. در سال1309وزارت کشاورزی اقدام به وارد کردن مقداری بذر پنبه از نوع اپلند و ریسه در قریه فیلستان ورامین و بابل با همکاری کارشناسان شرکت فوق به انجام ازمایشات مقایسه ارقام پرداخت و حاصل با انتخاب بهترین رقم و انجام به گزینی روی بنام نوع فیلستانی ازدیاد و بین زارعین منطقه توزیع نمود. در سال1312شرکت مذکورمنحل و در سال 1314تولید پنبه به انحصار دولت درامد و شرکت پنبه را به بالاترین حد تولید خود از شروعکشت در ایران یعنی به طور متوسط تا27هزار تن افزایش داد. این شرکت نیز در سال1320منحل گردید. در سال1324انحصار پنبه لغو و تجارت ان اغاز گردید و شرکت توسعه و اصلاح کشت پنبه جانشین شرکت پنبه و پوست و پشم گردید و در سال 1336بنگاه اصلاح نباتات ورامین تاسیس گردید.
انواع مختلف پنبه که در ایران موجود می باشد دو نوع می باشد یکی پنبه های بومی که از گروه پنبه های اسیایی است. این نوع پنبه در نقاط مختلف کشور از جمله اصفهان خراسان یزد کرمان و مازندران کشت می شود. از میان پنبه های بومی که مورد مطالعه قرار گرفته اند پنبه بومی اریا بهترین شناخته شده است که طول الیاف ان بین 18تا19 میلیمتر است. نوع دیگر پنبه ها نژادهایی است که از خارج به کشور وارد شده و پس از ازمایش نتیجه خوبی داشته و در نقاطی از کشور کشت کار انها مرسوم گردیده و توسعه یفته است.
از سال 1333به بعد گونه هایی از پنبه ها در کشور وارد شد که در ورامین و دیگر نقاط پنبه خیز کشور کشت شد و مورد مقایسه قرار گرفت و به تدریج انهایی که مناسب تشخیس داده شد نگهداری و بقیه را حذف نمودند. از میان نژادهای اصلاح شده منتخب در کشور میتوان نژادهای ساحل و ورامین را نام برد. این نژادها برای مازندران و گرگان دارای ارجحیت خاصی بودند که برای انها به اثبات رسیده بود. هم اکنون در ناحیه کردکوی و گرگان و مازندران از بذر ساحل و سایر نقاط کشور غیر از فارس از بذر ورامین کشت می شود.
بخش وسیعی از خاک ایران خصوصا مناطق تهران خراسان فارس مرکزی مازندران گرگان گنبد و کران اذربایجان شرقی کرمانشاه سمنان برای کشت پنبه مناسب می باشد.
20ص کشت و تولید پنبه در ایران_زراعت