69 ص
قبل از پیدایش چغندر قند معمولی مردم قند مورد نیاز خود را از نیشکر تامین می کردند یک دانشمند آلمانی در سال 1747 موفق شد که از چغندر قند (ریشه) قند تهیه کند.
از نظر اقتصادی چغندر قند یکی از محصولات مهم کشوری محسوب می شود زیرا ماده این گیاه بسیار قوی و پر نیرو است تاریخچه کشف آن از سال 1273 شمسی شروع شده که اولین کارخانه آن کرج بوده است اما امروزه تعداد این کارخانه بسیار بیشتر شده و حتی از 30 کارخانه بیشتر شده ولی تعداد کارخانه نیشکر زیاد نیست و به 2 یا 3 کارخانه می رسد. ریشه چغندر قند شکل مخروطی دارد تعداد کروموزمها در حالت دیپلونید 18 عدد است همان طور که ذکر شد علاوه بر قند مواد دیگری از چغندر بدست می آید که در حدود 90% ریشه حقیقی و 10% طوقه گیاه وجود دارد.
N ازت:
ازت مهمترین عنصری است که در زراعت چغندر قند به صورت کود مصرف می شود، زیرا خاکهای محدودی دارای مقدار کافی ازت به فرم قابل دسترس برای بدست آمدن حداکثر رشد این گیاه هستند وقتی که این عنصر محدود باشد عملکرد به نحو چشم گیری کاهش می یابد و ممکن است در برخی خاکها به نصف کاهش یابد. ازت اثر بارزی روی ظاهر گیاه دارد که قابل توجه ترین آنها، بهبود رنگ گیاه و افزایش قدرت سطح سبز گیاه (کانوپی) است.
زیادی ازت باعث کاهش غلظت قند در ریشه گیاهی (قند ریشه) می شود. ازت زیاد باعث کاهش کیفیت ریشه می شود.
ازت نمو برگها را افزایش داده و در نتیجه جذب به سرعت انجام می گیرد. و رشد سریع برگها در ابتدای دوره ای که قند تولید می شود، این دوره را طولانی کرده و مقدار محصول را افزایش می یابد. یک زراعت خوب چغندر قند برای آنکه قند و ریشه کافی تولید کند به 200-150 کیلوگرم ازت در هکتار نیاز دارد. اضافه کردن این مقدار ازت به خاک بستگی به حاصل خیزی زمین دارد. در خاکهای اسیدی بعلت اینکه نیترینیکاسیون خوب انجام نمی گیرد احتیاج به چغندر قند به ازت بیش از خاکهای خنثی و یا قلیایی است. جذب و مصرف ازت توسط چغندر در 80-70 روز اول زندگی کم و حدود اوایل خرداد ماه زیادتر است در اواخر زندگی گیاه نیز بایستی به گیاه ازت نداد زیرا تجمع قند کاهش می یابد. بیشتری مقدار ازت را بایستی هنگام کاشت اضافه نمود و حدود 6-5 سانتی متر زیر خاک کرد و در مرحله تنک کردن ازت را اضافه می کند.
زراعت چغندر قند به روش سنتی و نیمه مکانیزه پر هزینه می باشد بطوریکه عملکرد 30-25 تن ریشه در هکتار معادل هزینه های تولید می باشد. از این رو باید کمیت و کیفیت تولید بالا برده شود تا زراعت این محصول توجیه اقتصادی داشته باشد.
اینکه موارد مهم و موثر در افزایش کمیت و کیفیت تولید در زراعت چغندر قند آمده است.
انتخاب زمین مناسب برای کشت چغندر قند:
پخاکهایی که ساختمان متوسط و عمیق دارند برای زراعت چغندر قند مناسب هستند. در خاک هاب با شوری کم و به اصطلاح لب شور نیز می توان چغندر قند کشت کرد. اما وقتی شوری خاک زیادش ود محصول کم می شود. خاک های خیلی سبک و خیلی سنگین برای رشد چغندر قند مناسب نیستند.
تناوب زراعی:
پچغندر قند گیاهی وجینی است که ضمن کم کردن تراکم(تعداد) علف های هرز، حاصلخیزی خاک را بهتر می کند. برای کم کردن جمعیت علف های هرز، آفت ها و بیماری ها ، باید در کشت چغندر قند، تناوب زراعی مناسب انجام شود. برای این کار بهتر است در یک قطعه زمین، هر سه سال یکبار چغندر قند کشت شود. اگر کشت چغندر در یک قطعه زمین هر پنج سال یکبار انجام شود، مناسب تر است.
چغندر قند