15 ص
درکشورهای درحال توسعه از جمله ایران استفاده هر چه بهتر و مؤثرتر از منابع کشاورزی یعنی،نیروی کار،کودشیمیایی، بذر و آب و سایر امکانات تولید از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با توجه به ارزآوری محصول زیره در کمک به روند توسعه اقتصادی کشور و اینکه استان خراسان نقش بزرگی در تولید این محصول دارد، افزایش تولید این محصول در این استان از جایگاه خاصی برخوردار است افزایش تولید از طریق افزایش سطح زیر کشت یا افزایش عملکرد امکان پذیر است در خصوص افزایش سطح زیر کشت با محدودیت آب و زمینهای مرغوب و سایر منابع روبرو هستیم و تنها راه باقی مانده این است که از طریقی عملکرد را افزایش دهیم . نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که نیروی کار ، کود شیمیایی و بذر مصرفی رابطه معنی داری از لحاظ آماری با تولید دارند و زارعین زیره کار ترکیب بهینه عوامل تولید را به کار نبرده و از آنها به طور منطقی و دزست استفاده نمی کنند. ترکیب بهینه عوامل تولید در یک هکتار شامل 63/16 روز-نفر نیروی کار ، 747/554 کیلوگرم کود شیمیایی و 2 دفعه آبیاری می باشد، لذا جهت صرفه جویی در مصرف نهاده ها و افزایش تولید بایستی مصرف نهاده هایی که در ناحیه سوم بوده و کشش آنها منفی است ،کاهش یابد و مصرف نهاده هایی که در ناحیه اول بوده و کشش آنها مثبت است، افزایش یابد.
اصولاً توسعه اقتصاد کشور تأثیرپذیر از توسعه بخش کشاورزی و توسعه بخش کشاورزی نیز از طریق تولید محصولات مختلف در سراسر کشور میسر می باشد . از میان راههای مختلف افزایش تولید محصولات کشاورزی، توسعه عوامل تولید و تغییرات عمده در تکنولوژی موجود می باشد که با محدودیت هایی روبروست و شاید مناسب ترین راه حل جهت برقرار ساختن نرخ رشد لازم در بخش کشاورزی، بهبود بهره وری1عوامل تولید یعنی بدست آوردن تولید بیشتر ازمجموعه ثابتی ازعوامل تولید است(3)
امروزه بهره وری فراتر ازیک معیار و شاخص اقتصلدی است بلکه به عنوان یک رویکرد، یک فرهنگ و نگرش نظام گرا و کلی گرا از همه اجزاء مطرح است. افزایش بهره وری می تواند سهم زیادی در بهبودکیفیت زندگی اجتماعی داشته باشد ازسوی دیگر نیز تغییر در بهره وری آثارسیاست های گذشته دولت را دربخش تولیدی منعکس می کند. افزایش بهره وری در یک بخش اقتصادی یا واحد تولیدی به مفهوم کاهش هزینه تولید هر واحد محصول و قیمت تمام شده آن بوده در نتیجه توان واحد یا بخش تولیدی را در رقابت با سایر واحدها و بخشهای تولیدی رقیب در بازارجهانی افزایش می دهد.
استان خراسان با خصوصیات خاص اقلیمی و تنوع آب و هوایی، بخشی از مناطق خشک ونیمه خشک را شامل می شود که برای بهره برداری از منابع محدودآب بایستی محصولات زراعی سازگار با شرایط خشک و نیمه خشک را برای آن ترویج کرد و با توجه به دامنه وسیع مصرف داروهای گیاهی درطب سنتی ایران و فراوانی گونه های مختلف این گیاهان کشورما را ازدیرباز مرکز عمده تولید، فرایند، مصرف و صدور تعداد زیادی از گیاهان دارویی قرارداده است که زیره سبز1 از جمله آنها می باشد. با عنایت به اینکه تلاشهای اقتصادی انسان همواره به کسب حداکثر بازده ازحداقل منابع معطوف بوده است بنابراین گفته می شود بهره وری امری جدید نبوده وقدمتی برابربا تاریخ بشر دارد.شارما و سینگ2(7)، در مقاله ای تحت عنوان بهره وری و کارایی تخصیصی منابع در تولید شیر در هیماچال پرادش با برازش توابع تولید مختلف برای نژادهای مختلف گاو در فصول متفاوت نسبت به محاسبه ارزش بهره وری نهایی اقدام کرده و مسئله تخصیص بهینه منابع را مورد بحث قراردادند.-
بهره وری کشاورزی 15