اصل لانه کبوتری (به انگلیسی: Pigeonhole principle)، که با نام اصل جعبه (یا کشوی) دیریکله نیز شناخته می‌شود، بیان میکند که اگر دو عدد طبیعی n و m را با خاصیت n>m داشته باشیم، اگر n شیء در m لانه کبوتر قرار گیرد، آن‌گاه حداقل یک لانه کبوتر (یا قفسه) دارای بیش از یک شیء خواهد بود. بیانی دیگر از این اصل به این صورت است که اگر در m لانه حداکثر m شیء آن هم با شرط در هر لانه یک شیء، قرار گرفته است؛ اضافه کردن یک شیء دیگر ما را مجبور میکند که از یکی از لانه‌ها بار دیگر استفاده کنیم (با این شرط که m متناهی باشد).به طور رسمی این قضیه بیان میکند :"در مجموعه های متناهی تابعی یک به یک وجود ندارد که برد آن کوچکتر از دامنه ی آن باشد ." تجسم این تئوری در زندگی واقعی اینگونه میتواند باشد که در " یک گروه 3 تایی از دستکشها حد اقل 2 دستکش متعلق به یک دست ( راست یا چپ) میباشند ." اصل لانه کبوتری مثالی از اصل شمارش است با وجود این که بدیهی به نظر میرسد با استفاده از آن میتوان حکم های غیر منتظره را ثابت کرد ، برای مثال: " دو نفر در لندن وجود دارند که دارای تعداد موهای یکسان اند ".
تحقیق کامل و جامع از اصل لانه کبوتر در رشته کامپیوتر