1– تعریف و تبیین موضوع :
یتیم شدن برای آدمی اتفاقی است که غالباً غیر قابل پیش بینی و پیشگیری می باشد و ممکن است هر لحظه و در هر کجا ، هر فردی با واقعه فوت و از دست دادن پدر و مادرش مواجه شود و این رخداد رویه و روال زندگی او را تغییر دهد.
اما خداوند متعال که بنابر مصلحت عالیه خویش ، بعضی از بندگانش را در چنین شرایطی قرار می دهد ، علاوه بر توجه و عنایت خاص خودش نسبت به آنها ، دستورات و سفارش هایی برای سایر مردم نسبت به رفتار خردمندانه با ایتام فرموده است. امید آنکه در این تحقیق ، گوشه ای از وظایف ما مسلمانان نسبت به یتیمان با استناد به آیات شریفه قرآن بررسی و بازگو شود.
2– چکیده :
نوشتاری که پیش روی شماست متشکل از چهار فصل است و هرفصل به نوبه خود شامل
بخش هایی می شود.
فصل اول که کلیات نام دارد درباره این مطالب با شما سخن می گوید:
تعریف و تبیین موضوع – چکیده – فواید تحقیق – پیشینه موضوع – روش گردآوری اطلاعات – و در آخر تعریف مفاهیم تحقیق .
در فصل دوم تحقیق : به معرفی شرایط یتیم این گونه می پردازد:
– میزان توجه دین اسلام نسبت به پدیده یتیمی
– همچنین اینکه کودک به هنگام یتیمی چه چیزهایی را از دست می دهد.
– بیان این مطلب که یتیمی پایان همه چیز نیست بلکه می تواند فرصتی برای رشد و شکوفایی استعدادهای فرد شود. سفارش های اسلام درباره یتیمی از جنبه تربیتی و اجتماعی در سه بعد وظایف فردی، اجتماعی و حکومتی آشنا می شوید .
و اما سفارش های اسلام درباره یتیمان از جنبه مالی و حقوقی در فصل چهارم تشریح شده است که با مطالعه آن با مسایلی چون سرپرستی، ارث، اموال سیستم و احکام فقهی مربوط به آنها آشنا می شوید.
3-فواید تحقیق
توضیح علت روانشناختی حساسیت و توصیه به مراقبت اسلام درباره یتیم .
آسیب شناسی بی توجهی و رها کردن یتیمان به حال خود.
آشنایی با نوع نگاه فقهی نسبت به یتیمان جامعه.
4- پیشینه موضوع
موضوع بررسی شده در این پایان نامه یکی از نکات ظریف و بسیار مهم است که در آیات قرآن به آن توجه شده است و پیشینه آن را عمدتا در تفاسیر و روایات می توان جستجو کرد.
و نیز کتاب هایی در رابطه با مقوله بی سرپرستی نگاشته شده است ، اما تالیفاتی که از منظر قرآنی و روایی به این موضوع پرداخته اند معدود و انگشت شمار هستند .
5- روش گردآوری اطلاعات
برای انجام این تحقیق از روش کتابخانه ای استفاده شده است؛ و پس از یافتن منابع مربوط به موضوع از کتاب های تفسیری، حدیث، روان شناسی و اخلاقی با کنار هم چیدن فیش ها و دسته بندی آنها به مطالب نظم و ترتیب داده شد.
6- اهداف تحقیق:
معرفی آیه هایی که درباره یتیمان توصیه هایی داشته اند و بررسی مضمون آنها .
نگاه به وظایف مسلمانان نسبت به ایتام جامعه در بعد فردی، اجتماعی و حکومتی .
تاکید بر جامع و دقیق بودن اسلام نسبت به شرایط ضعفای جامعه.
رسیدن به این نتیجه که یتیمی هرگز مانع پیشرفت موفقیت نیست.
7- واژگان کلیدی
الیتیم: الفرد و یطلق علی کل شی ء یعّز نظیره، قاله الراغب و الجوهری .
یتیم یعنی تنها و بر هر چیز بی نظیری اطلاق می شود.
[ یتیم ] : الیتم، بالضم: الانفراد ، عن یعقوب[1]
یتم به معنی فرد و تنها بودن است. از یعقوب
یتیم آن است که پدرش قبل از بلوغ او بمیرد و در سایر حیوانات آن است که مادرش بمیرد.[2]
و الیتیم: الفرد و الیتم و الیتم: فقدان الاب .
الیتیم الذی مات ابوه فهو یتیم حتی یبلغ، فاذا بلغ زال عنه اسم الیتیم، و الجمع ایتام و یتامی و یتمه[3] .
و قال ابن بری: الیتم الذی یموت ابوه، و العجی الذی تموث امه، واللطیم الذی یموت ابواه[4]. ابن بری می گوید: کسی که پدرش مرده یتیم است و آنکه مادرش مرده عجی و آن کس که پدر و مادرش مرده اند لطیم است.
یتم: از دست دادن پدر قبل از رسیدن به سن بلوغ، یتیم:صفت مشبهه، تشبیه: یتمین[5]
یتیم در اصطلاح مفسران
محمد طاهر بن عاشور نوشته است: از نظر عربها، کودکی که تنها مانده و پدرش را که حامی و نفقه دهنده اوبوده، از دست داده یتیم است. وی یتیمی را بعد از بلوغ نمی داند زیرا شخص در آن زمان می تواند از حق خود دفاع کند و حکم شرع نیز بر همین منوال است.
فخررازی نیز معتقد است که دختر یتیم تا زمانی که تنها و منفرد است. ( ازدواج نکرده ) یتیم نامیده می شود.[6]
-یتیم در اصطلاح حقوق دانان
در کتب حقوقی از واژه یتیم، صحبتی نشده، اما درباره لفظ «صغیر» که فراتر از آن است نوشته اند صغیر کسی است که تحت ولایت پدر یا جد پدری یا وصی و یا قیم باشد و از نظر سن به نمو جسمی و روحی لازم برای زندگی اجتماعی نرسیده باشد. در قانون مدنی دوران صغیری از زمان تولد شروع می شود و به هجده سال خاتمه می یابد و در طول این مدت او در حکم غیر رشید است و کسی که به سن مزبور برسد، او را بالغ می نامند مگر اینکه خلاف آن در محاکم ثابت شود. [7]
الصغر و الکبر :از اسامی متضادی است که با در نظرگرفتن بعضی به بعضی دیگر به کار می رود. و اموری است نسبی نه مطلق.
صغیر و کبیرگاهی به اعتبار زمان است .مثلا وقتی که سن یکی به اعتبار سن دیگری کمتر از او باشد و گاهی کوچکی و بزرگی به اعتبار جسم است و زمانی هم به اعتبار قدر و منزلت .[8]
صغر (برون فرس و عنب) :کوکی، مقابل کبر، و آن در مقایسه چیزی با چیز دیگر گفته می شود. خواه به اعتبار زمان باشد یا به اعتبار جثه یا قدر و مرتبه.[9]
– صغیر در اصطلاح فقها: در اصطلاح فقها صغیر به کسی گفته می شود که به بلوغ شرعی نرسیده باشد و در اینصورت او به سرپرست نیاز دارد. اما اگر به بلوغ رسیده باشد و رشد و ادراک عقلی او ثابت شده باشد از حجر خارج می شود و رشد عبارت است از حالتی که در آن شخصی، نفع و ضرر خود را در هر یک از اعمال می سنجد و آنرا مراعات نموده در حفظ دارایی خود می کوشد[10].
[1] – تاج العروس-ج 17 – ص 773
[2] – قاموس قرآن- ج 5 – ص 260
[3] – لسان العرب- ج 15-ص 435
[4] – تاج العروس- ج 17- ص 774
[5] – پژوهشی پیرامون مفردات قران. ص 304
[6] – یتیم در قرآن و حدیث- ص 23
[7] – یتیم در قرآن و حدیث- ص 24
[8] – ترجمه «المفردات فی غریب القرآن » – ج 2 – ص 561
[9] – قاموس قرآن – ج 4- ص 130
[10] -آیات الاحکام حقوقی- ص 56
متن کامل را می توانید دانلود کنید چون فقط تکه هایی از متن این پایان نامه در این صفحه درج شده است (به طور نمونه)
ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه
همراه با تمام ضمائم با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند
موجود است
دانلود پایان نامه درباره یتیم-- 102 ص