دانلود مقاله شش سیگما و مدیریت کیفیت جامع در بستر فلسفه تولید ناب

اختصاصی از زد فایل دانلود مقاله شش سیگما و مدیریت کیفیت جامع در بستر فلسفه تولید ناب دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

چکیده :
افزایش روز افزون رقابت در بازار جهانی ، مدیران واحدهای اقتصادی را ناگزیر به تولید محصولات با کیفیت بالا ، ارائه خدمات مناسب به مشتریان در کوتاه ترین زمان و با کمترین بهای تمام شده نموده است به عبارتی دستیابی به این سه هدف یا همان مثلث بقاء سازمان، لازمة ماندگاری در بازار رقابت جهانی است. استفاده از روش‌های نوین مدیریت از قبیل شش سیگما و مدیریت کیفیت جامع در بستر تفکر ناب در یک سازمان فراهم کنندة شرایط تولید محصولاتی در راستای دستیابی به مثلث بقاء سازمان است. در مقالة حاضر ابتدا به معرفی فلسفه تولید ناب و تکنیک های شش سیگما و مدیریت کیفیت جامع پرداخته شده و در ادامه ارتباط مفهومی، ساختاری و عملی بین آنها بیان شده و در نهایت به نتیجه‌گیری اجمالی در خصوص پیامدهای بکار گیری توأمان این روش ها اشاره شده است.

لغات کلیدی : فلسفه تولید ناب، شش سیگما، مدیریت کیفیت جامع

مقدمه :
در قرن بیستم میلادی جهان شاهد دو انقلاب عظیم در صحنه تولید محصولات بوده است . اولین انقلاب را پس از جنگ جهانی اول هنری فورد و آلفرد اسلون پی ریزی کردند که منجر به ظهور تولید انبوه و پایان عصر تولید صنعتی شد و انقلاب پایانی این قرن توسط تاییچی اونو در شرکت خودروسازی تویوتا صورت گرفت که با محوریت حذف اتلاف ها ، اتمام عصر تولید انبوه و رویش فلسفه تولید ناب را در پی داشت . فلسفه تولید ناب بر پایه حذف هرگونه اتلاف منابع و ایجاد خلاقیت برای سازمان بنا شده است. فلسفه تولید ناب نگرشی برای افزایش بهره‌وری ، ارزش آفرینی پیوسته و کاهش اتلاف منابع است و به بیان دیگر عبارتست از حداکثر کردن کارایی عملکرد ، حداکثر کردن ارزش محصول یا خدمت نهایی و کاهش اتلاف منابع. فلسفه تولید ناب با حداقل منابع و تجهیزات در زمان به حداکثر کردن نتایج می‌اندیشد. به طور خلاصه تولید ناب به معنی کنترل منابعی است که نیاز مشتری می‌باشند که این کنترل همراه با کاهش ضایعات است(صفار، 1387). اصول بنیادی ارزش آفرین در فلسفه تولید ناب به هدف ایجاد تناسب برای تولید و توزیع مناسب طراحی شده است.
این اصول پنج گانه به صورت دانشی کلی عبارتند از (اندرسون و همکاران ، 2006):
 درک ارزش از دید مشتری : یعنی درک موضوعاتی که برای مشتری ارزش دارند.
 تحلیل جریان ارزش : به جهت ارزیابی جریانها و تغییر یا حذف جریان های فاقد ارزش افزوده.
 جریان : تمرکز بر ساماندهی جریان مستمرفروش از طریق برنامه ریزی در زنجیره تولید یا تأمین کالا.
 کشش : مدیریت زنجیره تأمین و تقاضای کالاهای تولیدی .
 پیگیری کمال : حذف عناصر بدون ارزش افزوده از طریق بهبود مستمر.
واژة ناب و اصول ناب اولین بار توسط ومک و جونز پس از سالها تجزیه و تحلیل موفقیت‌های شرکت‌های ژاپنی در کتابی با عنوان تفکر ناب در سال 1989 بیان شد. در نگرش ناب ، مدیران ارشد کارخانه با یک دید سیستمی با مسائل برخورد می‌کنند به طوری که در تلاش اند تا یک رابطه دو سویه در تمام زمینه ها بر قرار کنند.

شش سیگما :
شرکت موتورولا اولین شرکتی بود که در دهة 1990 شش سیگما را اجرا نمود. این شرکت برندة جایزة ملی کیفیت شد . یکی از نوآوریهای موتورولا اجرای موفقیت آمیز برنامة شش سیگما بود. ماهیت شش سیگما توانایی بررسی شکاف بین تولید و نیاز مشتری است. در اصل شش سیگما آرمان و هدفی است که سازمان را در جهت این نگرش سوق می‌دهد که انجام کار بی‌عیب و نقص را به شکل فرهنگ کاری خود درآورد (شاهین و احمدی، 1387).
شش سیگما به عنوان یک فرآیند به شرکت‌ها القاء می کند که خط عملیاتی خود را طراحی و کنترل نمایند و به صورت روزمره راه کارهایی را برای حداقل کردن ضایعات و افزایش رضایت مندی مشتری ارائه نمایند. هدف اصلی، کاهش انحرافات تولید محصولات و خدمات جهت افزایش رضایت مندی مشتری است. اهداف برنامة شش سیگما عبارتند از : بهبود رضایت مشتری، کاهش زمان سیکل تولید، کاهش ضایعات. بهبود در هر یک از این اهداف باعث صرفه‌جویی قابل ملاحظه‌ای در هزینه و همچنین حفظ مشتریان ، تسخیر بازارهای جدید ، خوشنامی به علت تولید محصولات و خدمات مناسب می‌شود. پیام حقیقی شش سیگما چیزی فراتر از آمار است . اساساً سه گروه از شش سیگما منتفع می شوند(شاهین و احمدی، 1387) :
1. مشتری : که خدمات با ثبات‌تر و بهینه یا محصول و پشتیبانی فنی بهتری دریافت می‌کند.
2. سازمان : که در آن صرفه جویی بسیار زیاد ( به علت سازگارتر شدن عملیات )و اثر بخشی بیشتر( که منتج به کسب سهم بیشتر از بازار و رضایت سهامداران می‌شود) اتفاق می افتد .
3. کارمندان: که در مواجه با عملیات کار آمدتر شده و رضایت بیشتری از کار خود پیدا می‌کنند.
نهایتاً شش سیگما نه تنها فرآیند را بهبود می‌بخشد بلکه اثربخشی تفکر و روش های آماری را در سازمان افزایش می‌دهد. از این رو دو روش بهبود در شش سیگما وجود دارد یکی برای فرآیند موجود و دیگری برای فرآیند جدید. روش نخست برای بهبود فرآیند موجود به پنج قسمت به شرح زیر تقسیم می‌شود (اندرسون و همکاران، 2006) :
1. تعریف : معین کردن اینکه فرآیند نیازمند بهبود است یا محصول.
2. اندازه‌گیری : شناسایی عناصر کلیدی که تأثیر بیشتری بر فرآیند دارند و چگونگی اندازه‌گیری آنها.
3. تجزیه و تحلیل : تحلیل عناصری که نیاز به بهبود دارند .
4. بهبود : طراحی و اجرای راه حل های مؤثر و تحلیل هزینه منفعت برای معرفی بهترین راه حل.
5. کنترل : بازبینی فرآیند که به صورت موفق اجرا شود و از اجرای آن در تمام اوقات مطمئن شویم.
مدیریت کیفیت جامع :
کیفیت مسئله بسیار مهمی است که برای سالیان متمادی در اکثر کشورهای جهان مطرح بوده که تمرکز اولیه آن برکنترل کیفیت و سپس بر روی تضمین کیفیت است. از مدیریت کیفیت جامع تعاریف متفاوتی ارائه شده که به رغم ناهمگونی، از نظر اهداف بلند مدت و روش‌های دستیابی به آن اتفاق نظر وجود دارد . مدیریت کیفیت جامع نه تنها بر کنترل کیفیت در تمام مراحل تولید تأکید دارد، بلکه کیفیت در مراحل ساخت قطعات و نیاز مشتری پس از فرآیند فروش را نیز مدنظر قرار می‌دهد.
هدف اصلی مدیریت کیفیت جامع آن است که هزینه‌های قصور داخلی را از راه حرکت به سمت هدف کاهش ضایعات تا سطح صفر، کلاً حذف نماید. این هزینه‌ها در بعضی از شرکت‌ها به قدری زیاد است که با صرفه جویی آن می‌توان کل هزینه‌های استقرار مدیریت کیفیت جامع را جبران کرد . فلسفه وجودی مدیریت کیفیت جامع، پاسخ گویی به فرهنگ سازمانی و استفاده از کیفیت به عنوان متغیر راهبردی و کلیدی فعالیت‌های اقتصادی است. یکی از ابعاد و شاید بهترین بعد مدیریت کیفیت جامع عبارت است از تطابق با نیازهای مشتری تا جایی که معتقد باشد کالایی که نیازهای او را تأمین می کند، کالایی با کیفیت است(ناصر آبادی، 1389). نهایتاً می‌توان کاستن از هزینه و زمان و تصمیم‌گیری صحیح در راستای دستیابی به اهداف رقابتی را بیانگر چرایی انجام مدیریت کیفیت جامع دانست. کنترل کیفیت جامع شامل فعالیت‌های سازمان داده شدة کایزن است که با مشارکت کلیه کارکنان شرکت و در سطحی فراگیر و گسترده در پی ایجاد بهبود مستمردرعملکرد شرکت در تمامی بخش‌ها و قسمت های مختلف است. مدیریت کیفیت جامع جنبشی است که بر بهسازی عملکرد مدیریت تمرکز یافته و شامل مولفه های زیر است:

 تضمین کیفیت
 کاهش هزینه‌ها
 حفظ سهم بازار
 رعایت دقیق برنامة زمانی تحویل کالا
 ساخت تولیدات جدید
 افزایش بهره‌وری
 مدیریت عرضه کالا و محصولات
 افزایش ایمنی

ارتباط مفهومی، ساختاری و عملی بین شش سیگما، مدیریت کیفیت جامع و فلسفه تولید ناب :
به طور کلی وجوه تشابه و تفاوت شش سیگما، مدیریت کیفیت جامع و فلسفه تولید ناب مربوط است به مباحثی ازقبیل خاستگاه و تئوری، دیدگاه فرآیندسازی و شیوه عمل، روش شناسی، ابزارها، اثرات و نهایتاً انتقاداتی که به این مفاهیم وارد شده است (خلاصه مقایسه شش سیگما، مدیریت کیفیت جامع و فلسفه تولید ناب بر اساس این مفاهیم در نمایه شماره 1 نمایش داده شده است).

 خاستگاه و تئوری : با وجود اینکه روش های مدیریت کیفیت جامع، شش سیگما و همچنین فلسفه تولید ناب منشأ مشابهی دارند که ناشی از تحول مباحث کیفیت در کشور ژاپن بوده، سیر تحول و هدف اصلی آنها متفاوت است. مدیریت کیفیت جامع تفکر رایج در آغاز 1990 میان کسانی بوده است که در پی توصیف چگونگی عملکرد بهینه سازمان‌ها بوده اند به طوری که عملکرد آنان موجب افزایش رضایت مشتریان گردد. دستیابی به موفقیت از طریق شش سیگما در شرکت موتورولا و در شرکت تویوتا از طریق فلسفه تولید ناب دلیل اصلی بسط این نظریه‌ها به سازمان‌ها و شرکت های دیگر بوده است، در صورتی که هیچ سازمانی در دنیا منشأ مدیریت کیفیت جامع نبوده و این بحث مطرح شده که چه کسی اولین بار آن را عنوان کرده است. تفاوت اصلی بین شش سیگما و فلسفه تولید ناب این است که شش سیگما بر رخ ندادن هرگونه نقصی در سازمان تمرکز دارد در حالی که فلسفه تولید ناب انتخاب شیوه بهینه در زمانی است که شخص می‌خواهد روند پردازش مواد خام در فرآیند تولید را بهبود بخشد و اتلاف‌ها را حذف نماید(جورج و همکاران ، 2003). مدیریت کیفیت جامع نیز اهداف رخ ندادن نقص‌ها و حذف اتلاف را دربر دارد ولی هدف اصلی آن افزایش تعداد مشتری داخلی (کارکنان) و سهم بازار خارجی همراه با مقداری کاهش در مصرف منابع است(هلستن وکلفسجو ،2000).
 دیدگاه فرآیندسازی و شیوه عمل : پروژه های بهبودسازی در یک برنامه شش سیگما در حیطه وسیعی ازسازمان و در سطوح مختلف پیچیده هدایت می شود که سبب کاهش بروز انحرافات گردد(مگناسن و همکاران ،2003). هنگامی که اعضاء پروژه انحرافات را در یک فرآیند کاری کاهش دهند و همچنین به اهداف واحد تجاری، افزایش سودآوری و کاهش بهای تمام شده محصولات دست یابند، پیشرفتها برای مدیران واحد ملموس و قابل رویت خواهد بود. لذا موفقیت پروژه های شش سیگما بستگی زیادی به مساعدت و یاری مدیران ارشد به عنوان تحلیل گران آثار اقتصادی ای پروژه ها دارند. این خود مزیت شش سیگما نسبت به مدیریت کیفیت جامع است که به زبان مدیران یعنی همان نمایش منافع اقتصادی ناشی از بهبودها، با آنان ارتباط برقرار می کند.
از طرف دیگر فلسفه تولید ناب روشی است که به سرعت پردازش و کارایی فرآیند یا همان جریان کار به جای افزایش ارزش مشتری تاکید دارد (جورج و همکاران، 2003). با وجود اینکه فلسفه تولید ناب و شش سیگما اساساً بر انجام بهبودها از طریق انجام کار پروژه ای تاکید دارند، مدیریت کیفیت جامع روش متفاوتی دارد و بر متعهد ساختن و درگیر نمودن تمامی کارکنان به امور کنترل و تضمین کیفیت، تاکید دارد. البته در مدیریت کیفیت جامع نیز مانند دو مفهوم دیگر تاکید زیادی بر فرآیندها می شود و هدف اصلی از این امر نیز بهبود و یکسان سازی فرآیندها است.
روش شناسی : چرخه بهبودها یکی از گسترده ترین روش های مطرح در مدیریت کیفیت جامع است(ایوانز و لیندزی ، 1996). این چرخه دارای چهار مرحله برنامه ریزی، روش، مطالعه و عمل است. در شش سیگما نیز دو روش بهبود مهم وجود دارد، یکی برای فرآیندهای موجود و دیگری برای فرآیندهای جدید. البته اصول شش گانه فلسفه تولید ناب نیز در واقع روش ناب تلقی می گردد که شامل شناسایی ارزش مشتری، جریان ارزش، تحلیل، جریان، کشش و پیگیری کمال است. وجوه تشابه بسیاری بین چرخه بهبودها در مدیریت کیفیت جامع و روش های شش سیگما وجو دارد از جمله اینکه هردو روش چرخه ای بوده و شامل عبارات مشابهی است. البته اصول ناب بر خلاف این دو، ماهیتاً چرخه ای نیستند و بر چگونگی ایجاد بهبودها تاکید ندارند.
 ابزارها : دمینگ معتقد است که 96 درصد مشکلات ناشی از سیستم ها بوده و تنها 4 درصد آنها توسط کارکنان قابل کنترل است و هدف اکثر فعالیت های بهبود نیز کسب اطلاعات در خصوص این است که در کدام بخش ها سیستم ها دچار اختلال و اشتباه شده اند. لذا در شش سیگما و مدیریت کیفیت جامع ابزارهای گوناگونی جهت اطلاع از نقاط ضعف سیستم ها بکارگرفته می شود که عموماً ماهیت تحلیلی آماری دارند و سطوح مختلف ابزارها از بسیار ساده تا ابزارهای پیچیده مورد استفاده قرار می گیرند. در برنامه های شش سیگما تاکید بسیاری بر بخش های آماری در مدیریت کیفیت می شود و همچنین در مدیریت کیفیت جامع نیز عموماً از داده ها و ابزارهای آماری استفاده می شود، با وجود این در فلسفه تولید ناب ابزارهای مورد استفاده جهت حذف اتلاف ها ماهیتاً تحلیلی بوده و کمتر جنبه آماری دارد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  18  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید