فصل اول
گزیدة نکات مفهوم حرکت در یک بعد و دو بعد :
اگر جسمی بر روی محور X ها ( در راستای مستقیم ) حرکت کند مکان جسم با بردار مشخص می شود . که برداریکه ( به طول واحد )
هنگامی که جسم حرکت می کند بردار مکان تغییر می کند برای مشخص کردن بردار مکان جسم در هر لحظه ای t کافی است که x تابعی از زمان ( t ) باشد . یعنی
مثال :
رابطه را معادله حرکت جسم می نامیم .
حرکت جسم را می توان با استفاده از نمودار مکان ـ زمان نمایش داد .
مثال : معادله حرکت جسمی در یک بعد به صورت داده شده است نمودار مکان ـ زمان آن را رسم کنید .
حل : از طریق نقطه یا بی رسم میکنیم با توجه به این معادله سهمی است
نکته : برای رسم منحنی
توجه می کنیم به Q اگر 0 Q باشد نقض منحنی به سمت ی مثبت اگر 0 a باشد نقض منحنی به سمت ی منفی است .
گزیده نکات مفهوم سرعت متوسط و لحظه ای :
1- تعیین سرعت متوسط :
بردار جابجایی
: در حرکت یک بعدی به شرط ثابت بودن شتاب
2- سرعت لحظه ای
3- اگر از معاد له حرکت مشتق بگیریم معاد له سرعت به دست می آید .
4- در نمودار x – t ، شیب خط در حرکت یکنواخت یاشیب خط مماس در حرکت شتاب دار در هر لحظه معرف سرعت است .
5- در نمودار شیب خط در حرکت با شتاب ثابت و یا شیب خط مماس در حرکت با شتاب متغیر در هر لحظه معرف شتاب است .
6- در نمودار سطح محصور بین نمودار و محور زمان معرف جا به جایی است .
7- در نمودار سطح محصور بین نمودار و محور زمان معرف تغییرات سرعت است .
8- علامت و جهت سرعت همواره هم علامت و هم جهت حرکت است .
9- فرمول کلی ( حرکت با شتاب ثابت )
یا
مستقل اززمان
مستقل از شتاب
مثال : متحرکی با سرعت اولیه 4 و با شتاب 2 در یک مسیر مستقیم m 12 جابجا می شود . سرعت متوسط متحرک در این جابجایی چند متر بر ثانیه است ؟
مثال : نمودار مکان - زمان متحرکی به شکل زیر است نسبت سرعت متوسط در 5 ثانیه دوم به 5 ثانیه اول چقدر است ؟ در 5 ثانیه دوم
در 5 ثانیه اول
گزیده نکات حرکت یکنواخت روی خط راست :
1- جابجایی یا تغییر مکان حرکت :
2- حرکت صوت و نور از نوع حرکت یکنواخت است .
3- = فاصله متحرک در شروع حرکت از مبدأ مکان .
4- در نمودار x-t ، شیب معرف سرعت است .
5- در نمودار ، شیب معرف شتاب است .
6- فرمول حرکت یکنواخت :
یا
مثال : اگر معادله حرکت جسمی در دستگاه ( SI ) به صورت 24-t 12 =x باشد ، تغییر مکان متحرک در 2 ثانیه اول حرکت چند متر است ؟
حل : ابتدا مکان متحرک را در 0= t و 2 = t بدست می آوریم .
اگر حرکت با شتاب ثابت باشد مسافت طی شده در ثانیه ی t ام . از رابطه زیر بدست می آید .
مثال : اتومبیلی از حالت سکون با شتاب ثابت شروع به حرکت می کند اگر مسافت طی شده در ثانیه اول 5/2 متر باشد ، مسافت طی شده در ثانیه دوم چند متر است ؟
حل :
گزیده نکات حل مسائل به کمک نمودار ؟
در نمودار x-t 1- مکان جسم یعنی فاصله جسم تا مبدأ مکان در هر لحظه مشخص است .
2- شیب خط مماس در هر لحظه معرف سرعت در آن لحظه است . y
1-سرعت جسم در هر لحظه مشخص است
در نمودار 2- شیب خط مماس در هر لحظه معرف شتاب در آن لحظه است .
3- سطح محصور بین نمودار و محور طول معرف جابجایی است .
نکته : اگر کمیتی را از روی شیب خط یا شیب خط مماس بدست آوریم در صورتی که علامت آن کمیت را لازم باشد که یقین کنیم مطابق شکل عمل می کنیم .
نکته : در صورتی که در نمودار x-t یا علامت سرعت در لحظه تغییر کرده باشد به معنای آن است که در آن لحظه که جسم متوقف شده ، جهت حرکت آن تغییر کرده است .
مثال : نمودار سرعت – زمان متحرکی بر مسیر مستقیم ، به شکل زیر است تغییر مکان متحرک بین دو لحظه s 5 = t وs12 = t چند متر است ؟
حل : ابتدا با استفاده از شیب خط ، را بدست می آوریم .
سطح زیر نمودار معرف جابجایی است چون متحرک در ثانیه دهم حرکت تغییر جهت داده مساحت منفی است .
گزیده نکات حرکت با شتاب ثابت :
نکته : در سقوط آزاد تمامی نکات حرکت با شتاب ثابت در راستای ſ xs تکرار میشود فقط
y = و x =y می شود .
گزیده نکات حرکت در دو بعد :
در این حالت متحرک در صفحه ی x o y حرکت می کند بنابر این بردار مکان آن
است .
در واقع حرکت در صفحه ترکیب دو حرکت یک بعدی در امتداد ſ x و ſ y است که با داشتن معادله ſ ی مربوط به آن ، مکان جسم در تمام لحظه ſ معلوم و در نتیجه مسیر حرکت جسم مشخص می شود.
برای پیدا کردن معادله مسیر حرکت باید t را بین دو رابطه زیر حذف کرد و از طریق نقطه یابی آن را رسم کرد . y = g ( t ) و x = f ( t )
جابجایی
سرعت متوسط
کمیتی برداری است که هم جهت است .
سرعت لحظه ای مشتق بردار مکان جسم ، نسبت به زمان است .
که سرعت لحظه ای در هر لحظه از زمان بر معادله مسیر مماس است .
بزرگی سرعت لحظه ای
مثال : اتومبیلی در یک صفحه ی افقی ( x o y ) حرکت می کند ، معادله ſ ی حرکت آن در SI بصورت
t 4 =y و 5 – t 6 = x است یا بزرگی سرعت اتومبیل را در لحظه ی
s1=t بدست آورید .
حل :
در حرکت دو بعدی نیز شتاب از تغییر سرعت بدست می آید . یعنی
شتاب متوسط بین دو لحظه
شتاب لحظه ای :
بزرگی شتاب
مثال : معادله ی حرکت جسمی با دو رابطه زیر در S I داده شده است
t 6 = x و 1 - t 2 = y
الف ) معادله سرعت آنرا بنویسید و بزرگی سرعت را در s1=t محاسبه کنید .
حل : الف)
ب ) بردار سرعت متوسط جسم را بین لحظه ſ ی s1= t و s2=t بر حسب بردار ſ ی یکه بنویسید
حل ب)
ج ) شتاب متحرک را در لحظه ی s1= t بر حسب بردار ſ ی یکه بنویسید
مثال : اگر j10 + j 5 = r وj 50 + j 35 = r به ترتیب بردا ſ ی مکان متحرک M در دو لحظه s1= t و s5=t باشد سرعت متوسط متحرک بین دو لحظه چند است ؟
حل :
مثالهایی از فصل اول :
1- نمودار مکان ـ زمان متحرکی که از حال سکون با شتاب ثابت به حرکت در می آید به شکل زیر است ، سرعت این متحرک در لحظه ی s5=t چند متر بر ثانیه است ؟
حل :
چون از حال سکون به راه افتاده پس ( سرعت اولیه ) صفر است و با توجه به ثابت بودن شتاب
مثال : ترنی نصف مسیر خود را با سرعت 60 کیلومتر در ساعت و نصف دیگر را با سرعت 100 کیلو متر در ساعت طی کرده است . سرعت متوسط حرکت این ترن بر حسب کیلو متر در ساعت برابر چند کیلومتر در ساعت است ؟
حل : کل مسیر را x می گیریم
مدت زمانی که در هر نصفه طی کرده است محاسبه می کنیم .
در هر مرحله حرکت یکنواخت
مدت زمان کل جابجایی برابر مجموع دو زمان فوق است .
مدت زمان کل جابجایی
مثال 3- متحرکی در صفحه ی x o y در حال حرکت است اگر معادلات حرکت آن در s I به صورت
و باشد مطلوبست
الف ) سرعت متوسط متحرک بین دو لحظه s1= t و s3= t
ب ) سرعت متحرک در لحظه ی s2 = t
ج ) شتاب متوسط متحرک بین دو لحظه s1= t و s3= t
د ) شتاب آن در لحظه s2 = t ؟
و ) مهادله مسیر حرکت را بنویسید ؟
حل : الف )
ب )
ج )
فصل دوم
قانون اول یا قانون ماند :
طبق قانون اول تا زمانی که عامل خارجی روی جسمی اثر نکند اگر ساکن است می خواهد به سکون خود و اگر در حال حرکت است می خواهد به حرکت مستقیم الخط یکنواخت خود ادامه دهد . به عبارتی هر جسمی در برابر تغییر وضعیت از خود مقاومت نشان میدهد مقاومت یک جسم در برابر تغییر وضعیت را اینرسی می گویند و مقدار اینرسی و جرم با هم برابر است و در فیزیک نیوتنی اینرسی و جرم مقداریست ثابت .
قانون دوم :
رابطه قانون دوم به شکل F=m بیان می شود
نکات مهم در قانون دوم
1- بردار ſ ی F و همیشه هم راستا هستند و چون m مثبت است F با هم جهت نیز هست .
2- اگر چند نیرو بر جسم اعمال شود ابتدا برآیند نیرو ſ را بدست آورده و سپس برآیند را با m برابر قرار میدهیم .
3- اگر در اثر اعمال نیروی F سرعت از به تغییر کند نیروی F با و الزاماً هم راستا نمی باشند بلکه با هم راستاست .
قانون سوم :
طبق قانون سوم هر نیرویی عکس العملی دارد که درست مساوی و در خلاف جهت نیروی عمل می باشد . دقت شود که نیرو ſ ی عمل و عکس العمل همیشه بر دو جسم اعمال می شوند و بنابر این نمی توان بین این دو نیرو برآیند گیری کرد .
مثال : نیروی 10 نیوتنی به جسمی شتاب و نیروی (N ) 14 برآن شتاب ( 2+ ) می دهد ، چند متر بر مجذور ثانیه است ؟
حل :
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 26 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله فیزیک 1 پیش دانشگاهی ( تجربی )