شرکت Borland پس از معرّفی موفّق نسخه Borland Pascal و تکمیل آن با عرضه نسخه
هفتم این زبان برنامهنویسی، در حدود سال 1374 ش. شروع به کار بر روی یک ابزار طرّاحی
سریع برنامههای کاربردی به نام دلفی نمود. بعد از آنکه تعیین شد معماری مدل اشیا بهترین
روش اجرای این طرح است، لازم بود که یک زبان برنامهنویسی که به مثابه قلب نظام است،
مشخّص گردد.
در آن زمان Borland به عنوان شرکت تولیدکننده بهترین ابزارهای Pascal شناخته میشد و
شاید میشد آن را کم و بیش مالِک زبان برنامهنویسی Pascal دانست. در نهایت، شرکت
Borland تصمیم گرفت که محصول جدید را بر اساس زبان برنامهنویسی Pascal تولید کند.
بعد از تطبیق کامل Pascal با مدل اشیا، این شرکت توانست محیط طرّاحی سریع برنامههای
کاربردی را اجرا کند؛ البته شاید بتوان گفت که کاری که Borland در تغییر زبان Pascal کرد،
توأم با خطر بود؛ زیرا این زبان مشتریهایی داشت که بسیار به آن وفادار بودند و ممکن بود
برخورد خوبی با تغییرات انجامشده از خود نشان ندهند و در نتیجه ممکن بود این شرکت جایگاه
ممتاز خود را در بازار Pascal از دست بدهد.
در نهایت اوّلین نسخه دلفی در حدود سال 1374 ش. به بازار ارائه شد و به عنوان فرزند خَلف
Pascal ـ که خود نیز به علّت پیشینه روشن، سادگی، و بالابودن امکانات، توجّه برنامهنویسان
زیادی را به خود جلب کرده بود ـ چهرهای برتر از خود نشان داد و برنامهنویسان زیادی را به
5
سوی خود جلب کرد و به محصولی پرفروش و ابزاری بسیار بحثبرانگیز تبدیل شد.
در قلب دلفی ،یک کامپایلر (همگردان) پاسکال است . دلفی 7 مرحله دیگری از تکامل همان
کامپایلر پاسکالی است که شرکت بورلند از هنگامی که (17 سال پیش) Anders Hejlberg ،
اولین کامپایلر توربو پاسکال را نوشت مشغول توسعه آن بوده است . طی سالها ، برنامه نویسان
پاسکال از پایایی و موزون بودن و نیز سرعت کامپایل که توربو پاسکال ارائه می دهد ، لذت برده
اند . دلفی 7 نیز از این صفات مستثنی نیست ، کامپایلر آن ترکیبی از یک دهه تجربه کامپایلر و
پیشرفته ترین کامپایلر بهینه ساز 32 بیتی است . با وجود رشد قابل توجه قابلیت های کامپایلر در
طی چندین سال ، سرعت کامپایل به طرز جالب توجهی تنها اندکی کم شده است . علاوه بر این ،
پایداری کامپایلر دلفی می رود تا معیار و نمونه ای برای سایرین باشد .
حال وقت بررسی هر یک از نگارشهای قبلی دلفی می باشد که در اینجا قابلیت های هر نگارش را
به طور مختصر مرور می کنیم :
دلفی 1 :
در اولین روزهای DOS ، برنامه نویسان یک انتخاب بین BASIC (آهسته ولی بهره ور) و
زبان اسمبلی (کارا ولی پیچیده) پیش رو داشتند . توربو پاسکال که سادگی یک زبان ساخت یافته و
کارایی یک کامپایلر واقعی را ارائه می کرد ، این فاصله را پر نمود . برنامه نویسان ویندوز1/3
نیز با انتخاب مشابهی، یعنی انتخابی بین یک زبان قدرتمند و سخت (بد قلق) مانند C++ و یک
زبان با کاربری آسان ولی محدود مانند ویژوال بیسیک روبرو بودند . دلفی 1 با ارائه یک
رویکرد اساسا متفاوت به توسعه ویندوز پاسخ داد : تولید توسعه ویژوالی (بصری) ، برنامه های
6
اجرایی همگردانی شده ، DLL ها ، پایگاههای داده ها که همگی با هم یک محیط ویژوالی بدون
محدودیت را تشکیل می دهند . دلفی 1 اولین ابزار توسعه ویندوز بود که یک محیط توسعه
ویژوالی (بصری) ، یک کامپایلر بهینه ساز کد اصلی و یک موتور دسترسی به پایگاه داده های
مقیاس پذیر را تلفیق کرد . دلفی1 اصطلاح توسعه سریع برنامه کاربردی (RAD) را تعریف کرد
ترکیب کامپایلر ، ابزار RAD و دسترسی سریع به پایگاه داده ها ، بسیاری از برنامه نویسان
VB را به طرف خود جلب کرد و دلفی در بسیاری از تبدیلها موفق شد . همچنین بسیاری از
توسعه گران Turbo Pascal با گذار به این ابزار یکنواخت و جدید ، دوره جدیدی را آغاز کردند
. Object Pascal (پاسکال موضوعی) آن زبانی نبود که ما بتوانیم در دانشگاه از آن استفاده کنیم
و به راحتی برنامه نویسی نماییم . بسیاری دیگر از برنامه نویسان برای بهره بردن از از الگوهای
طراحی قدرتمند ارائه شده توسط زبان و ابزار دلفی به آن روی آوردند . گروه ویژوال بیسیک در
میکروسافت که تا قبل از دلفی ، رقیب مهمی برای آنها نبود ، اصلا آمادگی چنین چیزی را نداشتند
. ویژوال بیسیک 3 قدیمی ، حجیم و گنگ بود و به هیچ وجه قابل مقایسه با دلفی 1 نبود .
در سال 1995 ، شرکت بورلند شکست بزرگی را در دادخواهی شرکت لوتوس به خاطر شباهت
برنامه Quattro با برنامه 3-2-1 تحمل کرده بود . همچنین شرکت بورلند به خاطر رقابت در
بازار برنامه های کاربردی از سوی میکروسافت تحت فشار بود . بورلند با فروش کواتر تجاری
به شرکت ناول ، از بازار برنامه های کاربردی خارج شد و dBase و Paradox را برای توسعه
گران پایگاه داده ها مد نظر قرار داد. در حالی که بورلند سرگرم بازار ابزارهای توسعه گر
ویندوز بود ، میکروسافت مقدار زیادی از سهم سکوی تجاری بورلند در بازار را تصاحب کرد .
7
بورلند با متمرکز کردن دوباره مهارت اصلی خود ، در ایجاد ابزارهای توسعه گر در نظر داشت
تا با دلفی و نگارش جدیدی از Borland C++ ، ضربه ای بزند .
دلفی2 :
یک سال بعد ، دلفی 2 تمامی این قابلیت ها را تحت سیستم های عامل پیشرفته 32 بیتی ویندوز 95
و ویندوز NT ارائه داد . علاوه بر این ، دلفی 2 با ویژگیها و کارایی جدید مانند یک کامپایلر 32
بیتی که برنامه های کاربردی سریعتری را ایجاد می کند ، یک کتابخانه موضوعی پیشرفته و
توسعه داده شده ، پشتیبانی پایگاه داده های بازسازی شده ، اداره رشته بهبود یافته ، پشتیبانی از
OLE ، ارث بری فرم ویژوالی (VFI) و سازگاری با پروژه های دلفی 16 بیتی ، بهره وری را
بهبود بخشیده است . دلفی 2 معیاری شد که سایر ابزارهای RAD با آن سنجیده می شوند .
در سال 1996 ، مهمترین سکوی ویندوز از زمان ویندوز ./3 (ویندوز 32 بیتی 95) ترخیص شد
. بورلند علاقه داشت تا دلفی را به عنوان برترین ابزار تولید برنامه برای ویندوز ایجاد کند . یک
نکته تاریخی جالب دلفی اینست که قرار بود دلفی 2 ، دلفی 32 نامیده شود تا این حقیقت را که
برای ویندوز 32 بیتی طراحی شده نشان دهد ، ولی نام محصول ، قبل از انتشار به دلفی 2 تغییر
یافت تا نشان دهد که دلفی یک محصول کامل شده است .
میکروسافت کوشید تا با ویژوال بیسیک 4 ، با حریف خود مقابله کند ولی ویژوال بیسیک 4 دچار
اختلالاتی مانند کارایی ضعیف ، عدم امکان قابلیت حمل از 16 بیتی به 32 بیتی و کاستی های
طراحی کلیدی بود . با این وجود ، تعداد قابل توجهی از برنامه نویسان بودند که به هر دلیلی به
استفاده از ویژوال بیسیک ادامه دادند . بورلند همچنین علاقه داشت تا دلفی به بازار سرور (خادم)
8
/ کلاینت (مشتری) که در اختیار ابزارهایی مانند PowerBuilder بود رخنه کند ، ولی این
نگارش هنوز قدرت لازم برای کنار زدن چنین محصولاتی را نداشت .
راهکار (استراتژی) شرکت در این زمان به طور انکار ناپذیری برای تمرکز روی مشتریانشرکت
بود . تصمیم تغییر جهت به این روش ، بدون شک ناشی از کم شدن رابطه بازاری dBase و
Paradox بود و کاهش تدریجی درآمد بازار C++ نیز به این تصمیم گیری کمک نمود . به
منظور راهنمایی برای شروع حرکت (و جهت دستیابی به هدف فوق) ، بورلند اشتباه تأسیس
Open Environment Corporation را مرتکب شد که یک شرکت میان افزاری
(Middleware) با دو محصول عمده بود : یک میان افزار خارج از رده بر مبنای DCE که می
توان آن را CORBA نامید و یک فناوری اختصاصی برای OLE توزیع شده که توسط
DCOM ، در حال منسوخ شدن می باشد.
دلفی 3 :
در طی توسعه دلفی 1 ، گروه توسعه دلفی به ایجاد ساده ابزار و ترخیص آسان مشغول شد . برای
دلفی 2 ، گروه توسعه مشغول انجام وظایفی نظیر انتقال به 32 بیتی (ضمن حفظ سازگاری تقریبا
کامل) و افزودن ویژگیهای پایگاه داده های جدید و سرور (خادم) / مشتری (کلاینت) مورد نیاز
توسط IT (فناوری اطلاعات) شرکتی بود . هنگام ایجاد دلفی 3 ، گروه توسعه فرصتی یافتند تا
مجموعه ابزار را برای ارائه راه حل هایی با وسعت و عمق فوق العاده جهت برخی مسائل مرتبط
با توسعه گران ویندوز گسترش دهند . خصوصا دلفی 3 کاربرد فناوری های کاملا پیچیده COM
و ActiveX ، توسعه برنامه کاربردی وب جهانی ، برنامه های کاربردی "thin client"
9
(مشتری کم کار) و معماری های پایگاه داده های چند ردیفی (multitier) را آسان نمود . ابزار
Code Insight دلفی 3 ، فرآیند کد نویسی را کمی آسانتر نمود اگر چه در اغلب موارد ، تحلیل
روش نوشتن برنامه های کاربردی دلفی همان است که در دلفی 1 بود .
در سال 1997 ، رقابت ، باعث رخ دادن اتفاقات جالبی شده بود . در پایین ترین سطح ،
میکروسافت بالاخره چندین کار در ویژوال بیسیک 5 انجام داد که عبارتند از : یک کامپایلر برای
برطرف ساختن مشکلات قبلی کارایی ، پشتیبانی خوب از COM/ActiveX و برخی ویژگی
های سکوی جدید کلیدی . حال ، دلفی در بالاترین سطح به طور موفقیت آمیز محصولات شرکت
هایی مانند PowerBuilder و Forte را از دور خارج کرده است .
در طول چرخه توسعه دلفی 3 ، با تصمیم Anders Hejlsberg (معمار ارشد دلفی) در مورد
ترک بورلند و احراز سمتی در میکروسافت ، دلفی یک عضو اصلی خود را از دست داد . هرچند
که به خاطر جایگزین شدن Chuck Jazdzewski (کمک معمار با سابقه در رأس امور) ، گروه
مزبور ضرر نکرد .
دلفی :4
دلفی 4 روی توسعه آسانتر متمرکز شد . Module Explorer معرفی شد و شما را قادر به مرور
و ویرایش واحدها (Unit) توسط یک رابط گرافیکی مناسب نمود . ناوبر کد(Code navigator)
جدید و ویژگی های تکمیل کلاس ، شما را قادر ساخت تا با مقداری کار اضافی ، روی اصل
برنامه های کاربردی خود تمرکز کنید . IDE با نوار ابزار و پنجره های قابل مقر (dockable) ،
طراحی مجدد شد تا ایجاد برنامه را برای شما راحت تر سازد و برنامه اشکال زدا (debugger)
10
نیز به مقدار زیادی بهبود داده شد . دلفی 4 توانایی محصول را در زمینه سازمانی (enterprise)
با پشتیبانی چند ردیفی (multitier) برجسته با استفاده از فناوری هایی نظیر MIDAS ،
DCOM ، MTS و CORBA توسعه داد .
در سال 1998 دلفی موقعیت خود را در رقابت کاملا مستحکم کرده بود . خطوط مقدم تا اندازه ای
تثبیت شده بودند ، اگر چه دلفی به تدریج بهره خود از بازار را بالا می برد . CORBA در
صنعت مطرح بود و دلفی آن را داشت و رقبا فاقد آن بودند . البته دلفی 4 چند نکته کوچک منفی
نیز داشت : پس از این که دلفی چندین سال با ثبات ترین ابزار در بازار بود ، دلفی 4 نزد کاربران
کهنه کار به نبودن در استاندارد بسیار بالا برای ثبات و طراحی محض معروف شده بود .
انتشار دلفی 4 با تأسیس شرکت Visigenic ، با یکی از پیشروهای صنعت CORBA همراه شد
. بورلند در کوششی برای رخنه کردن در enterprise ، نام آن را به Inprise ، تغییر داد و در
موقعیتی قرار گرفت تا صنعت را با تلفیق ابزارهای خود با فناوری CORBA به افق جدیدی
هدایت کند . جهت پیروزی واقعی ، لازم بود تا CORBA به اندازه ایجاد COM یا اینترنت که
در نگارش های قبلی ابزارهای بورلند انجام شده بود ، آسان شود . تلفیق ابزار تولید CORBA
سهم کمی را در کل ایجاد نرم افزار به خود اختصاص داد اگر چه به دلایل مختلف ، این تلفیق به
اندازه ای که باید باشد نبود .
دلفی 5 :
دلفی 5 از چندین جهت پیشرفت داشت : اول این که دلفی 5 ، آنچه را که دلفی 4 با بفزودن ویژگی
های بیشتر برای آسان کردن وظایف وقت گیر شروع کرده بود ادامه داد . در نتیجه به شما امکان
11
داد تا بیشتر به آنچه می خواهید بنویسید توجه کنید (و کمتر روی چگونگی نوشتن آن تکیه داشته
باشید) . این ویژگی های سودمند جدید ، شامل توسعه بیشتر IDE و برنامه اشکال زدا ، نرم افزار
تولید گروهی TeamSource و ابزارهای تبدیل می باشد . دوم آن که دلفی 5 ویژگی های جدیدی
برای آسان ساختن توسعه اینترنتی دارد . این ویژگی های جدید اینترنتی ، شامل جادوگر Active
Server Object Wizard برای ایجاد ASP ، مؤلفه های InternetExpress برای پشتیبانی از
XML و ویژگی های جدید MDAS می باشد که سبب شده است سکوی داده های بسیار انعطاف
پذیر برای اینترنت ایجاد کند . در نهایت ، بورلند ارائه مهمترین ویژگی دلفی 5 یعنی پایداری را
شروع نمود . یک نرم افزار عظیم را نمی توان ناگهانی ارائه داد بدین منظور ، بورلند صبر کرد
تا دلفی 5 قبل از ارائه شدن ، کمی منتظر بماند .
دلفی 5 در نیمه دوم سال 1999 عرضه شد . دلفی به رخنه کردن در سازمانی (enterprise)
ادامه می داد در حالی که ویژوال بیسیک به صورت رقیبی در سطح پایین عمل می کرد هر چند
که هنوز جنگ برقرار بود . نام Inprise به دنبال Borland فقط به عنوان یک نام تجاری آورده
می شد . ادارات اجرایی با تقسیم شدن شرکت بین ابزارها و میان افزار ، ترک ناگهانی CEO
Del Yocam و استخدام CEO Dale Fuller مدیر Internet-savvy که دوباره شرکت را
روی تولید کنندگان نرم افزار متمرکز کرد ، مدتی آشفته بودند
دلفی 6و7 :
به طور واضح ، تم (شاهدک) اصلی دلفی 7 ، سازگاری با ابزار توسعه برنامه Kylix بورلند
برای لینوکس است . بدین منظور بورلند Component Library (کتابخانه مؤلفه) جدیدی برای
12
Cross-Platform (سکوی تقابلی) (CLX) ایجاد کرد که شامل VisualCLX برای توسعه
ویژوالی (بصری) ، مؤلفه های دسترسی به داده های کلاینت (مشتری) ، DataCLX و مؤلفه
های NetCLX Internet می باشند . برنامه های کاربردی که تنها با کتابخانه CLX و عناصر
قابل حمل RTL نوشته شده اند به راحتی بین سیستم های ویندوز و لینوکس قابل حمل هستند .
مجموعه مؤلفه ها و درایور (گرداننده) های جدید dbExpress ، یکی از بزرگترین قدم ها در
کوشش برای ایجاد سازگاری با لینوکس است چرا که بالاخره جانشین واقعی را برای BDE که
در سالهای اخیر واقعا قدیمی شده بود ، ارائه کرد .
تم بعدی دلفی 7 ، همراه بودن همه موارد XML است . این شامل XML برای برنامه های
کاربردی پایگاه داده ها ، برنامه های مبتنی بر وب و سرویس های وب مبتنی بر Soap می باشد .
توسعه گران دلفی ابزارهایی دارند که برای دربر داشتن کامل روند گسترده صنعتی به سوی
XML ، مورد نیاز می باشد . این ابزارها مزایای بسیاری را از لحاظ برنامه های کاربردی که
در برابر محدودیت های سنتی ابزارهای مختلف توسعه ، سکو (platform) ها و پایگاه داده ها و
در عوض اینترنت عمل می نمایند ارائه می کنند.
البته علاوه بر تمام این بهبود ها و افزوده ها ، دلفی 7 بهبودهایی را انجام داد که در نگارش های
مختلف دلفی در موضوعاتی مانند VCL ، IDE ، اشکال زداها ، زبان پاسکال موضوعی و
RTL انتظار داشتید.
13
پیشگفتاری برای دلفی
مقام برنامه نویسی رایانه ای :
در میان تمام علوم نرمافزاری رایانه که از دیرباز تا کنون به صورت روزافزون وجود داشته و
دارند، بالاترین مقام از آنِ برنامهنویسی است که تازگی به برنامهسازی تبدیل شده است؛ به
گونهای که اگر برنامهنویسی در حدّ متوسّط یا حرفهای را در یک کفه ترازو و تعداد زیادی
تکنسین رشتههای دیگر علوم رایانهای را در کفه دیگر آن قرار دهیم، کفه مربوط به برنامهنویس
از نظر علمی و جایگاه آن در علوم رایانهای سنگینی خواهد کرد.
زبان برنامه نویسی :
محیطی که برنامهنویسی و به عبارت بهتر، برنامهسازی در آن صورت میگیرد، زبان برنامه
نویسی نام دارد.
انواع زبانهای برنامهنویسی از نظر سطح :
◊ سطح پایین:
نوعی از زبانهای برنامهنویسی هستند که باید در آنها برنامه خود را با استفاده از زبان ماشین
ایجاد کرد. نمونه اصلی این نوع زبانهای برنامهنویسی، زبان برنامه نویسی Assembly
می باشد.
◊ سطح بالا:
در این دسته از زبانهای برنامهنویسی، نیازی به استفاده از زبان ماشین برای ایجاد برنامهها
14
نمیباشد و در آنها کدهایی شبیه گفتار محاورهای روزمره انگلیسی نگاشته میشود تا برنامه ایجاد
گردد. تعداد این نوع زبانهای برنامهنویسی زیاد است و استفاده از این نوع زبانهای برنامهنویسی
بجز در موارد استثنایی بهتر میباشد. نمونههای اصلی این نوع زبان برنامهنویسی عبارتند از:
Microsoft Visual Basic(VB), Microsoft , Visual C، و Delphi.
البته فرمانی در دلفی وجود دارد که با استفاده از آن میتوان به زبان ماشین هم برنامه نوشت.
انواع زبانهای برنامهنویسی از نظر عملکرد :
زبانهای برنامهنویسی که ابزارهای ویژهای را برای توسعه سریع برنامههای کاربردی فراهم
کردهاند؛ امّا محدود به ساختار داخلی خود میباشند؛ مانند زبانهای برنامهنویسی Paradox، VB
، PowerBuilder، FoxPro، Visual FoxPro، Opal، Smalltalk, PE2 و DOS Batch
Files.
زبانهای برنامهنویسی که به برنامهنویس اجازه میدهند به هر چیزی روی رایانه دسترسی
داشته باشد؛ امّا مزایای این نوع زبانهای برنامهنویسی به جای آن که یک راه حل مفید ارائه
دهند، بیشتر مشکلساز هستند؛ چرا که در بعضی مواقع ابزارهای آنها به قدری پیچیده میشوند
که باید به جای پرداختن به مشکل خود، مسألههای مربوط به ابزارهای آنها را حل کرد؛ مانند
زبانهای برنامهنویسی C++، Turbo Pascal و Assembly؛
زبانهای برنامهنویسی که حاوی مزایایی هر دو نوع بالا و عاری از عیبهای آنها میباشند:
نمونه اصلی این نوع زبانهای برنامهنویسی، زبان برنامهنویسی Delphi است.
15
جایگاه گسترش دلفی در میان زبانهای برنامهنویسی :
در بازه زمانی سالهای 1374 تا 1380 ش. شاهد دگرگونیهای ژرفی در علوم انفورماتیک
بودیم. گذشته از گسترش فزاینده شبکههای رایانهای و تولّد سیستمعامل Windows، نسل جدیدی
از زبانهای برنامهنویسی پا به عرصه وجود گذاشتند که با همراهداشتن میراث زبانهای نسل پیش
از خود و با تکیه بر الگوهای جدید، ضمن آسانکردن فرآیندهای برنامهنویسی، در بالابردن سطح
کیفی برنامههای تولیدشده نیز مؤثّر واقع شدند، تا آنجا که امروزه وجود رقابت شدید بین
شرکتهای بزرگ برنامهسازی برای تهیّه ابزارهای برنامهسازی عاملی شده تا تنوّع و کیفیّت این
محصولات همهروزه افزایش یابد.
زبانهای برنامهنویسی مانند VB، VC و Delphi هر روزه تغییرات جدیدی را به خود میبینند
و سیر تکاملی آنها به سوی افزایش ابزارهای نهفته و پشتیبانی بهتر و کاملتر از مفهومهای
مختلف در برنامهنویسی شیءگرا سوق یافته است.
زبان برنامهنویسی VC و بستههای مشابه آن بیشتر از هر چیز به سابقه دیرینه خود برای ساخت
بستههای سیستمی (مانند فایلهای DLL، ابزارهای کنترل برنامه مانند VBX و کار با واسطهها)
تکیه کردهاند و زبان برنامهنویسی VB همچون نیاکان خود بیشتر از هر چیز سعی داشته سادگی
را با افزایش قابلیّتها و تواناییهای بیشتر حفظ کند.
در حالی که هر یک از این زبانهای برنامهنویسی به سمت خاصّ خودشان میل بیشتری یافتهاند،
دلفی تمام تواناییها را یکجا فراهم کرده است، به گونهای که دلفی منبع بزرگی از تواناییها و
ابزارهای برنامهنویسی تحت Windows است که تمام نقطهضعفهای موجود در زبانهای
16
برنامهنویسی دیگر تحت Windows را پوشانیده است، به طوری که هر برنامهای که بخواهید با
دلفی قابل انجام است؛ چرا که دلفی با خود دلفی ساخته شده است.
اصول این زبان را میتوانید در چند ساعت فرا بگیرید. چند هفته، برای آموزش کلّیّات این زبان
کافی است و زمان سه ماه برای فراگرفتن بیشتر مهارتها برای ایجاد برنامههای کاربردی کفایت
میکند. متخصّص و متبحّرشدن در این زبان مانند زبانهای دیگر به تجربه زیاد و صرف چند
سال وقت نیاز دارد.
همچنین از آنجا که دلفی گونهای محیط برنامهسازی دیداری بر اساس زبان برنامهنویسی Pascal
است؛ لذا انتخاب نام Visual Pascal برای آن دور و بیجا نخواهد بود.
17
ویژگیهای زبان برنامهسازی دلفی
محیط توسعه مجتمع بسیار قوی و انعطافپذیر :
در زبانهای برنامهنویسی دیداری (همچون دلفی)، محیط کار و سادگی استفاده از آن، نقش مهم(و
حتّی مهمتر از برنامه مترجم) را در طرّاحی برنامهها بر عهده دارد که سازندگان دلفی به این نکته
توجّه داشتند، به طوری که یک مجتمع کامل برای ساخت برنامهها در دلفی وجود دارد که هر
چیزی که لازم دارید، در این محیط موجود است.
بهرهمندی کامل از شیوه شیءگرایی:
ساختار زبان برنامهسازی دلفی بر اصل استفاده از پاسکال شیءگرا بنا گردیده است که زبانی
کامل، قدرتمند و یکسره شیگراست. هسته اصلی روشهای برنامهنویسی شیءگرا در دلفی نهفته
است و همینک دلفی به صورت واقعی از قابلیّتهای مختلف زبانهای شیءگرا پشتیبانی میکند و
دارای ویژگیهایی اضافی (مانند بازبینی نوع دادهها در هنگام اجرا، واژه کلیدی Published،
ویژگیها و تابعهای بازگرداننده نوعهای پیچیده) نیز میباشد. مفهوم شیءگرایی در دلفی کاملتر
از C++ است؛ ولی ممکن است به کاملی قابلیّتهای شیءگرایی Smalltalk نباشد. در هر
صورت، در حال حاضر دلفی قسمت عمده کدهای برنامه را به صورت کاملاً شیءگرا تولید
میکند.
کوتاهبودن کدهای برنامهنویسی و روشهای ویرایش آنها:
دلفی بسیاری از کدهای برنامهها را به صورت خودکار در هنگام آغاز ایجاد پروژه تولید میکند؛
امّا علاوه بر این قابلیّت، قسمتی تحت عنوان «ویرایشگر کد» دارد که بر پایه متن استوار است و
18
قابلیّتهایی مانند تعیین عکسالعملها، همزمانسازیها، تکمیل کدها، قابلاستفادهبودن جزیی کدها،
استفاده از ماکروها، و نقشههای کلیدی سفارشی را در اختیار شما قرار میدهد. همچنین ترکیب
متن روشن و نیز باز و بستهشدن کدها در خواندن، و هدایتکردن کدها به شما کمک خواهد کرد.
کتابخانه بسیار غنی از شیءها:
دلفی چنان کتابخانهای از شیءهای دیداری و غیردیداری دارد که کمتر شیء را میتوان در
برنامهها یافت که در آن موجود نباشد.
ایجاد برنامه الگو:
فرآیند الگوسازی، گسترش برنامهها (خواه برنامههای بر پایه UML و خواه برنامههای
ایجادشونده در چارچوب کاری .NET) را سریعتر میکند و این در حالی است که برنامهساز حتّی
یک خط کد هم ننوشته است.
تعریف نیازمندیها:
دلفی یک رابط به برنامه Borland CaliberRM تهیّه میکند. این برنامه که بر پایه صفحههای
وب قرار دارد، نظامی برای تعریف نیازمندیها و مدیریّت برنامهسازی است، به طوری که
برنامه مورد تهیّه نهایت انتظار کاربران را به دست میآورد؛ البتّه این برنامه بدون محیط توسعه
مجتمع دلفی نیز قابل دسترسی است.
طرّاحی انواع رابط کاربر (واسط کاربر):
دلفی قادر است انواع رابطهای کاربر گرافیکی، فرمهای VCL، فرمهای ویندوزی، فرمهای وبی،
و صفحههای HTML
19
سازگاری، پشتیبانی، و ارتباط :
سازگاری میان نسخههای مختلف دلفی؛
سازگاری با برنامههای مبتنی بر ActiveX، C++، Java، Visual Basic، MS-Office و
PowerBuilder؛
مدیریّت و پشتیبانی کامل از انواع بانک اطّلاعاتی و SQL؛
کنترل کامل مبدأ برنامهها بر اساس نظامهای کنترل مبدأ ClearCase ، CVS و
Visual SourceSafe؛
ارتباط با تیم طلایی.
کار در چارچوب کاری Net. مایکروسافت:
چارچوب کاری .NET مایکروسافت، چارچوبی اصلی برای ایجاد و اجرای برنامههای .NET
است که شامل زبانهای اجرایی مشهور و کتابخانه کلاس میباشد. زبانهای اجرایی مشهور،
برنامهها را تولید و خدماتی مانند مدیریّت حافظه و اجرای همزمان چند زبان را فراهم میکنند.
کتابخانه کلاس هم مجموعهای از مؤلّفهها است که میتواند جهت شیء را که در برنامههای
کاربردی.NET استفاده میشوند، تعیین کرده و مجدّداً مورد استفاده قرار بگیرند تا بتوان بهترین
استفاده را از زبانهای اجرایی کرد، به طوری که دلفی تمام چارچوب کاری کتابخانه کلاس را در
محیط خود برای پرورش برنامههای کاربردی .NET قرار داده است و در چند مورد نیز آن را
گسترش داده است.
20
ترجمه سریع برنامه:
ترجمه برنامه در دلفی بسیار سریع انجام میشود؛ به طوری که سرعت این ترجمه بیشتر از
سرعت مترجمهای زبانهای برنامهنویسی C و C++ است و حتی دارای سرعتی 10 تا 20 بار
سریعتر از برنامههای تفسیری (مانند VB, PowerBuilder, Paradox, Visual Fox Pro و
dBase) میباشد و به ادّعای شرکت Borland، مترجم دلفی سریعترین مترجم در بین زبانهای
برنامهنویسی است و از دلایل این امر میتوان به سادگی تعریف و ساختار زبان برنامهنویسی
دلفی و نیاز کمتر مترجم به تلفیق قسمتهای لازم برنامه در آن اشاره کرد. لازم به ذکر است که
مترجم دلفی، مترجمی برای پاسکال میباشد.
اشکالزدایی، مستقرسازی، و نصب برنامهها:
اشکالزداهای توسعهیافته Borland .NET و Borland Win32 شما را در یافتن و تصحیح
انواع اشکالهای برنامه کمک میکنند. همچنین مدیر مستقرسازی ASP.NET دلفی، شما را در
کپیکردن فایلهایی که برنامههای ASP.NET به سوی یک سرویسدهنده وب نیاز دارد، کمک
مینماید. همچنین، چارچوب کاری .NET شامل چند برنامه کمکی است که شما را در آمادهسازی
برنامههایتان برای مستقرسازی آنها کمک میکند. دلفی نیز شامل برنامه InstallShield
Express برای ایجاد برنامههای نصبکننده ویندوزی میباشد.
خروجی ایستا:
فایلهای اجرایی دلفی نیز یک فایل EXE واقعی و تنهاست که همه چیز در درون آن قرار داده
شده است و قابل اجرا بر روی هر رایانه دارای شرایط درست میباشد. در نتیجه، نیازی به تحویل
21
فایلهای دیگر (کتابخانههای در حال اجرا) به مشتری در هنگام ارائه فایل اجرایی نمیباشد؛ در
حالی که در VB باید فایلهای VBX نیز به همراه فایل اجرایی نهایی به مشتری ارائه شوند؛ البتّه
مگر آنکه از بستهها استفاده کرده باشید. به همین دلیل، برنامههای دلفی برای نصب، سادهتر از
برنامههای نوشتهشده به وسیله سایر زبانهای برنامهنویسی میباشند.
22
اجزای محیط دلفی
نوار عنوان:
بالاترین نوار موجود در پنجره برنامه میباشد که از چپ به راست، به ترتیب شکلک برنامه، نام
پروژه جاری، Borland Delphi، و نام فایل یا فرم جاری را نمایش میدهد و دارای سه دکمه
کنترلی با چهار حالت مختلف در منتهیالیه سمت راست خود میباشد(1 در تصویر).
نوار فهرست گزینشی:
معمولاً در پایین نوار عنوان قرا
دانلود مقاله طراحی سیستم بنگاه املاک