نوآوری
نوآوری و خلاقیت دو مفهوم مترادف نیستند، خلاقیت یک ایده و یک تفکر است در حالی که نوآوری به کار بستن آن تفکر است.
سازمانها نیز به نوعی عناصر اصلی اثربخش در فرآیندهای اقتصادی و اجتماعی جوامع حوزههای مهمی در ظهور خلاقیتها و نوآوریها به شمار میروند و اساساً ادامه حیات آنها بستگی به تغییر و نوآوری دارد. در عرصه سازمانها نوآوری فرآیندی است که وضع موجود و حفظ و نگهداری آن از طریق تفکر و نگرش جدید به محتوای فرآیندها و تغییر در ترکیب سه عامل فن آوری- محیط و سازمان مورد چالش قرار میدهند و در حوزههای متعددی مانند توسعه محصول، فرایند تولید و توزیع، شیوه های مدیریت، روشهای انجام کار، روابط سازمانی و به طور کلی در تمام فعالیت های انسانی قابل تعریف و کاربرد است.
آنچه که در فرآیند نوآوری به خصوص در سازمانها مهم است بومی ساختن و نشر آن در سطوح مختلف و متقاعد ساختن افراد به آن میباشد که این امر هنمواره از مشکلات عمده در راه عمومی ساختن نوآوری در سطح ساختارهای مختلف از جمله سازمان هاست.
خلاقیت از دیدگاه سازمانی
خلاقیت یعنی ارائه فر و طرح نوین برای بهبود و ارتقای کمیت یا کیفیت فعالیتهای سازمان مثلاً افزایش بهرهوری، افزایش تولیدات یا خدمات، کاهش هزینه ها.
ضرورت، اهمیت خلاقیت
خلاقیت و نوآوری موجب تحقق موارد زیر میشود:
الف) اهمیت و نقش خلاقیت و نوآوری از جنبه فردی
1- خلاقیت و نوآوری عامل رشد و شکوفایی استعدادها و سوق دهنده به سوی خود شکوفایی
2- خلاقیت و نوآوری عامل موفقیت فردی، شغلی و اجتماعی
ب) اهمیت و نقش خلاقیت و نوآوری از جنبه سازمانی
1- خلاقیت و نوآوری عامل پیدایش سازمان
2- خلاقیت و نوآوری عامل تولیدات و خدمات
3- خلاقیت و نوآوری عامل افزایش کمیت، تنوع تولیدات و خدمات
4- خلاقیت و نوآوری عامل ارتقای بهرهوری سازمان
5- خلاقیت و نوآوری عامل رشد و بالندگی سازمان
اصول حاکم بر خلاقیت
1- خلاقیت متضمن پاسخ یا مفهومی نو میباشد.
2- پرورش خلاقیت نیازمند زمینه و روشهای خاص است.
3- خلاقیت با تغییر و نوآوری همراه است.
4- اعمال و روشها و سیاستهای خشک و انعطاف ناپذیر باعث نابودی خلاقیت میشود.
5- لازم خلاقیت داشتن تفکر واگرا است.
ابعاد خلاقیت
خلاقیت دارای سه بعد: غیر شناختن- شناختی- انگیزشی است.
ابعاد غیر شناختی
شامل ویژگیهای خلاق در امور حرکتی، هنری و تواناییهای خاص است که در سطح افراد مشابه کمتر میتوان شاهد آن بود.
ابعاد شناختی
ناظر بر وجود تفکر واگرا در فرد است. فرد خلاق توانمندی تولید ایده های بیشتری دارد و جریان تولید ایدهها نزد او از انعطاف پذیری ذهنی بالاتری برخوردار است. او در جریان تولید ایدههایش، ایدههای ابتکاری نیز تولید میکند که این ایدهها به ذهن کمتر کسی خطور میکند.
ابعاد انگیزشی
ناظر بر انگیزههای درونی فرد است و فرد را به آن میدارد که بدون آن که الزاماً پاداش بیرونی وجود داشته باشد به شکل مستمر و پیگیر به کار مورد علاقهاش بپردازد.
عوامل موثر در رشد خلاقیت
استرنبرگ و اوها را در بررسیهای خود 6 عامل را در خلاقیت افراد موثر دانستهاند:
1- دانش: داشتن دانش پایه ای در زمینهای محدود و کسب تجربه و تخصص در سالیان متمادی
2- توانایی عقلانی: توانایی ارائه ایده خلاق از طریق تعریف مجدد و برقراری ارتباطات جدید در مسائل
3- سبک فکری: افراد خلاق عموماً در مقابل روش ارائه شده از طرف سازمان و مدیریت ارشد، سبک فکری ابداعی را برمیگزینند.
4- انگیزش: افراد خلاق عموماً برای به فعل درآوردن ایدههای خود برانگیخته میشوند.
5- شخصیت: افراد خلاق عموماً دارای ویژگیهای شخصیتی مانند مقاوم بودن در مقابل فشارهای بیرونی و داخلی و نیز مقاوم بودن در مقابل وسوسه هم رنگ جماعت شدن هستند.
6- محیط: افراد خلاق عموماً در داخل محیطهای حمایتی بیشتر امکان ظهور مییابند.
خصوصیات یک شیوه کاری خلاق
یک شیوه کاری خلاق دارای خصوصیات زیر است:
1- نوعی تعهد به درست انجام دادن کار
2- توانایی متمرکز نمودن تلاش و توجه برای مدت طولانی
3- توانایی رها کردن ایدههای غیر خلاق و کنار گذاردن موقتی مسائل بسیار پیچیده
4- با فشاری برای روبرو شدن با مشکل
5- اشتیاق و علاقه برای تلاش و سخت کوشی
خلاقیت و نوآوری چگونه با هم مرتبط شدهاند؟
خلاقیت به طور عام یعنی توانایی ترکیب اندیشه ها به شیوهای منحصر به فرد یا ایجاد ارتباطی غیر معمول بین اندیشه ها
نوآوری فرآیند کسب اندیشهای خلاق و تبدیل آن به محصول و فرمت و یا یک روش عملیاتی مفید است. سه مجموعه ای از متغیرها وجود دارند که میتوانند نوآوری را ایجاد کنند. آنها به ساختار سازمانی، فرهنگ و توانایی منابع انسانی مربوط میشوند بسیاری از مدیران خلاقیت و نوآوری را متناوباً به جای یکدیگر به کار میبرند در حالی که نوآوری چیزی بیش از خلاقیت است و نوآوری مشتمل بر چهار چیز است.
الف) خلاقیت یا کشف یک ایده جدید
ب) استراتژی یا انتخاب بهترینها
ج) به کارگیری یا انجام ایده در عمل
د) قابلیت سودآوری یا افزایش ارزش افزوده بر این اساس، نوآوری به کارگیری ایدههای جدید و ارزشمند در عمل میباشد.
ویژگیهای افراد خلاق
1- هوشمند بودن
2- آگاهی و حساسیت نسبت به محیط
3- توانایی انعطاف پذیری و قدرت ابتکار
4- ناهمنوایی، اعتماد به نفس
5- دوست داشتن زندگی
6- دوست داشتن خود
7- نترسیدن از شکست
8- کنجکاو بودن
9- عدم نیاز به تایید دیگران
10- داشتن انرژی فراوان
موانع خلاقیت
اگر بخواهیم موانع خلاقیت را به طور عمیق و جزئی مورد بررسی قرار دهیم بهتر است موانع را به دو دسته موانع فردی و موانع بیرونی تقسیم کرد.
موانع فردی
1- عادت: فکر را محدود میکند و به خلاقیت که لازمهاش تفکر و تعقل است نخواهد رسید.
2- ترس از عدم موفقیت: انسان ها به دنبال اموری میروند که موفقیت به همراه داشته باشد. از این رو از ریسک کردن که لازمه خلاقیت است دوری میکنند.
3- عدم انعطاف پذیری: افراد در چارچوب و قالب مشخصی فکر و عمل میکنند و به جهات مختلف توجه ندارند که این مسئله موجب محدودیت فکری میشود.
4- عدم اعتماد به نفس: در برخی مواقع افراد از توانایی و استعداد بالایی برخوردارند اما جرئت، شهامت و اعتماد به خود را ندارند و فکر میکنند نظم آنها اشتباه است و حتی از بیان آن خودداری میکنند.
5- دوری از موقعیت های مبهم: انسان ها از امور و موقعیتهایی که پیچیده و مبهم هستند دوری میکنند و به دنبال روشها و راهحلهای مطمئن و بدون دردسر میگردند. حال آن که عنایت به موقعیتهای مبهم و پیچیده از ویژگیهای انسان های خلاق است.
موانع بیرونی
1- آداب و رسوم: آداب و رسوم و سنن اجتماعی افراد را مجبور میسازد که طبق الگوها و خواستههای فکری در رفتاری جامعه خودعمل نمایند و به غیر از آن فکر نکنند.
2- همرنگی: در برخی موارد افراد از اینکه با دیگران متفاوت باشند هراس دارند. از این رو، رأی و عقیده خود را مطابق با دیگران ساخته و راهی را انتخاب میکنند که دیگران در آن مسیر باشند.
3- قوانین و مقررات: گرچه قوانین و مقررات برای هر فرد واجب است تا نظم در جامعه حکم فرما باشد، اما برخی مواقع عدم انعطاف در قوانین مانع رشد تفکر خلاق است.
4- شغل: برخی مواقع فعالیتهای یکنواخت در شغل و حرفه باعث میگردد که فرد به آن فکر نکرده و از روی عادت به صورت مکانیکی بدون تفکر به امور زندگانی بپردازد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 17 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله خلاقیت و نوآوری در سازمان