چکیده مقاله :
در این تحقیق، فساد اداری در مفهوم کلان خود به مجموعه رفتارهای آن دسته از کارکنان بخش عمومی اطلاق می‌شود که در جهت تامین خواسته‌های فردی خود، عرف و قوانین پذیرفته شده را نادیده می‌گیرند. بنابراین فساد اداری طیف گسترده‌ای از رفتارها را شامل می‌شود. بدنه اصلی این تحقیق حاصل بررسی گسترده منابع موجود در این زمینه بوده و نیز نتایج تحقیقات میدانی نگارنده که در سال جاری انجام پذیرفته در زمینه مهم‌ترین علل و مؤثرترین روشهای کنترل فساد اداری ارائه شده است. در پایان نیز براساس مدل عرضه و تقاضای فساد، روشهایی به منظور کنترل این پدیده ارائه شده است.
واژه‌های کلیدی :
فساد اداری ، آناتومی فساد ، انواع فساد اداری ، علل ظهور و گسترش فساد اداری ، شرایط اساسی برای ظهور فساد اداری ، ریشه‌های اصلی فساد اداری ، عوامل تسهیل کننده فساد اداری ، پیامدهای فساد اداری ، روشهای کنترل فساد اداری و جغرافیایی فساد اداری .
مقدمه :
فساد مسأله‌ای است که در تمام ادوار گریبانگر دستگاه‌ها و سازمانها بوده و هسته ندیشه بسیاری از دانشمندان و متفکران سیاسی را تشکیل می‌داده است. فساد اداری نیز به عنوان یکی از عمومی‌ترین اشکال فساد پدیده‌ای است که مرزهای زمان و مکان را در نوردیده و با این ویژگی نه به زمان خاصی تعلق دارد و نه مربوط به جامعه خاصی می‌شود.
در واقع می‌توان گفت فساد اداری پدیده‌ای همزاد حکومتا ست. یعنی از زمانی که فعالیتهای بشر شکل سازمان یافته ومنسجمی به خود گرفت از همان زمان فساد اداری نیز همچون جزء لاینفکی از متن سازمان ظهور کرده است.بنابراین می‌توان فساد را فرزند ناخواسته سازمان تلقی کرد که درنتیجه تعاملات گوناگون در درون سازمان و نیز به مناسب تعامل میان سازمان و محیط آن به وجود آمده است.
فساد اداری بخش از مجموعه مسایلی است که سازمانها در دوره عمر خود به ناگزیر آن را تجربه می‌کنند. این مجموعه مسایل به معظلاتی اشاره دار دکه به طور عمده ریشه‌های آن در خارج از سازمان قرار داشته ولی آثار آن سازمانها را متأثر می‌سازد. این معضلات به عنوان چالشهایی که همواره پیش روی مدیران هستند تلقی می‌شوند که به دلیل عدم کنترل سازمان بر علل پیدایی آنها، طبیعتاً کنترل آنها نیز بسیار دشوار است؛ به عنوان مثال فساد اداری تا حد زیادی از نظامهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی تأثیر می‌پذیرد؛برای مثال بالا بودن نرخ بیکاری، میزان سلطه روابط غیر رسمی و سنتی بر ارتباطات میان افراد، میزان بلوغ نظام سیاسی و… برحجم فساد اداری یک جامعه تاثیر مستقیم می‌گذارد از طرفی فساد اداری به طور مستقیم بر کارایی نظام اداری، مشروعیت نظام سیاسی و مطلوبیت نظام فرهنگی واجتماعی اثرات نابهنجاری خواهد گذارد که این تعامل باعث ایجاد دوری باطل ومارپیچی نزولی می‌شود که در نهایت جامعه رابه افول خواهد کشاند؛ از این رو باید با پدیده‌هایی از جنس فساد اداری که ریشه در زمینه‌های گوناگونی دارند، بان گرشی سیستمی روبه‌رو شد و به تدوین راه‌حلهای جامع اندیشید. در این تحقیق نیز سعی شده است با چنین نگرشی به موضوع نگریسته شود و این رویکرد در تمامی مراحل تحقیق رعایت شده است.
فهرست مطالب :
چکیده مقاله
مقدمه
آناتومی فساد
انواع فساد اداری
علل ظهور و گسترش فساد اداری
۱ ـ شرایط اساسی برای ظهور فساد اداری
۲ ـ ریشه‌های اصلی فساد اداری
۳ ـ عوامل تسهیل کننده
۱ ـ اختلاف فاحش میان میزان درآمد کارکنان وحجم هزینه‌های آنان
۲ ـ روابط خویشاوندی
۳ ـ وسعت دامنة دخالتهای دولت در تصدی امور
۴ ـ افراط در وضع قوانین و محدود نمودن بخش خصوصی
۵ ـ عدم حساسیت جامعه نسبت به معیارهای اخلاقی
۶ ـ افزایش شهرنشینی
۷ ـ دامنة فعالیتهای نظارتی و تنبیهی دولت
۸ ـ امنیت ناشی از فضای آلوده به فساد
۹ ـ تساهل و تسامح نسبت به فساد
یافته‌های یک بررسی میدانی
پیامدهای فساد اداری
الف ـ آثار منفی فساد اداری
ب ـ آثار مثبت فساد اداری
نقد آثار مثبت فساد
روشهای کنترل فساد اداری
الف) اقداماتی که تقاضای شهروندان رابرای خدمات آمیخته با فساد اداری کاهش می‌دهد
۱ ـ مقررات زدایی
۲ ـ بالا بردن سطح آگاهیهای عمومی
ب) اقداماتی که عرضه فساد اداری را از سوی کارکنان کاهش می‌دهد
۱ ـ اصلاح نظام اداری
۲ ـ جلوگیری از فساد استخدامی
۳ ـ افزایش حقوق و مزایای کارکنان دولت
۴ ـ سیاست زدایی از نظام اداری
۵ ـ نظارت عمومی بر دستگاه‌های دولتی
۶ ـ تشکیل سازمانهای مستقل مبارزه با فساد
ج ـ روشهایی که عرضه و تقاضای فساد را باهم کاهش می‌دهد
۱ ـ تشویق کارکنان و شهروندان به ارسال اطلاعات وافشاگری
۲ ـ آزادی مطبوعات
نتایج یک بررسی میدانی
جغرافیای فساد(یک بررسی تطبیقی)
منابع و مأخد
فساد اداری و شیوه‌های کنترل آن