فرمت فایل word: (لینک دانلود پایین صفحه) تعداد صفحات : 13 صفحه
مقدمه
رنگ از عوامل بصری سازنده فضا میباشد و اهمیت ویژهایی در هنرهای بصری دارد. در فرهنگهای مختلف رنگهای معانی مختلف دارند حتی این ویژگی ممکن است در افراد مختلف نیز متفاوت باشد. رنگ نیز چون عوامل بصری دیگر هم تأثیرات فیزیولوژیک و هم روانی بر افراد دارد و به این لحاظ در معماری بدان توجه شده است.
در دورة قاجار در ترکیبهای رنگی، رنگ زرد زندهای وارد شد که قبلاً سابقه نداشت. به جای کاشیهای هفت رنگ، کاشیهای تکرنگ سیاه، سفید، زرد و فیروزهای به صورت معقلی یا گره چینی رایج شد. رنگهای جدیدی نیز مانند رنگ صورتی در کاشیهای هفت رنگ در گُل فرنگیها بکار رفت. در این دوره به سبب ورود عناصر غربی رنگها پختگی رنگهای دورة صفویه رااز دست دادند.
دورة معاصر[i]:
دورة اوّل: معماری التقاطی )1309-1284 هـ. ش /1930-1905م.)
این دوره مقارن با تحولات معماری غرب بود. بعد از جنگ جهانی اوّل گروه دسیتل[ii] در هلند بیانیهای صادر کرد که در آن یک دنیای «سفید» بجای دنیای «قهوهای» جایگزین میشد (Destijl, Menifesto, 1918). «در فاصلة سالهای 1905 تا 1914،جست وجوهای نقاشان پیشگام به نتایج قاطعی می رسد و رفرم اساسی در زمینة اصولی که بنیاد عادات بصری جاری را تشکیل می دهند، صورت می پذیرد.» (بنه ولو،ل. 15:1377 و همچنین رج. همان،28و29) یوهانس ایتن[iii] نقاش جوان سوئیسی در مدرسة باهاوس شیوهای کاملاً تازه برای تعلیم اهمیت رنگ از خود ابداع کرد که بعدها نقش مهمی بر نحوه کاربرد رنگ و ترکیب آنها در معماری مدرن گذاشت.
رویکردهای معماری در ایران، رویکردی التقاطی از معماری قرن نوزدهم اروپا و سنتهای معماری ایران بود. نظریهها و رویکردهای جدید معماری که در غرب تولید شده بود در ایران هنوز شناخته شده نبودند. در این دوره به کار گرفتن معمار تحصیلکرده خارجی مانند طاهرزاده و نیز معماران خارجی چون مارکوف و استخدام هرتسفلد در سال 1306 به منظور کاوشهای باستانشناسی بخصوص تخت جمشید[iv] (اطلاعات، 1306: ش 262)، تأسیس اولین مدرسة عالی معماری در مدرسة دارالفنون توسط مارکف و طاهرزاده قابل توجه است. (اطلاعات 1306، ش 314)
قصر فیروزه، مسجد سپهسالار و عمارت بهارستان (که بعدها در دورة مشروطه مجلس شورای ملّی شد) از کارهای ممتحن الدوله است. او در مجلس شورای ملّی از آجر سرخ استفاده میکند که با توجه به رنگ آجرهای سنّتی جلب توجه میکرده است، هم سبک اثر و هم نحوه کاربرد رنگ، متأثر از معماری التقاطی آذربایجان (شوروی سابق) بود.
ساخت تعداد زیادی وزارتخانه، کلیسا، کاخ، سفارتخانه و ویلا و همچنین یک زندان به مارکوف نسبت داده شده است. (سمیعی، س. 1379: 42) ساختمانهای تلگرافخانه (1305) و ساختمان شهرداری (1307) (که بعدها تخریب شد) در میدان توپخانه و نیز مدرسة البرز (1304-1303) از کارهای مارکف است. در کارهای او نمای بیرونی ساختمان کاملاً ایرانی است امّا اجزای آن به شیوة قرن بیستم ترکیب و آرایش یافتهاند. رنگ در کارهای او همان رنگهای سنّتی با سقفهای شیروانی قرمز و ازارههای خاکستری است. امّا ساختمان ایستگاه راهآهن تهران که توسط طاهرزاده بهزاد معمار تحصیلکرده در آلمان طراحی شده بود تا حدودی با رویکردی متفاوت بود و برخی از جنبههای اولیه نظریههای جدید معماری مانند کاهش فزاینده تزئینات و نیز رنگ خاکستری یکدست آن را منعکس میکرد.
دورة دوم: شروع تجددگرایی )1329-1310 هـ ش /1950-1931م.)
در غرب در این دوره نیز تحولاتی که از دورة قبل در هنرهای تجسمی ومعماری اتفاق افتاده بود، توسعه و ترویج یافت. نحوه کاربرد رنگ در آثار نقاشانی چون پیکاسو[v]، براک[vi] و موندریان[vii] با معماری این دوره قابل مقایسه است. ( رج. بنه ولو،ل. 1377: 36-29) ترکیبهای خاکستری پیکاسو و براک ما را به یاد ترکیبهای مختلف بتن و شیشه میاندازد واثر معروف موندریان را میتوان با کاربردی که لوکوربوزیه در ساختمان مسکونی مارسی[viii] (52-1947)با رنگهای زنده کرد مقایسه نمود. (گیدئون، ز. 1345: 446) در کارهای میسوندرو فلز تیره (معمولاً قهوهای) را در مقابل شیشة شفاف مشاهده میکنیم، مثل آسمانخراشهای مسکونی که او در خیابان لیکشورِ شیکاگو در سالهای 51-1948 ساخت. از این زمان در آمریکا و بسیاری کشورها شاهد آسمانخراشهایی به تبعیت از معماری میس وندرو هستیم. اما فرانک لویدرایت خانة آبشار (متعلق به اِدگار کافمن) را در سالهای 38-1936 ساخت. در این خانه، کمال هماهنگی بین رنگهای طبیعی صخرهها، طبیعت سبز اطراف، سنگهای بکار برده شده در بنا (که از سنگهای محیط است) بکار رفته شده است و تنها رنگ سرنجی (سرخ) پنجرهها و ایوانهای پیشآمدة سفیدرنگ کمی تفاوت را با محیط نشان میدهد. این شیوه در معماری دهههای بعدی ایران در ساختن بسیاری از ویلاهای خصوصی مؤثر افتاد (مانند خانه هایی که قهوه ای در همدان ساخت).
در ایران روند مدرن کردن توسط رضاخان انجام گرفت و در سالهای آخر این دهه، جنگ جهانی دوّم به وقوع پیوست. بازگشت تعداد قابل توجهی از معمارانی که برای تحصیل معماری به اروپا عزیمت کرده بودند ومعماران اروپایی که در ایران کار می کردند، برخی از نظریهها و آموزههای معماری مدرن به عنوان مثال زدودن تزئینات و قطع رابطه با گذشته را معرفی کرد. اما رویکرد استفاده از عناصر معماری باستانی ایران نیز ادامه داشت.
تحقیق درباره بررسی تطبیقی سیر تحول رنگ در معماری معاصر ایران و غرب