نظریه‌های جامعه‌شناسی چهارچوب‌های نظری هستند که جامعه‌شناسان از آنها برای توضیح و تحلیل فعالیت‌ها، فرایندها و ساختارهای اجتماعی استفاده می‌کنند. نظریه‌های جامعه‌شناسی به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند.
دسته اول
نظریاتی هستند که با الهام از روش اتخاذ شده در علوم طبیعی، و با هدف یافتن قوانین جامع حاکم بر اجتماع انسان‌ها ایجاد شد. نظریه پردازان در این رشته تلاش دارند که روابط علت و معلولی حاکم بر جوامع انسانی را کشف کنند. قوانین و مدل‌های پیشنهاد شده می‌بایست به‌گونه‌ای بیان شده باشند که صحت آنها آزمایش پذیر باشد. به عبارت دیگر جمع‌آوری داده‌ها این نظریات را تأیید و یا تکذیب بکند. مثال بسیار معروفی از این گونه از نظریات مقاله معروف و بسیار تأثیرگذار ماکس وبر درباره ساختارهای اداری می‌باشد. این مقاله شالوده بسیاری از تحقیقات بعدی در این زمینه را بنا نهاد.
دسته دوم
از نظریات اجتماعی بجای بررسی داده‌های تجربی فرایندهای اجتماعی، مسائل پایه‌ای‌تر و درونی‌تر را مورد بحث قرار می‌دهند. برخی از این مطالعات به خصوص به بررسی «رفتار» و «نظم» می‌پردازند. نظریات در این دسته بر نقش عاطفه در رفتار و نیاز به هماهنگی در ایجاد نظم تأکید دارند. نظریات این دسته سعی در پاسخ به سؤالاتی مانند آن‌چه در زیر آمده می‌کنند:
- آیا رفتارهای اجتماعی عملگرا و هدفگرا هستند یا اینکه توسط ملاحظات زیبایی‌شناسی، عاطفی و اخلاقی شکل گرفته و هدایت می‌شوند؟
- آیا الگوهایی که در رفتارهای اجتماعی مشاهده می‌شود ناشی از کنترلی است که مؤسسات بر اشخاص از طرق اخلاقی و یا اعمال زور دارند، یا اینکه ناشی از مذاکرات عملی است که بین افراد مختلف هنگامی که باید تصمیمی لحظه‌ای در شرایط غیر قابل پیشبینی شده در زندگی روز مره بگیرند، می‌باشد؟
دسته سوم
از نظریات بصورت غیرمستقیم از روش‌های هرمنیوتیک سعی در یافتن معانی و قصدهای متونی را می‌کند که در یک جامعه به شهرت رسیده‌اند، و از این طریق و بصورت غیر مستقیم سعی در پاسخ به سؤالات مورد علاقه جامعه‌شناسان می‌کند.
فهرست مطالب:
1- زمینه تاریخی نظریه های جامعه شناسی:نخستین سال ها
نظریه
نقش نیروهای اجتماعی در تحول جامعه شناسی
نقش انقلابات سیاسی
انقلاب صنعتی و پیدایش سرمایه داری
پیدایش سوسیالیسم
شهرگرایی
دگرگونی مذهبی
رشد علم
نقش نیروهای فکری در پیدایش نظریه های جامعه شناسی
افکار فلسفس بزرگ قرن 17
روشن اندیشی قرن 18
قضیه زایتلین
بنیانگذاران جامعه شناسی علمی
کلود هنری سن سیمون
آگوست کنت
جاناتان ترنر
و...
2- زمینه تاریخی نظریه های جامعه شناسی:سال های بعد
نظریه جامعه شناسی اولیه آمریکا
نفوذ اسپنسر
سامنر
وارد
مکتب شیکاگو
مکاتب هاوارد و آیوا
جورج هومنز
شیکاگو در سراشیبی
تحول در نظریه مارکسیستی
تحول نظریه کشمکش
نظریه مبادله
تحلیل نمایشی گافمن
جامعه شناسی های خلاق
و...
3- کارکرد گرایی ساختاری، نو کارکرد گرایی و نظری کشمکش
توافق و کشمکش
کارکرد گرایی ساختاری
انواع کارکرد گرایی از نظر آبراهامسون
ریشه های کارکرد گرایی ساختاری
ارگانیسیسم آگوست کنت
ارگانیسیسم اسپنسر
امیل دورکیم
قشربندی کارکردها و انتقادها
پارسنز
و...
پاورپوینت کامل و جامع با عنوان نظریه های جامعه شناسی 1 در 183 اسلاید