اختصاصی از
زد فایل دانلود مقاله پروژه کارآموزی بررسی مسائل بهداشت حرفه ای در کارخانه داروپخش دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
انسان از آغاز آفرینش به منظور استمرار حیات، به کار و کوشش مجبور بوده و در این راه سختی های بسیاری را متحمل شده است. امروزه به علت رشد روز افزون جمعیت و مصرف بیش از اندازه و بر پایی صنایع بزرگ، استفاده از انواع ماشین آلات، تجهیزات ، فرایندها و مواد شیمیایی و … امری گریزناپذیر شده است.
صنعتی شدن و تولید فزاینده مخاطراتی گوناگون را برای نیروی کار به ارمغان آورده و موجب شود نیروی کار در معرض عوامل زیان آور بسیار قرار گیرد، عواملی که جزء جدایی ناپذیر صنعت و تولید به شمار می آیند و همواره تندرستی نیروی کار را تهدید می کنند. از این رو حفاظت از تندرستی نیروی کار و بهسازی محیط کار از اهمیت شایان توجه برخوردار است.
این گزارش جهت بررسی مسائل بهداشت حرفه ای در کارخانه داروپخش طی یک دوره کارآموزی تهیه شده و سعی شده در آن پس از بررسی ها و ارزیابی ها و اندازه گیریهای انجام شده و ارائه اطلاعات لازم در زمینه مسائل مختلف و عوامل زیان آور کار پیشنهادات مفید و موثری جهت بهتر سازی محیط کار ارائه شود.
امید روزیکه نیروی کار در تمام صنایع ایران از سلامت و ایمنی کامل برخوردار شود.
بهداشت حرفه ای در صنایع داروسازی :
بهداشت حرفه ای در صنایع داروسازی از اهمیت بسزایی برخوردار است. زیرا محصول نهایی تولید شده در کارخانه های داروسازی دارویی بوده و مصرف کنندگان آن بیماران می باشند. بنابراین حفظ شرایط صد درصد بهداشتی مطابق استانداردهای بین المللی در محیط کارخانه امری است ضروری که کنترل آن بر عهده مسئولین متخصص واگذار شده و آنها موظیف به نظارت مستقیم بهداشت محیط کار می باشند.
برای درک صحیح از مفهوم بهداشت حرفه ای در کارخانجات داروسازی بهتر است به تعریف بهداشت حرفه ای توجه کافی داشته باشیم در واقع بهداشت حرفه ای عبارتست از علم و هنر پیشگیری از اثرات سوئی که در طرز کار، محیط کار و خصلت کار وجود دارد و سلامت شاغل را به خطر انداخته وباعث ایجاد بیماری های حرفه ای، مسمومیت های شغلی و حوادث ناشی از کار می شود ( براساس تعریف ALHA (انجمن متخصصین مهندسی بهداشت حرفه ای آمریکا) همانطور که می دانیم مواد اولیه مصرفی در کارخانجات دارویی بیشتر از مواد شیمیایی تشکیل می یابد. بنابراین در صورت عدم استفاده صحیح از موارد مزبور عوامل شیمیایی مورد مصرف ممکن است در اثر تماس با اعضای بدن کارگران و با ورود به دستگاه تنفسی و گوارشی و همینطور از طریق پوست موجبات ناراحتی آنان را فراهم بسازد و با مواد شیمیایی ممکن است باعث تحریک و سایر عوارض دیگر گردد.
از جمله عوراض زیان آور فیزیکی که در کارخانجات داروسازی ممکن است روی سلامتی کارگران اثر منفی داشته باشد می توان سروصدا، روشنایی، حرارت و امثال آنها را ذکر کردکه در بخشهای مختلف به نحوی موجبات ناراحتی کارگران را سبب می شوند و می بایست راههای کنترل صحیح آنها را شناسایی نمود و در صورتیکه راه کنترل به نحوی وجود داشته باشد با وسایل حفاظت فردی مناسب اقدام به جلوگیری از عوارض نامطلوب آنها نمود.
سازمانها و تشکیلات بهداشت حرفه ای در ایران
این سازمانها عبارتند از سازمانهای دولتی مسئول در امر بهداشت حرفه ای و حفاظت صنعتی وسازمانهای اختصاصی که از طرف صنایع ایجاد می گردند.
سازمانهای دولتی یا مستقیماً مجری برنامه های بهداشت حرفه ای و حفاظت صنعتی بوده و یا موظف در نظارت بر انجام امور و یا اینکه مسئول آموزش کادر فنی مورد لزوم می باشند. وزارت کار و امور اجتماعی مسئولیت مستقیم در مقابل مسائل کار و کارگری داشته و فعالیت گسترده ای در این زمینه دارد.
سازمان تامین اجتماعی و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی در سطح کشور فعالیت های جنبی در زمینه بهداشت حرفه ای دارند. اینک به ذکر قانون کار وزارت کار و سازمان تامین اجتماعی و آیین نامه های کمیته حفاظت و بهداشت حرفه ای می پردازیم.
1) قوانین کار، وزارت کار مورد استناد فعالیتهای بهداشت حرفه‌ای:
ماده های 2،85،86،87،88،89،90،91،92،93،94،95،96،97،98،99،100،101،102،103،
104،105،106،156،179،193
2) آئین نامه های سازمان تامین اجتماعی :
ماده های 3،4،54،60،61،65،66،88،90
3) آئین نامه های کمیته حفاظت فنی :
ماده های 1،2،3،4،5،6،7
تاریخچه و مشخصات شرکت کارخانجات داروپخش :
شرکت داروپخش در تاریخ 23/10/1334 با سرمایه 000/000/250 ریال با عنوان بنگاه خیریه داروپخش به منظور ارائه خدمت دارویی در زمینی به مساحت 20 هکتار در کیلومتر 18 اتوبان کرج آغاز به کار نمود. محصولات بخش تولیدی این مجتمع در آغاز حدود 20 قلم و شامل انواع آمپول ، قرص و شربت بود، که تا پیروزی انقلاب اسلامی تنوع تولیدات کارخانه به 80 قلم رسید.
مجموعه بزرگ داروپخش در سال 1357 پس از به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی به وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ملحق و با توجه به اجرای نظام نوین دارویی، همگام با سایر کارخانجات تولیدی محصولات خود را با نام ژنریک تولید و به بازار عرضه نمود و از سال 1359 با دگرگونی که در ساختار تشکیلاتی این مجموعه رخ داد با نام شرکت سهامی داروپخش به تلاش خود ادامه داد که از اسفند سال 1371 مالکیت آن از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به سازمان تامین اجتماعی منتقل و با نام شرکت داروپخش (سهامی خاص) به فعالیت خود ادامه می دهد.
در سال 1372 شرکت داروپخش از سهامی خاص به سهامی عام تغییر و در سال 1377 با تبدیل واحدهای خود گردان به شرکتهایی با شخصیت حقوقی مستقل، کارخانه داروپخش نیز از شرکت داروپخش سهامی عام منفک و از همان تاریخ تحت عنوان شرکت کارخانجات داروپخش ( سهامی خاص) وظایف خود را دنبال می کند.در حال حاضر شرکت با بهره گیری از خدمات بیش از 900 نفر در رده های مختلف تحصیلی و تجربی در زمینه تولید حدود 140 قلم اشکال مختلف دارویی فعالیت دارد و در حدود 12% از کل محصولات مختلف دارویی و بهداشتی را تأمین می نماید.
شرکت داروپخش با توجه به توسعه کمی و کیفی و بهره برداری از بیش از 40 سال تجربه در حال حاضر از بخشهای زیر تشکیل شده است:
- بخش قرص و کپسول
- بخش استریل
- بخش شربت وقطره خوراکی
- بخش فرآورده های بهداشتی
- بخش پماد ، کرم وشیاف
- بخش کارتریج
- بخش سرم
در همین راستا و به منظور بهبود بخشیدن به تولیدات و پاسخگویی به نیاز بازارهای جهانی در بهمن ماه سال 1376 ، شرکت موفق به اخذ گواهینامه ISO 9002 گردید.
کارگاهها و صنایعی که شرکت را احاطه کرده اند عبارتند از:
در ضلع شمالی چاپخانه جمهوری اسلامی و کارخانه تولید مواد اولیه ، در ضلع جنوبی رنگ سازی و کارگاههای تولید قطعات، در ضلع شرقی بهزیستی و انبارهای نگهداری کالاهای تولیدی و در ضلع غربی کارگاه نیروی انتظامی واقع شده است.
مقدمه
در عصر حاضر، پیشرفت فن آوری در تمام زمینه های صنعتی، گسترش و کاربرد وسیع وسایل، ماشین آلات و تجهیزات مختلف را به همراه داشته است. این رشد سریع سبب گردیده تا انسان در زندگی روزمره و شغلی خود هر چه بیشتر تحت تاثیر آشفتگی های ناخوشایند اکوستیکی یعنی «صدا» با شدتهای مختلف قرار گیرد. بطوریکه امروزه صدا جزئی از زندگی انسان را تشکیل می دهد.
به همین ترتیب صدا یکی از عوامل زیان آور شغلی به شمار می آید و بسیاری از کارگران در معرض این عامل زیان آور قرار دارند. از این رو به دلیل اهمیت موضوع سر و صدا و تاثیراتی که روی افراد ایجاد می کند سعی شده است به بررسی این عامل در تعدادی از بخشهای کارخانه داروپخش پرداخته شود. در ابتدا برای آشنایی بیشتر با عالم زیان آور سروصدا تعاریفی دراین رابطه ارائه می گردد و تاثیرات زیان آور آن مطرح می شود.
صوت چیست؟
صوت شکلی از انرژی می باشد که توسط حس شنوایی قابل تشخیص است به بیان ساده صورت هر چیزی است که شنیده می شود.
امواج صوتی :
همچنان که نواحی تراکم وانبساط در یک محیط حرکت می کند یک موج صوتی تولید می شود پس یک موج صوتی نمونه ای از تغییر در فشار هوا است. مولکولهای هوا در مسیر موج صوتی حرکت نمی کنند. بلکه آنها در یک محل پیرامون نقطه تعادل خود به نوسان در می آیندو مانند یک منبع ارتعاش عمل می کنند. اصوات از نوع موج طولی بوده و تقسیم بندی آنها عبارتست از:
1- امواج مادون صوت (Infra sound) : اصواتی با بسامد کمتر از 20 هرتز می باشد که گوش انسان حساسیت چندانی به شنیدن آن ندارد.
2- امواج ردیف شنوایی (Audible spectram): اصواتی با بسامد 20 تا 20000 هرتز می باشند که بسامدهای یاد شده حس شنوایی را در انسان تحریک می کنند و بسامدهای 500 تا 3000 هرتز ، بسامدهای مطالعه می باشند.
3- امواج ماوراء صوت (Ultra Sound) : اصواتی با بسامد بیش از 20000 هرتز می باشند و حس شنوایی انسان را تحریک نمی کنند.
سروصدا : (Noise)
عبارتست از یک صوت نامطلوب ، ناخوشایند و ناخواسته که به مجموع امواج صوتی با طول موجهای مختلف و شدتهای متفاوت که ترکیب مشخص و ثابتی نداشته باشند اطلاق می گردد.
انواع سر وصدا :
صدا از نظر توزیع زمانی به انواع زیر تقسیم می گردد:
1- صدای ضربه ای ( کوبه ای) : صدایی است که تکرار صدا کمتر از یک بار در ثانیه و یا صدایی که در زمان کوتاهی ایجاد می شود وس پس میرا می گردد.
2- صدای متغیر: صدایی است که نوسانات صدا با گذشت زمان بین 15-10 دسی بل باشد.
3- صدای منقطع : در صدای منقطع تغییرات و دامنه نوسانات بیش از 15 دسی بل باشد.
4- صدای پیوسته: به صدایی گفته می شود که فاصله تکرار صدا کمتر از نیم ثانیه است.
اثرات زیاد آور سروصدا:
سرو صدا دارای اثرات مختلفی بر روی سیستمهای مختلف بدن می باشد که در نهایت به کمبود بهره وری و بازده کاری می‌انجامد که از تأثیرات شدید تا خفیف آن عبارتند از:
1) اثر بر سیستم شنوایی:
الف ) تغییرات دائمی کاهش قدرت شنوایی غیرقابل برگشت ، طری دائم
Permparery Thershold Shift (PTS)
ب ) تغییرات موقت کاهش قدرت شنوایی قابل برگشت، طری مونت
Temparery Thershold shift (TTS)
ج )احتمال پاره شدن پرده و گوش در اثر سروصدای بسیار بالا
د ) وزوز کردن گوش و احساس سوت کشیدن در گوش حتی بعد از ساعات کار
2) اثر بر روی سیستم قلب و عروق :
افزایش فشار خون، افزایش ضربان قلب ، افزایش میزان تنفس ، افزایش میزان آدرنالین، افزایش ترشح هورمونها
3) اثر بر روی سیستم گوارش و اعصاب:
تغییرات سیستم گوارش ، گونتگه به عضلات و خستگی عضلانی و کاهش ساعات خواب ، افسردگی روحی و روانی
روشهای اندازه گیری سروصدا در محیط کار:
اندازه گیری سر وصدا در محیط کار شامل دو بخش است: 1- اندازه گیری میزان سروصدای عمومی محیط کار 2- اندازه گیری میزان سروصدا به روش موضعی
عملیات اندازه گیری سروصدا شامل 3 مرحله اساسی است.
الف ) بررسی مقدماتی : در این مرحله به جمع آوری اطلاعات مربوط به محیط اندازه گیری نظیر نام کارگاه، کروکی کارگاه ، جنس سقف و کف و دیوار کارگاه، تعداد ماشین آلات و روش اندازه گیری انتخابی، استاندارد انتخابی منابع مهم سروصدا و منابع ثانویه سروصدا می‌پردازیم. در بررسی مقدماتی وسایل ودستگاههای موجود در کارگاه به تناسب ابعادحقیقی رسم می‌گردند.
ب ) اندازه گیری : بعد از کشیدن کروکی انتخاب ایستگاه های اندازه گیری باید صورت بگیرد در بررسی وضعیت عمومی کارگاه از روش ایستگاه بندی استفاده می شود و نقاطی که بعلت وجود ماشین آلات امکان اندازه گیری ندارد حذف می گردد تقسیم کارگاه به مربعهای 2*2 یا 1*1 با توجه به کوچکی و بزرگی کارگاه صورت می گیرد و در مرکز هر مربع اندازه گیری انجام می شود.
در روش موضعی نقاطی که امکان حضور فیزیکی کارگر بیشتر است در نظر گرفته می شود.
برای اندازه گیری صدا در هر نقطه دستگاه هواسنج را در فاصله 5/1 متری از سطح زمین و با زاویه 75 درجه در یک جهت نگهداشته بگونه ای کامیکروفون دستگاه تقریباً در محدوده شنوایی فرد قرار بگیرد.
ج ) مقایسه با استانداردها: پس از اندازه گیری نوبت به ارزیابی و مقایسه با استانداردها می رسد.
در این گزارش برای ارزیابی کارگاهها با استاندارد ACGIH (جدول 1-2) انتخاب شده است.
در نقشه توزیع قسمت صوت به صورت زیر رنگ آمیزی می گردد.
- نقاط دارای شدت کمتر از dB70 (Safe Range) به رنگ سبز
- نقاط دارای شدت dB85-70 (Hygiene Range) به رنگ آبی
- نقاط دارای شدت dB90-85 (Warning Range) به رنگ زرد
- نقاط دارای شدت بالای dB90 (Danger Range) به رنگ قرمز
استانداردهای سروصدا :
استاندارد سروصدا در تمام دنیا یکسان نیست حتی در داخل کشورها واحدهای مختلفی در نظر گرفته می شود. در ایران استاندارد مورد قبول مطابق با استاندارد ACGTH می باشد که به صورت زیر است:
استاندارد 2001 ACGIH (جدول1-2)
1 2 4 8 16 24 ساعات کار
94 91 88 85 82 80 تراز کلی شدت صوت
بررسی سروصدا در کارخانه داروپخش:
برای اندازه گیری سروصدا در این کارخانه از دستگاه ترازسنج صورت DAWE استفاده گردید. این دستگاه از یک نشانگر دیجیتالی و یک میکروفون تشکیل شده است و تراز صوت را در دو شبکه A,C در وضعیت های Impulse , Slow, Fast نشان می دهد رنج عملکرد دستگاه در وضعیت HI بین dB135-65 و در وضعیت LO بین dB 100-300 میباشد.
برای اندازه گیری شبکه دستگاه را در AHI قرار داده و در وضعیت Fast گذاشته شد و اندازه گیری ها صورت گرفت.
1- اندازه گیری میزان صدا در سالن بسته بندی کارپول های دندانی:
اندازه گیری در این سال به روش ایستگاه بندی صورت گرفت در ابتدا ایستگاه بندی سالن طبق شکل (1-2) انجام شد سپس در مرکز مربعهای در نظر گرفته شد و اندازه گیری انجام شد. از منابع مهم تولید صدا دستگاه دسته بندی بلیستر کاریول می باشد و از صداهای ثانویه موجود در سالن می توان به صدای دستگاه منگنه کارتون ها و صدای افراد اشاره کرد.
در مواقعی که دستگاه مگنه بکار رفته است صدا در سالن بیشتر از سایر مواقع نشان داده شده است. اطلاعات مربوط به اندازه گیری انجام شده و مشخصات دیگر سالن در جدول (2-2) ذکر شده است. اعداد بدست آمده از اندازه گیریها نیز در جدول (3-2) ارائه شده است.
2- اندازه گیری میزان صدا در سالن بسته بندی آمپول (2 mlit):
اندازه گیری صدا در این سالن به روش ایستگاه بندی صورت گرفت. ایستگاه بندی سالن طبق شکل (2-2) رسم گردید و در مرکز مربعهای تعیین شده اندازه گیری انجام شد.
از منابع مهم تولید صدا سه دستگاه چاپ و بسته بندی موجود در سالن را می توان نام برد که هر سه مشغول فعالیت بودند از صداهای ثانویه می توان به صدای افراد موجود در سالن اشاره کرد.مشخصات مربوط به سالن و سایر اطلاعات مربوط به اندازه گیری های انجام شده در جدول (2-2) ذکر شده است. همچنین اعداد بدست آمده از اندازه گیریها در جدول (4-2) ارائه شده است.
3- اندازه گیری در این صدا در سالن پرکنی ؟؟؟ :
اندازه گیری در این سالن به روش ایستگاه بعدی صورت گرفت. نحوه ایستگاه بعدی سالن در شکل (3-2) مشخص شده است و اندازه گیریها در مرکز مربعهای تعیین شده صورت گرفت. از منابع مهم ایجاد صدا وجود دو دستگاه پرکنی (Filling) ؟؟؟ می باشد که عمل بر کردن شیشه های شربت و کیسه زنی را انجام می دهند. در حین اندازه گیری تنها یک خط پرکنی مشغول فعالیت بود. از صداهای ثانویه می توان به صدای برخورد شیشه ها به هم اشاره کرد. مشخصات مربوط به سالن و سایر اطلاعات مربوط به اندازه گیریها انجام شد و در جدول (2-2) و اعداد بدست آمده از اندازه گیریها در جدول (5-2) ذکر شده است.
4- اندازه گیری میزان صدا در سالن بسته بندی قرص و کپسول :
اندازه گیری در این سالن به روش ایستگاه بندی صورت می گیرد نحوه ایستگاه بندی سالن درشکل (4-2) مشخص شده است. و اندازه گیریها در مرکز مربعهای تعیین شده صورت گرفت. از منابع مهم ایجاد صدا می توان به چهار دستگاه بسته بندی قرص اولمن (Uhlmann) چهار دستگاه شمارش قرص کینگ (king)، یک دستگاه بسته بندی کپسول بوش (Bosch) ، پنج دستگاه شرینگ یک و یک دستگاه بسته بندی قرص زیبلر (Sibler) اشاره کرد که در حین اندازه گیری 2 دستگاه شمارش قرص (King) و یک دستگاه بسته بندی شرینک پک فعالیت نداشتند. از صداهای ثانویه می توان به صدای افراد موجود در کارگاه اشاره کرد. مشخصات مربوط به سالن در جدول (2-2) واعداد حاصل از اندازه گیری در جدول (6-2) ذکر شده است.
5- اندازه گیری میزان صدا در نیروگاه مرکزی:
در این قسمت اندازه گیری به روش موضعی می باشد. در نیروگاه مرکزی 6 عدد دیگ بخار قرار گرفته که یکی از آنها هنگام اندازه گیری خاموش بود فاصله این ریگها از هم 5/1 متر می باشد و در 6 نقطه اطراف ریگ ها اندازه گیری صورت گرفت نتایج بدست آمده از اندازه گیری در جدول (7-2) آورده شده است.
6- اندازه گیری میزان صدا در نیروگاه سرم سازی :
در این بخش اندازه گیری به روش موضعی صورت گرفت و تعداد چهار دیگ بخار و دو ژنراتور و دو دستگاه خنک کننده در این قسمت قرار گرفته است که صدای تولید شده توسط دیگهای بخار وژنراتور ها اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده در جدول (8-2) ارائه شده است.
در اندازه گیری موضعی نقاط انتخاب شده نقاطی است که کارگر بیشتر حضور فیزیکی دارد واندازه گیری در ساعات مختلف انجام شد.
نتایج بدست آمده:
نام محل اندازه گیری روش اندازه گیری وسیله اندازه گیری تعداد ایستگاه ها حداکثر صدای موجود حداقل صدای موجود میانگین صدای موجود انحراف معیار صدای موجود تعداد دستگاه های فعال جنس دیوار جنس سقف جنس کف
بسته بندی کارپول ایستگاه بندی صدا سنج دیجیتالی 94 dB2/92 dB1/80 dB 25/83 88/1 1 دستگاه گچ و آجر گچ کاذب آپوکسی
بسته بندی آمپول 82 ایستگاه بندی صدا سنج دیجیتالی 87 dB3/81 dB 63/75 dB 63/75 82/1 3 دستگاه گچ و آجر گچ کاذب سنگ
سالن پرکنی شربت ایستگاه بندی صدا سنج دیجیتالی 82 dB9/87 dB33/85 dB 33/85 59/1 2 دستگاه گچ و آجر گچ کاذب آپوکسی
بسته بندی قرص و کپسول ایستگاه بندی صدا سنج دیجیتالی 203 dB8/86 dB3/76 dB15/81 99/1 15 دستگاه گچ و آجر گچ کاذب سنگ
(جدول 2-2)
کنترل سروصدا
پس از اینکه اقدامات شناسایی و ارزیابی اولیه سروصدا صورت گرفت بایستی تدابیر کنترلی را به منظور کاهش سرو صدا و آثار زیان آور آن بر روی کارگران به کار برد. به طور کلی اقدامات کنترلی بایستی بر روی سه شاخص منبع صوت ، مسیر عبور صوت و دریافت کننده صوت صورت گیرد.
یکی از مهمترین پارامترهایی که در طراحی اقدامات کنترلی باید مدنظر داشت، مسئله اقتصادی و هزینه در برداشتن اقدامات کنترلی است که در وهله اول به چشم می خرود و در دراز مدت اثرات خود را نمایان می سازد.
اولین اقدام کنترلی از منبع صدا (Noise Saurce) آغازمی گردد و در صورت امکان چنین وضعیتی نیاز به کنترل محیطی صورت وجود ندارد و زمان کوتاهتری را نیز صرف می نماید.
این اقدام شامل سرویس دهی و تعمیرات به موقع دستگاههای پرسروصدا و روغن کاری بخشهای گردنده ولغزنده دستگاه ها به منظور کاهش اصطکاک واستفاده از پی ریزی (Fandation) مناسب برای زیردستگاها و کاهش ارتعاشات و تعویض دستگاههای فرسوده و قدیمی با دستگاه های جدید و کم سروصدا، استفاده از حفاظهای جاذب صوت روی دستگاهها و جلوگیری از انتشار صوت و استفاده از وسایلی که سروصدای کمتری ایجاد می نمایند و عدم تجمع چند دستگاه بر سرو صدا در یک محیط می باشد.
در غیر اینصورت اقدام کنترلی بر روی مسیر عبور صوت یعنی فاصله بین منبع ایجاد صوت و دریافت کننده صورت می گیرد تا صدا به حد کمتری به فرد برسد. البته محصور کردن منبع مشکلاتی دارد از قبیل مزاحمت برای تولید، وارد آمدن فشار به ماشین در اثر گرم شدن دستگاه و کاهش بازده کار.
از اقدامات کنترلی دیگر پوشاندن سقف و دیوارها با مواد جاذب صوت میباشد که این راه امکان بیشتری دارد.
آخرین اقدام کنترلی بر روی دریافت کننده صورت می گیرد زمانیکه هیچگونه اقدام کنترلی نتوانیم انجام دهیم برای حفاظت شنوایی کارگر و جلوگیری از اثرات زیان آور سروصدا از وسایل حفاظت فردی (گوشیهای حفاظتی) استفاده می گردد.
بررسی نتایج بدست آمده:
- در قسمت بسته بندی کار پول های دندانی زمانیکه دستگاه منگنه بکار بیفتد صدای محیط به حدی بالاتر از حد استاندارد می‌رسد.
- در قسمت پرکنی شربت میزان صدای ایجاد شده در اکثر نقاط بالاتر از حد استاندارد است و به طور کلی صدای عمومی محیط نیز بالاتر از حدود استاندارد می باشد. با توجه به اینکه در هنگام اندازه گیری تنها یکی از خطوط پرکنی مشغول فعالیت بوده و نهایتاً نتیجه اندازه گیری بیشتر از این معنا خواهد بود.
- در سالن بسته بندی فرض و کپسول صدا تقریباً در حد استاندارد می باشد البته در هنگام اندازه گیری تعدادی از دستگاهها خاموش بودند.
- در سالن بسته بندی آمپول نیز صدا در حد استاندارد و مطلوب می باشد.
- در نیروگاه مرکزی صدا در نقاط اندازه گیری شده بیش از میزان استاندارد است.
- در نیروگاه سرم سازی نیز در نقاط انتخابی میانگین میزان صدا بالاتر از حد استاندارد می باشد خصوصاً در نقاطی که اطراف ژنراتورها می باشند صدا بسیار بالا است.
پیشنهادات
- در سالن بسته بندی کارپول های دندانی طبق اندازه گیریهای انجام شده مشاهده شد زمانیکه دستگاه منگنه کارتونها بکار می رود صدا به بالاتر از حد استاندارد می رسد بنابراین بهتر است در کنار سالن اتاقکی ، دیوارهای جاذب صدا تشکیل شود و منگنه کارتونها توسط یک فرد در این محل صورت بگیرد.
- با توجه به اینکه عمل بازرسی کاریول ها در سالن بسته بندی صورت می گیرد برای اینکه تعداد افراد کمتری در معرض سروصدای ناشی از دستگاه قرار بگیرند بهتر است که مسیرهای بازرسی از محل قرار گیری دستگاه جدا شود.
- در قسمت پرکنی شربت با وجود روشن بودن یک خط تولید، صدای موجود در محدوده خطر می باشد توصیه می شود دیوارها و سقف کارگاه با مواد جاذب پوشانیده شوند و طبق چک لیست هایی دستگاه ؟؟ سرویس و بازرسی شوند و قطعات فرسوده تعویض گردند.
- در نیروگاههای سرم سازی مرکزی می توان توسط مواد جاذب صدا و نصب خفه کننده صدا مانند پشم شیشه و با بازرسی مرتب و تعویض قطعات فرسوده میزان صدا را کاهش داد.
- در نیروگاه ها اتاقکهای استراحتی که برای پرسنل این بخش در نظر گرفته شده باید دارای دیوارهای جاذب صدا و شیشه های دو جداره باشد تا صدای دستگاهها به داخل نفوذ نکند.
- انجام ادیومتری برای کارگرانی که در قسمتهای زیر سروصدا فعالیت دارند ضرورت دارد تا در صورت بروز هر گونه مشکل در افراد آنها را شناسایی کرده و اقدامات درمانی و پیشگیرانه صورت گیرد ودر صورت وجود افت شنوایی انتقال آنها به قسمتهای دیگر انجام گردد.
- استفاده نمودن کارگران از گوشیهای حفاظت فردی و نظارت مداوم ودقیق بر استفاده کردن آنها توسط پرسنل ضرورت دارد.
مقدمه :
پیشرفت صنایع ، ازدیاد واحدهای صنعتی و تولیدی ونیاز روز افزون به بازده بیشتر صنایع برای تأمین نیازهای مصرف کنندگان ایجاب می کند که کار بیشتر در محیطهای بسته در مدت شب و روز ادامه داشته باشد.
بنابراین استفاده از نور مصنوعی به تدریج توسعه یافته است. امروزه مسئله روشنایی برای کارگاههای بزرگ ضعف اهمیت ویژه یافته است. زیرا کمبود روشنایی در محیط کار افزون بر ایجاد خستگی اعصاب آسیبهای دیگری به سلامت و بینایی کارگر وارد می آورد.
با استناد به مواد قانونی آئین نامه حفاظت و بهداشت کار ، روشنایی محیط کار باید بصورت زیر باشد:
11011 ماده 11: در هر کارگاه بایستی روشنایی کافی (طبیعی یا مصنوعی) متناسب با نوع کار و محل تأمین شود. در صورتیکه برای روشنایی از نور مصنوعی قوی استفاده شود باید برای ممانعت از ناراحتی چشم حبابهای مخصوص نصب گردد.
16139 ماده 139: در نقاطی که اشخاص بکار اشتغال دارند یا در آنها عبور می نمایند باید در ساعات کار روشنایی کافی طبیعی یا مصنوعی تامین شده باشد این روشنایی باید در هر حال متناسب با نوع کار بوده و حتی الامکان از روشنایی و نور طبیعی استفاده گردد.
ماده 141: در موارد ضروری برای جلوگیری از شدت تابش نور و پنجره های سقفی و پنجره های معمولی را باید با وسائل مناسبی مانند کرکره و پرده متحرک و نظائر آن مجهز نمود.
ماد 145: در محل هائیکه بطور موضعی احتیاج به نور شدیدی باشد علاوه بر نور کلی کارگاه نور اضافی در محل مورد نیاز طبق مفاد آئین نامه تامین شود.
نور :
نور از نقطه نظر فیزیکی عبارتست از امواج الکترومغناطیسی که بین طول موجهای 780-380 میلی میکرون قرار دارد واز منبع نورانی منتشر می شود. این طیف کوچک از امواج الکترومغناطیس که دارای طول موج است می تواند هر چیزی را که بر روی آن تابیده و یا از روی آن منعکس شده باشد را قابل رویت کند به شرطی که انرژی کافی برای تحریک گیرنده های چشم داشته باشد.
واحدهای روشنایی:
1- لومن (Luman): مقدار نوری است که از یک منبع نورانی نقطه ای شکل به اندازة یک شمع استاندارد و در زاویة فضایی به اندازه یک استردیان منتشر می شود.
2- لوکس (Lux): روشنایی ایجاد شده بوسیله شار نوری یک لومن بر روی سطحی برابر یک مترمربع به نام لوکس نامیده می شود.
3- فوت – کندل (Foot Candle): عبارتست از روشنایی سطحی معادل یک فوت مربع که شار نوری مساوی یک لومن را به طور یکنواخت از فاصله یک فوتی منبع نور دریافت می کند.
هدف از تامین روشنایی مناسب:
1) بیشترین حفاظت از بینایی کارگران
2) کاهش عوامل ایجاد خستگی و فشار ناشی از روشنایی کافی
3) پیشگیری از حوادث ناشی از کار
4) افزایش بازده کار
5) بهبود کیفیت فراورده
بی گمان مهم ترین حس انسان بینایی است و به این دلیل مهندسی روشنایی اهمیت حیاتی دارد. روشنایی رضایت بخش دارای ویژگیهای زیر است:
1- نور کافی باشد.
2- نور از نظر توزیع مطلوب باشد.
3- درخشندگی سطوح سبب چشم زدگی نگردد.
4- سایه های مزاحم موجود نباشد.
روشنایی رضایت بخش به راحتی و آسایش انسان کمک می کند و بازده کار را بالا می برد و با کاهش حوادث ناشی از نور غیرکافی ، به ایمنی کمک بسیاری می کند.
به طور کلی باید گفت رنگ و نور ارتباط بسیار تنگاتنگی با هم دارند و این دو را فارغ از یکدیگر نمی توان مورد نظر قرار داد. نخستین گام در بررسی وضع نور در یک محیط کار توجه به وضع رنگ در آن محیط است، میزان نور در محیط فیزیکی کار اغلب از طریق افزایش یا کاهش انعکاس آن قابل تغییر است.
بنابراین انتخاب رنگ با مسئله انعکاس نور به مقدار مورد نظر مستقیماً مرتبط است. با انتخاب رنگهای مناسب از میزان درخشندگی نور کاسته و تناسب آن با محیط کار حفظ می شود.
ضمناً رنگ مستقیماً با هزینه نورپردازی ارتباط دارد. از طرف دیگر عاملی که در گزینش رنگ باید در نظرگرفته شود نوع نور مصنوعی مورد استفاده است.
تاثیرات روشنایی :
به طور کلی تأثیر روشنایی به دو صورت کلی نور و زیادی نور می باشد.
- عوارض ناشی از کمبود نور : خستگی فکری، فشار در چشم، خستگی در چشم به علت فشار بر ماهیچه های چشم نیستا گموس (Nystagmus) ، علاوه بر اینها سردرد، سرگیجه و بی میلی به کار نیز رخ می دهد.
- عوارض ناشی از ازدیاد نور: مهمترین عارضه خیرگی چشم است. این حالت در اثر برخورد مستقیم نور با چشم و یا در اثر برخورد چشم با سطوح شفاف بوجود می آید. در این حالت احساس ناراحتی وارد به علت انقباض عضلات حلقوی چشم، کم شدن حس بینایی ، ترس از نور و اشک ریزش دیده می شود.
انواع روشنایی های محیط کار:
- روشنایی عمومی کارگاه: معمولاً برای روشنایی عمومی کارگاهها هنگامیکه لامپها در ارتفاع کمتری از سقف نصب گردند معمولاً از لامپهای فلورسنت استفاده می کنند.( ارتفاع کمتر از 6 متر) و در مواریکه بایستی لامپها در ارتفاع خیلی بالاتر نصب گردند باید لامپهای معمولی یا جیوه ای مورد استفاده قرار گیرند ولی از لامپهای فلورسنت نیز می توان استفاده نمود به شرطی که خوب طراحی و نگهداری گردند.
معمولاً هر چه فاصله لامپها تا کف کارگاه بیشتر باشد باید از لامپهایی که نور بیشتری ایجاد می نمایند استفاده نمود. نکته مهم اینکه میزان درخشندگی باید در حد مناسب باشد و درصرویتکه شدت درخشندگی زیاد باشد باید لامپ را در فاصله دورتری از کارگر نصب نمود تا ایجاد خیرگی در چشم ننماید.
- روشنایی اختصاصی کارگاه: هنگامیکه روشنایی عمومی کافی نباشد و کارهای دقیق در کارگاه انجام شود به منظور بالا بردن قدرت دید کارگر همراه با روشنایی عمومی از روشنایی اختصاصی نیز استفاده می گردد. برای تامین روشنایی اختصاصی معمولا از چراغهای رومیزی که نور را بر روی سطح کار متمرکز می نماید استفاده می گردد. در استفاده از این روشنایی کاربرد صحیح آن بسیار حائز اهمیت می باشد.
منابع نور
الف ) نور طبیعی : مهمترین منبع طبیعی نور، خورشید است و روشنایی روز یکی ازمنابع مهم تأمین انرژی نورانی میباشد. روشنایی روز از نور پراکنده‌ای که از آسمان صاف یا آسمان ابری و بازتاب پوششهای واقع در زمین حاصل می شود و مقداری از نور مستقیم خورشید در ساعت های معین روز تشکیل شده است. کیفیت روشنایی روز مشروط بر اینکه به مقدار کافی باشد بر نور مصنوعی برتری دارد.
در بعضی ازصنایع اختصاصاً روشنایی روز به علت بازده کاری که از آن حاصل می گردد بر نور مصنوعی داده می شود.
ب ) نور مصنوعی : در روشنایی مصنوعی از لامپهای الکتریکی استفاده می گردد که باید در طراحی روشنایی به نکاتی توجه نمود :
1- روشنایی به طور یکنواخت در سطح کار توزیع شود.
2- محل نصب روشنایی باید در طرف چپ سطح کار باشد و ارتفاع آن از سطح کار از 60 سانتی متر تجاوز نکند.
3- مقدار روشنایی برای هر شغل به صورتی محاسبه گردد که برای تشخیص اجزای کار کافی باشد. چون در غیر این صورت کارگر به اجبار برای تشخیص بهتر جزئیات کار ، چشم را به کار نزدیک نموده وبه این ترتیب نه تنها دروضعیت بدنی نامناسبی قرار می گیرد بلکه به بینایی خود نیز آسیب وارد می کند.
مشخصات اصلی منابع روشنایی مصنوعی :
1- نور حاصله از منابع روشنایی مصنوعی باید تا حد امکان به روشنایی نزدیک باشد.
2- کمیت نور حاصله از منابع مصنوعی باید ثابت و کافی بوده و در کلیه سطوح کار به طور یکنواخت توزیع گردد.
3- منابع روشنایی مصنوعی باید به گونه ای نصب شوند که باعث ایجاد خیرگی یا بازتاب نور در سطح نگردند.
4- درخشندگی منابع روشنایی مصنوعی باید مناسب باشد.
5- منابع روشنایی مصنوعی ایجاد حرارت زیاد ننمایند.
منابع روشنایی مصنوعی:
به منظور اندازه گیری روشنایی محیط کار و روشهای گوناگونی وجود دارد که براساس هدف اندازه گیری مشخص می شود.
روش عمومی : در این روش هدف تعیین میزان متوسط روشنایی محیط کار می باشد که در ابتدا باید کارگاه را ایستگاه بندی نمود و سپس در مراکز مربعات نورسنجی را انجام داد. ارتفاع نگه داشتن نورسنج در 75 سانتی متری از کف کارگاه می باشد.
روش موضعی : در این روش روشنایی سطح کار و محلی که دید کارگر می باشد اندازه گیری می شود و سپس از نظر مناسب بودن و نامناسب بودن با مقادیر استاندارد مقایسه می گردد.
میزان شدت روشنایی برای فعالیتهای گوناگون ( مهندسی روشنایی کلهر1378)
نوع فعالیت شدت روشنایی (Lun)
حمل ونقل (جابه جا کردن)
کارهای غیردقیق
کارهای نیمه دقیق
کارهای دقیق
کارهای خیلی دقیق 50 تا 100
125 تا 250
250 تا 500
500 تا 1000
1000 و بیشتر
اندازه گیری میزان نور در کارخانه داروپخش:
برای بررسی میزان روشنایی در برخی از سالنهای کارخانه از دستگاه فتومتر استفاده شد این دستگاه از یک فتوسل و یک صفحه دیجیتالی تشکیل شده و میزاننور را برحسب lam و ft/CD بیان می کند. در ابتدا فتوسل یا سلول حساس به نور را در مکان مورد نظر نگه می داریم و بعد از 30-20 ثانیه عددی را که روی صفحة دیجتیال مشخص می شود را می خوانیم:
1- اندازه گیری میزان روشنایی در سالن بسته بندی شربت:
روش اندازه گیری در این سالن ایستگاه بندی می باشد و نور عمومی سالن اندازه گیری شد. نقشه ایستگاه بندی انجام شود در شکل (5-2) و اعداد بدست آمده در جدول (11-2) ارائه شده است. سایر مشخصات مربوط به سالن واندازه گیری صورت گرفته در جدول (10-2) مشخص شده است. نمودار مربوطه در نمودار (1-2) ترسیم شده لازم به ذکر است که سالن بسته بندی شربت دارای 2 پنجره میباشد و اندازه گیری در ظهر در شرایطی انجام شد که آسمان صاف و آفتابی بود همچنین در این سالن 106 لامپ فلورسنت 20 وات و 25 لامپ فلورسنت 40 وات نصب شده است که در هنگام اندازه گیری 8 تا از آنها سوخته بود.
2- اندازه گیری میزان روشنایی در سالن چک وبسته بندی کارپول:
روش اندازه گیری در این سالن ایستگاه بندی می باشد و نور عمومی سالن اندازه گیری شده است.
نقشه ایستگاه بندی در شکل (6-2) و اعداد بدست آمده از اندازه گیری در جدول (12-2) ارائه شده است سایر مشخصات مربوط به سالن واندازه گیری صورت گرفته در جدول (10-2) مشخص شده است.
این سالن فاقد پنجره می باشد و تعداد لامپهای موجود در سالن 30 لامپ فلورسنت 40 وات می باشد.
3- اندازه گیری میزان روشنایی درسالن ساخت بخش ؟؟؟ :
روش اندازه گیری در این سالن عمومی و موضعی می باشد . برخی از نقاط کار به صورت موضعی اندازه گیری شده که اعداد حاصل در جدول (14-2) مشخص شده است ودر سالن ساخت به صورت ایستگاه بندی اندازه گیری میزان نور صورت گرفته که اعداد بدست آمده در جدول (13-2) و شکل ایستگاه بندی در شکل (7-2) ارائه شده است. سایر مشخصات مربوط به اندازه گیری در جدول (10-2) مشخص شده است.
این سالن فاقد پنجره می باشد و تعداد لامپهای موجود 30 لامپ فلورسنت می باشد.
نمودار میزان روشنایی این سالن با شماره (3-2) مشخص شده است.
4- اندازه گیری میزان روشنایی در میزهای چک چشمی:
روش اندازه گیری در ایستگاههای بازرسی به صورت موضعی می باشد و اعداد حاصل از اندازه گیری انجام شود در جدول شماره (15-2) ارائه شده است نوع لامپی که دربالای این میزها نصب شده فلورسنت می باشد.
- مناطقی که میزان نور در حد استاندارد (بین کمینه و پیشنهادی ) باشد با رنگ سبز
- مناطقی که میزان نور زیر حد استاندارد باشد با رنگ قرمز
- مناطقی که میزان نور بالای حد استاندارد باشد با رنگ قرمز مشخص شده اند.
نتایج بدست آمده عبارتند از:
نام محل اندازه گیری روش اندازه گیری وسیله اندازه گیری تعداد ایستگاه ها حداکثر نور موجود در محیط (Lux) حداقل نور موجود در محیط (Lux) میانگین روشنایی محیط کار(Lux) حد کمینه
(Lux) حد پیشنهادی
(Lux) تعداد ایستگاههای کمتر از کمینه تعداد ایستگاههای بیشتر از پیشنهادی تعداد لامپ نوع لامپ تعداد لامپهای سوخته
بسته بندی شربت ایستگاه بندی 220 366 3/42 11/180 37/81 125 250 70 48 131 فلورسنت 8
بسته بندی کارپول ایستگاه بندی 97 261 7/60 9/149 56/81 125 250 13 - 3 فلورسنت -
ساخت بخش ؟؟؟ ایستگاه بندی 14 480 5/101 97/340 33/116 250 500 5 - 30 فلورسنت -
(جدول 10-2)
تجزیه و تحلیل نتایج بدست آمده:
- در سالن بسته بندی شربت براساس ایستگاه بندی های انجام شده تعداد زیادی از ایستگاه ها از نور مناسب برخوردار نیستند البته این ایستگاهها معمولاً در اطراف و کناره های سالن می باشند و محل چیدن و قرار گرفتن بسته های آماده شده محصول می باشند و در نقاطی که دستگاه بسته بندی مستقر است وجایگاه قرار گیری کارگران می باشد میزان نور در حد استاندارد است.
- در سالن بسته بندی کارپول ها دندانی میزان نور در حد استاندارد و مطلوب میباشد ولی در قسمتهای چک چشمی که اندازه گیری موضعی صورت گرفت نوردر اکثر ایستگاهها کمتر از حد استاندارد است و با توجه به اینکه عملکرد کارگر در این ایستگاهها دقیق و حساس است بنابراین باید از شرایط روشنایی مناسبی برخوردار باشد
- در سالن مساحت بخش ؟؟؟ روشنایی در حد مطلوب و استاندارد می باشد.
- انحراف معیار بدست آمده حاصل از اندازه گیریهای انجام شده در سالنهای مختلف بیان کننده این موضوع است که نور در سالن ها یکنواخت نیست البته علت این یکنواخت نبودن کاهش میزان نور در کناره های سالن است و در قسمت مرکزی سالن ها که محل کار و استقرار کارگران است توزیع نور یکنواخت است.
پیشنهادات:
جهت بهبود و بهتر شدن وضعیت روشنایی درسالن های مختلف پیشنهاداتی به شرح زیر ارائه یم شود :
- در سالن بسته بندی شربت تعدادی از لامپهای موجود ( حدوداً 60% از لامپها) سوخته بودند که تعویض به موقع این لامپها می تواند در میزان روشنایی عمومی سالن و مطلوب ساختن شدت نور مؤثر باشد.
- در قسمت بسته بندی شربت به دلیل قرار گرفتن دستگاه شرینگ درنزدیکی پنجره، تابش نور خورشید روی سطح آلومینیومی جلوی دستگاه وانعکاس آن به چشم کارگران باعث اذیت و خستگی چشم آنها می شود و توصیه می شود برای جلوگیری از این مشکل سطح جلوی دستگاه را رنگ بزنند تا مانع ازانعکاس نور شود.
- استفاده از نور طبیعی در حد مناسب و مطلوب برای بالا بردن مقدار روشنایی تا رسیدن آن به مقادیر استاندارد در سالنهای مختلف توصیه می شود.
- گردشی کردن کار در بین افرادی که چک چشمی محصولات را انجام می دهند برای افزایش بازدهی افراد وجلوگیری از خستگی چشم آنها می تواند موثر واقع شود.
- نظافت کردن لامپها و پاک کردن حبابهای آنها می تواند باعث افزایش میزان نور لامپها شود.
مقدمه
یکی از عوامل فیزیکی موجود در محیط کار شرایط جوی می باشد که باید در بدو تاسیس صنایع مورد توجه قرار بگیرد زیرا هم در میزان هزینه های کنترل موثر است و هم از ایجاد بیماریها و عوارض ناشی از شرایط نامطلوب جوی جلوگیری می نماید.
با استناد به ماده 16 آئین نامه حفاظت و بهداشت کار :
هر کارگاه باید دارای وسائلی باشد که در زمستان و تابستان درجه حرارت داخلی آن بوضع تمایل تحملی نگهداری شود.
برای شرایط جوی محیط معمولاً استرسها ( گرمایی، سرمایی) بیان می گردند. در محیط های کار بیشتر روی حرارت بررسی صورت می گیرد. وجود استرس گرمایی در محیط کار باعث آزار دهندگی وعدم آسایش کارگران و به دنبال آن کاهش راندمان تولید و افزایش حوادث ناشی از کار می شود بنابراین با توجه به اهمیت موضوع شرایط جوی به بررسی وضعیت شرایط جوی در برخی از کارها پرداخته شده و شاخص WBGT برای ارزیابی استرس گرمایی محیط کار محاسبه شد.
جهت بررسی بهتر شرایط جوی باید سه عامل شناخت، ارزیابی و کنترل را مدنظر داشت یعنی در ابتدا باید منابع تولید حرارت راشناخته و مورد ارزیابی قرار داده و سپس از آن راههای کنترلی موثر را در پیش گرفت.
منابع عمده تولید گرما:
- فرایندهای مختلف تولید - وسایل و ماشین آلات مختلف
- سیستم های روشنایی - شرایط جوی خارج از محیط کار
راههای تبادل گرمایی بدن با محیط اطراف :
1- متابولیسم (Metabulysm):
مقدار انرژی متابولیسیمی که در اثر فعالیت های مختلف در بدن تولید می گردد و به انرژی گرمایی تبدیل می شود و مقدار گرمایی که بدن برای سوخت و ساز در حالت استراحت مطلق نیاز دارد متابولیسم پایه گفته می شود که مقدار KG/h70-60 یا Kcol/min 1 است و هر چند فعالیت عضلانی بیشتر شود میزان متابولیسم افزایش
می یابد. میزان متابولیسم به سن، جنس ، نوع تعذیه کارگر و شرایط اقلیمی بستگی دارد.
2- تابش یا تشعشع (Radiation):
هنگامیکه دمای محیط اطراف بدن بالاتر یا پایین تر از دمای سطح پوست باشد بدن از طریق تشعشع از محیط گرما گرفته یا به محیط گرما پس می دهد. 70-60 درصد انتقال گرما از طریق تشعشع صورت می گیرد.
3- جابجایی (Convection):
یکی از فرایندهای اصلی انتقال گرما جابجایی طبیعی است که گرما میان شاره و سطح پوست انتقال می یابد.
4- تبخیر (Evaporation):
یکی دیگراز راههای انتقال گرما است که از نظر فیزیولوژیکی حائز اهمیت است و تنها راه انتقال حرارت است که پوست از این طریق با عرق کردن گرما از دست می دهد.
رابطه تبادل گرمایی بین فرد و محیط پیرامون بصورت زیر بیان می گردد.
M: میزان متابولیسم
R: میزان گرمای تابشی
C: میزان گرمای جابجایی
E: میزان گرمای از دست رفته از طریق تبخیر
S: میزان ذخیره گرمایی است اگر این مقدار برابر صفر باشد بین گرمای دریافت شده و دفع شده تعادل برقرار است و دمای بدن در حد 37 درجه سانتی گراد نگهداشته می شود ولی اگر مقدار S بالاتر از صفر باشد گرما در بدن جمع می شود استرس گرمایی ایجاد می گردد و اگر S زیر صفر باشد استرس سرمایی ایجاد می گردد.
عوامل محیطی موثر در شرایط جوی:
1. دما: کمیتی است نسبی که تعادل گرمایی یک سیستم را با سیستم دیگر نشان می دهد.
در واقع دما کمیتی است که میزان گرمی و سردی یک جسم یا محیط را نسبت به مبداء واحد اندازه گیری نشان می دهد در واقع دما عبارتست ازدرجه گرمی و سردی یک سجم. ؟؟ واحدهایی که برای اندازه گیری دما وجود دارد عبارتست از : درجه سانتی گراد ، درجه فارنهایت ، درجه کلوین یا مطلق و درجه رنگین
2- دما محیط : عبارتست از دمای هوا در یک محیط خاص که با دماسنج معمولی اندازه گیری می شود.
3- دمای تابشی : دمایی است که متناسب با گرمای تابشی از سطوح داغ بوده و با استفاده از دماسنج ؟؟؟ اندازه گیری می شود.
4- رطوبت: عبارتست از مقدارآب که به اشکال گوناگون بصورت بخار آب، قطرات ریز ابر ، تگرگ و بلورهای برف ویخ در هوایی که اطراف ما را احاطه نموده است وجود دارد.
5- رطوبت نسبی: عبارتست از خارج قسمت بخار آب یا تراکم بخار آب موجود در هوا به فشار بخار آب اشباع شده یا تراکم بخار آب در همان درجه حرارت و از رابطه زیر بدست می آید:
: فشار بخار آب در هوا
: فشار بخار آب اشباع در دمای محیط
: درصد رطوبت نسبی
6. فشار بخار آب :
عبارتست از فشار ناشی از وجود بخار آب در هوای اطراف، در صورتیکه بخار آب موجود در هوا به حالت اشباع درآید فشار بخار آب در آن درجه نیز به حداکثر فشار بخار آب تبدیل خواهد شد که فشار بخار آب اشباع شده نامیده می شود و مقدار آن را می توان از روی جداول مربوطه بدست آورد و برحسب میلی بار، میلی متر جیوه ویا اینچ جیوه سنجیده می شود.
7. سرعت جریان هوا :
عبارتست از حرکت مولکولهای هوا ارتباط پرفشار به نقاط کم فشار محیط. اختلاف فشار نیز ممکن است بدلیل تغییرات دما در دو نقطه بوجود آمده باشد و توسط دماسنج کاتا اندازه گیری می شود. در استاندارد سرعت جریان هوا در محیط کار بین 5/0 تا 1 متر بر ثانیه می باشد.
شاخص WBGT ( دمای ترگوی سان)
یکی از شاخصهای گرمایی ، شاخص WBGT (دمای تر گوسان) میباشد. این شاخص برای ارزیابی استرس گرمایی محیط کار مورد استفاده قرار می گیرد. و موسسه آن مجموع اثرات دمای محیط، رطوبت نسبی، دمای تشعشی و سرعت جریان هوا به صورت یک شاخص تعیین می گردد.
- برای محیط داخل کارگاه
- برای فضای باز خارج کارگاه
= دمای ترمحیط = دمای تشعشعی = دمای خشک محیط
برای اینکه WBGT بعنوان یک معیار قبول شود باید دو عامل را در نظر گرفته و اصطلاحاتی به شرح زیر انجام پذیرد:
1) نوع لباس
با توجه به میزان Clo لباس، اصطلاحات WBGT عبارتست از:
ACGIH (2001)
نوع لباس Clo عدد تصحیح WBGT
لباس کار نخی تابستانی 6/0 0
لباس کار یک لایه 0/1 5/3+
لباس کار دو لایه 4/1 5+
2) رطوبت نسبی
- اگر میزان رطوبت نسبی تا 25% باشد یک درجه سانتیگراد به دمای دماسنج تر طبیعی اضافه می کنیم سپس WBGT را محاسبه می کنیم.
- اگر رطوبت نسبی بین 50%-25% باشد 5/0 درجه سانتیگراد به دمای دماسنج تر طبیعی اضافه می کنیم سپس WBGT را محاسبه می کنیم.
- اگر رطوبت نسبی بالای 50% باشد همان عدد دماسنج تر طبیعی را مورد استفاده قرار می دهیم.
میزان WBGT در سه ناحیه سر، تنه و پا اندازه گیری می شود و سپس میانگین آن از طریق فرمول زیر محاسبه می شود.
4/ ((پا) WBGT + (شکم) 2 WBGT +(سر) WBGT) =
اگر کارگری در طول یک شیفت کاری در محیطهای مختلف کار کند، برای تعیین WBGT او از فرمول زیر استفاده می شود.
t : مدت زمانیکه فرد در محیط قرار دارد.
T: زمان کل شیفت کاری
بعد از محاسبه WBGT کارگر برای ارزیابی استرس گرمایی و مقایسه آن با شرایط استاندارد ابتدا باید میزان متابولیسم مصرفی فرد را بدست آوریم برای تعیین متابولیسم مصرفی از جدول (16-2) استفاده می کنیم در استفاده از این جدول برای تعیین میزان متابولیسم ابتدا نوع کار فرد را مشخص کرده و انرژی مصرفی آن را تعیین می کنیم. سپس به انرژی مصرفی برای انجام کار kCal/min1 که میزان متابولیسم پایه ا
دانلود با لینک مستقیم
دانلود مقاله پروژه کارآموزی بررسی مسائل بهداشت حرفه ای در کارخانه داروپخش 
