زمینه‌ی الفاظ و نحوه‌ی پیدایش لفظ: درباره‌ی پیدایش لفظ دو نظریه وجود دارد: 1- نظریه ای که لفظ را موضوع می‌داند و زبان نهادهی ذهن و زبان آدمیان. در این نظریه الفاظ قراردادهایی نهادهی بشراند 2- نظریه‌ای که لفظ را مطبوع می‌شمارد: در این نظر که در بین مسلمانان بیش‌تر جای دارد، زبان طبعی است و هر کلمه، هم ذات خود را به ارمغان می‌آورد. آنان با استناد به آیه ی:"و علم ادم الاسماء کلها" این نظریه را طرح می‌کنند و معتقدند، خداوند در لحظه‌ی آفرینش هر پدیده نام آن را در ذخایر ذهن بشر ریخته است.
اشکال هنری و لوازم آن‌ها : پاسخ به این پرسش که حقیقت شعر چیست؛ جایگاه شاعران در جامعه و دلیل کج‌روی‌ها‌ی شاعران و بی‌خبری آنان از وضعیت زمان چیست. بخشی از نظریات مولانا بررسی شعر و شاعری در هستی و جامعه است.
کارکرد زبان و شعر: سخن چگونه پیدا می‌شود و کارکرد آن در جامعه چیست.
کارکرد سخن و هستی: ناب‌ترین نظریه‌ی ادبی مولانا نحوه‌ی ظهور عین و ذهن است و پاسخ دادن به این پرسش‌ها که لفظ یا معنا، کدام بر دیگری مقدم است و ذهن، عین را شکل می‌دهد یا عین، ذهن را؛ زبان، در نگاه مولانا همان حقیقت ذهن است که آشکار می‌شود و انسان برای شناخت ابزاری جز زبان ندارد.
نحوه‌ی ارتباط لفظ و معنا، لفظ اصالت دارد یا معنا که با درک صورت و بی‌صورتی می‌توان لفظ و معنا و جایگاه آن‌ها را دریافت.
موسیقی و رابطه‌اش با شعر و زبان: در نظرگاه برخی متفکران اروپایی، شعر چیزی نیست جز تجلی موسیقای زبان؛ وقتی زبان موسیقایی بالا می‌گیرد، کلام شعر می‌شود و این معنا نیست که شعر را می‌آفریند بلکه موسیقی است. هر چه زبان به موسیقی نزدیک شود شعرتر می‌شود. این موسیقی، اعم از موسیقی درونی، بیرونی و کناری است. ذات زبان در حال سرایش شعر چیزی جز رقص زبان نیست و هستی خودش رقص زبان عینی است نه زبان ذهنی.
مولانا با توجه به‌اندیشه‌ی افلاتون معتقد است که:
"ناله‌ی سرنا و تهدید دهل/ چیزکی ماند بدان ناقور کل"
بر اساس نظریه‌ی متفکران یونان کهن به ویژه افلاتون: از حرکت 7 فلک در چرخ صداهایی تولید می‌شود، مقداری از این صدا به فراطبیعت می‌رود و‌اندکی به فرود آن. مردم با توجه به صدای افلاک، انواع سازها موسیقی را ساخته‌اند.
درباره‌ی نگره‌ها‌ی مولانا به مقوله‌ی لفظ و معنا دو نظریه‌ی غالب وجود دارد: 1- مولوی اصلا اهل لفظ نیست و توجهی به صورت ندارد. غرق بی‌صورتی است. شعر در این نگاه حاصل "جوشش‌ها‌ی جان" و روح به تنگ آمده‌ی شاعر است که از دریچه‌ی زبان به ظهور می‌رسد. شاعر معتقد است، این بیت‌ها در اصل ترجمان جان اوست که مخاطب، آن را شعر می‌نامد. طرفداران این نظریه بیش‌ترین تکیه را بر تمثیل‌ها‌ی مولانا دارند. مولانا برای لفظ و معنا 101 تمثیل اختراع کرده است که این نظریه پردازان از آن‌ها برای اثبات نظر خود بهره می‌جویند.
شامل 9 صفحه word
دانلود تحقیق نگاره های مولانا