دانلودمقاله مظفرالدین ‌شاه

اختصاصی از زد فایل دانلودمقاله مظفرالدین ‌شاه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مظفرالدین ‌شاه پنجمین پادشاه ایران از دودمان قاجار بود.
او پس از کشته شدن پدرش ناصرالدین شاه، و پس از نزدیک به پنجاه سال ولیعهد بودن، شاه شد و از تبریز به تهران آمد.
او نیز مانند ناصرالدین‌ شاه چند بار با وام گرفتن از کشورهای خارجی به سفرهای اروپایی رفت. در جریان جنبش مشروطه برخلاف کوشش‌های صدراعظم‌هایش میرزا علی اصغرخان امین السلطان (اتابک اعظم) و عین‌الدوله، با مشروطیت موافقت کرد و فرمان مشروطیت را امضا کرد.
او ده روز پس از امضای فرمان مشروطیت درگذشت. وی فردی بیمار بود و به این دلیل اداره امور کشور را به عین الدوله صدراعظم خود داد.
مظفرالدین شاه قاجار پسر چهارم ناصرالدین شاه قاجار و پسر شکوه السلطنه. وی چهل سال حاکم آذربایجان بوده و در پنج سالگی به عنوان ولیعهد انتخاب شد. وی پس از قتل ناصرالدین شاه قاجار سریعا به تهران حرکت کرد و در امارت بادگیر تاجگذاری نمود.دو ماه پس از جلوس وی میرزا رضای کرمانی در میدان مشق به دار آویخته شد.و از اتفاقات مهم در دوران وی ظهور اولین سینماتوگراف بود.
مظفرالدین شاه پنجمین شاه سلسله قاجار و کسی است که دوره ولایت عهدی اش سه برابر دوره سلطنتش به درازا کشید. او که در سال ۱۲۶۹ ه.ق به دنیا آمد، چهارمین فرزند ناصرالدین شاه بود، اما چون دو برادر بزرگ ترش در خردسالی درگذشتند و مادر برادر سوم یعنی مسعود میرزا ظل السلطان از خانواده شاهی نبود، ولایت عهدی را از آن خود کرد. هشت ساله بود که به للگی رضاقلی خان هدایت به آذربایجان فرستاده شد و یک سال بعد در ۱۲۷۸ به ولایت عهدی رسید.
از دوران اقامتش در تبریز که قرار بود آیین شهریاری را به ممارست بیاموزد، چیز دندان گیری گزارش نشده است، مگر آن که به روایت اغلب تاریخ نویسان مشروطه، چاپلوسان ناشایست دوره اش کرده بودند و سبب شدند که ساده دل و کم سواد و عیاش بارآید.
پیوند به بیرون
• قاجاریه
• سلسله قاجار: از آغاز تا پایان
• تاجگذاری محمدعلی شاه
ناصرالدین شاه، روز جمعه هفدهم ذی‌القعده سال 1313 ه.ق در بقعه حضرت عبدالعظیم به ضرب گلوله میرزا رضا کرمانی کشته شد. امین‌السلطان صدراعظم ناصرالدین شاه به وسیله کلنل کاساکوفسکی رییس سواران قزاق امنیت پایتخت را حفظ کرد و مراتب را به سفرای روس و انگلیس و دولت‌های دیگر اطلاع داد و با حضور آنان در تلگرافخانه با مظفرالدین میرزا ولیعهد، که مقیم تبریز بود، به وسیله تلگراف تماس گرفت و وفات شاه را به ولیعهد خبر داد.
هنگامی که امین‌السلطان همراه سفرای انگلیس و روسیه عازم تلگرافخانه بود تهی بودن خزانه و عقب‌افتادگی جیره و مواجب قراولان و نوکران دربار را به اطلاع سفرا رساند و گفت که ولیعهد خود دیناری پول ندارد تا وسایل سفر خود به پایتخت و جلوس بر تخت سلطنت را فراهم کند. سفیر انگلیس تعهد کرد که به لندن تلگراف کند تا برای مبلغ مورد احتیاج دولت اعتبار لازم به بانک شاهنشاهی حواله شود. امین‌السلطان ضمن مخابره حضوری با ولیعهد، او را از نتیجه مذاکرات خود با سفیر انگلیس و تامین اعتبار از راه استقراض از بانک شاهنشاهی مطلع ساخت. آنگاه تلگراف تسلیت مرگ شاه و تهنیت سلطنت شاه جدید از طرف درباریان تهیه و به تبریز مخابره شد و جواب آن از طرف مظفرالدین شاه از تبریز رسید.
در این تلگراف مظفرالدین شاه برای دوری از هر گونه مخالفت احتمالی درباریان با سلطنت خود یادآور شده بود که دربار ولیعهد در تبریز حتی «یک نفر ندارد که به دقایق الفاظ آگاه باشد تا به حقایق معنی چه رسد.» بدین ترتیب شاه جدید به رجال و درباریان اطمینان داده بود که هر یک در مقام خود باقی خواهند ماند. مظفرالدین شاه، که واقعه ترور ناصرالدین شاه او را سخت بیمناک ساخته و فاصله تبریز و تهران را با نگرانی و تشویش خاطر طی می‌کرد، علی‌رغم تشریفاتی که امین‌السلطان برای ورود او به پایتخت پیش‌بینی نموده بود صبح یکشنبه 25 ذی‌الحجه ناگهانی و بدون انجام تشریفات وارد پایتخت شد و به دوران انتظار درباریان و نوکران دستگاه سلطنت پایان بخشید.
دکتر «محمد علی اکبری» استاد تاریخ دانشگاه شهید بهشتی در این زمینه می‌گویند: «پس از مرگ ناصرالدین شاه، پسر چهارمش مظفرالدین شاه میرزا در تبریز بر تخت شاهی نشست و پس از چهل روز که طی آن اداره کشور در دست میرزا علی‌اصغرخان امین‌السلطان بود، به تهران وارد شد. مظفرالدین شاه در 1269 به دنیا آمد. دو برادر بزرگ‌ترش پیش از او و در زمان حیات ناصرالدین شاه در گذشته بودند و برادر بزرگ‌تر دیگرش مسعود ظل‌السلطان نیز به سبب آنکه مادرش از خاندان پادشاهی نبود، به ولیعهدی نرسید. مظفرالدین میرزا در سال 1274 یعنی در پنج سالگی به ولایت عهدی برگزیده شد و هنگامی که بر تخت نشست، چهل و چهار سال داشت. وی بیشتر دوره ولایت عهدی خود را در آذربایجان گذرانید.»
مظفرالدین شاه پس از هفت ماه میرزا علی اصغرخان امین‌السلطان را از مقام صدارت عزل کرد و در یازدهم ذی‌القعده 1314 میرزاعلی خان امین‌الدوله را که مردی آگاه و دانشمند بود به جای وی برگزید. امین‌الدوله در ایجاد بعضی کارخانه‌ها سعی فراوان داشت. وی دنباله اصلاحات میرا تقی‌خان امیرکبیر و حاج‌ میرزا حسین‌خان سپهسالار را گرفت. به منظور پیشرفت فرهنگ، انجمنی تشکیل داد، به تاسیس مدارس پرداخت و به وضع کشور سر و سامان بخشید. چون گمرکات مملکت نامنظم و مختل بود، برای اداره آن اقدام به آوردن یک مستشار بلژیکی به نام مسیو نوژ کرد و وزارت عدلیه را تا حدی سر و سامان بخشید. اشراف مغرضی که از اصلاحات او خشنود نبودند و اکثرا از طرفداران امین‌السلطان به شمار می‌رفتند، شاه را وادار کردند که او را از کار برکنار کرده دیگر باره امین‌السلطان را بر سر کار آورد. وزارت امین‌السلطان از 1316 تا 1321 به درازا کشید و از طرف مظفرالدین شاه به اتابک اعظم ملقب گردید.
امین‌السلطان آلت دست روس‌ها بود و با اینکه هوش و فراستی کافی داشت، آن را در راه بهبود وضع کشور به کار نمی‌برد. پولی را که امین‌الدوله به زحمت گرد آورده بود، در اندک مدتی به باد داد و به مفت‌خواران بخشید و از طریق قرض خارجی وسایل سفر شاه را به اروپا فراهم آورد. در این موقع دولت به اعتبار ازدیاد درآمد گمرکات از بانک شاهی تقاضای وام کرد، ولی این درخواست پذیرفته نشد. روس‌ها که قصد داشتند به هر طریق شده ایران را محتاج خود سازند، آمادگی خویش را برای اعطای این وام اعلام داشتند. بانک استقراضی روس مبلغ بیست و دو میلیون و نیم روبل معادل با سه میلیون و چهارصد و سی و نه هزار لیره انگلیسی به دولت وام داد، مشروط بر اینکه ایران پانصد هزار لیره‌ای را که به بانک شاهنشاهی بدهکار بود، از محل مزبور تادیه کند تا بانک روس بتواند بستانکار منحصربه‌فرد ایران باشد. همچنین قرار بر این شد که عایدات گمرک ایران به استثنای گمرکات بنادر خلیج فارس وثیقه این وام باشد. سپس تعهد گردید که چنانچه عایدات گمرکی مرتبا پرداخت نشود، دولت روسیه اداره گمرکات را مورد بازرسی و در صورت لزوم تحت اداره خود قرار دهد. متعاقب این وام‌گیری، دولت ایران در سال 1318 توسط بانک شاهنشاهی مبلغ سیصد و چهار هزار و دویست و هشتاد و یک لیره از حکومت هند وام گرفت و عایدات شیلات دریای خزر و درآمد پست‌خانه و تلگراف‌خانه و گمرکات خلیج فارس را به انضمام اهواز و محمره (خرمشهر) تضمین آن وام قرار داد. اما به جای آنکه این وام‌های سنگین صرف اصلاحات و آبادی کشور شود

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  13  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله قیصر امین پور

اختصاصی از زد فایل دانلودمقاله قیصر امین پور دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

وی در دوم اردیبهشت سال ۱۳۳۸ متولد شد . او اهل گتوند دزفول است. امین پور تحصیلات ابتدایی ا ش را در زادگاهش گذراند. از سال ۱۳۶۷ تدریس در دانشگاه را به فعالیتهای فرهنگی اش اضافه کرد و از جمله فعالیتهای دیگر وی باید به دبیری بخش ادبیات فصل نامه هنر و مسوولیت در دفتر شعر جوان اشاره کرد. وی در همان سال موفق شد که دکترای ادبیات فارسی خود را از دانشگاه تهران بگیرد.
دکتر قیصر امین پور، رشته های تحصیلی مختلفی را تجربه کرد وی سال ۵۷ از رشته دامپزشکی دانشگاه تهران ترک تحصیل کرد. امین پور همچنین از رشته علوم اجتماعی دانشگاه تهران در سال ۱۳۶۳ ترک تحصیل کرد و در سال ۱۳۷۶ با راهنمایی دکتر شفعی کدکنی موفق به اخذ دکترای ادبیات فارسی از دانشگاه تهران شد.
وی همچنین تدریس در دانشگاه الزهرا ۷۰ - ۱۳۶۷ و تدریس در دانشگاه تهران از سال ۱۳۷۰ تاکنون را عهده دار بوده است.
امین پور دبیر شعر هفته نامه سروش طی سال های ۷۱-۶۰، سردبیر ماهنامه ادبی - هنری سروش نوجوان ۸۳- ۶۷، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی بوده است.
اگر بخواهیم شعری از جنگ بگوییم حتماً سرآمد شاعران آن، قیصر امین پور به یادمان خواهد آمد همانکه روزگاری سروده بود:
می خواستم شعری برای جنگ بگویم
دیدم نمی شود
دیگر قلم زبان دلم نیست.
گفت:
باید زمین گذاشت قلم ها را
دیگر سلاح سرد سخن کار ساز نیست
باید برای جنگ
از لوله تفنگ بخوانم
با واژه فشنگ
قیصر امین پور در آستانه دهه پنجم عمرش اما دیگر به دنبال واژه و فشنگ نیست. چه مدتهاست که زادگاه و سرزمین مادری اش به دور از وضعیت خطر و آژیر قرمز نفس می کشد. با این همه گویی غبار آن سالهای نه چندان همچنان بر چهره شاعر خانه های خونین و عروسک خون آلود تازه مانده که گاه به گاه به یاد آن ایام داغ ولی تازه می کند. گر چه این حرمهای داغ دلش را دیوار هم توان شنیدن نداشته است.
امین پور جوان در بدو ورودش به تهران و آغاز تحصیلات دانشگاهی جذب حوزه هنری آن سالها می شود و آشنایی اش با شاعران جوانی که در حوزه هنری گردآمده بودند او را به حضور در جمع آنان کشاند و باعث شد تا او تحت تأثیر یاران هم سلک و مرامش و به اشتیاق شاعرانگی هایش رشته تحصیلی اش را از علوم اجتماعی به ادبیات تغییر دهد.
او در سال ۱۳۶۶ به همراه دوستان نویسنده و شاعرش، بیوک ملکی و فریدون عموزاده خلیلی، نشریه سروش نوجوان را طراحی و منتشر کرد که تا چندی پیش هم انتشار این مجله و مسؤولیت قیصر امین پور در سمت سردبیری ادامه داشت.
از سال ۱۳۶۷ امین پور تدریس در دانشگاه الزهرا را آغاز کرد و دبیری بخش ادبیات فصلنامه هنر و مسؤولیت در دفتر شعر جوان را به کارهای خود ضمیمه کرد که تاکنون ادامه دارد. امین پور در سال ۱۳۷۶ با دفاع از رساله خود با عنوان سنت و نو آوری در شعر معاصر که با راهنمایی دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی به سامان رسیده بود و موفق به اخذ مدرک دکترای ادبیات فارسی از دانشگاه تهران شد و بعدها این پایان نامه در شمارگان بالایی به چاپ رسید.
قیصر امین پور درباره این اثر می گوید: پیشنهاد بررسی درباره این موضوع از طرف استاد ارجمند دکتر شفیعی کدکنی بود و من از میان موضوعات مختلف، این موضوع را به ضرورت بحث سنت و نوآوری، برای پایان نامه دکتری برگزیدم.
او می گوید: دشواری کار آنجا بود که چون من به نسلی آرمانگرا تعلق دارم و کار ادبی و خلاق را برای خود انجام می دهم، شعری که دلم می خواهد می نویسم و هیچ کس هم در آن دخالت ندارد، فکر کردم در کار تحقیقی هم می شود، این گونه بود؛ اما چنین نبود.
او ادامه می دهد: به هر حال من، آدمی دوزیست بودم. هم در مطبوعات هستم و هم در دانشگاه. دانشگاه از من توقعی داشت و لابد انتظار داشت از چشم انداز سنت، نوآوری را بررسی کنم و دوستان مطبوعات بر عکس. بین این دو دیدگاه سرگردان بودن مشکل کار من بود و موقعی این مسأله حل شد که تصمیم گرفتم یک چشم سوم برگزینم و به قول گادامر یک جور فاصله گرایی.
با این همه آنچه پس از بررسی این کتاب نصیب خواننده می شود، این موضوع است که امین پور در این کتاب قصد نداشته تا تاریخ معاصر ادبیات را به رشته تحریر درآورد. چه ،کار این کتاب به جای اینکه تاریخ ادبیات باشد، این است که سنت و نو آوری را با توجه به تفکیک تعاریف سنت به معنای دینی و ادبی، به شکل دو عرصه لازم و ملزوم نگاه می کند. او در این کتاب از نظریه پردازی پرهیز کرده و به بررسی مکاتب مختلف پرداخته است.
گرچه این کتاب در سال ۱۳۷۲ آماده به چاپ بود اما به اقتضای اینگونه پژوهشهای دانشگاهی دامنه موضوع معین و محدود بود و تبدیل آن به کتاب نیازمند گسترش و پرورش یا پردازش بیشتر بود. پس قیصر امین پور به امید ادامه پژوهش و کشاندن دامنه سخن تا شعر امروز و شاخه های گونه گونش، در چاپ آن تا سال ۱۳۸۳ دریغ کرد. با این همه خودش می گوید: دریغا که در این درنگ ۵ ساله، از بسیاری کار و گرفتاری و بیماری و دیگر پیشامدهای ناگوار روزگار، حتی فرصت و فراغت بازنگری در آن را نداشته ام چه رسد به بازنگاری.
آثار قیصر امین پور در محافل و جشنواره های ادبی همواره مطرح بوده و هستند. چنانکه او درسال ۱۳۶۸ توانست تندیس مرغ آمین را از جایزه ویژه نیما دریافت کند و دو کتابش با نام های ظهر روز دهم و به قولی پرستو در همان سالهای نشریعنی در سال های ۱۳۶۵ و ۱۳۷۵ جایزه جشنواره کتاب کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان را از آن خود کرد.
قیصر امین پور همچنین جایزه تندیس ماه طلایی را که به برگزیدگان شعر کودک و نوجوان ۲۰ ساله اخیر تقدیم شده است، به دست آورده است.
چنانچه پیش از این آمد امین پور محصول تلاش فکری سالهای ۵۷ و نسل دوم انقلاب است. او که در سال ۱۳۵۷ زادگاهش را برای تحصیل در رشته دامپزشکی در دانشگاه تهران ترک کرده بود و پس از مدتی از این رشته انصراف داده بود و به رشته علوم اجتماعی نقل مکان کرده بود و باز هم این رشته را پس زد و در رشته موردعلاقه اش ادبیات سرانجام گرفته بود، در همان سالها در شکل گیری حلقه هنری و اندیشه اسلامی در حوزه هنری با افرادی چون سید حسن حسینی، سلمان هراتی، محسن مخملباف، حسام الدین سراج، محمدعلی محمدی، یوسفعلی میر شکاک، حسین خسروجردی و ... همکاری داشت. گروهی که بنیانگذاران جوان حوزه هنری نام گرفتند و بعد ترها چهره هایی چون سهیل محمودی، ساعد باقری، عبدالملکیان، کاکایی و فاطمه راکعی و علیرضا قزوه نیز به آنان پیوستند. البته هشت سال بعد یعنی در سال ۱۳۶۶ او به همراه بسیاری از هم دوره ای هایش، از حوزه هنری خارج شد و ۲ سال بعد به کمک دوستانش دفتر شعر جوان را راه اندازی کرد.
امین پور در دهه های دوم و سوم زندگی اش شاعری انقلابی و جنگ زده می نماید و شعرهای دوران جنگش از نوادر ادبیات جنگ و پایداری آن سالهاست. اوخودش در پاسخ به این سؤال که قضاوت شما در مورد شعر دفاع مقدس از ابتدا تا کنون چیست؟ می گوید: قضاوت به ویژه برای ادبیات و هنر دوره های خاص، بسیار دشوار است. منظور از دوره های خاص دوره هایی مانند مشروطیت، انقلاب، جنگ و دفاع مقدس است که انگار شعر و ادبیات در این دوره ها وظیفه، کار کرد و رسالت و در نتیجه گویی تعریف دیگری پیدا می کند. بنابراین اگر بخواهیم با همان معیارهای آرمانی و همیشگی دوره های دیگر به سراغ این دوره ها برویم چه بسا که دست خالی بر گردیم و گمان کنیم که خبری از هنر و ادبیات نبوده است. در حالی که در بررسی چنین دوره هایی بهتر است که به جای نقد ایده آل به نقد رئال بیشتر بپردازیم. یعنی واقعگرایانه تر نگاه کنیم نه صرفاً آرمانی و ایده آل.
امین پور که تجربه تدریس و مقطع راهنمایی را در فاصله سال های ۶۰ تا ۶۲ در کارنامه خود دارد، از سال ۶۷ نیز به تدریس در دانشگاه الزهرا پرداخت، اما شروع تدریس او در دانشگاه تهران به سال ۱۳۷۰ بر می گردد که همچنان ادامه دارد.
فعالیت های قیصر امین پور سال گذشته از فعالیت های مطبوعاتی اش فاصله گرفت و از مهرماه سال گذشته نیز به همراه کامران فانی، حسن انوری، محمد علی موحد، یدالله ثمره، سلیم نیساری و هوشنگ مرادی کرمانی، به عضویت فرهنگستان زبان و ادب فارسی در آمد.
قیصر امین پور و اشعارش هر چه که باشند، نمونه کامل زبان نسل دوم انقلاب است. نسلی که از آرمان گرایی رفته رفته به واقع گرایی رخ پوشانده و همین واقع گرایی موجب نوشدن افکار و آرای آنها را داشته است. شاید به همین خاطر باشد که اشعار دهه آخر عمر امین پوربیش از پیش مورد استقبال و اشتیاق نسل سوم انقلاب قرار گرفته است و آنها در کتابخانه های خود لااقل یکی از دیوان های او را در کتابخانه خود به غنیمت برده اند.
▪ آثاری که تا کنون از او به چاپ رسیده عبارت‌اند از:
- تنفس صبح (١٣٦٣)
- در کوچه‌ی آفتاب (١٣٦٣)
- طوفان در پرانتز - نثر ادبی (١٣٦٥)
- ظهر روز دهم - منظومه (١٣٦٥)
- مثل چشمه مثل رود - برای نوجوانان (١٣٦٨)
- بی‌بال پریدن - نثر نوجوان (١٣٧٠)
- گفتگوهای بی‌گفتگو (١٣٧٠)
- آینه‌های ناگهان (١٣٧٢)
- به قول پرستو - شعر نوجوان (١٣٧٥)
ـ گزینه‌ی اشعار (١٣٧٨)
- گل‌ها همه آفتاب‌گردانند (١٣٨٠)
- سنت و نوآوری در شعر معاصر (١٣٨٣)

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  14  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله قصه وقصه پردازی درمثنوی مولوی

اختصاصی از زد فایل دانلودمقاله قصه وقصه پردازی درمثنوی مولوی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مثنوی ، شاهکار عرفانی قرن هفتم واز ستونهای چهارگانه ادب فارسی ، ازمعدود آثار یست که درعین دیرینگی ، ازبسیاری جوانب همچنان تازگی وطراوت خود را حفظ نموده است . زبان راوی ، سادگی وبی پیرایگی لفظی ، معنی ژرف وسهل وممتنع ، بکارگیری قصه وثمیل وبه تبع آن ، جهان شمول بودن این شاهکار جاوید ادب پارسی بدان تازگی بخشیده است که آنرا از بسیاری جوانب از جمله درساختار داستانی قابل بررسی ساخته است .
دراین مقاله بانگاهی کلی به داستانهای مثنوی ، به بیان نوع ادبی قصه ها ، ذکر برخی ویژگیهای ساختاری وبالاخره بررسی اهم عناصرداستانی درآنها خواهیم پرداخت .
1-موضوع قصه های مثنوی:
داستانها ازدیدگاه محتوا ، موضوع وروح حاکم برآنها ، انواع گوناگونی می یابند که از آن جمله است ؛ داستانهای واقعی ، داستانهای تمثیلی ، داستانهای رمزی ، داستانهای طنزآمیز ، داستانهای وهمی – جادویی، داستانهای رئالیسم جادویی ، داستانهای حادثه پردازانه ، داستانهای عاشقانه ، داستانهای عارفانه ، داستانهای سیاسی – اجتماعی ، داستانهای اساطیری ، داستانهای حماسی ، داستانهای عامیانه ، داستانهای رزمی ، داستانهای حکمی – اخلاقی ، داستانهای فلسفی ، داستانهای قرآنی وداستانهای دینی .
از این میان ، قصه های مثنوی عمدتا حول محورچهارموضوع ؛ یعنی قصه های عارفانه ، قصه های حکمی، قصه های قرآنی وقصه های تمثیلی می گردد .
بیشتر قصه های مثنوی از جنبه ای عرفانی سرشار است . شاعر قصه را ن از جهت ارائه نوع وشیوه پرداخت داستان بلکه باعنایت به لایه های پنهانی قصه ومفاهیم عرفانی آن سروده است . دراین معنی قصه دارای یک روح ویک جسم است ، جسم آن مرئی وروح آن پنهان ودیرباب است وبه آسانی دریافت نمی شود :

گربگویم شمه ای زان نغمها
جانها سربرزنند از دخمها
گوش را نزدیک کن کان دورنیست
لیک نقل آن بتودستورنیست
(دفتر اول ، بیتهای 1982 و 1929) [1]
اما ازسوی دیگر ، مولانا راست که : ‹‹ آنچه یافت می نشوند آنم آرزوست ›› وبدین ترتیب درغالب قصه های مثنوی بنحوی به معنی مقصود نیز اشاره رفته است اما این اشاره درقصه های حکمی وتعلیمی بسی واضحتر ودست یافتنی تر از قصه های عرفانی است ؛ برای مثال درقصه ‹‹ پیرچنگی ›› (دفتر اول ،بیتهای 1950-1913)که ازجمله قصه های عرفانی به شمار می آید ، پیری چنگ زن بسبب آنکه درپایان عمر نمایشی بی خریدارمانده است ، به گورستان رفته وبا گریه وزاری بردرگاه خداوند چنگ می نوازد وچون خداوند حاجت اورا روا می گرداند ،چنگ را به قصد توبه فرو می شکند .عمر خلیفه ، بعنوان مراد ومرشد از او می خواهد که گریه وتوبه رانیز ترک گوید وبه مقام استغراق درآید واوچنین می کند . دراین قصه که بر‹‹ حجاب نور›› نظر دارد ، فهم معنای عرفانی ، آسان نیست ؛ چنگ (وسیله توجه قلبی پیربه خداوند ) خود حجاب درک حق است وشکستن آن وسپس گریه وزاری بدرگاه حق که خود کشف حجاب است درمقامی بالاتر ، حجاب محسوب گردیده وترک آن بایسته است .بدین ترتیب ، درک مقام استغراق عارف واصل حتی برای مولوی نیزغیر قابل دسترس می نماید:
حیرتی آمد درونش آن زمان
من نمی دانم ، تومی دانی بگو!
(دفتراول ،بیتهای 2210و 2211)
برخی قصه های مثنوی جنبه حکمی وتعلیمی دارند . دراین گونه قصه ها ،مقصود اصلی ، تعلیم وحکمت است وآموزه های اخلاقی ممثل قصه هاست چنانکه درحکایت آن واعظ که دعای ظالمان می کرد (دفترچهارم ، بیتهای 112-81) ، این معنی مشهود است .
قصه های قرآنی ،گروهی دیگر از قصه های مثنوی را دربرمی گیرد .مولوی برای بیان اصلی اخلاقی ، دینی یا عرفانی به قصص قرآن توصل می جوید وشاید هم بدین سبب است که استاد شهریار می فرمایند :
هم بدان قرآن که اوراپاره سی ست
مثنوی قرآن شعرپارسی ست
ازجمله این قصه ها می توان از قصه هود وعاد (دفتر اول ، بیتهای 8868-854یا سوره هود ،شماره 11) یاقصه اهل سبا( دفترسوم ؛ بیتهای 397-282یا سوره سبا، شماره 34)ویا قصه فرعون وموسی (دفتر سوم ، بیتهای 1745-840 یا سوره قصص ،شماره 28)نام برد .
درنهایت با اندکی مسامحه می توان تمام قصه های مثنوی ار از نوع قصه تمثیلی (Allegorical tale)[2] دانست ؛ دراین گونه قصه ها مفاهیمی مجسم جانشین مفهوم ، درونمایه ،سیرت ، شخصیت وخصلت داستانی می شود . بدین جهت داستان دوبعد می یابد ؛ نخست بعد نزدیک که صورت مجسم (ممثل به ) است ودیگربعد دورکه مورد نظرقصه پردازاست (ممثل).بطورکلی گذشتگان ادب فارسی ، برای بهتر وعینی تربیان کردن شؤونات اخلاقی – فلسفی وعرفانی ، گفتار خود را به قصه وتمثیل می آراسته اند. همین گونه است قصه های مثنوی که دربیان وتبیین جنبه های اخلاقی وعرفانی بکارگرفته شده است .
1-1 نوع تمثیل درمثنوی :
قصه های تمثیلی رامی توان به دوقسم تقسیم کرد ؛ تمثیل حیوانی یا فابل (Fable)وتمثیل انسانی .
تمثیل حیوانی قصه ایست تمثیلی که شخصیتهای آن را حیوانات تشکیل می دهند . دراین گونه قصه ها ، حیوانات که غالبا درگزینش آنها درارتباط با روحیات شخصیت ممثل ، دقت شده است ،ممثلبه انسانها وجوامع بشری هستند. دیگر ،تمثیلی انسانی است که خود دوشاخه می یابد ؛ مثل گذاری وداستانمثل ، مثل گذاری (Parable )، قصه ایست که درآن اصلی بزرگ واخلاقی (ممثل قبل ،میانه ویا بعد از حکایت تمثیلی (ممثلبه ) ذکر می شود وبعبارت دیگر هم مثل وهم مثلبه هردوحضوردارند. داستانمثل (Exem Plum) قصه ایست که درآن بی هیچ مقدمه ای حکایت تمثیلی ( ممثل به ) ذکر می شود واز موضوع اخلاقی (ممثل ) سخنی به میان نمی آید ، پس خواننده خود به بعد دورقصه دست می یابد .
غالب تمثیلهای مثنوی از نوع مثل گذاری (Parable)است ؛ یعنی تمثیل انسانی که درآن ازممثل وممثل به، هردونشان می یابیم .بنگرید اتصال دوطرف تمثیل را درقصخ ‹‹ بقال وطوطی ››؛
طوطی اندرگفت آمد درزمان
بانگ بردرویش زد که هی ! فلان !
ازچه ای کل باکلان آمیختی ؟
تومگرازشیشه روغن ریختی ؟
ازقیاسش خنده آمد خلق را
کوچو خود پنداشت صاحب دلق را
کارپاکان را قیاس از خود مگیر
گرچه ماند درنبشتن شیر ،شیر
جمله عالم زین سبب گمراه شد
کم کسی زابدال حق آگاه شد …
(دفتر اول ، بیتهای 264و260)
والبته آنچه درباب مثل گذاری بعنوان نوع تمثیل درمثنوی گفته شد از باب تغلیب بوده است وازمسامحه خالی نیست چنانکه درمیان قصه های مثنوی از فابل (تمثیل حیوانی ) نیزسراغ می یابیم .(مانند قصه شیر وخرگوش دفتر اول ،بیتهای 1201- 900)، قصه هدهد وسلیمان (دفتر اول،بیتهای 1233-1202)، قصه شیروگرگ (دفتر اول ، بیتهای 3055- 3041) ویا قصه شترواشتر (دفتر چهارم ،بیتهای 3430-3377) ونیزگاه به داستانمثل هم برمی خوریم مانند حکایت مسجد عاشق کش (دفتر سوم ، بیتهای 3959-3922).
2-نوع ادبی داستانهای مثنوی
بطورکلی داستانها ازنظرشکل انواعی می یابند که می توان آنها را ذیل دوعنوان کلی انواع قدیم وانواع جدید بررسی کرد. درمیان انواع قدیم ، به اصطلاحاتی چون داستان ، قصه (تمثیلی ورمزی )، افسانه ،حکایت ،سمر ، سرگذشت ، اسطوره ،حدیث ، ماجرا ، مثل ، انگاره ، متل ،حسب حال ، ترجمه احوال وغیره برمی خوریم .دراغلب فرهنگهای فارسی ، این انواع مترادف یکدیگر آورده شده است والبته تلاش درایجاد افتراق بین این گونه اصطلاحات ادبی گذشتگان کاریست عبث ونتیجه ای جز آشفته سازی ذهن خود ودیگران بدنبال ندارد ، گرچه دیده می شود که گاه منتقدین ادب داستانی به چنین تفکیکی دست یاخته اند چنانکه آقای براهنی ‹‹ قصه ›› رامعادل داستان نوین ( داستان بعد ازمشروطیت )وحکایت را معادل داستان قدیم ایران دانسته اند [3]وبعکس ایشان ، آقای میرصادقی ، همین اصطلاح را معادل داستا قدیم (قبل از مشروطیت )قرارداده اند .بهرصورت ،ضمن تصدیق سخن آقای میرصادقی همچنان معتقد می شویم که باوجود دریافت برخی تفاوتهای صوری میان برخی انواع قدیم ازجمله حکایات وقصه های کهن فارسی ، بازاین انواع ، ازجمله ای دونوع ادبی ، را مترادف می دانیم والبته نوع ادبی قایل شده درباره مثنوی خود دلیلی تواند برد براین مدعا .
درمیان انواع جدید داستانی ، به اصطلاحاتی چون داستان (Story)، رمان (Novel)، داستان بلند (N o v el et t e)، داستان کوتاه (Short Story).رمانس (Romance)ولطیفه (Epigram)برمی خوریم که چون باموضوع این مقال ارتباط نمی یابد ازپرداختن به آنها سربازمی زنیم .
باتوجه به مقدمه ای که گفته شد ،گرچه دراین که قصه های مثنوی بکلی درحیطه انواع قدیم داستان می گنجند شکی نیست لکن ضروری هم درتعیین نوع ادبی این قصه ها دیده نمی شود. با وجود این می بینیم که درخود مثنوی داستانها ، اغلب با دوعنوان ‹‹ قصه ›› و‹‹ حکایت›› نقل می شود [5]. مولوی درعناوین داستانها نظم خاصی را رعایت نمی کند [6]؛ گاه داستانهای بلند را ‹‹ قصه ›› نامیده (مانند دفتراول ص178، دفتر دوم ص 347، دفترسوم ص 478، دفترچهارم ص645دفترپنجم ص 862، دفترششم ص1136 و … )وداستانهای کوتاه را ‹‹ حکایت ›› می خواند (مانند دفتر اول ص 140 ، دفتر دوم ص343، دفتر سوم ص618، دفترچهارم ص628، دفتر پنجم ص 826، دفتر ششم ص 1180و … )وگاه بعکس ، داستانها ی بلند راحکایت نامیده (مانند دفتر اول ص 193، دفتر دوم ص 337، دفتر چهارم ص 650، دفترپنجم ص 848، دفترششم ص 1171و … )وداستانهای کوتاه را قصه می خواند (مانند دفتر اول ص 171، دفتر دوم ص350، دفترسوم ص532، دفترچهارم ص 650، دفتر پنجم ص 896، دفترششم ص 1187و…)از سوی دیگر ، درجایی می بینیم که داستانی راباعنوانی چون ‹‹قصه ›› آغازکرده ، درادامه ا زآن به ‹‹ حکایت ›› یاد می کند (مانند دفترسوم صص 474و475، 387و390).
بدین ترتیب آشفتگی عناوین قصه ، حکایت ، تمثیل ، مثل داستان درقصه های مثنوی بیانگرترادف ویکسانی این انواع داستانی درزبان مولانا، مثنوی اوودرنگاهی وسیعتر ادببات داستانی گذشته ایران زمین است .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  16  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله دستگاه فرز

اختصاصی از زد فایل دانلود مقاله دستگاه فرز دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه :
آنچه صنعت ، وتولیدات آن راتشکیل میدهد ، قطعاتی است که توسط ماشین آلات صنعتی وبه کمک مهارت و تجربه مهندسین و صنعت کاران حرفه ای ساخته و پرداخته می شود واز همین جاست که می توان پی برد « صنعت آفریده صنعت است»‌

دستگاه فرز
دستگاه های فرز ، شاید از نظر نوع کار ، یکی از پرکارترین ، از نظر ساختمان متنوع ترین واز نظر کار کردن با آن دقیقترین دستگاه ها باشد .
با دستگاه فرز می توان کلیه چرخ دنده ها ، سطوح تخت وصاف ، سطوح با مقاطع دایره ، مستطیل ، لوزی حتی مقاطع نامنظم ( از نظر هندسی ) شیارهای مستقیم ومارپیچ و خلاصه 70% قطعاتی که در صنعت به چشم می خورد تراشید . از این جهت ، معمولا کار کردن با دستگاه های فرز به دقت بالایی نیاز دارد این دستگاه ، از نظر ساختمان به دو دسته عمودی وافقی تقسیم می شوند که تقریابا مشخصات هر دو یکسان است ،اما کاربرد این دو نوع برای کارهای متفاوت کمی مختلف است .
گذشته از عمودی یا افقی بودن ، شکل ظاهری فرزها بسیار متنوع است به گونه ای که شرح تک تک آنها در حوصله این مختصر نمی گنجد .
همانگونه که گفته شد کارکردن بادستگاه های فرز ، نیاز به دقت بالایی داشته و استفاده از متعلقات آن ، الزامی به نظر می رسد .
به هر حال ، پیش از شروع به کار ، لازم است تا کلیه قسمت های دستگاه مرتب و روغنکاری شده ، لوازم و ابزار آلات کمکی و و سایل اندازه گیری کالیبره شود واز متعلقات در جای خود ، به طور دقیق نگهداری به عمل آید .
شکل های 192 و 193 دستگاه های فرز افقی و عمودی را نشان می دهد .
قسمت های مهم این دونوع دستگاه را که از متداولترین آنهاست می توان چنین معرفی کرد :
1- پایه میز
2- فلکه تنظیم ارتفاع میز ( فلکه حرکت عمودی میز )
3- کشوی حرکت عرضی میز
4- فلکه تنظیم حرکت عرضی میز
5- میز اصلی ماشین
6- دسته حرکت طولی میز ماشین
7- اهرم حرکت اتومات میز
8- سر دستگاه ( در فرز افقی ) و کلگی ماشین ( در فرز عمودی ) که قابل تنظیم است
9- ضامن گلگی ( در فرز افقی ) و فلکه تنظیم حرکت عمودی محور (درفرز عمودی )
10- محور کار یا درن ( در فرز افقی ) و محور کار یاگلویی ( در فرز عمودی )
11- اهرم تغییر عده دوران
12- اهرم تنظیم مقدار پیشروی
13- محدود کننده های حرکت اتومات میز

1-4 کاربرد قسمت های مهم دستگاه فرز
1-1-4- پایه میز :
درواقع این قسمت ، فقط پایه ای برای میز ماشین نیست ، بلکه قسمت اعظمی از چرخ دنده های دستگاه داخل آن یاتاقان بندی شده و نگهدارنده فلکه ها می باشد . روی این پایه ، ریل ذوزنقه ای شکل پرداخت شده ای قرار گرفته که درواقع به منظور حرکت افقی ( درجهت محورz ها ) میز تعبیه شده است زیرا این قسمت نیز ، استوانه‌ای پرداخت شده قرار گرفته که راهنمایی است برای حرکت عمودی ( درجهت محورy ها ) میز .

2-1-4 فلکه تنظیم ارتفاع میز ( فلکه حرکت عمودی میز )
این فلکه : حرکت عمودی میز را تامین می کند اگر درجهت عقربه های ساعت گردانده شود میز به طرف بالا وخلاف این جهت ، به طرف پائین حرکت می کند . معمولا فلکه هایی که برای حرکت های مختلف میز ماشین به کار می روند . دارای خلاصی هستند یعنی هر چه فلکه گردانده شود ، میز حرکتی نمی کند ،لذا باید ابتدا به کمک نیروی دست آن را به طرف داخل فشار ودر همان حالت فشار ، وقتی احساس شد که حرکت فلکه کمی سفت شده ، باید آن را گرداند .
علت استفاده از این مکانیزم این است که هنگام کار ممکن است دست ، پا و حتی بدن فرزکار به فلکه های حرکت دهنده میز برخورد کند . در این صورت با حرکت فلکه ، میز جابجا شده واحتمال شکستن ابزار یا حداقل خارج شدن دستگاه و کار از حالت تنظیم پیش خواهد آمد ، اما وقتی فلکه ها به این سیستم مجهز شوند ، این احتمالات از بین می روند .

3-1-4 کشوی حرکت عرضی میز :
کار این کشو ، تامین حرکت عرضی میز درجهت محور z هاست که توسط فلکه مربوط فراهم می گردد .

4-1-4 فلکه تنظیم حرکت عرضی میز :
با گرداندن این فلکه در جهت عقربه های ساعت ، میز (درجهت محور z ها ) از فرز کار دور شده با حرکت آن درجهت عکس عقربه های ساعت ، میز به فرز کار نزدیک می شود .

5-1-4 میز اصلی ماشین :
مانند میزهای دیگر ، دارای شیارهای T شکل بوده که می توان قطعه را توسط روبنده‌ها و پیچ ها روی آن بست یا گیره را به کمک پیچ های سر T شکل روی آن محکم نمود .
میز ماشین ، دارای سطحی سخت شده و کاملا پرداخت می باشد که به تنهایی می‌تواند حرکت طولی در جهت محور Y ها را تامین کند این کار ، هم به کمک دسته مربوطه‌ای که به همین منظور در دو انتهای میز تعبیه شده انجام می گیرد ، وهم به کمک اهرم اتوماتی که برای این حرکت پیش بینی شده است .

6-1-4 دسته حرکت طولی میز ماشین .
با گرداندن این دسته در جهت عقربه های ساعت ، میز از فرز کار دور ، ودر جهت خلاف عقربه های ساعت به فرز کار نزدیک می شود . یعنی با توجه به شکل ،میز به سمت چپ یا راست حرکت می کند ( درجهت محور X ها ) .

7-1-4 اهرم حرکت اتومات میز :
این اهرم درست در جلوی میز دستگاه قرار گرفته و حرکت اتومات را با پیشروی از
قبل تعیین شده تامین می کند اگر این اهرم به سمت چپ کشیده شود ، میز به سمت چپ ، واگر به سمت راست کشیده شود به طرف راست حرکت می کند .

8-1-4 سر دستگاه وکلگی ماشین :
سر دستگاه ( درماشین افقی ) وظیفه نگهداری کلگی دستگاه را به عهده دارند که توسط زبانه ذوزنقه شکلی که برای همین منظور روی کف زیرین تعبیه شده فراهم می‌گردد این زبانه کاملا پرداخت شده وبه عنوان راهنما برای کلگی مورد استفاده قرار می گیرد .
کلگی دستگاه ( درماشین عمودی ) نیز وظیفه نگهداری محور کار رادارد و برای تراش زاویه ، می توان آن را تحت زاویه قرار داد برای زاویه دار کردن ، کافی است پیچ های روی این قسمت را شل کرده ، و آن را با توجه به نوار مدرجی که روی گلویی نصب شده ، گرداند تا زوایه مورد نظر به دست آید . واضح است که پس از تنظیم زوایه ، دوباره باید پیچ ها را محکم کرد .

9-1-4 ضامن کلگی و فلکه تنظیم حرکت عمودی محور :
ضامن کلگی ( در ماشین افقی ) تنها وظیفه محکم کردن کلگی را در جای خود دارد .
یعنی هرگاه محور از بوش و تیغ فرز مورد لزوم پر شد ، باید کلگی را داخل راهنمای سر دستگاه قرار داد وضامن را بست . با این عمل ، کلگی کاملا محکم می شود .
فلکه حرکت عمودی محور ( دردستگاه عمودی ) برای تامین حرکت عمودی به کار می رود . هنگامی از این قلکه استفاده می شود که میز ، تا حداکثر مقدار خود به طرف بالا آمده و باید بار دادن عمودی را جهت انجام کار تامین نمود . در این حالت (معمولا در اکثر دستگاه ها ) باگرداندن فلکه ، در جهت خلاف عقربه های ساعت ، می توان محور را به پائین حرکت داده بارمورد لازم را به دست آورد .

10-1-4 محور کار ( درن و گلویی )
محورکار دردستگاه های فرز افقی و عمودی متفاوت است بدین ترتیب که در دستگاه‌های افقی ، این محور به صورت یک شافت یا یک درن ( میله مخروطی ) می‌باشد (همانگونه که در شکل 194 الف و ب نشان داده شده ممکن است این محورها دارای انواع گوناگون واستاندارد شده ، فروانی باشند ) که تیغ فرز باید داخل این میله قرار بگیرد و توسط بوش هایی که در شکل 195 آورده شده مهار شوند .
برای جا زدن محور کار و پر کردن آن با بوش ها وتیغ فرز باید مراحل زیر را طی نمود .
ابتدا باید دنباله مخروطی را داخل محور اصلی دستگاه قرا رداده و آنرا به خوبی محکم کرد برای این منظور ، پیچی وجود دارد که در انتها ، یا روی محیط دنباله استوانه ای از قسمت مخروطی این میله تعبیه شده است لذا با سفت کردن این پیچ ، محور در جای خود محکم می شود .
باید بوشهایی که قبلا داخل میله قرا رگرفته بودند بیرون آورده ، نسبت به محل قرار گرفتن قطعه کار ، بوش در داخل میله قرار داد .
اکنون تیغ فرز راباید طوری داخل محور کار قرار داد که جا خارهای تیغ فرز و محور کار درست مقابل هم قرار بگیرند .
باید خارمربوطه را داخل کرده و بوش های باقی مانده را داخل محور قرار داد تا محور
از بوش پر شود ( شکل 196 الف و ب )
باید کلگی را داخل راهنمای سر دستگاه کرد ضامن آن را محکم نمود ، ( شکل 197 )
محورکار در فرزهای عمودی ، به کلگی دستگاه متصل است و کافی است که تیغ فرز را داخل آن نگه داشته ، پیچ چهار گوش روی کلگی را توسط آچار مخصوص محکم کرد .
11-1-4 اهرم تغییر عده دوران .
برای تغییر عده دوران دستگاه ، لازم است که شاخص اهرم را مقابل عددی که معرف عده دوران ( معمولا ) برحسب دور بر دقیقه می باشد قرار داد در اغلب دستگاه ها ، اهرمی برای تغییر عده دوران وجود ندارد ، بلکه مجهز ، به حلقه مدرجی هستند که دور تا دور آن اعدادی نوشته شده است ، اگر این اعداد مقابل علامت شاخص قرار بگیرد ، همان عده دوران را برحسب دور بر دقیقه را تامین می کند شکل 198 یک نمونه از این حلقه های مدرج را نشان می دهد .
به هر حال اگر اهرمی هم برای این منظور وجود داشته باشد ،گرداگرد اهرم ، اعدادی حک شده که معرف همان عده دوران است .

12-1-4 اهرم تنظیم مقدار پیشروی
این قسمت نیز مانند اهرم تغییر عده دوران ، ممکن است اهرمی یا حلقه ای باشد .
اعداد ثبت شده مقدار سرعت پیشروی دستگاه برحسب میلی متر در هر دوررا نشان می دهند شکل 199 نمونه ای از نوع حلقه هاست .

13-1-4 محدود کننده های حرکت اتومات میز :
این محدود کننده ها درواقع کلیدهایی هستند که با شل کردن پیچ هایشان و جابجا کردنشان ، میز به مقدار فاصله بین آن دو ، حرکت طولی انجام می دهد . واضح است که در صورت تنظیم شدن دقیق این محدود کننده ها وقتی میز به منتهی الیه سمت چپ رسید با محدود کنند چپ برخورد کرده و به سمت راست تغییر جهت می دهد وهمین طور هنگامی که به منتهی الیه سمت راست رسید به محدود کننده راست برخورد کرده و در نتیجه به طرف چپ حرکت می کند .
این قسمت معمولا در بیشتر فرزها وجود ندارد ، اما ممکن است دستگاه های فرز آموزشی به این سیستم مجهز باشند .

2-4 متعلقات دستگاه فرز
متعلقات دستگاه های فرز نسبت به عملیاتی که انجام می دهند . چندان متنوع و زیاد نیست ، اما از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند . متعلقات و تجهیزات فرز عمودی و افقی تفاوتی باهم ندارند به جز وجود « بوش »هایی که داخل محورکار ( درن ) دستگاه فرز افقی قرار می گیرند ، به هر حال این وسایل عبارتند از :

1-2-4 کلت و گیره فشنگی :
کلت و سیله ایست ، برای گرفتن تیغ فرزهایی که دارای دنباله استوانه ای ( شکل 200) هستند کلت ها معمولا دارای دو قسمت می باشند قسمت فشنگ گیر که اصطلاحا « فشنگی » نام گرفته و تیغ فرز را درخود جای می دهد ، وبدنه مخروطی شکل که فشنگی داخل آن قرار می گیرد شکل 201 یک فشنگی و کلت را نشان می‌دهد .
طول فشنگی ها معمولا بلند تر از طول بدنه ها می باشد . بنابراین انتهای رزوه دار آن از بدنه خارج می شود وداخل قسمت دنده شده محور کار قرار می گیرد . با پیچاندن پیچ چهار گوش روی کلگی ( ماشین فرز عمودی ) قسمت رزوه شده فشنگی و محل دنده شده محور دستگاه ، داخل هم محکم می شوند .
کلت دیگری که معمولا به کار گرفته می شود ، برای تیغ فرزهای پیشانی تراش بزرگ یا کف تراش ها مورد استفاده قرار می گیرند شکل 202 نمونه ای از این کلت ها را
نشان می دهد که دارای ساختمانی ساده اما مطمئن و پر قدرت هستند .
همانطور که در شکل آورده شده انتهای رزوه شده کلت داخل دستگاه محکم می‌گردد. تیغ فرز با در نظر گرفتن خار روی گلویی کلت جا زد ه شد و پیچ مخصوص آن را با آچار مخصوص محکم می کنند .
برای تیغ فرزهایی که دنباله مخروطی دارند ، کلتی طراحی شده که شبیه به « مرس » (کلاهک ) می باشد این کلت ها با نام « کلاهک » شناخته شده اند . شکل 203 الف ، یک تیغ فرز انگشتی دنبال مخروطی و شکل 203 ب ، نمونه ای از این کلاهک ها را نشان می دهد .

2-2-4 بوش :
بوش ها ، در دستگاه های فرز افقی مورد استفاده قرار می گیرند ، به همان ترتیب که گفته شد ، بنا به محل قرار گرفتن قطعه کار روی میز یا داخل گیره ، باید درن رااز بوش پرکرد و سپس تیغ فرز را با کمک یک خار روی محل مناسبی از درن جا سازی کرده مجددا تعدادی بوش داخل درن قرار داد .
شکل 204 بوشی رانشان می دهد که دارای جای خار است . این بوش ها مخصوصا در درن هایی که دارای خار ثابت سراسری می باشد قرا رداده می شود این نوع درن ها و بوش ها برای کارهای سنگین توصیه می گردد .
واضح است که از بوش ها برای ثابت نگه داشتن تیغ فرز در طول درن استفاده می شود بنابراین هنگام انتخاب بنابراین هنگام انتخاب بوش صحیح ، باید دقت کافی به خرج داد .

3-2-4 زیر سری و روبنده :
زیر سری ها ، مکعب های کمکی دیگری هستند که در روبنده ها مورد استفاده دارند .
شکل های 205 نمونه هایی از این که زیر سری و روبنده ها را نشان می دهد .

4-2-4 شمش های موازی :
شمش ها در قسمت صفحه تراش شرح داده شد ( مراجعه کنید به شکل 171)

5-2-4 گیره
گیره ها انواع مختلفی دارند که دو نوع ساده و گران آن در قسمت متعلقات ماشین‌های صفحه تراش مختصرا شرح داده شد ( مراجعه کنید به صفحه 156 شکل 169 و توضیحات مربوطه ) گیره اونیور سال که بیشتر در ابزار سازی دقیق وبرای دستگاه های فرز به کار می رود نوع دیگری از گیره هاست دقت ، ظرافت و همچنین توانایی انجام کار این گیره ، لزوم آن را چند برابر می کند ،اما متاسفانه به دلیل گران بودن ودقت لازم هنگام کار ،کمتر مورد استفاده قرار گرفته است . شکل 206 نمونه ای از این گیره ها رانشان می دهد .
این گیره را می‌توان حول‌محور خود به صورت افقی تا 360 درجه وبا شل کردن پیچ‌ها
بالایی ، آن را بصورت عمودی حدود 900 گرداند . همانگونه که گفته شد ، تنظیم کردن زوایای این گیره ، معمولا برای ماشینکارها مشکل می باشد در حالی که استفاده از آن ، این امکان رامی دهد که از زاویه دادن تیغ فرز و کلگی و عوامل مشابه آنها جلوگیری شود .
6-2-4 صفحه گردان :
برای بستن قطعه کارهای مختلف می توان از صفحه گردان استفاده نمود . طریقه بستن قطعات روی این صفحه ، دقیقا مشابه بستن قطعات روی میز فرزیا میز صفحه تراش می باشد ، زیرا صفحه آن کاملا صاف وصیقلی بوده وشیارهای T شکلی روی آن تعبیه شده که می توان قطعات را به کمک روبنده و پیچ های سر T شکل بست با گیره ای را روی آن قرار داده و با پیچ محکم کرد .
پس از بستن قطعه ، می توان صفحه را به کمک دسته ای که در قسمت پایه آن قرار
گرفته گرداند و قطعه را نسبت به تیغ فرز درنقطه دلخواه نگه داشت وتوسط ضامن مربوطه آن را قفل نمود .وشکل 207 این وسیله را نشان می دهد .
زیر صفحه اصلی ، نوار مدرج شده ایست که به 3600 تقسیم شده و قطعه کار را می توان تحت هر زاویه ای که لازم باشد تراشید . برای تراش قوس های داخلی و خارجی چند ضلعی ها وقطعاتی از این قبیل می توان از این وسیله کمک گرفت . البته پیش از شروع کار ،باید آن را اصطلاحا روی میز دستگاه فرز ونسبت به نوک ابراز برنده « سنتر » کرد .
این عمل بدین ترتیب صورت می گیرد که ابتدا ، باید به جای تیغ فرز ( عمودی ) یک مرغک داخل کلت دستگاه قرار داد ، سپس مرغک مخصوص صفحه گردان راداخل سوراخ مرکزی آن جا زد . حال باید صفحه گردان را آنقدر جابجا کرد تا نوک دو مرغک در یک راستا قرار بگیرند شکل 208 این عملیات را نشان می دهد .

توجه : به علت پرداخت بودن سوراخ مخروطی وسط صفحه گردان وانتهای مخروطی مرغک مخصوص ، پس از جا زدن مرغک داخل سوراخ ، ممکن است مرغک به سادگی از صفحه گردان خارج نشود ،وجز باز کردن دوباره صفحه گردان چاره‌ای وجود نداشته باشد برای جلوگیری از این کار، بهتر است یک تکه کاغذ نازک اما مقاوم به صورت لوله شده دور دنباله مخروطی مرغک قرار داده و سپس کاملا آرام آن را داخل سوراخ هل داد . به صورتی که تکه کاغذ دقیقا بین مرغک و سوراخ صفحه گردان قرار بگیرد . اینکار برای خارج شدن مرغک از داخل سوراخ ، مشکل ذکر شده را برطرف می کند شکل 209 طریقه لوله کردن کاغذ حول قسمت مخروطی مرغک را نشان می دهد .
حال باید درهمین صورت با روبنده و پیچ های T شکل ، صفحه گردان را روی میز دستگاه فرز محکم کرد . قطعه ای که باید تراشکاری شود ،نسبت به مرکز مرغک کلگی فرز ، طوری تنظیم می شود که تراش با دقت بالا و دقیقا درنقاط خواسته شده صورت می گیرد .
برای تراش قطعات گرد ، چهارگوش ، شش گوش ، مثلثی وغیره به راحتی می توان از « صفحه گردان » استفاده نمود .
به عنوان مثال برای تراش یک قطعه بامقطع مثلث مراحل زیر را باید طی کرد :
پس از آنکه صفحه گردان روی میز دستگاه « سنتر » شد باید یک تکه ماده خام که قطعه مثلثی از آن تولید می شود ، روی گیره یاتوسط روبنده ، روی صفحه گردان گیره بندی کرد، به طوری که تقریبا با مرکز مرغک کلگی منطبق باشد حال با مشخص بودن طول هر ضلع باید محاسبه کرد که نوک مرغک نسبت به مرکز مرغک فرضی صفحه گردان چقدر باید منحرف شود به شکل 210 دقت کنید .
حال مقدارانحراف لازم توسط حرکت میز تامین می گردد . مقطع نوک دو مرغک ، در شکل 211 الف ، مشخص شده است .
اکنون باید مرغک را از دستگاه خارج کرده تیغ فرز را سوار نمود ، وبه اندازه نصف قطرتیغ فرز نیز دوباره میز را حرکت داد ( شکل 211 ب )
در این حالت تیغ فرز با ضلع مثلث خط کشی شده مماس خواهد شد . پس فرز کاری شروع می شود تا ضلع اول به دست بیاید . پس از تراش ضلع اول ، تیغ فرز را بالا برده و چون قطعه کار 3 ضلعی می باشد ، مقدار 1200 صفحه گردان گردانده می شود چون :
1200 = 3 : 3600
تیغ فرز پائین آورده می شود ومجددا ضلع دیگر تراشیده می شود برای ضلع سوم نیز همین کار انجام می گیرد شکل 212 این سه مرحله را نشان می دهد .
کار با این دستگاه به مهارت فوق العاده بالایی نیاز ندارد و ماشینکار به سرعت می تواند با طرز کار آن آشنا شده و خیلی زود با آن کار کند اما عیب عمده ان این است که تراش روی پهلوی قطعه کار امکان پذیر نیست ، ضمنا قطعاتی را می توان تراشید که از لحاظ‌هندسی‌«‌منظم‌» و « متوازی » نامیده می شوند ، مثل مربع ، دایره ، مستطیل ،
مثلث ، متوازی الاضلاع ، شش گوش و..
7-2-4 دستگاه تقسیم :
گاهی اوقات ، برای ساختن بعضی از قطعات صنعتی نمی توان از صفحه گردان استفاده کرد ، ولذا وسیله ای مناسب کار است که بتواند قطعات را با طول بیشتر وحتی با دقت بالاتری تولید کند . دستگاهی که چنین مشخصاتی داشته باشد به دستگاه تقسیم معروف است . این دستگاه برحسب کار به دو دسته مستقیم وغیر مستقیم تقسیم می شود .
در دستگاه تقسیم مستقیم ، محور دسته گردان در امتداد محور قطعه کار می باشد ومستقیما با گردش آن ، سه نظام نیز حرکت می کند این دستگاه ها ، دارای صفحات تقسیم شیا ردار یا سوراخ دار می باشد که بنا به دقت کار و دستگاه ، تعداد این شیار‌ها 24 و 36 و 46 وحتی 60 شیاره ( سوراخه ) می باشد شکل 213 یک دستگاه تقسیم مستقیم را نشان می دهد .
سرعت عمل این دستگاه ها بسیار بالا بوده و در سری تراشی مورد استفاده فراوان دارد برای کار کردن با این دستگاه ، نیاز به مهارت بالایی نیست وتنها باید مشخص نمود که چه تعداد شیار ، خط ،سوراخ ، دندانه یا ..باید روی قطعه ایجاد نمود . لذا با در نظر گرفتن این اصل ، باید صفحه مورد نظر رااز بین صفحات شیار دار ( از 24 تا 60 شیاری ) انتخاب کرده روی دستگاه نصب نمود . پس ازانتخاب صفحه ، باید قطعه کار را داخل سه نظام ( صفحه نظام ونوک گیر ) بست .
باید صفحه رابه تقسیمات مساوی تقسیم کرده وبرای شروع ، ضامن ( قفل ) مربوطه را به داخل شیار یا سوراخ نمود وکار را شروع کرد . حال با درنظر گرفتن تقسیم بعدی باید ضامن را از شیار قبلی خارج وداخل شیار جدید قرار و ماشینکاری راهمچنان ادامه داد .
این کار انقدر انجام می شود تا قطعه کامل گردد برای انتخاب صفحه ، باید توجه داشت که تعداد شیارهای صفحه برتعداد تقسیمات روی قطعه کار قابل قسمت باشد مثلا برای ایجاد 12 یا 5 سوراخ روی محیط یک قطعه کار ،از صفحه 46 شیاری نمی‌توان استفاده کرد بلکه به ترتیب صفحه 24 و 60 شیاری قابل استفاده است .
با توجه به مثال زیر می توان با کار کردن این دستگاه تقسیم ، بهتر آشنا شد .

مثال :
اولا : برای تقسیم محیط یک قطعه کار به 9 قسمت مساوی از صفحه چند شیاری می توان کمک گرفت ثانیا تعداد تقسیمات روی صفحه شیار دار چه تعداد است ؟
جواب :
اولا : درنظر داشتن اینکه صفحات دارای 24، 36 ، 46، و 60 شیاری می باشد ، صفحه مورد استفاده تنها صفحه 36 شیاره است چون :
4= 9: 36
ثانیا ، فاصله هر تقسیم ، 4 شیار ( از روی صفحه شیار دار ) می باشد . به زبان ساده تر باید پس از ایجاد تقسیم اول ،سه شیار از روی صفحه شیار دار عبور داد و سپس ضامن را روی شیار چهار قفل کرد . شکل 214 این مطلب را روشن تر می کند .
در صنعت تراشکاری ، همیشه اینگونه نیست که هر تعداد تقسیماتی را بتوان با این صفحات شیار دار ایجاد نمود . گاهی اتفاق می افتد که لازم است مثلا چرخ دنده ای را با 50 دندانه تولید نمود . کاملا واضح است که باهیچیک از این صفحات نمی توان این تقسیمات را ایجاد کرد . پس باید از دستگاه تقسیم غیر مستقیم استفاده نمود . این دستگاه بدین دلیل غیر مستقیم نامگذاری شده که محور قطعه کار ودسته گردان دریک راستا نیستند .
ساختمان داخلی این دستگاه را یک پیچ حلزون ویک چرخ دنده حلزون تشکیل داده ، ونسبت بین این پیچ و چرخ در بعضی دستگاه ها 40 به 1 ودر برخی دیگر 60 به 1 می باشد این بدین معناست که :
40 دور دسته = 1 دور سه نظام و 60 دوردسته = 1 دور سه نظام
شکل 215 یک دستگاه تقسیم غیر مستقیم را نشان می دهد .
به علت وجودنسبت یا هنگام کار بادستگاه ، احتیاج به محاسبه و دخالت ین نسبت پیش می آید درحالت های ساده ، برای نسبت به گونه زیر محاسبه می‌شود:
- برای تقسیم محیط کار به 40 قسمت مساوی دسته تقسیم را باید 1 دور کامل گرداند .
- برای تقسیم محیط کار به 20 قسمت مساوی دسته تقسیم را باید2 دور کامل گرداند .
- برای تقسیم محیط کار به 10 قسمت مساوی دسته تقسیم را باید4 دور کامل گرداند .
- از آنچه در بالا گفته شد ،میتوان رابطه زیر را برای هر دو نسبت به دست آورد .
نسبت حرکت بین حلزون و چرخ حلزون ( 40 یا 60)

تعداد تقسیمات کار
رابطه فوق با علائم اختصاری زیر نشان داده می شود :

برای تفهیم بهتر و کاربرد رابطه بالا ، می توان مساله ای به شرح زیر مطرح نمود :
مثال :
برای تقسیم محیط یک قطعه کار به 5 قسمت مساوی ، اگر دستگاه تقسیم 40: 1 داشته باشیم دسته تقسیم چه تعداد دور باید گردانده شود :
جواب : دور کامل
یعنی پس از ایجاد اولین تقسیم دسته تقسیم باید 8 دور کامل طی کند تا تقسیم بعدی صورت بگیرد .
اما همیشه پس ازانجام عملیات فوق ، عدد صحیح به دست نمی آید یعنی احتمال به دست آمدن عدد اعشاری یاکسری هم زیاد است به همین خاطر باید از صفحات سوراخ دار استفاده نمود .
دراین نوع دستگاه ها ، صفحه شیار دار وجود ندارد بلکه صفحات سوراخداری به کار گرفته می شود که سوراخ های زیادی روی آن ایجاد شده وهر سری از این سوراخ ها دقیقا روی محیط یک دایره قرار گرفته اند .
اگر روی این صفحه ها به دقت مشاهده شود ، در محلی از آنها ، سوراخ هایی وجود دارد که دقیقا دریک راستا قرا رگرفته اند ، شروع سوراخ ها از همین راستا می باشد کنار هر سوراخ این راستا ، عددی نوشته شده است که طبق شکل 216 نمایانگر همه تعداد سوراخ در آن ردیف است مثلا در قسمتی که عدد 20 حک شده ، یعنی روی این دایره دقیقا 20 سوراخ وجود دارد وهمین طور روی محیط پائینی 19 سوراخ تا آخر که 15 سوراخ است .
دستگاه های تقسیمی که نسبت دارند معمولا دارای 3 صفحه سوراخدار می باشند که هر کدام دارای مشخصات زیر است :
صفحه سوراخدار شماره 1 دارای ردیف سوراخ های 15-16- 17-18-19-20
صفحه سوراخدار شماره 1 دارای ردیف سوراخ های 21-23-27-29-31-33
صفحه سوراخدار شماره 1 دارای ردیف سوراخ های 37-39-41-43-47-49
هر کدام از این صفحات در مواردی که حاصل تقسیم نسبت دستگاه ، به تعداد تقسیمات عدد کسری باشد به کار می رود بایک مثال ساده می توان به کاربرد صفحات فوق و چگونگی تقسیمات آنها پی برد اما پیش از عنوان کردن مثال ،بهتر است به عنوان یاد آوری ذکر نمود که دسته تقسیم این دستگاه دارای سوزنی است که داخل سوراخ های صفحه تقسیم قرار می گیرد واجازه چرخش اضافه را به آن نمی دهد . در ضمن همین دسته تقسیم داخل یک با روی چاکدار توسط یک مهره سفت می شود که با شل کردن مهره می توان آنر ا در طول این بازو حرکت داده ، داخل سوراخی که شماره آ‎ن مورد نظر است قرار داد . شکل 217 دسته تقسیم بازوی چاکدار صفحه سوراخدار و قیچی ها رابه وضوح نشان می دهد .

مثال :
محیط قطعه کاری را می خواهیم به 6 قسمت مساوی تقسیم کنیم مقدار گردش دسته تقسیم و صفحه سوراخدار مناسب را به دست آورید . درصورتی که نسبت دستگاه
1: 40 باشد .

حل :
ابتدا باید مقدار را به دست آورد .

عدد صحیح به دست آمده ( 6) تعداد دور کاملی است که دسته تقسیم باید طی کند .
اما برای عدد باید صفحه ای انتخاب کرد که روی آن ، ردیف سوراخی باشد که تعداد سوراخ های آن به 3 مخرج ، قابل تقسیم باشد برای این کار می توان ازصفحه سوراخداری که دارای سوراخ های 15،18، 21، 27، 33، 39 می باشد نیز استفاده نمود . بدیهی است که هر چه صفحات بزرگتر و فاصله سوراخ ها بیشتر باشد ، احتمال خطا کمتر است ، به خاطر سادگی کار ، بهتر است صفحه سوراخدار 15 سوراخه را انتخاب کرد .
مشخص است که :
15= 5× 3
درنتیجه صورت کسر نیز باید در 5 ضرب شود درنتیجه مقدار کسر عدد فوق برابراست با :

یعنی ، باید دسته تقسیم روی دایره 15 سوراخه قرار بگیرد و 6 دور کامل + 10 سوراخ بگردد واضح است که منظور از گرداندن 10 سوراخ ، این است که سوزن دسته تقسیم را داخل سوراخ مبدا قرار داده ( شکل 218 الف ) از آنجا به بعد ، تعداد 9 سوزن شمرده ، وسوزن را داخل سوراخ دهم قرار داد ( شکل 218 ب ) برای گم نکردن سوراخ دهم بعد از گرداندن 6 دور کامل ، باید علامتی روی آن سوراخ گذاشت که این علامت در واقع قیچی هایی است که روی صفحه سوراخدار بسته می شود . بنابراین باید قیچی ها را دقیقا مماس به سوراخ دهم قرار داد شکل 218 پ ، مرحله 10 سوراخ دوم را نشان می دهد .

اگر لازم باشد که به جای تعداد تقسیمات ، مقدار زاویه کار شود ، مثلا وقتی لازم است محیط قطعه ای را دو سوراخ به فاصله 20 380 ایجاد کرد ، تعداد دور دسته تقسیم از رابطه زیر به دست می آید .

درصورتی که دستگاه تقسیم دارای نسبت 1:‌40 باشد رابطه فوق رابه شکل ساده‌تری می‌توان نوشت :

که با توجه به این رابطه می توان مقدار زاویه را به عبارت زیر به دست آورد .
َ2280= 60× 380
َ2300 = 20+ َ 2280
عدد به دست آمده در رابطه قرار می گیرد :

یعنی 4 دور کامل و دور . که باید مراحل قبل را انجام داد .

3-4 انواع تیغ فرزها
تیغ فرزها دارای گونه های متعددی بوده که شاید بیش از صد نوع آن ، کم وبیش در
صنعت مورد استفاده قرار می گیرد .
گذاشته از نام تیغ فرزهایی که کارخانجات مختلف تولید می کنند می توان آنها را از در نظر تقسیم بندی ونامگذاری کرد :

1-3-4 جنس تیغ فرزها :
تیغ فرزها را مانند ابزارهای برنده ( رنده ) دستگاه تراش وصفحه تراش از جنس های متفاوتی می سازند که این جنس به نوع فلزی که باید تراشیده شود بستگی دارد .
متداولترین آنها به عبارت زیر می باشند .
1-1-3-4 فولاد تند بر : تیغ فرزهایی که از فولاد تند بر ساخته می شوند ، دارای لبه های برش نیز می باشند که در مقابل حرارت بسیار مقاوم اند .
2-1-3-4 فولادهای ریختگی : معمولا این تیغ فرزها دارای سختی بالایی بوده و در مقابل حرارت نیز مقاومت خوبی دارند چون غالبا به صورت آلیاژی می باشند از نوع فولادهای تند بر مقاومترند .
3-1-3-4 فولاد تنگستن کارباید : از آنجایی که این تیغ فرزها تنگستن دار میباشند ، در مقابل حرارت مقاومت فوق العاده ای خواهند داشت ، ضمن آ‎نکه لبه برش آنها تا مدت بسیار طولانی تیغ باقی خواهند ماند . ضمنا احتمال شکستن درحین کار نیز کمتر بوده وبه علت برش خوب ، کار کردن و براده برداری با آنها بسیار ساده وراحت صورت می گیرد .

2-3-4 نوع کار :
اصولا تیغ فرزها را بنابه نوع کاری که باید صورت بگیرد انتخاب می کنند البته به نوع دستگاه فرز ( عمودی یا افقی ) نیز بستگی کامل دارد . به هر حال از لحاظ نوع عملیات فرزکاری ، تیغ فرزها را به گونه های زیر می توان تقسیم نمود .
1-2-3-4 تیغ فرزهای کف تراش : کف تراش ها معمولا برای تراش سطوح مسطح به کار می روند ، که دارای دو نوع عمده می باشند کف تراش مارپیچ وکف تراش مستقیم مارپیچ یامستقیم بودن به فرم قرار گیری د ندانه ها روی محیط استوانه ای تیغ فرز بستگی دارد . شکل 219 کف تراش مارپیچ و مستقیم رانشان می دهد .

هنگام کار با تیغ فرزهای مارپیچ بهتر است به تعداد دندانه های یا زاویه مارپیچ آنها دقت نمود . به عنوان یک قاعده می توان پذیرفت که تیغ فرزهای باتعداددندانه و زاویه مارپیچ کم ، برای براده برداری کم مثل پرداخت و تیغ فرزهای باتعداد دندانه و زاویه مارپیچ زیاد برای براده برداری زیاد ، مثل خشن تراشی به کار گرفته شود شکل 220 دو نمونه مختلف این تیغ فرزها رانشان می دهد .

2-2-3-4 تیغ فرزهای بغل تراش : شکل ظاهری این تیغ فرزها شبیه به کف تراش مستقیم یا مارپیچ می باشد که با کمی دقت ، میتوان اختلاف آن دو را مشاهده نمود .
درکف تراش ها سر دندانه های مستقیم یامارپیچ روی محیط استوانه ای تیغه فرز براده‌برداری می کند ، در حالی که در بغل تراش ها ، دندانه هایی که روی محیط جانبی (بغل) تیغ فرز قرا ردارند ، این عمل را انجام می دهند وو اضح است که به دلیل وجود لبه برنده در بغل تیغه ، آن را بغل تراش می نامند . البته ، این بدین معنا نیست که سر دندانه های روی استوانه قدرت براده برداری ندارند ، بلکه درمواقعی که لازم است تا مثلا دو سطح عمود برهم ( ازیک قطعه کار ) به طور همزمان تراشیده شود ، از این نوع ابزار برنده استفاده میشود شکل 221 نمونه ای از این تیغ فرز رانشان می‌دهد .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   41 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله سابقه تاریخی قالیبافی

اختصاصی از زد فایل دانلودمقاله سابقه تاریخی قالیبافی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

برای دانستن نکاتی پیرامون تاریخچه دقیق قالی و گلیم بافی باید تا حدی به حدس و گمان اتکا کنیم؛ زیرا پشم ماده ای است که نمی تواند عمر چندین هزار ساله داشته باشد.
بشر در قدیم از پوست حیوانات برای پوشش خود استفاده می کرده، اما کم کم دریافته که این پوست بعد از چندین بار زیر و روشدن می شکند و پشمهای آن می ریزد. پس بمرور آموخت که اگر پوست بوسیله دباغی عمل بیاید دوام آن بیشتر می شود. در واقع نمد مالی اولین تکنیک کار روی پوست بوده است.
بعد از آن بشر اولیه متوجه گلیم بافی می شود. ظرافتهای افزوده شده در گلیم بافی باعث شد که قالیبافی بعنوان یک هنر مسلم ایجاد شود.
قدیمترین قالی شناخته شده که از سیبری شوروی توسط یک هیئت باستان شناسی بدست آمده، قالی « پازیریک» است. این قالی، رنگ آبی سیر دارد و مربوط به سده سوم قبل از میلاد یا 3000 سال پیش است. جالب اینجاست که نحوه بافت آن با تکنیک بافت امروزه تفاوت چندانی ندارد و نقش آن از نقوش هخامنشیان گرفته شده است. قالی قدیمی دیگری نیز در اطراف مغولستان خارجی بدست آمده است. این قالی بعنوان پوشش اسب بکار می رفته و مربوط به دوره هخامنشیان است. این دو قالی هم اکنون در موزه « ارمیتاژ» روسیه نگهداری می شوند. از این دو نمونه که بگذریم، مدرک قدیمترین از پیشینه قالیبافی نداریم اما مدارک و شواهد معتبر بسیاری بجای مانده که نشانگر وجود هنر قالیبافی در ایران است فرش تاریخی و تا حدی افسانه ای بهارستان یا چهار فصل بهترین گواه این موضوع می باشد، اما هنوز اثری از تکه های این قالی بدست نیامده است. مدرک مستندی نیز در این زمینه نداریم که اطلاعاتی بدهد اما صحبت از قصر حاکمانی با قالیبافی بسیار بلند و افسانه ای است که بعنوان پرده و گزیرانداز از مورد استفاده قرار می گرفته اند در اواخر دوره تیموریان و اوایل سلسله صفوی هنر قالیبافی در ایران بسیار بارز و مشخص می شود. فرش بافته شده برای مقبره شیخ صفی از نظر کیفیت رنگ و تکنیک بافت بسیار بالاست و هم اکنون در موزه « ویکتوریا و آلبرت» لندن نگهداری می شود . در موزه فرش ایران نیز نمونه هایی از قالیبافی دوره قاجار با قدمتی نزدیک به 200 سال وجود دارد. برای دیدن نمونه های بافته شده در دوران سلجوقی و زندیه باید سری به موزه های اروپا زد. برای بررسی قالیبافی دوره تیموری باید به شهرهای سمرقند و بخارا رفت و در موزه های این دو شهر به جستجو پرداخت. در مورد طراحان قدیمترین قالیهای شناخته شده اطلاعی در دست نیست همچنین از نحوه ساخت رنگ و رنگ آمیزی آنها نیز شواهدی بدست نیامده است. تکنولوژی بافت فرش از قرون گذشته تا بحال دگرگونی چندانی نداشته است، بطوری که می توان گفت، از نظر فرم حتی در ابزار هم تغییر چندانی بوجود نیامده اما اسم ابزار عوض شده است.

مواد و مصالح قالیبافی
برای بافت قالی از پشم بز بدلیل زبر بودن زیاد استفاده نمی کنند به همین علت از پشم گوسفند که عموما در نژادهای مخصوص پرورش داده می شود استفاده می گردد. پشم اگر سفید باشد رنگ مورد نظر رابهتر به خود جذب می کند بنابراین می توان قبل از « رنگرزی » پشم رنگین را « رنگ زدایی » کرد.
1. پشم: رشته هایی خشن، صاف، استخوانی و کلا زبر است که از گوسفند بدست می آید.
2. کرک رشته موهایی نرم و نازک است که حالت مجعد و فنری دارد و عموما از زیر بغل و سینه گوسفند بدست می آید.
از گوسفندان ایران کرک کمی می توان بدست آورد.
ظریفترین پشم، برای بافت پارچه های کشمیر و ماهوت بکار می رود و پشمی که برای بافتن طنابهای پشمی استفاده می شود خشن ترین پشم است قطر پشم کشمیر سه میلیمتر است و در عین حال بسیار گرم و محکم و سبک است.
پشم و کرک بنوبه خود از نظر کیفیت به چند قسمت تقسیم می شوند. میزان خوبی و بدی پشم را در کارخانه با شماره بندی مشخص می کنند. البته لازم به تذکر است که روش شماره بندی تا دوره قاجار در ایران مرسوم نبوده اما بعدا بدلیل ارتباط این صنعت با محافل جهانی کدهای کارخانجات خارجی وارد ایران گردیده است کارخانجات این کدها را پس از انجام آزمایشها و پژوهشهای لازم انتخاب کرده اند.
شماره های پشم از 8 شروع می شود که این عدد نمایانگر کلفت ترین پشم است و بتدریج هر چه جلو می رویم پشم نازکتر می شود تا اینکه به پشم شماره 24 می رسیم که نازکترین پشم است. شماره ها بدین قرارند:
24، 22، 20، 18، 16، 14، 12، 10، 8
شماره های کرک عبارتند از:
41 لا ، 48 لای دولا، 28 لای دولا
جدیدا کارخانه نساجی کاشان کرکی تولید می کند که به آن 6 لا می گویند و مطابق با کرک 28 لای دولا است.
3. نخ: یکی دیگر از مصالح قالیبافی است که از پنبه بدست می آید. نخ را نیز نظیر پشم شماره گذاری می کنند و شماره های آن بقرار زیر است:
24 لا، 2 لا 18 لا ، 15 لا ، 12 لا ، 9 لا
قابل توجه است که در مورد نخ، شماره ها از کلفت ترین بسوی نازکترین نخ سیر می کند بطوری که از این نظر برعکس شماره پشم است. در قدیم که کارخانه های مخصوص تابیدن نخ وجود نداشت نخ را با دوک نخ ریسی می تابیدند. برای شناخت سابقه نخ ریسی نخست باید به نقاشیهای روی تابوت و مقایر فراعنه رجوع کنیم.
در یکی از این نقاشیها که زندگی روزمره فرعون و اطرافیان را نشان می دهد به یک چرخ ریسندگی برمی خوریم .
پس نتیجه می گیریم که چرخ ریسندگی از حدود 5000 سال پیش وجود داشته و تا کنون نیز تغییر زیادی نکرده است.
به نخهای نوع اعلا « چله » می گویند. لازم به توضیح است که قبلا نخ نازکتر از 9 لا هم وجود داشته این نوع نخ ( 6لا) از کشورهای خارجی راهی بازار ایران می شده است. الان بجای نخ 6 لا از ابریشم استفاده می کنند.
اگر در چله کشی از نخ نازکتر از 9 لا استفاده شود نخها ممکن است بر اثر کوچکترین فشار پاره شوند.
4. ابریشم: الیافی نرم، شفاف، ظریف و محکم است که از کرم ابریشم بدست می آید و از آن در بافت قالیهای بسیار نفیس استفاده می شود.
شناخت قالی
بدلالیلی که در زیر می آید قالی کرک بافت ، بهتر از قالی پشم بافت است.
1. کرکها بعلت مجعد بودن بهتر به هم تابیده می شوند ولی وقتی پشمها چند لا شوند کاملا به یکدیگر نمی تابند.
2. کرک چون باریکتر از پشم است رنگ را تا اعماق خود می پذیرید و برای مدتهای مدید آن را حفظ می کند ولی پشم پس ار مدتی تحت عواملی همچون نور آثار جوی و غیره رنگ خود را از دست می دهد.
3. دوام کرک بیش از پشم است و به همین دلیل قالی کرکی عمر بیشتری دارد.
قالیهای ابریشمین بسیار عالی و گرانقیمت هستند اما به چند دلیل ایدال نمی باشند:
1. بعلت براق بودن ابریشم و انعکاس نور نقش قالی خوب دیده نمی شود.
2. ابریشم عایق خوبی در مقابل سرما و گرما نیست و قالی آن جنبه تزیینی دارد.
3. بدلیل لیز بودن ابریشم قالی در زیر پا سر می خورد رنگهای گرم قالی زودتر از بین می روند زیرا نور بیشتری را جذب می کنند. رنگهای قرمز قالیها چندان ثابت نیستند اما یک نوع رنگ قرمز مخصوص وجود دارد که از حشره ای به نام « کرمز» بدست می آید این حشره شبیه به کفشدوز است از ابتدای تاریخ بشر با این حشره آشنایی داشته و از ماده رنگی آن استفاده می کرده است. پرورش این حشره در گذشته دور در جنوب ایران مرسوم بوده است جسد مقادیر زیادی از این حشرات پس از جمع آوری و اعمال کارهای بخصوص نوعی رنگ قرمز تولید می کند که بادوام و مرغوب است قیمت این رنگ در ایران بسیار گران است
طبق گفته بعضی از زبان شناسان کلمه قرمز نیز از نام همین حشره اقتباس شده است.
مطلب دیگر در مورد شناخت قالی دانستن انواع بافت آن است که عبارت از: « ریز بافت» و « درشت بافت» است. قالی ریز بافت نسبت به دیگری مرغوبتر است در مورد تعداد رجها نیز که در مرغوبیت قالی نقش بسزایی دارند بعدا توضیحات لازم خواهد آمد.
طرح قالی و همچنین نوع رنگهایی که برای رنگرزی پشم قالی از آنها استفاده می شود و دوام این رنگها می توانند ملاکی برای یک قالی خوب باشند.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  20  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید