چکیده
انسان پیشرفته امروز ی به دلیل انگیزه ها و دلایل متعالی تری چون آشنایی با فرهنگ و تمدنهای دیگر، ملاقات دوستان و اقوام و … اقدام به سفر و مسافرت می نماید . اقدام و اشتیاق انسان به مسافرت در دنیای کنونی، صنعت بزرگی به نام «صنعت جهانگردی» را به وجود آورده است که منبع درآمد بسیاری از کشورها محسوب میشود .
در جهان حاضر توسعه و پیشرفت رمز ماندگاری و حیات پویا و مقتدرانه ملتها ، جوامع ، فرهنگها و تمدنها به شمار می رود . بـدون تـوسعه و حـرکت در سیـر تعالـی و ترقی نمی توان فقط به افتخارات گذشته متکی بود .
لذا توسعه صنعت گردشگری به وسیله ایجاد انگیزه و بررسی راه های تقویت مشارکت مردم در این توسعه، برای این صنعت امری حیاتی است.
امروزه گردشگری و صنعت جهانگردی منبع درآمد بسیاری از کشورها محسوب می شود و بسیاری از آنها از این منبع درآمد برای ایجاد اشتغال، رشد بخش خصوصی و حرکت در مسیر توسعه اقتصادی استفاده می کنند.
لذا پژوهشگر در این تحقیق برآن است تا بتواند راه های تقویت مشارکت مردم در توسعه صنعت گردشگری – گردشگری داخلی- را مورد بررسی قرار دهد. به همین دلیل با توجه به مبنای نظری تحقیق از پرسشنامه ی محقق ساخته به منظور سنجش وضعیت موجود گردشگری و نقش رسانه ها و اعتماد مردم به دستگاههای امنیتی و قضایی و نیز اعتماد به نظام جمهوری اسلامی ایران در توسعه این صنعت استفاده شد.
جامعه نمونه این مطالعه 200 نفر از شهرستانهای( شوش، آبادان، دشت آزادگان، رامهرمز و اهواز) می باشد.
هدف کلی این پژوهش شناسایی راههای تقویت مشارکت مردم در راستای توسعه صنعت گردشگری در استان خوزستان است.
نتایج بدست آمده نشان داد :
فرضیه اصلی:اعتماد مردم به نظام حاکم ،دستگاه قضایی و امنیتی و اطلاع رسانی رسانه ها بر تقویت مشارکت مردم در توسعه صنعت گردشگری موثر است.
فرضیه فرعی اول: اعتماد مردم به نظام حاکم برجامعه بر تقویت مشارکت مردم در توسعه صنعت گردشگری موثر است
فرضیه فرعی دوم: اعتماد مردم به دستگاه قضایی و امنیتی بر تقویت مشارکت مردم در توسعه صنعت گردشگری موثر است
فرضیه فرعی سوم: اعتماد مردم به اطلاع رسانی رسانه ها بر تقویت مشارکت مردم در توسعه صنعت گردشگری موثر است
نتایج بدست آمده نشان داد
1- ایجاد جو اعتماد در کشور نسبت به نظام حاکم می باشد . به عبارت دیگر در پرتو اعتماد و اعتقاد به نظام جمهوری اسلامی مردم می توانند با طیب خاطر و اطمینان کامل سرمایه هایشان را در زمینه توسعه صنعت گردشگری بکار اندازند همچنین گردشگران نیز با احساس امنیت کامل مکانی را جهت گردشگری انتخاب می نمایند.
2- تحقیق حاضر نشان می دهد که پاسخ دهندگان به پرسشنامه معتقدند که افزایش امنیت داخلی و اجرای عدالت و انصاف و قانون گرایی باعث تقویت مشارکت مردم در این صنعت می شود .
3- همچنین در این تحقیق نشان داده شده است که بطور کلی رسانه ها در زمره عوامل تاثیر گزار بر مشارکت مردم در رشد صنعت گردشگری می باشد . تبلیغات مناسب در زمینه معرفی راههای سرمایه گذاری مردم و بخش خصوصی ، همچنین تهیه برنامه ها و گزارشات تخصصی در زمینه معرفی و اعلام حمایت دولت از بخش خصوصی ، همچنین تهیه برنامه ها و گزارشات تخصصی در زمینه معرفی و اعلام حمایت دولت از بخش خصوصی و همچنین حمایت دولت از مشارکت مردم در زمینه این صنعت و ا سوی دیگر معرفی جاذبه های هر استان در زمینه گردشگری از عوامل موثری میباشد که می تواند باعث تقویت مشارکت و سرمایه گذاری مردم در این صنعت می باشد . اطلاع رسانی در عمق مشارکت نهفته است .
فصل اول: کلیات
1-1- مقدمه
انسان پیشرفته امروزی به دلیل انگیزه ها و دلایل متعالی تری چون آشنایی با فرهنگ و تمدنهای دیگر، ملاقات دوستان و اقوام و … اقدام به سفر و مسافرت می نماید .
اقدام و اشتیاق انسان به مسافرت در دنیای کنونی، صنعت بزرگی به نام «صنعت گردشگری» را به وجود آورده است که منبع درآمد بسیاری از کشورها محسوب میشود . گردشگری در بسیاری از کشورهای بزرگ و کوچک جهان، یکی از بزرگترین و سود آورترین صنایع است شاید بتوان به جرأت گفت که گردشگری و اقتصاد توریسم امروز به یکی از اصلی ترین ارکان اقتصاد تجاری جهان تبدیل شده است به نحوی که بسیاری از توسعه سازان از این صنعت با عنوان توسعه پایدار یاد می کنند که در تاریخ اقتصاد جهان ، قرن بیست و یکم را به نام خود فتح خواهد کرد .
در جهان حاضر توسعه و پیشرفت رمز ماندگاری و حیات پویا و مقتدرانه ملتها ، جوامع ، فرهنگها و تمدنها به شمار می رود . بـدون تـوسعه و حـرکت در سیـر تعالـی و ترقی نمی توان فقط به افتخارات گذشته متکی بود ، بلکه همراهی سابقه و تجربه ذی قیمت گذشته را باید مبنایی برای دستیابی به رسالتها و مقاصد دوربرد مدنظر قرار دارد .
2-1- بیان مسئله
امروزه گردشگری و صنعت گردشگری منبع درآمد بسیاری از کشورها محسوب می شود و بسیاری از آنها از این منبع درآمد برای ایجاد اشتغال، رشد بخش خصوصی و حرکت در مسیر توسعه اقتصادی استفاده می کنند. جهانگردی و گردشگری یکی از بزرگترین و متبوع ترین صنایع محسوب می شود و در آمد آن در سال 2001 بالغ بر 43 میلیارد دلار بوده است . کشور ما نیز با رفع موانع موجود در زمینه گردشگری و تقویت راههای مشارکت مردم در زمینه توسعه صنعت گردشگری میتواند سهم قابل قبولی از این درآمدها را به خود اختصاص دهد .
امروزه توسعه و پیشرفت رمز حیات پویا و مقتدرانه ملتها ، جوامع ، فرهنگها و تمدنها به شمار می رود ما در دورانی زندگی می کنیم که تغییر درآن شتاب گرفته است .
حوادث و رویدادهای سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و فناوری تکنولوژی تصور ما را درباره جهان دگرگون کرده است .
کشور ایران با پیشینه تمدن کهن و جاذبه های متنوع و موقعیت برجسته اقلیمی ، ضمن آنکه خواهان منافع اقتصادی از جمله اشتغال زایی و در آمد ارزی است بر حفظ ارزشهای متعالی و هویت فرهنگی تمدن خود تأکید دارد و الگوی سفر را از اندیشه ها و آموزه های قرآنی و احادیث مستند دریافت میدارد .
با این وجود کشور ایران از لحاظ در آمدهای حاصل از گردشگری در جایگاه، مناسبی قرار نداشته و نتوانسته از پتانسیلهای مثبتی که در زمینه گردشگری وجود دارد استفاده نماید .
از سوی دیگر سازمانهای دولتی و خصوصی که در این زمینه متولی امور می باشند نیز اقدامات مثبتی را در زمینه جذب توریسم انجام نداده اند و یا بسیار ضعیف عمل کرده اند .
گردشگری بعنوان یک صنعت در آمد زا و رونق دهنده چرخهای اقتصادی کشور در ارتباط بین ملل و اقوام در جهان نقش مهمی دارد . از طرفی نباید گردشگری و ایرانگردی را تهدید علیه ارزشها دانست ، بلکه باید آن را در جهت رونق اقتصادی، تقویت هویت و وفاق ملی، فرصت مغتنمی تلقی نمود و عاملی برای صلح و همزیستی میان ملل و گفتگوی تمدنهای مختلف که ثبات و امنیت را به ارمغان می آورد، مورد نظر داشت . جهانگردان به ایران می آیند تا تمدن کهن ایرانیان را که غنا بخش تمدن جامعه بشری بود و در تاریخ هر ملتی به شیوه ای نقش آفرینی نموده است را ببینند . تعارض بین ارزشهای دینی و فرهنگی با ترویج صنعت گردشگری در کشور وجود ندارد . بنابراین جهانگردان نه تنها تهدید نیستند بلکه فرصت اند . و نباید ضعف مدیریت علمی و برنامه ریزی صحیح مسئولین را با تهدید تلقی کردن گردشگران توجیه نمود . باید با پژوهش و برنامه ریزی، آموزش و بازاریابی بخشهای خصوصی و دولتی و همچنین با بازکردن راههای مشارکت مردم در جهت جذب توریسم و ارتقای صنعت گردشگری سهم بیشتری از درآمد صنعت گردشگری جهانی با حفظ هویت و ارزشها را به خود اختصاص داد .
صنعت گردشگری فرهنگی ترین حوزه اقتصاد است . کارشناسان اقتصادی معتقدند که گردشگری تنها بخشی از مجموعه عظیم اقتصاد است که در حد بسیار زیادی با رگه های فرهنگی گره خورده است چون از یک سو تا حد مطلوبی موجبات آشنایی فرهنگها، تمدنها، نژادها ، سرزمینها، اقوام و گویش های مختلف را با یکدیگر فراهم می سازد و از سوی دیگر نیز می تواند یکی از منابع کسب در آمد برای کشورهای مختلف باشد این که گفته می شود : «اقتصاد توریسم بهترین محرک برای کشورهایی است که به دلیل تک محصولی بودن یا محدود بودن منابع در آمد ، دارای اقتصاد خموده هستند » ، به سمتی می رود تا توسط بسیاری از کشورهای در حال توسعه به یکی از بزرگترین واقعیتهای اقتصادی تبدیل شود .
به نظر می رسد که کشورهای صاحب نفت و یا کشورهای دیگری که تنها یک منبع درآمدی در اختیار دارند باید از کنار صنعت گردشگری به راحتی عبور نکنند چون عامل بسیار مهمی برای تنوع درآمد آنها است در این مورد برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس با اتکا به صنعت توریسم و تجهیز زیرساختهای آن توانسته اند طی سالیان گذشته پذیرای تعداد زیادی از گردشگران جهانی باشند به طوری که بسیاری از کارشناسان اقتصادی ، توفیق این کشور ها در حوزه تجارت را ناشی از موفقیت آنها در صنعت توریسم می دانند. با توجه به اینکه ایران در حال حاضر به صورت بالقوه یکی از کانونهای توریستی جهان به شمار می آید و دارای جاذبه های فراوانی است توجه و تاکید برای گسترش این صنعت علاوه براینکه از نظر فرهنگی و سیاسی دارای منافع بسیاری است موجب رونق اقتصادی و اشتغال زایی و افزایش درآمد ملی نیز می شود
و از آنجا که استان خوزستان یکی از استانهایی می باشد که دارای پیشینه تاریخی و فرهنگی طولانی است و از نظر اقتصادی نیز، توسعه صنعت گردشگری در این استان می تواند موجب شکوفایی و رونق بخشهای اقتصادی از یک سو و ایجاد اشتغال و فرصتهاتی جدید شغلی از سوی دیگر که این خود مستلزم مشارکت همه جانبه مردم در حمایت از این صنعت است .طبعا" تا ما نتوانیم ظرفیتهای گردشگری موجود رابه هموطنان خودمعرفی نماییم،
با توجه به مطالب فوق، پژوهش حاضر می کوشد که نسبت به شناسایی عوامل تأثیر گذار بر مشارکت مردم در جهت توسعه صنعت گردشگری(گردشگری داخلی ) در این استان اقدام نموده و راههای تقویت مشارکت مردم در توسعه و رشد این صنعت را بررسی نماید .
با در نظر گرفتن اهداف تحقیق، می توان سئوالات زیر را باتوجه به فرضیات مطروحه مورد توجه قرار داد :
1-افزایش اعتماد مردم به ارگانهای امنیتی چه رابطه ای با مشارکت آنان در توسعه صنعت گردشگری دارد ؟
2-اعتماد مردم به نظام جمهوری اسلامی چه رابطه ای با مشارکت آنان در توسعه صنعت گردشگری دارد ؟
3-رسانه ها چه نقشی در تقویت مشارکت مردم در توسعه صنعت گردشگری دارند ؟
3-1- پیشینه تحقیق
پیرامون گردشگری و اهمیت آن پژوهشهای زیادی در داخل و خارج از کشور صورت پذیرفته است ، همچنین تحقیقاتی بصورت کلان پیرامون مشکلات توریسم در ایران توسط عده ای از دانشجویان ، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، معاونت سیاحتی بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی و ... صورت گرفته است . ولیکن در جامعه آماری مورد نظر با این عنوان قبلاً تحقیقی انجام نشده است . ذیلاً به سه نمونه پایان نامه تحصیلی اشاره می شود :
1-محمد طاهر قمیشی در پایان نامه خود با عنوان «ارزیابی عملکرد امداد خودرو ایران در بهبود فرآیند گردشگری و صنایع خودرو سازی و قطعه سازی در استان خوزستان .
2-پایان نامه آقای مسعود غلامی با عنوان «بررسی وارزیابی عوامل مؤثر بر توسعه صنعت گردشگری در ایران در رشته کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی، در این پژوهش تأثیر متغیرهای ضریب امنیت (بعد داخلی و خارجی) امکانات و خدمات گردشگری، سیستمی واحد در زمینه بازاریابی و تبلیغات و هماهنگی در سازمانهای درگیر در توسعه صنعت گردشگری مورد آزمون قرار گرفته شده است .
3-پایان نامه ای با عنوان «بررسی اثر بخشی مدیریت گردشگری فرهنگی» توسط خانم روزیتا رضاپور نوشته شده در این پژوهش به شناسایی و رفع چالشهای موجود در مسیر توسعه این صنعت پرداخته شد تا وضعیت کنونی را بهبود بخشند .
4-1- اهمیت و ضرورت تحقیق
یکی از مسایل عمده ای که فرایند جهانی شدن را در مرکز توجه انسان قرار داده است تأثیر بالفعل و نیز بالقوه آن در عرصه فرهنگ و زندگی اجتماعی است بی شک با گسترش ارتباطات فرهنگی بین کشورها اختیار دولتهای ملی در این زمینه به طور فزاینده ای کاهش می یابد .
در حال حاضر جهانی شدن بیشتر ابعاد سیاسی ، فرهنگی و اجتماعی این فرایند کلی را مورد توجه قرار می دهد از این رو گسترش و توسعه ارتباطات جهانی بسیار حائز اهمیت است فرایند جهانی شدن معمولاً چهار حوزه فنی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را تحت الشعاع قرار می دهد در حوزه فرهنگی این فرایند ارتباط بسیار نزدیکی با فرهنگ گردشگری برقرار می کند .
گردشگری طی دهه های اخیر از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است . در سال 1950 تعداد گردشگران بین المللی 25 میلیون نفر و درآمد گردشگری بین المللی نیز 2/1 میلیارد دلار بوده است در سال 2003 تعداد گردشگران بین المللی به 691 میلیون نفر و درآمد آن به 1514 میلیارد دلار بالغ گردید (سازمان جهانی گردشگری ، 2004)
مطالعات انجام شده توسط آژانس های بین المللی وابسته به سازمان ملل نشان می دهد که تا سال 2010 تعداد گردشگران بین المللی به رقمی بالغ بر یک میلیارد نفر خواهد رسید .
براساس گزارش سازمان جهانی گردشگری (wto) و برنامه چشم انداز توریسم در سال 2020 میلادی تعداد گردشگری در سراسر جهان در سال 2020 میلادی به یک میلیارد و 600 میلیون نفر خواهد رسید و سهم منطقه خاورمیانه پس از منطقه شرق آسیا بالاترین میزان رشد توریسم را در جهان دارا خواهد بود . بنابراین با توجه به مطالب فوق پژوهشگر این موضوع را برای تحقیق برگزیده است .
5-1- اهداف تحقیق
با توجه به اینکه گردشگری و صنعت گردشگری یکی از بهترین منابع کسب درآمد برای کشورها می باشد و باعث اشتغال زایی، رونق اقتصادی، تحصیل ارز، تبادل فرهنگها و نزدیکی ملل به یکدیگر می شود از این رو شاهدیم که طی سالیان گذشته بسیاری از کشورهای جهان با درک موقعیت برتر صنعت توریسم در الگوهای مختلف توسعه اقتصادی در پی آن هستند تا امکانات گردشگری خود را گسترش دهند .
کشور پهناور ایران نیز با داشتن یک میلیون و 200 هزار تپه و پنجاه هزار اثر تاریخی و منابع طبیعی متبوع جزء ده کشور برتر دارای جاذبه های توریستی و 5 کشور اول در زمینه تنوع و جذابیت اکوتوریسم دنیاست . برای رهایی از تکیه بر درآمدهای نفتی راهی جز حرکت به سمت گردشگری وجود ندارد .
هدف کلی این پژوهش شناسایی راههای تقویت مشارکت مردم در راستای توسعه صنعت گردشگری در استان خوزستان است.
اهداف فرعی تحقیق حاضر به قرار زیر است:
1-بررسی میزان اعتماد پاسخگویان نسبت به ارگانهای امنیتی و قضایی
2-بررسی میزان اعتماد مردم به نظام جمهوری اسلامی و مشارکت آنها در توسعه صنعت گردشگری
3-بررسی نقش رسانه ها در ایجاد مشارکت مردم در توسعه صنعت گردشگری
6-1- سوالات تحقیق
1-6-1- سوال اصلی تحقیق:
راههای تقویت مشارکت مردم در توسعه صنعت گردشگری در استان خوزستان کدامند؟
2-6-1- سئوالات فرعی تحقیق:
افزایش اعتماد مردم به ارگانهای امنیتی، اعتماد به نظام جمهوری اسلامی ایران و اطلاع رسانی رسانه ها
7-1- فرضیات تحقیق
1-7-1- فرضیه اصلی:
هدف از ارایه فرضیات این پژوهش ، شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه مشارکت مردم در توسعه صنعت گردشگری می باشد .
2-7-1- فرضیه فرعی
به نظر می رسد از طریق افزایش ضریب اعتماد مدرم به ارگانهای امنیتی و قضائی، اعتماد به نظام جمهوری اسلامی ایران و اطلاع رسانی رسانه ها می توان بر مشارکت مردم در توسعه صنعت گردشگری تأثیر گذاشت.
8-1- متغیرهای تحقیق
1-8-1- متغیر های مستقل
- راههای تقویت مشارکت مردم
2-8-1- متغیر وابسته
- توسعه صنعت گردشگری در استان خوزستان
9-1-روش تحقیق
این تحقیق یک تحقیق توصیفی –تحلیلی است زیرا بر اساس نظر خواهی از افراد ، نتایجی بدست آمده که متغیرها را بر آن اساس به هم سنجیده و همبستگی آنها را محاسبه می نمائیم .
روش تحقیق فرایندی نظام مند ، برای یافتن پاسخ یک پرسش یا راه حل یک مسئله است .
در این تحقیق تلاش می شود تا با استفاده از روش تحقیق میدانی ، پاسخی برای پرسشهای مورد نظر یافته و پس از آن به شناسایی عوامل مؤثر در ایجاد مشارکت مردم در توسعه صنعت گردشگری بپردازیم .
در ضمن روش نمونه گیری بصورت خوشه ای و طبقه ای می باشد .
10-1-قلمرو تحقیق :
1-10-1- قلمرو موضوعی :
الف . مفاهیم ، واژه ها با اصطلاحات مربوط به گردشگری
ب . موضوعات مرتبط با توریسم و گردشگری(داخلی)
ج . شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه مشارکت مردم در توسعه صنعت گردشگری
2-10-1- قلمرو مکانی(جامعه آماری) :
قلمرو مکانی این تحقیق شهرهای استان خوزستان می باشد . و مراکز و سازمانهای معتبر گردشگری که در این استان مستقر می باشند مورد نظر است .
3-10-1- ته است . قلمرو زمانی :
اطلاعات لازم با توجه به زمان اعلام شده در طرح تحقیق در طی حدوداً 12 ماه و با توجه به تجارب محقق در این زمینه ، اخذ و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرف
11-1- روش نمونه گیری و تعیین حجم نمونه
ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه خود ساخته ای است که با استفاده از فرمول کوکران 200 نفر از کل استان خوزستان مورد پرسش قرار گرفتند.
12-1- موانع و محدودیتهای تحقیق
به نظر می رسد که این تحقیق نیز مشابه بسیاری از تحقیقاتی که در حوزه علوم انسانی و در زمینه های اجتماعی انجام شده با محدودیتهای متعدد جوامع شده است که از این جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
الف) چون هدف شناسایی عوامل موثر بر تقویت راههای مشارکت مردم در توسعه صنعت گردشگری(گردشگری داخلی) است وجود افراد متخصص و مجرب که با جزئیات این صنعت تجربی آشنا باشند می توانست برای این تحقیق مفید واقع گردد. محرمانه تلقی شدن برخی از اطلاعات از دید ایشان از محدودیتهای این تحقیق بود.
ب) عدم درک و اهمیت و جایگاه طرح تحقیق، ضعیف بودن ساختار و تشکیلات، سطح پائین تحصیلات، مرتبط نبودن رشته تحصیلی برخی مدیران سازمانها، عدم اعتقاد و باور علمی و عملی به مفید بودن چنین پژوهشهایی باعث می گردد که حداقل همکاری را در هنگام انجام طرح تحقیق را با محقق به عمل آورند.
13-1- تعاریف واژه ها و اصطلاحات
1-13-1- گردشگری(پارسائیان، علی ، اعرابی ، سید محمد، 1377)
گردشگری عبارت است از اقامت خارج از منزل برای مدت یک شب یا بیشتر با هدف گذراندان تعطیلات ، بازدید دوستان و اقوام شرکت در همایش های تجاری با هر هدف دیگری به جزء اموری از قبیل تحصیل شبانه روزی با استخدام نیمه دائم . »
2-13-1- گردشگر
گردشگر کسی است که به منظور تفریح، بازدید از نقاط دیدنی ، معالجه ، تجارت ، ورزش و زیارت به کشور دیگر سفر کند مشروط بر این که مدت اقامت از 24 ساعت کمتر و از 6 ماه بیشتر نباشد و در فاصله ای کمتر از 70 کیلومتر انجام نگیرد .
3-13-1- مسافر : (داروند زاده 1381)
مسافر به شخصی اطلاق می گردد که بین دو یا چند محل مسافرت کند.
4-13-1- جاذبه های تاریخی : (سایت chn، 1383)
مجموعه آثار باستانی و یادمان های تاریخی است که از گذشته های دور و گذر ایام مصون مانده و به عنوان میراث مشترک ملی به یادگار مانده است و جهانگردان را به خود جذب می نماید .
5-13-1- جاذبه های طبیعی : ( همان منبع)
مجموعه مظاهر و پدیده های طبیعی است که به صورت خدادادی در کشور وجود دارد و جهت ایجاد آنها تلاش و سرمایه گذاری خاص انجام نشده است مانند کوه، جنگل ، سواحل دریا، کویرو ...
6-13-1- صنعت گردشگری :
مجموعه ای از شرکتها ، مؤسسات ، سازمانها و سایر منابعی که فعالیتهای گردشگران را از طریق فراهم نمودن خدمات ، حمایت می کنند .
7-13-1- مشارکت: (گرافت و کلاری ، 1991)
مشارکت را توانایی و فرصت تأثیر گذاردن افراد برروی فرآیندهای تصمیم گیری تعریف می کنیم که مستلزم یک درگیری فعال و مداوم است
8-13-1- امنیت :
امنیت از ریشه امن بوده و با کلمه تأمین هم خانواده می باشد و مجموعه عوامل و شرایطی را که موجب می شود مردم نوعی تأمین خاطر و عدم نگرانی نسبت به زمان حال و آینده خود و جامعه شان (در زمینه آسایش و آرامش) احساس کنند را امنیت اجتماعی قلمداد می کنیم .
9-13-1- اعتماد به نظام: (صفدری ، 1374 : 48)
باید گفت هر نهاد سیاسی در جامعه کارکرد و وظیفه تحقق اهداف را برعهده دارد و مردم در جهت تحقق اهداف فردی و جمعی ، اعتماد خود را در نظام سیاسی سرمایه گذاری می کنند و این خود به معنای مشروعیت یک نظام سیاسی از یک سو و تداوم و حمایت مردم از سوی دیگر خواهد بود .
تداوم این مبادله به نفع هر دو طرف خواهد بود ، مردم با سرمایه گذاری اعتماد خویشتن در پی تحقق اهداف جمعی و فردی خود می باشند و نظام سیاسی نیز در مواضع قدرت قرار می گیرند اما این مبادله دوجانبه زمانی دچار رکود می گردد ، که مردم حاضر نباشند کماکان اعتماد خود را در حاکمیت سرمایه گذاری کنند و یا به عبارتی روشنتر اعتماد خود را نسبت به نظام سیاسی از جنبه های متعدد از دست میدهند ، تحقق این امر که با نوعی نارضایتی از سیاستمداران و روند برنامه های اجرایی همراه است ، به افول حمایت از نظام سیاسی انجامیده و این به معنای از دست رفتن مشروعیت نظام سیاسی و تحقق رکود قدرت می باشد .
10-13-1- رسانه ها :
به مجموع تشکیلات و سازمانهای اطلاع رسانی اعم از سازمان صداو سیما و مطبوعات و جراید گفته می شود و این سازمانها و تشکیلات نقش بسیار مهمی را در زمینه اطلاع رسانی به مردم در جهت معرفی و شناسایی جاذبه های توریستی و همچنین در معرفی ثبات اجتماعی برای جذب جهانگردان ایفاء می نماید .
11-13-1- پژوهش در صنعت گردشگری : (داروند زاده ، 1381)
عبارتست از بررسی مسایل مربوط به سفر و گردشگری به صورتی منظم ، عینی و منطقی
12-13-1- سازمان جهانی جهانگردی : (سایت chn،1383)
یکی از بزرگترین و مهمترین سازمانهای بین المللی گردشگری است که دفتر مرکزی آن در مادرید اسپانیا قرار دارد . 133 کشور جهان در آن عضویت داشته و حدود 300 سازمان بخش خصوصی و عمومی به آن وابسته هستند و این سازمان نهاد اجرایی از سازمان توسعه متعلق به سازمان ملل است . ایران از سال 1342 به عضویت اتحادیه بین المللی سازمانهای رسمی مسافرتی درآمد که بعداً به سازمان جهانی جهانگردی یا wto تغییر نام یافت و اکنون جزء اعضای کامل این سازمان به شمار می رود . هدف از تاسیس این سازمان ترویج و توسعه گردشگری می باشد .
فصل دوم: ادبیات پژوهش
1-2- مقدمه
سابقه گردشگری به دیرینگی حضور انسان در کره زمین می رسد .هرچند اهمیت یافتن آن از نظر مسایل اقتصادی، اجتماعی – فرهنگی و دوران شناسی بیش از چند دهه سابقه ندارد .
اساساً در گذشته ضرورتهای گردشگری مطرح نبود اما امروز با گسترش ارتباطات و زندگی در دنیای صنعتی، گردشگری از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است .
امروز سمت و سوی حرکت سیطره جهانی به سمتی است که تفکرات تصمیم گیران بیش از تنازعات سیاسی و نظامی به ارتباط بین مردم و دولت ها به عنوان عاملی در جهت توسعه کشورها معطوف شده است .
ارتباط میان مردم و فرهنگ ها تأثیری شگرف را در پی دارد ، از این رو است که کارشناسان براین باورند که قرن آینده ، قرن قومیت ها و ملیت ها و تقسیم بندی جهان براساس فرهنگ و مذهب خواهد بود در چنین شرایطی نیاز به ارتباط بین اجزای مردم بیشتر احساس می شود و در این میان است که صنعت گردشگری به عنوان بهترین عامل گسترش ارتباط میان مردم نمود پیدا می کند در جهان کنونی، گردشگری (توریسم) به یکی از مهمترین فعالیتهای اقتصادی در سراسر جهان تبدیل شده است .
هم اکنون گردشگری بیش از هر فعالیت اقتصادی دیگری در جهان ، حرکت سرمایه ها و انتقال پولها در مقیاسهای محلی ، منطقه ای ، ملی و بین المللی موجب می شود و هزینه های گردشگری به مراتب بیشتر و سریعتر از تولید ناخالص ملی و صادرات جهانی کالا و خدمات رشد می یابد . بر اساس گزارش سازمان جهانی جهانگری و سازمان تجارت جهانی از سال 1992 تا 1994 میانگین افزایش درآمد حاصل از گردشگری بین المللی از ارزش صادرات جهانی در خدمات بازرگانی فراتر رفته است .
در سال 1996 درآمد گردشگری اندکی بیش از 8 درصد از ارزش کلی صادرات کالاها و تقریباً 35 درصد از کل ارزش صادرات جهانی خدمات را شامل می شده است در سال 1997 در آمد جهانی بیش از یک سوم ارزش تجارت جهانی در بخش خدمات را تشکیل داده است . (سایت chn، 1383)
برای درک اهمیت گردشگری خوب است به اظهار نظر سازمان جهانی گردشگری در این مورد توجه داشته باشیم . سازمان جهانی گردشگری اعتقاد دارد : «صنعت گردشگری تا سال 2005 یکی از فعالترین و پردرآمدترین صنایع جهان خواهد شد و درآمدی بالغ بر 9700 میلیارد دلار را به خود اختصاص خواهد داد . در صورتی که افزایش نرخ خدماتی همچون حمل و نقل در همین سطح باقی بماند از سال 2000 تا 2005 هر سال 750 میلیون نفر به سیاحت خواهند پرداخت و به تبع آن از سال 1990 تا 2005 حدود 40 میلیون شغل ایجاد می شود و تعداد افراد شاغل در این صنعت به 157 میلیون نفر بالغ خواهد شد . (wto ، 2004)
بنابراین و بی تردید این صنعت در قرن حاضر اولین شاخص اقتصادی هر کشوری خواهد بود و این بدان معنا است که صنعت گردشگری از نظر میزان سرمایه گذاری و اشتغالزایی نقش مؤثری را در تامین منافع ملی کشورها و نیز در بخش اقتصاد ، فرهنگ و ... خواهد داشت اما نقش و سهم کشور ایران در گردشگری جهانی چیست ؟ ایران با برخورداری از سوابق افتخار آور، آثار مهم و برجسته تاریخی و فرهنگی، طبیعت جذاب و تنوع شرایط اقلیمی یکی از ده قطب اصلی گردشگری در جهان است با وجود این نتایج آمارهای مربوط به سهم ایران از درآمدهای جهانی گردشگری نومید کننده است .
کشور ایران با داشتن جاذبه های قابل توجه ، از جایگاه مناسبی در بازارهای جهانی گردشگری برخودار نیست و این در حالی است که در طول دو دهه اخیر، تمام تلاش مدیران اجرایی کشور بر این بوده که کشور را از وابستگی به درآمدهای نفتی نجات دهند . مطمئناً گسترش فعالیتهای گردشگری، یکی از مهمترین راه ها برای وصول پیش گفته است .
از افتخارات ایرانیان این است که مسلمان بوده و دارای پشتوانه فرهنگی غنی و چند هزار ساله در طول تاریخ می باشند . خوشنامی و سابقه نیکو در مهمان نوازی و محبت نسبت به مسافران و افراد غریبه ای که به کشور ایران سفر کرده اند از نقاط قوت ملت ایران بوده است . تاریخ سیاسی کشور ایران در طول دو سده گذشته و نقش منفی دولت های استعمار گر موجب شده است که در حال حاضر، اغلب مردم ایران نسبت به کل غربی ها ذهنیتی منفی و مشکوک داشته باشند این بیگانه ستیزی به حوزه گردشگری نیز تسری پیدا کرده است . گردشگری با تأمین یک دهم تولید ناخالص داخلی و اشتغال، بزرگترین منبع ایجاد این عناصر اقتصادی در جهان است . کارشناسان اقتصاد جهانی پیش بینی می کنند که این تأثیرات و تبعات اقتصادی به طور مستمر رشد یابد و در قرن بیست و یکم، گردشگری به موتور محرک اقتصاد جهانی تبدیل شود .
در عصر تکنولوژی و ارتباطات و در عصری که صنعت و فن آوری برزندگی سایه افکنده است و انسان امروزی گرفتار مشکلات فراوان می باشد سفر گریز گاهی مناسب به شمار می آید . یافتن محیطی مناسب برای تفریح و مردمی که با آنها قرابت فرهنگی وجود داشته باشد مغتنم است .
امروزه گردشگری و صنعت گردشگری یکی از اصلی ترین ارکان اقتصاد تجاری جهان تبدیل شده است به نحوی که سیاستگذاران توسعه از این صنعت با عنوان محور توسعه پایدار یاد می کنند که در تاریخ اقتصاد جهان ، قرن بیست و یکم را به نام خود فتح خواهد کرد .
کارشناسان اقتصاد معتقدند که گردشگری بخشی از مجموعه عظیم اقتصاد است که در حد بسیار زیادی بارگه های فرهنگی گره خورده است . چون از یک سو تا حد مطلوبی موجبات آشنایی فرهنگها ، نژادها ، سرزمین اقوام و گویش ها و غیره را با یکدیگر فراهم می کند و از سوی دیگر نیز میتواند یکی از بهترین منابع کسب درآمد برای کشور های مختلف باشد از این رو مشاهده می شود که طی سالیان گذشته بسیاری از کشورهای جهان درک موقعیت برتر صنعت توریسم در الگوهای مختلف توسعه اقتصادی در پی آن هستند تا امکانات گردشگری خود را گسترش دهند .
هم اکنون بسیاری از کشورهای در حال توسعه دچار کمبود شدید منابع ارزی هستند و به همین سبب از تأمین اعتبارت لازم برای طرحهای عمرانی و ایجاد اشتغال ناتوانند در واقع مشکل اصلی اینست که اقتصاد آنها اغلب تک یا دو محصولی بوده و در آمدهای ارزی آنها نیز از فروش همان یک یا دو محصول به دست می آید . امکان تحریم از کشورهای امپریالیستی و میزان آسیب پذیری کشورهایی که دارای اقتصاد تک محصولی هستند بسیار زیاد است . یکی از راههای درمان بیماری اقتصاد کشورهای صاحب نفت یا کشورهایی که تنها یک منبع درآمدی در اختیار دارند تنوع بخشیدن به منابع کسب در آمد ارزی است این کشورها نباید از کنار صنعت گردشگری به راحتی عبور کنند، چون مولفه های بسیار مطلوبی برای تنوع درآمدی آنان است . البته برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس نیز با تکیه بر صنعت توریسم و تجهیز زیرساخت های آن توانسته اند طی سالهای گذشته ، پذیرای تعداد زیادی از گردشگران جهانی باشند به طوری که بسیاری از کارشناسان اقتصادی توفیق این کشورها در حوزه تجارت را ناشی از موفقیت آنان در صنعت توریسم می دانند .
صنعت گردشگری پدید آورنده درآمد، کار و اشتغال است گردشگری منبع اصلی درآمد برای مردم استانها و نواحی است که مناظر طبیعی ، آب و هوا و جاذبه هایی دارند که فاقد ارزش اقتصادی است و یا بالفعل اقتصادی نیستند و از طریق توسعه صنعت گردشگری اقتصادی می شوند . مثلاً از نیروی انسانی غیر شاغل استفاده می کند، از سواحل و بیشه های و جنگلها ، از کوه ها و چشمه سارها و رودخانه از شن زارهای کویری بهره می برد علاوه بر آن گردشگری منبع مهم درآمد برای دیگر بخشهای اقتصادی و دست اندرکاران امور دیگر است .
خصوصیات پیچیده صنعت گردشگری نشان می دهد که نظم و انضباط ویژه ای می باید در حوزه مطالعات و بررسی آن منظور شود . این نظم و انظباط بخصوص می باید در زمینه مسائل اقتصاد گردشگری، توسعه یا عدم توسعه گردشگری، جغرافیای گردشگری، مدیریت و بازارهای گردشگری، روانشناسی گردشگری و سایر روابط مرتبط با گردشگری منظور گردد .
براساس آمارهای رسمی ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری (wto) ، در سال 1998 شمار گردشگرانی که از مرزهای کشور گذشته اند بالغ بر 625 میلیون و 236 هزار تن بوده که از رشدی برابر 3/2 درصدد نسبت به سالهای 1997 و 1996 برخوردار است .
طی سال 2002 میلادی سهم ایران از تعداد گردشگران منطقه خاورمیانه فقط 7/5 درصد بوده است براساس آخرین آمار ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری در میان مناطق مختلف جهان کشورهای اروپای غربی با بیش از 141 میلیون نفر مسافر رتبه اول را در صنعت توریسم به خود اختصاص داده اند . براساس همین گزارش، کشورهای اروپای جنوبی نیز با 131 میلیون جهانگرد رتبه دوم را در گردشگری کسب نموده اند سهم توریسم منطقه خاورمیانه در کل جهان 1/3 درصد با 27 میلیون و 600 هزار مسافر است که از این تعداد تنها یک میلیون و 584 هزار نفر یعنی 7/5 درصد به ایران تعلق دارد. (wto ، 2004)
کشور ایران به لحاظ وسعت، قدمت و موقعیت خاص جغرافیایی و جاذبه های گوناگون تاریخی و طبیعی که دارد می تواند با تقویت صنعت گردشگری در توسعه اقتصادی، اجتماعی کشور کمک شایان توجه و مؤثری نماید .
گردشگری ضامن توسعه اقتصادی پایدار و ایجاد اشتغال است صنعت گردشگری با درآمد سالانه چند صد میلیارد دلاری در جهان از جمله صنایعی است که به خوبی با صنایعی نظیر نفت ، خودرو سازی و ... رقابت کند . کشورهای دارای جاذبه های گردشگری به لحاظ جلوه های طبیعی ، فرهنگ تمدن کهن و آثار باستانی و مذهبی ، استعداد و توانایی بسزایی در جذب جهانگردان دارند که با سرمایه گذاری مناسب در بخشهای نرم افزاری و سخت افزاری این صنعت و حفظ جایگاه امنیتی خود در جهان میتوانند سالانه میلیاردها دلار از این صنعت حافظ محیط زیست، کسب درآمد کنند .
کشور ایران یکی از 10 کشور عمده جهان به لحاظ جاذبه های گردشگری می باشد که این امر به لحاظ جلوه های طبیعت ، آثار باستانی و اماکن مذهبی است . با این وجود از لحاظ کسب درآمد ارزی از صنعت گردشگری تقریباً هیچ موقعیتی در بعد بین المللی ندارد .
با این وصف شناسایی علل و یافتن راهکارهای مناسب جهت جلب گردشگران و انجام برنامه ریزی مناسب ( سرمایه گذاری و ...) جهت تقویت مشارکت مردم در زمینه رشد صنعت گردشگری از اهمیت بسزایی برخوردار است .
تعداد جهانگردان ورودی به ایران در سالهای اخیر به طرز چشمگیری افزایش یافته و از نظر رشد جهانگردان ورودی، ایران در رده های اول کشورهای جهان قرار گرفته است ورود جهانگردان به ایران در سالهای 1999 میلادی 1/31 درصدو در سال 2000 معادل 7/28 درصد رشد داشته و اکنون - سال 2001- دومین کشور جنوب آسیا از نظر رشد تعداد ورود جهانگردان و در آمد بخش گردشگری است در سال 2000 میلادی بالغ بر 4/1 میلیون جهانگرد به ایران سفر کردند و درآمد صنعت گردشگری ایران به 800 میلیون دلار رسید.(اجلاس هماهنگی وزیران جهانگردی کشورهای اسلامی ،1380)
در این پژوهش کوشش گردیده تا ضمن معرفی صنعت گردشگری ، عوامل مؤثر بررشد توسعه این صنعت و همچنین عوامل مؤثر بر تقویت مشارکت مردم در جهت رشد صنعت گردشگری در استان خوزستان با توجه به درجه اهمیت آنان مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد .
به گفته برخی کارشناسان، صنعت گردشگری در سالهای آینده توسعه سریعی خواهد یافت و در آمد حاصل از آن به 2000 میلیارد دلار در سال خواهد رسید چنانچه بتوان سهم ایران را در این صنعت به یک درصد ارتقاء دهیم ، سالانه در آمدی معادل 20 میلیارد دلار کسب خواهد شد که به آسانی با در آمد نفتی کشور برابری می کند در توسعه صنعت گردشگری بهره برداری از فرصتها جهت به سود رساندن سرمایه گذاری های انجام شده، حایز اهمیت است . مجمع عمومی سازمان جهانی گردشگری در اکتبر 1999، «صلح و گفت و گوی تمدنها» را به عنوان شعار روز جهانی گردشگری در سال 2001 برگزید .
این انتخاب از یک سو توجه عموم را به تأثیر انکار ناپذیر گردشگری در برقراری و تحکیم صلح در میان ملت ها و تقویت ارتباطات فرهنگی و تجربی میان ملل جهان جلب کرد و از سوی دیگر بحث گفت و گوی تمدن ها که ایران آغازگر آن بوده است را بار دیگر در جهان مطرح ساخت برای ایران که چنین بحث جدی را در سطح بین المللی آغاز کرده است، مشارکت فعال در تمام عرصه های مربوطه به ویژه گردشگری یک فرصت ارزشمند است .
2-2- تعاریف و اصطلاحات گردشگری
1-2-2- تعریف گردشگری
گردشگری در دنیای امروز یکی از بهترین ابزارهای تعامل و تبادل فرهنگی است . انسان پیشرفته امروزی به دلایل متعدد و برای ارضای نیازهای گوناگون خود اقدام به سفر و مسافرت می نماید . در راستانی این مسافرتها، انسان امروزی سعی دارد سری هم به کره ماه بزند ! اقدام و اشتیاق انسانها به مسافرت در دنیای کنونی صنعت بزرگ به نام گردشگری را به وجود آورده که منبع درآمد بسیاری از کشورها محسوب می شود به طوری که میزان پذیر ش توریسم در سال 2001 بالغ بر 463 میلیارد دلار بوده است .
- مجموعه مسافرت هایی را که یه یک مقصد مورد نظر و بدون انگیزه اقامت طولانی انجام می پذیرد فعالیت توریستی یا گردشگری می گویند .
- گروهی به «گردشگری» به عنوان یک فعالیت اقتصادی می نگرند و در نتیجه آن را یک صنعت می دانند براساس این دیدگاه گردشگری عبارت است از : بررسی عرضه و تقاضا در زمینه امکانات اقامتی ، پذیرایی و خدمات جانبی برای کسانی که خارج از منزل خود به سر می برند و همچنین، بررسی الگوهای هزینه و ایجاد شغل که از آن ناشی می شود .» (شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی، 1383)
- گروهی نیز آن را با دید فنی نگریسته و براساس آن تعریفی ارائه داده اند . از این جمله است تعریفی که در پژوهش با عنوان «پژوهش در گردشگری داخلی» در انگلستان برای جمع آوری اطلاعات صورت گرفته است .
(گردشگری عبارت است از اقامت خارج از منزل برای مدت یک شب یا بیشتر با هدف گذراندان تعطیلات ، بازدید دوستان و اقوام، شرکت در همایش های تجاری با هر هدف دیگری به جزء اموری از قبیل تحصیل شبانه روزی با استخدام نیمه دائم . » (پارسائیان، علی ، اعرابی ، سید محمد، 1377)
گروه دیگر تعاریف ، بازتاب دیدگاه کسانی است که گردشگری را عامل روانشناختی به شمار آورده اند . «گردشگری ابزاری است که مردم به وسیله آن در زمان فراغت از فشارهای شغلی و الگوهای روزمره زندگی در منزل با تجربه وضعیتها و مکانهای تازه منافع روانشناسی کسب می کنند. (الزامی ، مهدی ، زهره 1373)
بطوریکه می توان گفت که گردشگری به معنای مسافرت فرد و اسکان او در مکانی خارج از محیط معمولی ولی بمدت کمتر از یکسال و به منظور تفریح، کار و یا مقاصد دیگر است .
بنابراین گردشگری زیر مجموعه ای از مسافرت است هنگامی که مسافرت را انتقال از مکانی به مکان دیگر تعریف کنیم گردشگری کلیه بازارهای مسافرتی جهان را تحت پوشش خود و در چهار چوب خدمات رسانی موقت به گردشگران قرار میدهد.
- گردشگری: مجموعه فعالیتهای افرادی که به مکانهایی خارج از محل زندگی و کار خود به قصد تفریح، استراحت وانجام امور دیگری مسافرت می کنندو بیش ازیکسال متوالی درآن مکان ها نمی مانند.
2-2-2- تعریف گردشگر
در سال 1964 میلادی در کنفرانس بین المللی ترانسپورت، گردشگری و یا توریست را این گونه تعریف کرده اند.
« گردشگر کسی است که به منظور بازدید از نقاط دیدنی، معالجه، تجارت، ورزش و زیارت به کشور دیگر سفر کند مشروط بر اینکه مدت اقامت از 24 ساعت کمتر و از شش ماه بیشتر نباشد ودر فاصله ای کمتر از 70 کیلومتر انجام نگیرد.»
«سازمان جهانی جهانگردی » تعاریف زیر را که مورد قبول کمیسیون آمار سازمان ملل قرار گرفته ارایه داده است که ما نیز آنها را مبنا قرار میدهیم:
گردشگر: کسی که حداقل یک شب دراقامتگاه عمومی یاخصوصی درمحل مورد بازدید به سر برد . مسافران و مسافرت های زیر در آمار گردشگری وارد نمی شوند :
پیله وران مرزی، مهاجران موقت و دایم، چادر نشین ها و عشایر ، مسافران عبوری مانند مسافران قطارها و کشتی ها که از یک کشور عبور می کنند حتی اگر یک شب نیز در آن کشور بمانند ، پناهندگان اعضای نیروهای مسلح ، دیپلمات ها (wto 2004)
3-2-2- مسافر
- هر فردی که سفری بین دو یا چند کشور و یا دو یا چند مکان در داخل کشور محل اقامتش انجام دهد .
- مسافر به شخصی اطلاق می گردد که بین دو یا چندمحل سفر می کند.
4-2-2- گردشگر
بازدید کننده ای که حداقل یک شب بصورت جمعی یا خصوصی در مکانی داخل و یا خارج از کشور اسکان داده شود . (داروندزاده 1383)
5-2-2- بازدید کننده
به هر فردی که به مکانی غیر از محل زندگی خود سفر کند و هدف اصلی اش کسب درآمد در مکان مورد نظر نباشد بازدید کننده می گویند . (همان منبع)
6-2-2- تور
سفره های گروهی که پیشاپیش مسافران تمام مخارج اسکان ، حمل و نقل خود را می پردازند تور نامیده می شود در این قبیل سفره ها تمام خدمات اسکان و حمل و نقل و برآوردن بعضی از نیازهای اساسی مسافران برعهده شرکت گردشگری میباشد .
3-2-تاریخچه گردشگری
با بررسی تاریخ گذشته ، مردم در تمدنهای ماقبل تاریخ فقط برای بدست آوردن غذا و دوری از خظر و یا نقل مکان به مناطقی که دارای آب و هوایی بهتر بود اقدام به سفر می کردند . در دوره های بعد، انگیزه تجارت و تبادل کالا به علل فوق اضافه شد . با گسترش امپراطوریهای باستان ، مسافرتهای رسمی دولتی که حاصل آن اعزام نمایندگان حکام به مکانهای دوردست ، جهت جنگلها و یا دریافت مالیات و خراج بود نیز شروع گردید . در دوره حکومت خانواده های سلطنتی در مصر مسافرت با قصد تجارت و تفریح انجام می شد و ...
با مطالعه تاریخ گذشته به خاطرات و سرگذشت کسانی بر می خوریم که به نقاط مختلف جهان سفر کرده و مدت زمان کوتاه یا بلندی را بین اقوام مختلف به سر برده و نحوه زندگی، آثار هنری ، صنایع و دیگر خصوصیات آنها را دیده یا شنیده اند و پس از مراجعه به وطن آنها را به رشته تحریر در آورده و یا برای دیگران بیان نموده اند که سینه به سینه به نسل های بعدی منتقل گردیده است .
این مطالب حاکی از آن است که گردشگری با انگیزه های مختلف از دیر باز بین انسانها رواج داشته و آثار مکتوب و به جامانده از این گردش ها ، به نسل های مختلف بشری در شناختن تاریخ و جغرافیای مکانی و شرایط زندگی و حکومتی گذشتگان کمک کند . علاوه بر این گاهی فعالیت برخی از جهانگردان در سرنوشت جوامع و اقدام مختلف و حتی جهان کم و بیش تاثیر داشته است ، از جمله سفرهای دریایی «کریستف کلمب»که این ماجراجوی شجاع و بی باک به منظور رسیدن به کشور هند از طرف مغرب دست به سفرهای متعدد دریایی زد و پس از تلاش و تحمل سختی و مرارتهای فراوان ، پابه سرزمینی نهاد که بعدها نام آمریکا به خود گرفت و موجب بوجود آمدن تحول بزرگی در تاریخ معاصر جهان شد .
ایران
دانلود مقاله راههای تقویت مشارکت مردم در توسعه ی صنعت گردشگری در استان خوزستان
