فرمت فایل : word (قابل ویرایش) تعداد صفحات : 39 صفحه
آنفورماتیک پزشکی
همانند پزشکی، آنفورماتیک پزشکی نیز از جمله زمینه های چند رشته ای است که به فنآوری اطلاعات و زمینه های مختلف پزشکی و بهداشت ارتباط می یابد. لفظ آنفورماتیک پزشکی از نیمه دوم دهه هفتاد میلادی رایج گردید هر چند استفاده از برخی از اصطلاحاتی نظیر آنفورماتیک سلامت و بهداشت، آنفورماتیک پرستاری، آنفورماتیک دندانپزشکی، کامپیوتر در پزشکی، … که قبل از این تاریخ نیز متداول بوده است هنوز هم بعضا بکار گرفته میشود. محدوده عملکرد آنفورماتیک پزشکی از اشتراک محدوده آنفورماتیک و محدوده پزشکی تعیین میگردد. اولی روش کار را و دومی زمینه تحقیقات را تعیین میکند.
تعاریف مختلفی برای آنفورماتیک پزشکی عنوان شده است. برخی تعاریف بر هر دو جنبه علمی و کاربردی آن تکیه دارند و برخی دیگر بیشتر بر جنبه کاربردی تاکید می کنند. از جمله تعاریف ارائه شده به دو موارد زیر اشاره میشود:
- علم آنفورماتیک پزشکی عبارتست از علم استفاده از ابزارهای تحلیلی-سیستمی جهت توسعه روشها (آلگاریتمها) برای مدیریت، کنترل فرآیند، تصمیم گیری، و تحلیل علمی داده های پزشکی[1].
- آنفورماتیک پزشکی مشتمل است بر جنبه های تئوری و عملی "پردازش اطلاعات"، "ارتباطات"، بر مبنای تجربیات و داده های حاصل از فرآیندهای پزشکی و بهداشت[2]
آنفورماتیک پزشکی از دو جنبه قابل توجه است اول به عنوان یک علم ( Science ) و دوم به عنوان یک هنر، حرفه و مهارت ( , Skill Art ). به عنوان یک علم، فرضیه ها و تئوریهای خود را داراست که توسط تجربیات و مدلهای کامپیوتری قابل بررسی و ارزیابی اند . به عنوان یک مهارت لازم می آید که سیستمهای پردازشگر کامپیوتری ساخته شود و عملا به کار گرفته شود.
در آنفورماتیک پزشکی با استفاده از یافته های علمی و تحقیقاتی روز، روشها و سیستمهائی جهت اخذ، پردازش و تفسیر داده های بیمار طراحی و ارائه میشود. ابزار اصلی در تحقق این اهداف، کامپیوتر است. همان طور که اشاره شد آنفورماتیک پزشکی با جنبه های مختلف پزشکی و سلامتی در ارتباط است. و محققینی در رشته های مختلف در این زمینه به فعالیت مشغول اند. به عنوان مثال این محدوده، از پرونده های کامپیوتری بیمار گرفته تا پردازش تصاویر پزشکی، و از کمکهای اولیه گرفته تا بیمارستانها و مراکز بهداشتی-درمانی منطقه ای همه را شامل می شود. یکی از مسائل مطرح در آنفورماتیک پزشکی (در زمینه توسعه روشها و سیستمها) این است که تجربیات حاصل در یک زمینه تخصصی پزشکی چگونه قابل انتقال به زمینه های دیگر است.
1-2- داده ها و اطلاعات
بسیاری از فعالیتهای روزمره انسان به مانند فعالیتهای علمی مبتنی است بر تفکر و استدلال (منطق). مراقبتها و تحقیقات پزشکی نیز از جمله زمینه هائی هستند که در آن ها استدلال و تفکر نقش بسزائی را ایفا مینمایند. در فرآیند تفکر، مشاهدات یا داده های جمع آوری شده از دنیای واقعی با استفاده از تجربیات افراد خبره تفسیر می گردد. هم داده ها و مشاهدات و هم آگاهیها و تجربیات را می توان در کامپیوتر ذخیره نمود. این نکته اساس استفاده از کامپیوتر در کمک به استدلال و تفکر انسان است.
حال که دریافتیم که کامپیوتر قادر است انسان را در تفکرش یاری رساند، باید نقاط قوت و محدویتهای کامپیوتر بطور کلی و نیز بطور خاص در در ارتباط با امور بهداشتی و درمیانی همواره باید در نظر داشت. بنابراین باید مشخص نمود که در مراقبتهای بیمار و یا فعالیتهای مرتبط دیگر مانند تحقیقات یا مدیریت پزشکی و برنامه ریزی های بهداشتی، کجا و چطور تفکر انسان میتواند از کامپیوتر بهره بگیرد. همچنین باید بررسی نمود که تا چه حد میتوان از کامپیوتر در تصمیم گیریها کمک گرفت و این مسئله با مسئولیت پزشک در مورد بیمارانش چه ارتباطی خواهد داشت.
اطلاعات ( Information ) نقش کلیدی در تفسیر داه ها و تصمیم گیری بازی میکند. بنابراین لازم است که بدانیم که اطلاعات چیست و تفاوت آن با داده ( Data ) و دانش (دانسته ها) ( Knowledge ) چه می باشد. در بحثهای آینده توضیح داده میشود که چگونه میتوان داده های قابل اطمینان اخذ نمود و به چه طریقی می توان از داده ها، اطلاعات استخراج نمود. همچنین برای تفسیر داده ها چه دانشی مورد نیاز است. شکل 1-1 نشان میدهد که داده هائی که توسط پزشک مشاهده میشود چگونه توسط بیمار یا فرآیندهای بیولوژیکی تولید میشود. با استفاده از این داده ها و یک فرآیند تفسیر و استدلال میتوان اطلاعات را استخراج نمود. این اطلاعات پزشک را در تصمیم گیری و اقدام بعدی یاری می رساند. پیکان نامگذاری شده به عنوان اطلاعات در شکل 1-1 اولین فیدبک به پزشک است. با مطالعه دقیق بسیاری از فرآیندهای تفسیر در پزشکی و یا با جمع آوری داده ها از بیماران مختلف، میتوان با استفاده از منطق استنتاجی به دانش و افقهای جدید دست یافت. این دانش جدید که به دانسته های موجود پزشکی اضافه میشود، به نوبه خود، جهت تفسیر داده های دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. کامیپوتر می تواند در جمع آوری و تفسیر این داده ها و نیز استخراج دانش جدید مثمر ثمر باشد. همان طور که اشاره گردید، داده ها و دانسته ها میتواند در کامپیوتر ذخیره شود و برنامه های کامپیوتری در اخذ و تفسیر داده ها مورد استفاده قرار می گیرند.
تحقیق درباره کاربرد کامپیوتر و فناوری اطلاعات در پزشکی
