بررسی ارزش شهادت زن در قوانین موضوعه ایران و مبانی فقهی آن
یکی از مسائل مطروحه در بحث شهادت نقش جنسیت در اعتبار شهادت است یعنی آیا زن یا مرد بودن تاثیری در اعتبار شهادت دارد یا خیر؟ امروزه در قوانین اغلب کشورها شرط مرد بودن در زمره شرایط لازم برای اعتبار شهادت نیست ولی در مقررات قانونی جمهوری اسلامی ایران, تفاوتهایی در اعتبار شهادت زن نسبت به شهادت مرد وجود دارد که در این نوشته نقد و بررسی این نسبت به این موارد و مبنای فقهی آنها خواهیم داشت.
- وضع شهادت زن در قوانین موضوعه فعلی ایران.
الف – در قوانین جزائی
طبق قانون مجازات اسلامی جرائم لواط، مساحقه، قوادی، قذف، شرب خمر، محاربه، سرقت و قتل عمد فقط با شهادت مردان قابل اثبات است و با شهادت زنان قابل اثبات نیست.
به عنوان مثال :
ماده 117 می گوید :
((حد لواط با شهادت چهار مرد عادل که آن را مشاهده کرده باشند ثابت می شود.))
ب – در قوانین مدنی
2- شهادت زن در نظریه رایج فقها
علاوه بر فقها شیعه فقهای اهی سنت نیز تقریباً بر همین منوال نظر داده اند و علی الاصول شهادت زنان را در حدود و قصاص و امور غیر مالی نپذیرفتند و در امور مالی شهادت دو زن را معادل یک مرد قابل پذیرش دانسته اند.
البته از برخی فقها نیز خلاف این نظر رایج نقل شده است. چنانکه مثلاً به نقل ابن قدامه در کتاب المغنی، دو تن از فقها اهل سنت به نامهای عطا و حماد معتقدند در حدود و قصاص نیز شهادت یک مرد و دو زن پذیرفته است. چنانچه در بین فقهای شیعه نیز به نقل صاحب جواهر ابوعلی معتقد بو.ده که شهادت زنان با مردان در حدود و انساب و طلاق پذیرفته می شود.
در هر حال قدر مسلم و مشترکی که در این نظریات فقهی وجود دارد محدودیت شهادت زن نسبت به قلمرو شهادت مرد و زن پایین تر بودن ارزش شهادت زن نسبت به مرد است زیرا همانگونه که دیدیم در بسیاری از موارد یعنی در حدود و قصاص و امور غیر مالی اصولاً شهادت زن پذیرفته نمی شود. در امور مالی هم مه شهادت زن قابل پذیرش است علی الاصول شهادت زنان به تنهایی قابل قبول نیست بلکه باید منضم به شهادت مرد باشد و شهادت دو زن معادل شهادت یک مرد است و فقط در برخی موارد استثنایی یعنی مواردی که اصولاً اطلاع از آنها در حیطه کاری زنان است شهادت آنان بدون انضمام به مردان قابل پذیرش است ولی در آنجا هم همچنان میزان ارزش شهادت زن و نصف مرد است و علی الاصول هر جا شهادت زنان به تنهایی هم پذیرفته شود باید چهار زن شهادت بدهند.
- وضع شهادت زن در قرآن
در قرآن کریم در چهار مورد از شهادت سخن به میان آمده که یک مورد آن مشخصاً از شهادت زن و میزان ارز آن صحت شده است این چهار مورد عبارت اند از:
الف – وصیت : در آیه 106 سوره مائده از شهادت دو مسلمان عادل برای وصیت شده و اشاره شده که در صورت نبودن مسلمان می توان از شهادت دو نفر غیر مسلمان استفاده نمود :
شامل 7 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله آیا ارزش شهادت زن نصف مرد است؟
