و بررسی نگرش آنان در مورد تأثیر دوره تحصیل دانشگاهی بر رشد خلاقیتشان
نوع فایل: word
قابل ویرایش 220 صفحه
جهت دریافت درجه ی کارشناسی در رشته ی روان شناسی
چکیده:
تحقیق حاضر با هدف سنجش میزان خلاقیت دانشجویان سه رشته روانشناسی، مدیریت آموزش و مشاوره دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی و بررسی نگرش آنان در مورد تأثیر دوره تحصیل دانشگاهی بر رشد خلاقیتشان تدوین شده است.
نمونه آماری این تحقیق شامل 124 نفر از دانشجویان دختر و پسر این دانشکده می‌باشد. که 46 نفر از رشته مدیریت آموزشی، 42 نفر از رشته مشاوره و 36 نفر از رشته روانشناسی را شامل می شود. روش نمونه‌گیری آن، طبقه‌ای تصادفی نسبتی است که از بین سه گروه آموزش تعدادی ضد دانشجویان متناسب با رشته براساس جدول مورگان انتخاب شدند.
برای سنجش خلاقیت افراد از پرسشنامه سنجش خلاقیت CREE تورستون استفاده شد و برای بررسی تاثیر دوره تحصیل دانشگاهی بر رشد خلاقیت دانشجویان از یک مصاحبه کتبی استفاده گردید.
جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها برای تعیین رابطه هرکدام از سوالات مصاحبه کتبی استفاده گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها برای تعیین رابطه هر کدام از سوالات مصاحبه کتبی و جنس افراد و رشته تحصیلی آنان با میزان خلاقیت افراد از آزمون ناپارامتر یک خی دو پیرسون استفاده شد و برای تعیین رابطة معدل و جنس افراد با خلاقیت از آزمون ناپارامتریک کروکسال والیس استفاده شده است.
فرضیات این تحقیق یا سطح معناداری 95 درصد اطمینان آزمون شد.
در انجام این مراحل از نرم‌افزاری آماری spss استفاده گردید.
نتایج بدست آمده نشان می‌دهد.
1ـ خلاقیت مستقل از جنس افراد است.
2ـ خلاقیت از رشته تحصیلی افراد تبعیت نمی‌کند.
3ـ دوره تحصیلی دانشگاهی بخودی خود نقشی در رشد خلاقیت افراد ندارد.
4ـ معدل بالا بیانگر خلاق بودن فرد نیست.
5ـ در پرورش خلاقیت آموزش آن میتوان نقش بسیار مهمی را ایفا کند.
مقدمه:
خلاقیت به عنوان یک نیاز عالیه بشری در تمام ابعاد زندگی او مطرح است و عبارت است از ، تحولات دامنه دار و جهشی در فکر و اندیشه انسان ، به طوریکه حائز یک توانائی در ترکیب عوامل قبلی به طرق جدید باشد را شامل می شود . خلاقیت همچون عدالت ؛ دموکراسی و آزادی برای افراد مختلف دارای معانی مختلف می باشد ولی یک عامل مشترک در تمام خلاقیتها این است که خلاقیت همیشه عبارت است از : «پرداختن به عوامل جدیدی که عامل خلاقیت در آنها موجود بوده و بعنوان مجموع میراث فرهنگی عمل می کند ولی آنچه که تازه است ترکیب این عوامل در الگوی جدید است» (آقائی فیشانی، 1377ص ; 16).
تحقیق در مورد خلاقیت ، از زمان گالتون 1869شروع شد که در مورد نوابغ شروع به مطالعه نمود . و جنبه های منشی و وراثتی آنرا مد نظر قرار داد . ولی آغاز واقعی آن به پژوهشهای خلاقیت گیلفورد در سال 1950که او را پدر و بانی تحقیقات ، در زمینه خلاقیت شناخته اند، باید دانست که عوامل مختلف خلاقیت را از طریق تجزیه عوامل بررسی کرد. برای گیلفورد و همکارانش ، خلاقیت و حل مسئله در واقع پدیده های بسیار مشابهی می باشند که در هر دو مورد فرد مجبور است در رفتار خود کار یا عملی راکه حداقل برای خودش تازه است ، را انجام دهد . یعنی در مورد مسئله های جدید یا در مقابل موقعیتی جدید، پاسخی جدید بوجود آورد (آرلت ، 1359ص:2 ).
هر وقت که کلمه خلاقیت را می شنویم بی اراده به یاد کار ها و آثار برجسته هنرمندان واندیشمندان می افتیم . لیکن باید به خاطر داشته باشیم که همواره لازمه خلاقیت نبوغ نیست. زیرا هر کس در کارهای روز مره خود ، ممکن است خلاقیت از خود نشان دهد منتهی خلاقیت بعضی بیشتر است و بعضی کمتر ، مثلا"کسی که در خانه دستگاهی که قبلا"ندیده است را تعمیر می کند،کد بانوئی که غذای جدید خوشمزه ای را می پزد یا دانش آموزی که شیوهای جدید برای درس خواندن ابداع می کند و باصرف وقت کمتر ، نتیجه بهتری بدست می آورد ، همگی از قدرت خلاقیت خود استفاده کرده اند ( آقائی فیشانی ، 1377 ، ص : 19 ) .
در سالهای اخیر خلاقیت یکی از محورهای مورد بحث در محیطهائی چون آموزش و پرورش و دانشگاه می باشد . همچنین به این نکته توجه شده است که روند آموزش برای فراگیر باید روندی پویا باشد . فراگیر خود فعالانه در امر آموزش شرکت کند . تفکر کند و ایده های بکر ارائه نماید ابراز ایده هائی که هم مربوط و هم غیر معمول باشد و دیدن آنچه ورای طبیعت کنونی نهفته است محصول تفکر خلاق است . مسئله مهم در مورد خلاقیت فراگیر این است که وی گیرنده صرف نباشد بلکه باید بتواند آنچه را که خود می آموزد دوباره باهم ترکیب کند و محصول نوئی را بوجود آورد .
رشد خلاقیت به عوامل متعدد فردی چون (هوش ، ویژگیهای شخصیتی ،...) و اجتماعی ( خانواده ، مدرسه ، تجربه و... ) بستگی دارد . هر یک از عوامل ذکر شده می تواند در پرورش خلاقیت موثر باشد ولی رشد خلاقیت می تواند به میزان قابل توجهی تحت تاثیر آموزش در محیطهائی مانند مدرسه و دانشگاه باشد چون فرد زمان لازم را در اختیار دارد تا در بسیاری از موارد آموخته های تئوری خود را بارها و بارها تجربه کند و از بکار گیری آموخته هایش در زندگی بهره مند گردد . و مهمتر از همه اینکه با شیوه فکر کردن برای حل مسائل خود در زندگی آشنا می شود که اساس تفکر خلاق را تشکیل می دهد . با توجه به اهمیت بحث تحقیق حاضر به بررسی جایگاه خلاقیت در محیط دانشگاهی می پردازد . باتوجه به اینکه چنین تحقیقی در سطح دانشگاه مشاهده نشده است و با توجه به اینکه خلاقیت محدود به دوره سنی خاصی نیست .
در ضمن تحقیق ابتدا به سنجش خلاقیت دانشجویان در سه رشته روانشناسی ، مدیریت آموزشی و مشاوره و راهنمائی می پردازیم و سپس به این سوال جواب می دهیم که آیا دوره تحصیل دانشگاهی فرد در رشد خلاقیت او تاثیر داشته است یا خیر ؟
بیان مسئله:
از ویژگیهای بارز انسان و محور اساسی حیات او قدرت اند یشه اوست. انسان در طول زندگی خویش هرگز از تفکر و اندیشه فارغ نبوده و با نیروی تفکر صحیح، تصمیم گرفته و توانسته است به حل مسائل و مشکلات بپردازد . و به رشد و تعالی نائل آید . بنابراین تمام مو فقیتها و پیشرفتهای انسان در گرو اندیشه بارور و پویاست . از پیچیده ترین و عالیترین جلوه های اندیشه انسان تفکر خلاق است که درباره آن نظرات مختلفی وجود دارد . رایجترین تعریف محققان از خلاقیت عبارت از :"ایجاد طرحی جدید و متناسب". خلاقیت دارای عناصر تشکیل دهنده ای است:
عنصر اول ، قلمرو مهارتهاست که مربوط به استعداد آموزش و تجربه در یک زمینه خاص است . و به مواد اولیه کار محسوب می شود . زیرا برای اینکه افراد دریک حوزه خاص خلاق گردند باید دارای مهارت لازم درآن زمینه باشند .
عنصر دوم ، مهارتهایی تفکر خلاق است . همه افراد از ویژگیهای مختلفی برخوردارند که باعث می شود آنها بتوانند قلمرو مهارتهای خود را در راه جدید بکار اندازند . این ویژگیها و مهارتها را میتوان با آموزش و تجربه گسترش داد .
عنصر سوم ، انگیزه است . انگیزه میل به کار به خاطر همان کار است . اصولا"انگیزه زمانی ایجاد می شود که شخص کار را جالب ، جذاب و رضایت بخش ببیند . و به انجام آن علاقه مند گردد . برای ظهور و تقویت خلاقیت در افراد باید محل تقاطع این سه عنصر مشخص گردد . زیرا این محل تقاطع ، ترکیب پرقدرتی است که شخص را به سوی خلاقیت سوق می دهد (آقائی فیشانی 1377)
رشد و توسعه خلاقیت ، وابسته به عوامل مختلف فردی، اجتماعی مانند : هوش ، خانواده و ویژگیهای شخصیتی و ... وغلبه بر موانع مختلف فردی و اجتماعی مانند ترس از شکست، قوانین محدود آن مستلزم پرورش آن است . تورنس معتقد است که جامعه برای بقا نیازمند است که ، قدرت خلاق افراد خود را توسعه و مورد استفاده قرار دهد . خلاقیت بشر مهمترین اسلحه اوست و با آن می تواند فشارهای روحی ناشی از زندگی روزانه و ناشی از امور فوق العاده را از بین ببرد. بنابراین با آموزش صحیح افراد می توان توان بالقوه آنان برای خلاقیت را بالا برد .(آقائی فیشانی،1377)
یکی از مراکز بسیار موثر در آموزش تفکر خلاق برای افراد جامعه محیطهای آموزش و پرورش و بخصوص محیط دانشگاهی می باشد . دانشگاه در بسیاری از موارد نقطه شروع ورود افراد به فعالیتهای اجتماعی است . توانا سازی فرد از نظر فردی و اجتماعی و از نظر ایجاد و گسترش دانش و تربیت متخصصان که بتواند صلاحیتهای علمی و مهارتهای عملی لازم را برای انجام وظائف خود در جامعه دارا باشند از نتایج و اهداف آموزشهای دانشگاهی است. ورود فرد در هر بخش از امور جامعه و موفقیتش ، با طرز تفکر او در نحوه انجام کار ارتباط تنگاتنگ دارد . تفکر خلاق فرد را یاری می دهد تا با توجه به موقعیت و شرایط کاری که در آن واقع شده راه حلهای متعدد و مختلف انجام کار و حل مشکلات بیابد . رسیدن به چنین هدفی نیازمند آموزش خلاقیت است . از مناسبترین مراکز موجود ، محیطهای آموزشی از جمله دانشگاه می باشد . تحقیق حاضر به بررسی خلاقیت و فرایند آن از جنبه های مختلف پرداخته و میزان خلاقیت افراد در سه رشته دانشگاهی را می سنجد .
سوال اصلی در این تحقیق این است که آیا تحصیلات دانشگاهی در رشد خلاقیت دانشجویان کارشناسی در سه رشته مشاوره ، روانشناسی و مدیریت آموزشی تاثیر داشته است یا نه ؟
فهرست مطالب:
تشکر و قدردانی
چکیده
فهرست مطالب
فهرست جداول
فهرست نمودارها
فصل اول : طرح کلی پژوهش
دعای هنرمند
مقدمه
بیان مسئله
ضرورت و اهمیت حرکت به سوی خلاقیت
اهداف تحقیق
فرضیات تحقیق
تعریف مفاهیم و واژه ها
محدودیتهای تحقیق
خلاصه فصل
فصل دوم : سابقه موضوع تحقیق
مقدمه
ساختار مغز و عملکرد آن
تعاریف خلاقیت
1 . نگرشهای خاستگاهی
2 . نگرشهای فرایندی
رابطه هوش و خلاقیت
فرایند خلاقیت
مراحل والاس
مراحل اسبورن
مراحل تورنس
نظریه های خلاقیت
- نظریه های جهان باستان
- نظریه های جدید فلسفی
- نظریه های روان شناسی
- روانکاوی جدید
خصوصیات افراد خلاق
نیازهای افراد خلاق
عوامل موثر در خلاقیت
هوش
ویژگیهای شخصیتی
خانواده
مدرسه و دانشگاه و نقش آن در خلاقیت
نقش انگیزه های درونی و بیرونی در خلاقیت
تاثیرات عوامل خاص بر خلاقیت
سن
جنس
ارزشها و فشارهای اجتماعی
تحصیلات
نقش کوشش در خلاقیت
شرایط محیطی مطلوب برای خلاقیت
تکنیکهای خلاقیت و نو آوری
یورش فکری
مدل سینکتیکس
تکنیک دلفی
آموزش خلاقیت
الف : آموزش و پرورش عمومی خلاقیت
آموزش خلاقیت در جهان
ب : آموزش خلاقیت در کودکان و دانش آموزان
نکات قابل توجه در آموزش خلاقیت به فراگیران
آنچه مربی برای پرورش فکر خلاق باید انجام دهد
محتوای درسی فراگیر و ارتباط آن با خلاقیت
اصول اساسی در پرورش خلاقیت
عوامل موثر در پرورش خلاقیت
نقش امنیت و آزادی روانی در خلاقیت
خلاقیت و حل مسئله
خلاقیت و پیشرفت تحصیلی
خلاقیت و هنر
خلاقیت و توسعه اقتصادی
اثر محرک عاطفی در خلاقیت
شرایط لازم جهت استفاده حداکثر از قدرت تصور در خلاقیت
موانع خلاقیت
عامل شانس در کاوش در مسیر خلاقیت
با تصور خلاق می توان روابط شخصی را بهبود بخشید
سوابق پژوهش در ایران
سوابق پژوهش در خارج
نتیجه گیری و جمع بندی فصل دوم
فصل سوم : روش اجرای پژوهش
روش تحقیق
روش گرد آوری اطلاعات
ابزار گردآوری اطلاعات
جامعه آماری
تعداد و روش نمونه گیری
نمره گذاری آزمون
نحوه تبدیل نمره خام به نمره استاندارد
اعتبار آزمون
روش استخراج مصاحبه کتبی
اساس تئوریکی پرسشنامه و مصاحبه کتبی
روشهای آماری
فصل چهارم :یافته های پژوهش و تجزیه و تحلیل آنها
مقدمه
تجزیه یافته های پژوهش
تحلیل یافته های پژوهش
خلاصه فصل
فصل پنجم : نتیجه گیری و پیشنهادات
نتیجه گیری
پیشنهادات
منابع
فهرست جداول:
جدول 1-2 عوامل و عناصر خلاقیت
جدول 1-3 پنج دامنه توضیح نمرات استاندارد
جدول 1-4 فراوانی و درصد فراوانی خلاقیت افراد سه گروه شرکت کننده در پرسشنامه CREE
جدول 2-4 پاسخ افراد سه گروه مشاوره، مدیریت آموزشی و روانشناسی به سوال 1 مصاحبه کتبی
جدول 3-4 پیشایندی سوال یک مصاحبه کتبی و میزان خلاقیت افراد
جدول 4-4 آزمون خی دو سوال یک مصاحبه کتبی
جدول 5-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال (1-2) مصاحبه کتبی
جدول 6-4 پیشایندی سوال (1-2) مصاحبه کتبی و میزان خلاقیت افراد
جدول 7-4 آزمون خی دوی سوال 1-2 مصاحبه کتبی
جدول 8-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 2-2 مصاحبه کتبی
جدول 9-4 پیشایندی سوال 2-2 مصاحبه کتبی و میزان خلاقیت افراد
جدول 10-4 آزمون فی دو سوال 2-2 مصاحبه کتبی
جدول 11-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 1-3 مصاحبه کتبی
جدول 12-4 پیشایندی سوال 1-3 مصاحبه کتبی و میزان خلاقیت افراد
جدول 13-4 آزمون فی دو سوال 1-3 مصاحبه کتبی
جدول 14-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 2-3 مصاحبه کتبی
جدول 15-4 پیشایندی سوال 2-3 مصاحبه کتبی و میزان خلاقیت افراد
جدول 16-4 آزمون فی دو سوال 2-3 مصاحبه کتبی
جدول 17-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 1-4 مصاحبه کتبی
جدول 18-4 پیشایندی سوال‌ها مصاحبه کتبی و میزان خلاقیت افراد
جدول 19-4 آزمون خی دوی سوال 1-4 مصاحبه کتبی
جدول 20-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 2-4 مصاحبه کتبی
جدول 21-4 پیشایندی سوال 2-4 مصاحبه کتبی و میزان خلاقیت افراد
جدول 22-4 آزمون خی دو سوال 2-4 مصاحبه کتبی
جدول 23-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 1-5 مصاحبه کتبی
جدول 24-4 پیشایندی سوال 1-5 مصاحبه کتبی و میزان خلاقیت افراد
جدول 25-4 آزمون خی دوی سوال 1-5 مصاحبه کتبی
جدول 26-4 پاسه سه گروه آزمودنی به سوال 2-5 مصاحبه کتبی
جدول 27-4 پیشایندی سوال 2-5 مصاحبه کتبی و میزان خلاقیت افراد
جدول 28-4 آزمون خی دو سوال 2-5 مصاحبه کتبی
جدول 29-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 1-6 مصاحبه کتبی
جدول 30-4 پیشایندی سوال 1-6 مصاحبه کتبی و میزان خلاقیت افراد
جدول 31-4 آزمون خی دو سوال 1-6 مصاحبه کتبی
جدول 32-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 2-6 مصاحبه کتبی
جدول 33-4 پیشایندی سوال 2-6 مصاحبه کتبی و میزان خلاقیت افراد
جدول 34-4 آزمون خی دو سوال 2-6 مصاحبه کتبی
جدول 35-4 پاسخ سه گروه آزمودنی به سوال 7 مصاحبه کتبی
جدول 36-4 پیشایندی سوا 7 مصاحبه کتبی و میزان خلاقیت افراد
جدول 37-4 آزمون خی دو سوال 7 مصاحبه کتبی
جدول 38-4 پاسخ سه گروه آزمودنی سوال 1-8 مصاحبه کتبی
جدول 39-4 پاسخ سه گروه آزمودنی سوال 2-8 مصاحبه کتبی
جدول 40-4 پاسخ افراد سه گروه آزمودنی به سوال 9 مصاحبه کتبی
جدول 41-4 وضعیت افراد از نظر جنس شرکت کنندگان در پرسشنامه CREE مصاحبه کتبی
جدول 42-4 پیشایندی جنس افراد سه گروه آزمودنی و میزان خلاقیت آنان
جدول 43-4 آزمون خی دوی جنس افراد شرکت کننده و میزان خلاقیت آنان
جدول 44-4 وضعیت سنی افراد شرکت کننده در پرسشنامه CREE و مصاحبه کتبی
جدول 45-4 پیشایندی سن افراد سه گروه آزمودنی و میزان خلاقیت آنان
جدول 46-4 آزمون کروکسال دالیس سن افراد شرکت کننده و میزان خلاقیت آنان
جدول 47-4 وضعیت رشته تحصیلی افراد شرکت کننده در پرسشنامه CREE و مصاحبه کتبی
جدول 48-4 پیشایندی رشته تحصیلی افراد سه گروه آزمودنی و میزان خلاقیت آنان
جدول 49-4 آزمون خی دو رشته تحصیلی افراد و میزان خلاقیت آنان
جدول 50-4 وضعیت معدل افراد شرکت کننده در پرسشنامه CREE و مصاحبه کتبی
جدول 51-4 پیشایندی معدل افراد سه گروه آزمودنی و میزان خلاقیت آنان
جدول 52-4 آزمون کروکسال والیس معدل افراد شرکت کننده و میزان خلاقیت آنان
فهرست نمودارها:
نمودار 1-2 محل تقاطع خلاقیت (در عوامل موثر در خلاقیت)
نمودار 2-2 عمل مطلوب یادگیری زتروی
نمودار 1-4 فراوانی میزان خلاقیت افراد در سه رشته مختلف مشاوره، روانشناسی و مدیریت آزمودنی و استفاده از پرسشنامه CREE نشان می‌دهد.
نمودار 2-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته به سوال 1 مصاحبه کتبی را نشان می‌دهد.
نمودار 3-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 1-2 مصاحبه کتبی نشان می‌دهد.
نمودار 4-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 2-2 مصاحبه کتبی نشان می‌دهد.
نمودار 5-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 1-3 مصاحبه کتبی نشان می‌دهد.
نمودار 6-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 2-3 مصاحبه کتبی نشان می‌دهد.
نمودار 7-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 1-4 مصاحبه کتبی نشان می‌دهد.
نمودار 8-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 2-4 مصاحبه کتبی نشان می‌دهد.
نمودار 9-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 1-5 مصاحبه کتبی نشان می‌دهد.
نمودار 10-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 2-5 مصاحبه کتبی نشان می‌دهد.
نمودار 11-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 1-6 مصاحبه کتبی را به طور کمی نشان می‌دهد.
نمودار 12-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 2-6 مصاحبه کتبی را به طور کیفی نشان می‌دهد.
نمودار 13-4 فراوانی پاسخ افراد سه رشته مختلف را به سوال 7 مصاحبه کتبی را به طور کیفی نشان می‌دهد.
نمودار 14-4 وضعیت جنس افراد شرکت کننده از سه رشته مختلف را در پرسشنامه CREE نشان می‌دهد.
نمودار 15-4 وضعیت سنی افراد شرکت کننده از سه رشته مختلف را در پرسشنامه CREE نشان می‌دهد.
نمودار 16-4 فراوانی افراد شرکت کننده در هر کدام از رشته‌ها در پرسشنامه CREE را نشان می‌دهد.
نمودار 17-4 معدل افراد شرکت کننده در پرسشنامه CREE و مصاحبه کتبی در سه رشته مختلف را به طور کلی نشان می‌دهد.
نمودار 18-4 معدل افراد دارای خلاقیت بالا را در سه گروه آزمودنی به طور کلی نشان می‌دهد.
نمودار 19-4 معدل افراد دارای خلاقیت متوسط را در سه گروه آزمودنی به طور کلی نشان می‌دهد.
نمودار 20-4 معدل افراد دارای خلاقیت پایین را در سه گروه آزمودنی به طور کلی نشان می‌دهد.
نمودار 21-4 آزمون ضریب هم بستگی پیرسون که پراکندگی معدل در برابر نمرات استاندارد خلاقیت سه گروه آزمون را نشان می‌دهد.
منابع و مأخذ:
منابع فارسی:
آرلت، سعید خانیان،(1359). اثر روش رگبار ذهنی در پرورش خلاقیت رساله ارشد دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران .
اسبورن، الکس، اس،(1371), پرورش استعداد همگانی ابدایع و خلاقیت، ترجمه حسن قاسم زاده، انتشارات نیلوفر چاپ دوم تهران.
استونر، جیمز ـ فریمن، ادوارد,(1375). «مدیریت»، ترجمه علی پارسائیان، سید محمد اعرابی، انتشارات شرکت چاپ و نشر بازرگانی وابسته به مطالعات و پژوهشهای بازرگانی .
استیونر، مایکل،(1372). چگونه مسائل خود را حل کنید. ترجمه جهانشاه معینی، تهران, انتشارات دانش.
اسکوئیلر نادر ـ جمهری، فرهاد ـ طباطبائی، عباس، کریمی، یوسف،(1372). «ماهیت و ساختار هوش»، نشر کیوان.
آقائی فیشانی,(1377). تیمور، خلاقیت و نوآوری در انسانها و سازمانها, تهران, انتشارات ترمه.
آمابیل، ترزا،(1379). خلاقیت را چگونه از بین ببریم. ترجمه حسین حسینیان زرنقی , تدبیر, شماره 103 .
امیدی، هما،(1358). بررسی عوامل موثر در شکوفایی خلاقیت، رساله ارشد دانشگاه تهران .
امین افشار، داریوش،(1378). روند خلاقیت در هنرهای تجسمی، رساله ارشد دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس تهران .
انصاری جعفری، رقیه،(1376). بررسی رابطه راهبردهای یادگیری بر خلاقیت دانش‌آموزان رساله ارشد دانشگاه تهران.
بودو، آلن، خلاقیت در آموزشگاه، ترجمه علی‌خان‌زاده، انتشارات سهامی چهره، چاپ اول تهران 1358
بوستان، افسانه،(1382). بررسی رابطه منبع کنترل و خلاقیت در دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف، رساله کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا.
بیلر، رابرت،(1368). کاربرد «روانشناسی در آموزش» ترجمه پروین کدیور، نشر دانشگاهی.
پناهی، شریعت،(1370). خلاقیت در دانش‌آموزان عادی و معلول رساله دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران.
پیاژه، ژان «تربیت به کجا ره می‌سپارد؟» ترجمه، محمود منصور، پریرخ دادستان انتشارات دانشگاه تهران 1369
پیرخائفی، علیرضا،(1383). خلاقیت مدیریت و نوآوری، فصلنامه خلاقیت و نوآوری شماره 8و9 .
تورنس، پال ئی.(1375). استعدادها و مهارتهای خلاقیت و راههای پرورش آن، ترجمه حسن قاسم‌زاده،تهران, نشر دنیای نو چاپ دوم.
جاویدی کلاته جعفرآبادی، طاهری،(1373). بررسی رابطه عاطفی خانواده با خلاقیت کودکان، رساله ارشد دانشگاه تربیت مدرس .
جلینی، محمد،(1379) «بررسی سه عامل خلاقیت، هوش و رشد اخلاقی در دو گروه از کودکان سال اول دبستان. رساله ارشد دانشگاه علامه طباطبائی تهران
جمشیدی عینی، شیرین, (1376). «بررسی رابطه شیوه نگرشهای فرزند پروری و خلاقیت» رساله ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی .
حسن زراعی، متین، (1373). خلاقیت و نوآوری، مجله دانش مدیریت شماره 24 .
حسینی، افضل السادات,(1378) . ماهیت خلاقیت و شیوه‌های پرورش آن، مشهد, انتشارات آستان قدس رضوی شرکت به نشر.
حق شناس، مرجان،(1378). خلاقیت در آموزش و پرورش، فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش، شماره 22 .
دافی، برنادت،(1381). تشویق خلاقیت و تحلیل در کودکان، ترجمه مهشید یاسایی انتشارات ققنوس .
رحمتی، زهرا، (1378). «بررسی کاربرد هنر در سرگرمیهای خلاقه کودکان» رساله کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبائی .
رضاپور، یوسف،(1371). بررسی تطبیق پرسشها و تکالیف درسی پایه سوم ابتدائی با عوامل خلاقیت از نظر گیلفورد رساله ارشد دانشگاه تربیت مدرس .
روح‌اللهی، مهدی،(13729. بررسی تأثیر آموزشهای ویژه ارائه شده در دوره متوسطه بر خلاقیت دانش‌آموزان پایه سوم، رساله ارشد دانشگاه تربیت معلم تهران .
ساختمانیان، مجید،(1374). بررسی تأثیر آموزش و پرورش ویژه بر پرورش خلاقیت دانش‌آموزان در مقایسه با آموزش با روش سنتی، رساله ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی .
ساعتچی, محمود, (1374) روانشناسی کاربردی برای مدیران در خانة مدرسه و سازمان، تهران, انتشارات نشر ویرایش .
ساعتچی, محمود، (1371). خلاقیت و نوآوری برای حل مشکلات، فصلنامه مطالعه مدیریت، شماره 6.
سعیدی، علی،(1381). رابطه خلاقیت معلم با خلاقیت دانش‌آموزان پایه چهارم و پنجم دبستان در منطقه 11 تهران رساله ارشد علوم طباطبائی.
سورگی، سیروس،(1375). «بررسی و مقایسه ویژگیهای شخصیتی دانش‌آموزان خلاق و غیرخلاق مراکز آموزش استعدادهای درخشان بیرجند به تفکیک جنسیت. رساله ارشد دانشگاه علامه طباطبائی تهران .
سیدی، حسین،(1368). کودکان و نقاشی , تهران, انتشارات برگ .
سیف، علی‌اکبر،(1381). روانشناسی پرورش، تهران انتشارات آگاه.
شهر آرای، مهرناز ـ مدنی‌پور، رضا «مقاله: سازمان خلاق و نوآور»، مجله دانش مدیریت 33و34، تابستان 1375
شوون، رهی،(1366). سرآمدی، ترجمه محمودمیناکاری، چاپ اول، نشر دانشگاهی .
صالحی نجف‌آبادی، نعمت‌ا...،(1379). بررسی تحلیل محتوی کتب درس ریاضیات دوره ابتدائی در رابطه با رشد خلاقیت فراگیران رساله کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبائی .
صبحی قراملکی، ناصر،(1379). «خلاقیت و روشهای پرورش آن در کودکان» مجله تکنولوژی آموزش .
صمد آقایی، جلیل،(1378). سازمانهای کارآفرینی، تهران, انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی، چاپ اول. عابدی، جمال،(1372). خلاقیت و شیوه‌های نو در اندازه‌گیری آن، مجله پژ
پایان نامه ی سنجش خلاقیت دانشجویان کارشناسی سه رشته علوم تربیتی، مشاوره و راهنمایی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی . doc