دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
فرمت فایل: word
تعداد صفحه:189
دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
گرایش :مدیریت بازرگانی
عنوان:
طراحی و تبیین مدل رتبه بندی اعتباری مشتریان با استفاده از شبکه‌های عصبی (بررسی موردی بانک سامان استان تهران)
فهرست
فصل اول
کلیات تحقیق ۱
مقدمه ۲
۱-۱ بیان مسأله ۴
۱-۲ سوال‌های تحقیق ۷
۱-۳ اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق ۷
۱-۴ اهداف تحقیق ۸
۱-۵ فرضیات تحقیق ۹
۱-۶ چارچوب نظری تحقیق ۱۰
۱-۷ متغیرهای پژوهشی ۱۲
۱-۸ سابقه و ضرورت انجام تحقیق (پیشینه تحقیق) ۱۳
۱-۹ کاربردهای تحقیق ۱۵
۱-۱۰ نوع روش تحقیق ۱۶
۱-۱۱ محدوده تحقیق ۱۶
۱-۱۲ روش نمونه گیری و تعیین حجم نمونه ۱۷
۱-۱۳ ابزار گردآوری اطلاعات ۱۸
۱-۱۴ محدودیت‌های تحقیق ۱۸
۱-۱۵ روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ۱۹
۱-۱۶ برخی تعاریف، مفاهیم و اصطلاحات ۱۹
فصل دوم ۲۲
ادبیات تحقیق ۲۳
مقدمه ۲۴
بخش اول ۲۵
آشنایی با بانک سامان و انواع تسهیلات ۲۵
آشنایی با بانک سامان ۲۶
چارت خدمات بانک سامان ۲۹
انواع سپرده‌های سرمایه گذاری ۲۹
سپرده کوتاه مدت ۲۹
سپرده کوتاه مدت ویژه ۳۰
سپرده بلند مدت ۳۰
سپرده اندوخته ۳۱
سپرده ارزی ۳۲
تسهیلات حقوقی ۳۲
ابزارهای اعتباری ۳۳
انواع ابزارهای اعتباری ۳۳
ضوابط و معیارهای اساسی اعطای تسهیلات ۳۴
۱- قابلیت اعتماد و اطمینان ۳۷
۲- قابلیت و صلاحیت فنی ۳۹
۳- ظرفیت مالی و کشش اعتباری ۴۰
۴- وثیقه (تامین) ۴۲
بخش دوم ۴۷
مبانی نظری رتبه بندی اعتبار ۴۷
مقدمه ۴۸
۲-۱ مروری بر تاریخچه رتبه بندی اعتبار ۵۰
۲-۲ رتبه بندی اعتبار ۵۲
فرآیند تصمیم گیری اعطای تسهیلات ۵۳
۳-۲ سیستمهای رتبه بندی اعتبار ۵۸
۴-۲ مدلهای رتبه بندی اعتباری ۵۹
۵-۲ مزایا و محدودیت‌های مدل رتبه بندی اعتبار ۶۰
- محدودیت‌ها ۶۰
بخش سوم ۶۲
مبانی نظری شبکه عصبی ۶۲
مقدمه ۶۳
۳-۱ هوش مصنوعی ۶۵
۳-۲ مروری بر تاریخچه شبکه عصبی ۶۷
۳-۳ شبکه‌های عصبی مصنوعی ۷۰
۳-۴ اساس بیولوژیکی شبکه عصبی ۷۵
۳-۵ مقایسه بین شبکه‌های عصبی مصنوعی و بیولوژیکی ۷۹
۳-۶ مدل ریاضی نرون ۸۰
۳-۷ ویژگی‌ها و خصوصیات شبکه‌های عصبی مصنوعی ۸۲
۳-۷-۱ قابلیت یادگیری ۸۲
۳-۷-۲ پردازش اطلاعات به صورت متنی ۸۳
۳-۷-۳ قابلیت تعمیم ۸۳
۳-۷-۴ پردازش موازی ۸۴
۳-۷-۵ مقاوم بودن ۸۴
۳-۸ مشخصه‌های یک شبکه عصبی ۸۴
۳-۸-۱ مدلهای محاسباتی ۸۵
۳-۸-۲ قواعد یادگیری ۸۸
۳-۸-۳ معماری شبکه ۹۰
۳-۹ عملکرد شبکه‌های عصبی مصنوعی ۱۰۱
۳-۱۰ محدودیت‌های شبکه عصبی ۱۰۳
۳-۱۱ کاربرد شبکه‌های عصبی در مدیریت ۱۰۴
بخش چهارم ۱۱۰
خلاصه مقاله‌ها ۱۱۰
بخش پنجم ۱۲۴
نتیجه گیری ۱۲۴
فصل سوم ۱۲۹
روش شناسی تحقیق ۱۲۹
۳-۱ مقدمه ۱۳۰
۳-۲ روش تحقیق ۱۳۱
۳-۳ جامعه آماری ۱۳۲
۳-۴ نمونه آماری ۱۳۲
۳-۵ فرضیات تحقیق ۱۳۳
۳-۶ محدوده تحقیق ۱۳۵
۳-۷ جمع آوری داده‌ها ۱۳۶
۳-۸ تعیین حجم نمونه ۱۳۷
۳-۹ ابزار گردآوری داده‌ها ۱۳۸
۳-۱۰ روش تجزیه و تحلیل داده‌ها ۱۳۸
۳-۱۱ فرآیند تحقیق ۱۴۱
فصل چهارم ۱۵۳
یافته‌های تحقیق ۱۵۳
۴-۱ مقدمه ۱۵۴
۴-۴-۱ آماده سازی داده‌های ورودی جهت رتبه سنجی مشتریان با کمک شبکه عصبی آماده سازی داده‌ها ۱۵۴
معماری شبکه ۱۵۵
فصل پنجم ۱۶۲
نتیجه گیری و پیشنهادها ۱۶۲
نتیجه گیری ۱۶۳
پیشنهادات ۱۶۸
منابع
منابع فارسی
۱-آر.بیل وتی .جکسون،۱۳۸۳، “آشنایی باشبکه های عصبی”،ترجمه محمودالبرزی ، (تهران:انتشارات دانشگاه شریف ،چاپ دوم)
۲- اصغری اسکویی،محمدرضا،۱۳۸۱، کاربرد شبکه های عصبی درپیش بینی سریهای زمانی ، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران،شماره۱۲،پاییز.
۳- البرزی ، محمود،۱۳۷۷،”روش تحقیق ازدید گاه آمار”دانشگاه شهید بهشتی،چهارمین کنفرانس بین المللی آمار ایران.
۴- البرزی،محمود،عبده تبریزی،حسین،۱۳۷۷،”مدلهای ارزیابی اعتبار مشتریان بااستفاده از شبکه های عصبی”طرح تحقیق.
۵- امیر غیاثوند،فرید، شبکه های عصبی،نشریه راه المپیاد،شماره۴
۶- پناهیان،حسین،۱۳۷۹، استفاده از شبکه های عصبی برای پیش بینی روند قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران ،پایان نامه دکترای دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات.
۷- جزوه آموزشی مجموعه دستورات بانک
۸- جعفر علی جاسبی،جواد،۱۳۸۲، “تبین وارئه الگو های تصمیم گیری چند شاخصه پویا “،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات ،پایان نامه دکترای مدیریت.
۹- چاوشی ،کاظم،۱۳۸۰، “برسی رفتار قیمت در بورس اوراق بهادار تهران ، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت مالی ،دانشگاه امام صادق (ع) “.
۱۰- جوادی پور،سعید،حسن زاده،علی،۱۳۸۱، “مقررات زدایی در نظام بانکی ،مطالعه موردی اعطای تسهیلات “پژوهشکده پولی وبانکی بانک مرکزی.
۱۱- خاکی ،غلامرضا،۱۳۷۸،”روش تحقیق با رویکرد پایانامه نویسی “،مرکز تحقیقات علمی کشور.
۱۲- شایان آرانی، شاهین،۱۳۸۰،”مدیریت ریسک وبانکداری اسلامی غیر دولتی “موسسه عالی بانکداری ایران ،دوازدهمین همایش بانکداری اسلامی.
۱۳- هدایتی،علی اصغر،سفری، علی اصغر،کلهر،حسن،۱۳۷۰،”عملیات بانکی داخلی (تخصیص منابع)”، موسسه عالی بانکداری ایران.
۱۴- مجموعه رهنمودهایی برای مدیریت موثر ریسک اعتباری ، بانک جمهوری اسلامی ایران
۱۵- مقصود، حسین، ۱۳۸۵، پیش بینی بازار سهام اوراق بهادار در بورس اوراق سهام تهران با استفاده از شبکه عصبی، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی.
۱۶- منصف،حسن،رنجبر،علیمحمد،۱۳۷۴،”کاربرد هوش مصنوعی در سیستمهای قدرت”، نشریه علمی و پژوهشی برق ، شماره ۸۴ ، بهار.
آشنایی با بانک سامان
بانک سامان به عنوان سومین بانک خصوصی کشور و اولین عضو گروه مالی سازمان، تحت نظارت بانک مرکزی، مرداد ماه سال ۱۳۸۱ با پیشینه اولین موسسه مالی و اعتباری کشور و با سرمایه اولیه ۲۰۰ میلیارد ریال آغاز به کار کرد. و از شروع فعالیت با توجه به نیاز مبرم کشور به تحول در زمینه صنعت بانکداری از سیستم بانکداری سنتی به بانکداری مدرن، ارائه خدمات بانکداری الکترونیکی را سرلوحه فعالیت بانکی خود قرار داده و در کنار خدمات بانکداری رایج برای اولین بار در کشور در زمینه ارائه سرویس‌های بانکداری الکترونیکی چون سامان کارت، اینترنت بانک، موبایل بانک، تلفن بانک و ارائه سیستمهای on-line بانکی گام برداشت.
همچنین بانک سامان همگام با پیشرفت‌های جهانی و در سطح استانداردهای بین المللی جدیدترین سرویس‌های بانکی را نظیر صدور کارت‌های اعتباری و خدمات پرداخت الکترونیک در سطح خرد و کلان جهت ورود به فصل جدیدی از بازارهای تجاری پیش روی مردم و تجار قرار داده است. که این مهم برای اولین بار در کشور و سرمایه گذاری مستقیم این بانک شکل گرفته است.
برخی از سرویس‌های ویژه بانک سامان در کنار انواع خدمات ارزی، افتتاح انواع سپرده‌های کوتاه مدت و بلند مدت، حساب اندوخته، ارائه خدمات تسهیلات در بخشهای صنعتی و تولیدی، مسکن، خودرو، خرید لوازم مصرفی ، ارائه خدمات ویژه اعتبار در حساب قرض الحسنه جاری و حساب‌های پشتیبان برای حساب قرض الحسنه جاری میباشد. بانک سامان در حال حاضر بازوی اجرایی دولت در زمینه تحقق دولت الکترونیک بوده و توانسته به عنوان اولین بانک کشور در زمینه خدمات پرداخت اینترنتی گام بردارد.
انعقاد قرارداد با وزارت بازرگانی در زمینه گسترش تجارت الکترونیک، سازمان میراث فرهنگی برای ارائه خدمات بانکی در سطح جهانی به توریست‌های خارجی و داخلی، امکان پرداخت قبوض آب، برق و تلفن از طریق اینترنت، خرید و فروش اینترنتی سهام، بستن قرارداد با سازمان هواپیمایی کشور به منظور فروش اینترنتی بلیط هواپیما و نیز فروش بلیط قطارهای مسافرتی رجا از طریق اینترنت می‌توان نام برد.
طرح گسترش خدمات نوین بانک سامان با ارائه خدماتی از قبیل تلفن بانک، اینترنت بانک، ایجاد مرکز پاسخگویی به سوالات مشتریان، شعبه بانکداری مدرن و قراردادن دستگاههای پایانه فروش در مراکز معتبر در سطح ایران و چندین خدمت الکترونیکی دیگر بدنبال اهداف متعالی همچون کاهش بار ترافیکی، سهولت در جابجایی و نقل و انتقال نقدینگی و خرید آسان و مطمئن در مراکز مورد تایید بانک میباشد که این اهداف تنها بر پایه مشتری مداری و افزایش جلب رضایت مشتریان بانک پایه ریزی شده است.
از آنجا که صنعت بانکداری از جمله صنایع مهم و مطرح دنیاست و گسترش روزافزون دانش بشری در زمینه علوم الکترونیکی سبب شده است که این صنعت نیز از این دانش بهره فراوان داشته باشد. بانک سامان به عنوان اولین بانک الکترونیکی ایران در سال ۱۳۸۱ اولین اینترنت بانک در ایران را با امکان انتقال وجه راه اندازی کرد و توانست گواهینامه SSL (Secure Socker Layer) را که استاندارد جهانی در زمینه تامین امنیت ارتباطات اینترنتی است اخذ نماید. راه اندازی خدمات پرداخت الکترونیک برای اولین بار در کشور از طریق اینترنت برای مبالغ خرد و کلان از دیگر خدمات منحصر بفرد این بانک میباشد.
از مهمترین فعالیتهای بانک سامان مشارکت در اجرای طرح ارائه کوپن الکترونیک توسط وزارت بازرگانی، مجری طرح آزمایشی راه اندازی مرکز گواهینامه دیجیتال وزارت بازرگانی (به عنوان تنها بانک PKlenabled در ایران) و مجری پرداخت کلان طرح B2B وزارت بازرگانی با شرکتهای شهروند و مینو میباشد.
در خاتمه باید گفت: راه اندازی هر سازمان با حفظ اصول حرفه‌ای و برابر با استانداردهای دنیا که در شان نام ایرانی بوده و نشان از کارآزمودگی مدیران آن سازمان باشد مستلزم سرمایه گذاری و صبوری بسیار بوده و اثرات بلند مدت آن به مراتب بیشتر از سودهای مقطعی و کوتاه مدت خواهد بود.
چارت خدمات بانک سامان
۱ـ‌اینترنت بانک
۲ـ موبایل بانک
۳ـ تلفن بانک
۴ـ E-mail بانک
۵ـ Call center
6ـ پرداخت الکترونیک قبوض
۷ـ انواع کارت (کارت پول سامان، کارت خرید اینترنتی سامان، کارت اعتباری سامان، کارت خرید هدیه سامان، بن کارت سامان)
انواع سپرده‌های سرمایه گذاری
سپرده کوتاه مدت:
بانک سامان این امکان را فراهم نموده است تا به میزان سرمایه خود در سود حاصل از سرمایه گذاری‌های اقتصادی بانک سامان بهره مند شود. سپرده کوتاه مدت سپرده‌ای است که واریز و برداشت وجه در هر روز، به هر میزان و در هر کجا را برای مشتریان امکان پذیر نموده و مشتریان از سود روزشمار مانده حساب خود در پایان هر ماه و در تاریخ مورد نظر آنها، به صورت علی الحساب برخوردار می‌شوند و در پایان سال مالی، سود قطعی با توجه به میزان سود بانک به حسابشان واریز می‌گردد. و می‌توان به دلخواه از ابزارهای سامان کارت برای برداشت وجه و تلفن بانک، اینترنت بانک، موبایل بانک و سامان کارت برای کنترل گردش حساب و انتقال وجه بین حساب‌های نزد بانک سامان استفاده کرد.
سپرده کوتاه مدت ویژه:
شبیه به حساب کوتاه مدت عادی است با این تفاوت که پول مشتریان تا مدت شش ماه نزد بانک تودیع می‌گردد و سود آن دو درصد بیشتر از سپرده کوتاه مدت عادی است.
سپرده بلند مدت
بانک سامان با ارائه سود رقابتی به سرمایه‌های مشتریان و شیوه‌های عادلانه محاسبه و پرداخت سود مشارکت، سعی در جذب سرمایه‌های جاری و سرمایه گذاری آن در طرحهای اقتصادی جهت رونق اقتصادی کشور و کاهش آثار زیانبار بازارهای مالی غیر مجاز دارد. سپرده‌های سرمایه گذاری بلند مدت شامل سرمایه گذاری یک ساله، دو ساله، سه ساله، چهار ساله و پنج ساله میباشد.
از نکات قابل توجه در سرمایه گذاری بلند مدت بانک سامان، انتخاب روز پرداخت علی الحساب به سپرده مشتریان در روز مورد نظر و حساب مورد نظر مشتریان میباشد. همچنین مشتریان می‌توانند در قالب یکی از عقود مضاربه با مشارکت مدنی و در رهن قرار دادن برگ سپرده بلند مدت نسبت به دریافت تسهیلات تا سقف ۷۵ تا ۸۰ درصد مبلغ سپرده با نرخ “۴ درصد به اضافه نرخ علی الحساب سپرده” اقدام نمایند. تسهیلات بر روی سپرده مشتریان در قالب عقود مضاربه و مشارکت مدنی میباشد. در صورت فسخ حساب سپرده سرمایه گذاری بلندمدت قبل از سررسید پرداختی مشتریان با توجه به مدت توقف سپرده نزد بانک خواهد شد. همچنین علاوه بر رعایت شرایط عمومی، در صورت عدم مراجعه مشتریان به بانک در زمان انقضاء سررسید، سپرده تمدید شده تلقی می‌گردد.
سپرده اندوخته
دوراندیشی و برنامه ریزی مشخصه اصلی مشتریان دارنده حساب سپرده اندوخته بانک سامان است که ارزش سرمایه گذاری زمان حال برای بهره‌مندی آینده را می‌دانند. این حساب نوع خاصی از سپرده‌های سرمایه گذاری بلند مدت است که سرمایه گذاری در آن به صورت اقساطی و متناوب صورت می‌گیرد. مشتریان می‌توانند با پرداخت مبلغی به عنوان افتتاحیه، حساب خود را افتتاح کنند. سپس با پرداخت اقساط ماهیانه، دوره‌ای یا در مقطعی از سال به تقویت حساب اندوخته خود بپردازند.
به این ترتیب مشتریان با برنامه ریزی منظم برای پرداخت اقساط ماهیانه از بازده مالی سرمایه خود به صورت تصاعدی برخوردار خواهند شد.
سپرده ارزی
سپرده‌های ارزی بانک سامان امکان استفاده بهینه از سرمایه‌های ارزی مشتریان را به ساده‌ترین شکل ممکن فراهم نموده است. سپرده‌های ارزی می‌تواند از نوع جاری، پس‌انداز، کوتاه مدت یا کوتاه مدت ویژه با تمام امکانات و قابلیت‌های این نوع سپرده‌ها باشد. به سپرده کوتاه مدت ارزی مشتریان به صورت روز شمار و بر مبنای حداقل موجودی سود پرداخت میشود. سپرده‌های کوتاه مدت ویژه ارزی در سررسیدهای یک، دو، سه، شش، نه و دوازده ماهه افتتاح شده و سود آنها به صورت ماهیانه پرداخت خواهد شد.
تسهیلات حقوقی
بانک سامان برای پیشبرد اهداف اقتصادی و مالی شرکتها و به منظور توسعه فعالیتهای تولیدی، بازرگانی و خدماتی این مراکز در بیشتر نقاط ایران، اقدام به ارایه انواع تسهیلات به اشخاص حقوقی نموده است. با استفاده از خدمات تسهیلاتی بانک سامان چرخ‌های اقتصادی و صنعتی با سهولت و سرعت بالاتری به جریان افتاده و به حرکت خود ادامه خواهند داد.
مشارکت مالی شرکت یا سازمان با بانک سامان، آغازگر همکاری‌های گسترده‌ای در زمینه‌های مختلف بانکی و اقتصادی خواهد شد. بانک سامان با هدف بالا بردن توان مالی و افزایش نقدینگی سازمان‌ها و شرکتهای تولیدی و صنعتی، اقدام به ارایه تسهیلات مختلفی در چارچوب قانون عملیات بانکداری بدون ربا و در قالب عقود اسلامی به اشخاص حقیقی و حقوقی نموده است.
ابزارهای اعتباری:
در بانکداری اسلامی اعطای تسهیلات مالی از طریق ابزارهای اعتباری که اهم ویژگی آنها به شرح ذیل میباشد، صورت می‌پذیرد.
الف ـ ابزارهای اعتباری مبتنی بر معاملات و قراردادهای شرعی بوده که این مهم منتج به حذف ربا از سیستم بانکی می‌گردد.
ب ـ ابزارهای اعتباری مستند به مبانی فقه، قانون مدنی و قانون تجارت میباشد.
انواع ابزارهای اعتباری
قرض الحسنه: عقدی است که به موجب آن بانکها به عنوان قرض دهنده، مبلغ معینی را با اشخاص (حقیقی و حقوقی) به عنوان قرض گیرنده واگذار می‌نماید.
فروش اقساطی: عبارتست از واگذاری عین به بهای معلوم به غیر به ترتیبی که تمام یا قسمتی از بهای مزبور به اقساط مساوی یا غیر مساوی در سررسیدهای معینی دریافت گردد.
سلف: منظور از معامله سلف پیش خرید نقدی محصولات تولیدی به قیمت معین میباشد.
اجاره به شرط تملیک: عقد اجاره‌ای است که در آن شرط شود در صورتی که مستاجر در طول مدت قرارداد به کلیه شرایط مندرج در قرارداد عمل نماید در پایان عین مستاجره را مالک گردد.
مشارکت مدنی: عبارتست از آمیختن سهم الشرکه نقدی یا غیر نقدی متعلق به اشخاص حقیقی یا حقوقی متعدد به نحو مشاع و به قصد انتفاع، طبق قرارداد.
مضاربه: قراردادی است که به موجب آن یکی از طرفین (مالک) عهده دار تامین سرمایه (نقدی) می‌گردد با قید اینکه طرف دیگر (عامل) با آن تجارت کرده و در سود حاصله هر دو طرف شریک باشند.
خرید دین (تنزیل اوراق و اسناد تجاری): بانکها می‌توانند به منظور ایجاد تسهیلات لازم جهت واحدهای تولیدی و بازرگانی و خدماتی اسناد و اوراق تجاری متعلق به این قبیل واحدها را طبق ضوابط تنزیل نمایند.
ضوابط و معیارهای اساسی اعطای تسهیلات
اصولا، امر بررسی و اعطای تسهیلات، “نظری” بوده و لذا خصیصه “غیر کمی بودن” آن “اندازه گیری دقیق” و اثبات یا “نقص قطعی” تصمیم گیری‌های اعتباری را دشوار می‌سازد و این دشواری زمانی بیشتر نمایان می‌گردد که با مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… پیوند یابد. لکن علیرغم آنکه امر اعطای تسهیلات در قالب و فرمول خاصی قرار نمی‌گیرد، در عمل، معمولاً از عناصر کمی و تجربی (به شرح آتی) برای اندازه گیری، پذیرش یا رد موضوعات و تصمیم گیری‌های اعتباری استفاده میشود.
در تصمیم گیری‌های اعتباری نیز مانند همه فنون و معیارهای اساسی و بنیانی که توسط کارشناسان و دست اندر کاران یا انجمن های حرفه‌ای ارائه گردیده و به تدریج مقبولیت یافته سود می‌جویند. این ضوابط و معیارها، قواعد مسلم و ثابت علمی نبوده و همانند همه فنون محصول فکر و نظر انسانی و عنداللزوم قابل تغییر، تعدیل و تصحیح میباشد.
به کار گیری این ضوابط و معیارها، متضمن سلامت و استحکام بنای اعتباری یعنی تحقق اصل “حصول اطمینان از بازگشت اصل منابع تخصیص یافته و سود مورد انتظار آن در مدت معین” میباشد.
در واقع برای نیل به اصل بازگشت منابع در درجه اول، باید به هنگام اعطای تسهیلات دقت و هوشیاری مبتنی بر ضوابط و معیارهای لازم به عمل آورد زیرا مهمتر از آنچه در مقوله اعتباری، گفته میشود که “اعطای اعتبار آسان و وصول آن مشکل است.” واقعیت این است که همانا سهل انگاری در اعطای تسهیلات، خود موجد بروز اشکال در وصول آن است.
شایان ذکر است اتکا و توجه جداگانه به هر یک از ضوابط و معیارهای اعتباری موضوع این فصل، در تصمیم گیری‌های اعتباری مورد نیاز نبوده، بلکه مجموعه ضوابط و نگرش کلی است که می‌تواند مبنای صحیح و قابل اتکایی را برای اظهار نظر،پیشنهاد یا اتخاذ تصمیم اعتباری، ارائه نماید از طرفی اعطای تسهیلات همانند سایر فنون به رغم شناخت ضوابط و قواعد مربوط، نیازمند مهارت و تجربه کافی است و بدون تجربه و حتی استعداد و علاقه لازم،نمی‌توان به این امر دست یافت.
در نظام اعتباری مبتنی بر قانون عملیات بانکی بدون ربا، چون منابع بانک عمدتاً متعلق به سپرده گذاران بوده و بانک به عنوان وکیل و امین مردم منابع مذکور را در اختیار متقاضیان قرار میدهد، بنابراین به منظور رعایت حق و عدل اسلامی، شایسته است کارگزاران اعتباری در استفاده هر چه اصولی‌تر از منابع و کاستن خطرات احتمالی کوشا باشند.
به همین منظور، ضوابط و معیارهای اعتباری به شرح ذیل معرفی و تحلیل می‌گردد:
ـ قابلیت اعتماد و اطمینان
ـ قابلیت و صلاحیت فنی
ـ ظرفیت مالی و کشش اعتباری
ـ وثیقه یا تامین اعتبار
۱ـ قابلیت اعتماد و اطمینان
امین و معتمد بودن متقاضی یکی از شرایط اساسی و اولیه جهت تشخیص و برقراری تسهیلات میباشد و برای بانک ضرورت دارد که از پایبندی متقاضی به ایفای تعهدات، اطمینان حاصل نماید. زیرا که تسهیلات اعتباری معمولا به اشخاصی اعطا می‌گردد که خوش نام و خوش سابقه بوده و اشتهار به فساد اخلاق و بدحسابی نداشته و متعهد و مقید به بازپرداخت تعهداتشان باشند.
در این زمینه خصایص فردی و ویژگی‌های اخلاقی متقاضی مورد نظر بوده و منظور این است که صرف نظر از قدرت و توانایی او در بازپرداخت دیدگاه و تمایل وی به بازپرداخت اعتبار محرز و معلوم شود. به عبارت دیگر، بانک مایل است بداند که تا چه حد متقاضی تسهیلات به تعهدات خود پایبند بوده و به قراردادهای خود احترام می‌گذارد.
“در این ارتباط، بانک علاقمند به آگاهی از وضع روابط تجاری متقاضی در گذشته و طرز رفتار و تمایلات و روابط اجتماعی او در گذشته و حال است. بانک مایل است که بداند که عادات، فعالیتهای خصوصی، روابط اجتماعی و روش زندگی متقاضی چگونه است و همکاران او چه کسانی هستند. به طور خلاصه، کلیه خصائص فردی و شرایطی که ممکن است بر رغبت وی در بازپرداخت و ایفای تعهدات تاثیر داشته باشد؛ در این مرحله مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد.”
شناخت خصوصیات فردی، عمدتا از مراجعات و برخوردهای متقاضی با بانک به طور نسبی حاصل میشود و آنچه به عنوان قابلیت اعتماد و اطمینان مطرح است، خصوصیات فردی (اخلاقی و معنوی) و به طور کلی سیرت و باطن مشتری است که در برخوردهای وی با بانک باید مورد توجه و دقت قرار گیرد.
به طور کلی قابلیت اعتماد و اطمینان شامل: حسن شهرت، طرز پرداخت، شئون اجتماعی، نظم و انضباط، طرز رفتار، میزان پایبندی به ایفای تعهدات، منش، نوع برخورد، کلام، رفتار، اعتقادات، سن ، تقوای اخلاقی ، تحصیلات، وضعیت کلی خانوادگی، همکاران، فضیلت معنوی متقاضی مجموعاً می‌تواند مورد توجه قرار گیرد و با بررسی‌های کلی روانشناسانه، این اصل اساسی برای تصمیم گیرنده مسلم گردد که آیا متقاضی صرفنظر از سایر جهات و عوامل اعتباردهی، اساساً خود را متعهد با بازپرداخت طلب بانک می‌داند یا بالعکس به رغم برخورداری از وضع نسبتاً خوب مالی، بی‌انضباط بوده و به تعهدات خود بی‌توجه میباشد.
چه بسا ممکن است یک متقاضی از قابلیت و صلاحیت فنی و ظرفیت مالی و کشش اعتباری مطلوب و حتی وثیقه ارزنده و مطمئن برخوردار باشد، ولی عدم اطمینان از متعهد بودن وی تمامی عوامل دیگر را تحت الشعاع خود قرار دهد.
