مقدمه
نصب علائم واضح و موثر از جمله ضرورتهای مهندسی راه و ترافیک به منظور بهره وری مناسب از راههای موجود کشور محسوب می شود، جاده ایکه دارای علائم کم و نامناسب است بعنوان یک راه رضایت بخش تلقی نمی گردد، از طرفی استفاده کنندگان از راهها جهت کسب راهنمایی و دریافت اطلاعات مورد نیاز و مقامات مسئول، جهت انجام وظیفه موثر و اعمال قوانین ترافیک، به این علائم متکی بوده و از آنها بعنوان وسائلی که ایمنی تردد جاده ای را افزایش می دهند، استفاده می نمایند.
علائم مذکور نه تنها شامل علامت هائی بر روی پایه ها است بلکه خط کشیها، چشم گربه ایها و سایر تجهیزات ایمنی را نیز در بر می گیرد.
علائم بایستی چنان باشند که بموقع و بطور مشخص راهنمائیهای صحیح را به استفاده کنندگان از جاده ها ارائه نمایند. اینگونه راهنمائیها بایستی غیر مبهم بوده و بسرعت قابل درک باشند. آنها را نباید زودتر از زمان مورد نیاز عرضه کرد زیرا امکان ازیاد بردن آنها هنگام تردد وجود دارد همچنین نبایستی آنها را دیرتر از زمان مورد نیاز عرضه نمود زیرا در این صورت مانورها و عملیات بعدی استفاده کنندگان به مخاطره خواهد افتاد.
انواع علائم و خط کشیهای سواره رو و غیره که مورد استفاده قرار می گیرند بایستی همراه با قوانین مرزوط به خود بکار برده شوند. محدود کردن تعداد انواع علائم موجود به شناخت سریع آنها کمک می کند همچنانکه هماهنگی شکل ، رنگ و حروف بکار برده شده برای هر نوع از علائم نیز برای شناخت سریع آنها مفید است.
این کار باعث ایجاد علائم استاندارد برای مقامات مسئول می شود و در وقت طراحی علائم صرفه جویی می گردد. این عمل همچنین به دادگاهها کمک می کند تا یک مفهوم یکسان به علائم استاندارد بدهند.
چنانچه شکلها و رنگهای گوناگون رابرای گروههای مختلف علائم بکار بریم، به شناخت سریع آنها کمک می کند، مثلا علائم خطر بشکل مثلث هستند و دارای یک علامت سیاه رنگ همراه با زمینه سفید و حاشیه قرمز می باشند.
هماهنگی علائم به تنهائی کافی نیست . هماهنگی علائم بدون هماهنگی در کاربرد آنها می تواند ایمنی جاده را مورد تهدید قرار دهد. برای مثال نصب علائم خطر بفواصل نامناسب از محل در خطر در مناطق مختلف ، راننده ای را که بفاصله مشخصی در منطقه خویش عادت کرده گیج می کند.
جهت کسب حداکثر مزایای یکنواختی علائم راهنمائی نه تنها لازم است که علائم یکنواخت باشند بلکه نحوه استفاده از آنها (نصب و روشنائی ) نیز بایستی یکنواخت باشد.
پیشینه تاریخی
در سالهای گذشته کوششهای قابل توجهی از طرف سازمان ملل متحد، سازمان کشورهای اروپایی و آمریکائی بعمل آمده بود تا بتوان نوعی یکنواختی در مورد علائم راهها و علائم راهنمائی و رانندگی و خط کشی ها برقرار کرد.
در سال 1949 کنفرانسی از طرف سازمان ملل در ژنو بمنظور تجدید نظر و به روز در آوردن سیستم قانون گذاری ترافیک بین المللی منعقد گردید که در زمینه این کنفرانس پروتکل 1949 برای علائم و چراغهای راهنمائی پذیرفته شد.این سند که آنرا پروتکل می نامیدند، سیستمی از علائم را توصیه می کرد که تقریبا به طور کامل متکی به علائم بدون کلمه بود و بر مبنای طرحهای اروپائی طرح ریزی شده بود.
در اوایل دهه 1950 گروهی از کارشناسان سازمان ملل ماموریت یافتند تا این موضوع را مورد مطالعه بیشتری قرار دهند و یک سیستم بین المللی را توصیه کنند که در آن بهترین علایم پروتکل و بهترین علائم سیستم راهنمایی و رانندگی ایالات متحده آمریکا گنجانده شود. گزارش آنها که در سال 1952 به اتمام رسید بنام پیش نویس کنوانسیون 1953 معروف است.
در سال 1957 کشورهای آمریکای مرکزی یک سیستم علائم راهنمایی و رانندگی را مورد تصویب قرار دادند که کلا بر مبنای پیش نویس کنوانسیون 1953 پایه ریزی شده بود.
در سال 1963 کشور کانادا پروتکل را بر طبق نیازهای خود تطبیق داد و در سال 1964 انگلستان پروتکل را برای علائم جاده های بریتانیا اقتباس کرد . در سال 1967 کمیته اقتصادی سازمان ملل متحد برای اسیا و خاور دور (اکافه) نوعی سیستم علائم را توصیه نمود که شبیه سیستمی بود که در پیش نویس کنوانسیون 1953 پیشنهاد شده بود و در همان سال دهمین کنگره آزادراههای پان آمریکن توصیه نمود که کشورهای آمریکائی بعنوان رهنمون ، آئین نامه اینترامریکن را برای ابزار کنترل یکنواخت ترافیک بپذیرند.
سیستم علائم در این آئین نامه شبیه سیستمی است که در پیش نویس کنوانسیون 1953 گنجانده شده بود.
بعلت اینکه پروتکل و همچنین پیش نویس کنوانسیون 1953 مورد استفاده وسیع قرار گرفته و احتیاج به بازنگری داشتند، سازمان ملل در سال 1968 کنفرانسی درباره ترافیک جاده ها در وین منعقد نمود. این کنفرانس یک پیش نویس کنوانسیون درباره علائم و چراغها تهیه نمود که بنام کنوانسیون 1968 وین معروف است.
قسمتهائی از پروتکل و پیش نویس کنوانسیون 1953 در کنوانسیون 1968 وین گنجانده شده است. دولت وقت ایران نیز در کنفرانس وین شرکت نمود و یکی از امضاء کنندگان این کنوانسیون بود. همچنین در ماه می (may) 1976 تصویب نامه دولت ایران مورد کنوانسیون ترافیک جاده ها و کنوانسیون 1968 وین درباره علائم و چراغهای راهنمائی جاده ها به دبیر کل سازمان ملل تسلیم گردید.
در سال 1974 کنفرانس وزیران ترابری کشورهای اروپائی سندی را ، بنام قوانین اروپائی ترافیک جاده ها ، علائم و چراغهای راهنمائی منتشر کرد. این عمل نوعی هماهنگی با کنوانسیون 1968 وین و موافقت نامه اروپائی 1971 و 1973 ژنو می باشد و توسط کشورهای عضو بعنوان قوانین آزادراههای اروپا پذیرفته شده است.
کلیات
عملکرد و طبقه بندی علائم
علائم به منظور کنترل و هدایت ترافیک و افزایش ایمنی راهها بکار می روند لذا آنها را باید فقط در محلهائی بکار برد که بتوان به آسانی به اهداف فوق رسید. علائم خطر اگر بطور وسیع در جایی بکار برده شوند که احتمال خطر نمی رود، نمی توانند باعث افزایش ایمنی راه گردند. از طرف دیگر در جائیکه کنترل و هدایت لازم بوده و احتمال خطر وجود داشته باشد عدم نصب آنها به نفع استفاده کنندگان از راه نمی باشد.
علاوه بر خط کشی سواره رو و علائم موقتی ، سه نوع علائم اصلی جاده وجوددارد. هر نوع از این علائم دارای شکل اساسی مربوط به خود است و همانطور که در فصلهای بعدی گفته خواهد شد استفاده از بعشی رنگها فقط برای بعضی از انواع علائم محدود می گردد.
علائم بازدارنده و حکم کننده ( انتظامی )
این علائم شامل مجموعه علائمی است که مربوط به ضرورت ، ممنوعیت و یا محدودیت می گردند. این نوع از علائم ممکن است مجبور کننده یا ممنوع کننده باشند و کلا باستثناء دو علامت خاص، همگی مدور هستند.
این استثنائات عبارتند از علامت ایست که هشت گوشه است و علامت رعایت حق تقدم عبور که مثلث متساوی الاضلاع است و راس آن رو به پائین است . علائم بازدارنده و حکم کننده ممکن است دارای صفحات متمم در پائین باشند که بدینوسیله در رساندن پیام ، علامت مورد نظر را کمک می کنند.
علائم خطر ( اخطاری )
این علائم مربوط به خطراتی است که راننده در مسیر با آن روبرو خواهد شد مانند علامت "پیچ" این علائم بشکل مثلثهای متساوی الاضلاع هستند که راس آنها معمولا روبه بالا است. این علائم دارای یکی ـ دو استثناء هستند، مانند علامت تعیین جهت که نشان دهنده تغییر سریع جهت یا انحراف جاده می باشد و علامت خطر در بعضی از تقاطع های خطوط راه آهن و همچنین مثلث معکوس که جزء علائم انتظامی بوده و به منظور هشدار دادن یک توقف یا رعایت حق تقدم می باشد.
صفحات مستطیل شکل ممکن است در پائین علامت هشدار دهنده بکار روند تا بدینوسیله اطلاعات داده شده را تکمیل نمایند.
علائم اخباری ( اطلاعاتی )
علائم اخباری معمولا اطلاعات مربوط به مسیر، مکانها ، وسائل و امکانات مورد علاقه رانندگان را ارائه می دهد. اکثر علائم اخباری بشکل مربع مستطیل هستند ولی بعضی علائم جهت نما دارای یک انتهای نوک تیز می باشد.
طرح و کاربرد علائم
برای اینکه یک تابلو وظیفه محوله اش را انجام دهد باید قادر باشد پیغام خود را به رانندگانی که با سرعت مجاز در جاده مسافرت می کنند بطور واضح برساند. برای نیل به این منظور یک تابلو باید دارای فاصله دید مناسب جهت قرائت، ارزش رسیدن به هدف صحیح ، سادگی محتوی ، طرح ، روشنائی و انعکاس دهندگی موثری باشد.
در تهیه علائم در حین طراحی و ساخت ، باید از افزایش بهای غیر ضروری آنها جلوگیری کرد.
از مشخصات فوق الذکر خوانا بودن مهمترین آنهاست و این عمل بوسیله اندازه حروفی که بکار برده می شوند تعیین می گردند. ولی اختلاف رنگ ، زمینه و نوع حروف بکاربرده شده نیز مهم می باشد.
ارزشی که یک تابلو به منظور ارتقاء یک " هدف" خواهد داشت متکی به رنگ و اندازه آنست. یک تابلو بزرگ ارزش هدفی کافی را در هر رنگی خواهد داشت، ولی انتخاب محل نصب که ارزش هدفی تابلو را از بین نبرد برای تابلوهای کوچکتر در مناطق شهری ممکن است با مشکلاتی توام باشد.
برای سادگی محتوی و طرح ، انتخاب پیامهای سمبولیک، موثرترین راه خواهد بود ولی هرجا ضرورت ایجاب نماید، پیغام باید در کلماتی که بسرعت قابل فهم هستند خلاصه شود.
حروف اختصاری کمتر رضایت بخش می باشند زیرا معنی آنها باید یادگرفته شده و به خاطر آورده شود. در پیشنهاد طراحی تابلوهائی که مخصوصا بوسیله مسئولین راهها سفارش داده می شوند از بکاربردن لغت اختصاری باید پرهیز کرد.
اندازه ، مهمترین عامل در هزینه تابلو می باشد بنابراین تابلو باید طوری طراحی شود که خوانائی لازم را بدون ضایع کردن فضا ارائه دهد.
اگر فرض شود که یک راننده همیشه زمان معینی را برای درک پیغام تابلو بخصوصی لازم دارد، هرقدر سرعت حرکت او بیشتر باشد باید از فاصله بیشتری از تابلو شروع بخواندن پیغام نماید و تا قبل از انحراف توجه راننده به جاده ، خواندن پیام را به پایان رساند.
یک راننده برای خواندن علائم، نباید مجبور باشد چشمان خود را بیش از ده درجه از جاده روبروی خود منحرف نماید بنابراین تا قبل از اینکه موقعیت زاویه ای او به بزرگتر از این حد برسد، باید عمل خواندن را تمام کرده باشد. این موضوع به اضافه مدت زمان لازم برای خواندن و فاصله بین علامت و کناره سواره رو معین کننده فاصله ایست که باید بار اول برای یک سرعت فرضی قابل خواندن باشد.
با در نظر گرفتن این ملاحظات ، طرحهائی با اندازه های مختلف برای علائم درست شده اند که برای سرعتهای مختلف مناسب باشند. برای علائم جهت نما و اخباری خوانا بودن کلمات دارای اهمیت فراوان می باشد و اندازه های مختلف حروف مورد استفاده قرار می گیرد.
برای علائم سمبولیک ، اندازه های مختلف ارائه گردیده اند.
حروفی که تقریبا برای تمام علائم راهها بزبان انگلیسی انتخاب می شود از نوع حروف کوچک با حرف اول بزرگ ، یک نوع الفبا است که در نوع اول حروف روشن روی زمینه تیره و در نوع دیگر حروف تیره روی زمینه روشن نقش بسته است.
انواع مختلف علائم، علاوه بر شکلهای متمایز، دارای ترکیبات رنگی متنوعی می باشند. تعداد رنگهای مختلفی که می توان بطور مفید روی علائم مورد استفاده قرار داد، توسط ملاحظات زیباشناسی و فنی محدود می گردند.
با استاندارد کردن انواع علائم ، باید یکنواختی در کاربرد، استقرار ، ارتفاع نصب ، روشنائی و انعکاس دهندگی آنها ( با در نظرگرفتن محدودیتهای شرایط محیطی ) حفظ گردد.
همانطور که تاکنون تاکید شده ، یکنواختی در استفاده از علائم دارای اهمیت درجه اول می باشد.
علائم ترافیک باید در هنگام تاریکی به اندازه روز روشن و موثر باشند. بنابراین علائم را باید روشنائی داد و این عمل را می توان مستقیما توسط یک منبع نور درونی یا بیرونی و یا با تولید انعکاس ایجاد نمود.
توصیه می گردد که بطور کلی ، همه علائم خطر، بازدارنده و حکم کننده و جهت نما را در صورتیکه فاصله آنها تا چراغ الکتریکی بیش از 50 متر باشد، در تمام ساعات تاریکی توسط یک منبع درونی یا بیرونی روشن نگاه داشت. هدف این عمل آنست که روشن نگاهداشتن علائم را در جائیکه یک منبع اصلی برق وجود دارد به تدریج الزامی نمود.
بعلاوه علائمی که بدین طریق روشن نگاهداشته می شوند باید شب نما باشند تا درصورتیکه منبع برق قطع شود به وظیفه خود ادامه دهند. با چند استثناء مانند علائم توقف ممنوع ، هرجا که علائم روشن نگاهداشته نمی شوند، باید آنها را منعکس کننده نمود. لازم به تذکر است که کلیه علائم باید منعکس کننده نور باشند.
استقرار علائم
چهار جنبه را باید در مورد استقرار علائم در نظر گرفت:
1 ـ انتخاب محل نصب آنها در کناره راه نسبت به تقاطع ، خطر یا سایر جنبه هائی که به این موضوع مربوط می شود.
2 ـ نحوه قرار گرفتن آنها نسبت به کناره سواره رو و سایر جوانب مربوط به مقطع عرضی.
3 ـ ارتفاع آنها از زمین
4 ـ جهت نصب
محل نصب
برای اینکه بتوان به راننده وقت کافی برای متابعت از یک علامت ترافیک را داد، هر علامت باید به فاصله ای مناسب از نقطه مورد نظر در پیام علامت ، نصب گردد. این فاصله بستگی به مقدار سرعت هر راه دارد.
چون علائم ، جهت نشان دادن پیامهایی که قابل تشخیص و خواندن از فاصله دور باشند بر مبنای نوع و سرعت راه طرح ریزی شده اند، این موضوع ضروری است که علائم از فاصله مناسب قابل رویت بوده و توسط موانع پوشیده نشده باشند.
رانندگان به قرارگرفتن علائم در سمت راست جاده ها عادت کرده اند بنابراین در استقرار آنها باید به این نکته توجه گردد.
نصب علائم در سمت چپ ، در راههای با جداکننده وسط که نصب علائم در سمت راست به تنهایی کافی نیست ، ضروری می باشد. در سه راهی هایی که دارای اهمیت کمتری هستند یک علامت در قسمت مرکزی که روبروی هر دو جهت راه قرار گرفته باشد کافی خواهد بود تا اینکه یک علامت در سمت راست هر قسمت قرار گیرد.
در پیچهای سریع متمایل به راست ، ممکن است نصب علائم در سمت چپ ، نه تنها مناسبتر باشد بلکه چنین عملی ترجیح داده می شود.
قرار دادن علامت در طرف چپ نیز مکمل علامت طرف راست می باشد، مثلا در خیابانهای یکطرفه ، تابلو ورود ممنوع بهمین طریق باید در هر دو طرف نصب شود (به جز در خیابانهای باریک ) . در راههای شریانی با جداکننده وسط تکرار علامت میدان در سمت چپ نیز توصیه می شود.
بعضی مواقع روشهای دیگری برای نصب علائم باید اتخاذ گردد. برای مثال ، در تقاطع های سه راهی، علائم جهت نما برای رانندگان راه فرعی را می توان مستقیما در راه اصلی و مقابل راه فرعی قرار داد. در زیرگذرها ، علائم بالای سر ممکن است مناسبتر باشند. همچنین ممکن است علائم در میدان و یا روی جداکننده وسط نصب شود.
نحوه قرار گرفتن
در راههای شریانی با جداکننده وسط (بزرگراهها ) علائم باید بصورتی قرار داده شوند که نزدیکترین لبه آن از کناره آسفالت حداقل 120 سانتیمتر فاصله داشته باشد. و در جائیکه شانه راه آسفالت شده این فاصله از کناره شانه ، باید حداقل 75 سانتیمتر باشد. در راههای دیگر کلیه علائم باید چنان قرار داده شوند که نزدیکترین لبه آن از کناره آسفالت و یا در صورت وجود شانه آسفالته ، از کنار آن حداقل 75 سانتیمتر فاصله داشته باشد.
در جائیکه انحناء تند یا شیب عرضی وجود دارد و یا علائم بر روی جداکننده وسط نصب می شوند، این فاصله باید به حداقل 100 سانتیمتر افزایش یابد.
ارتفاع نصب
در صورت امکان باید لبه پائینی تابلو 150 سانتیمتر از مرتفع ترین نقطه سواره رو بالاتر قرار گیرد.در مناطقی که اکثراً ساختمان شده ، علائم و تابلوها ممکن است بدلایل گوناگون در ارتفاعات نصب شوند. در جائیکه علائم در پیاده روها و در عرض آنها نصب می شوند، باید طبیعتاً راه کافی برای عبور عابرین پیاده باقی بگذارند. حداقل ارتفاع توصیه شده 210 سانتیمتر می باشد ولی 240 سانتیمتر ترجیح داده می شود.
جهت نصب
در مناطق بین شهری ممکن است انعکاس نور آزار دهنده باشد بنابراین باید علائم طوری نصب شوند که این انعکاس را به حداقل برسانند.
علائم باید معمولا عمود بر خط ترافیک نصب شوند. استثنائات عمده موجود، صفحاتی هستند که ساعات توقف ممنوع را نشان می دهند و باید موازی جدول خیابان قرار گیرند. بعضی از علائم جهت نما باید به سمتی که راهنمائی می کنند، توجیه شده باشند.
علائم پایان محدودیت سرعت باید در انتهای طول قسمتی از جاده که شامل این مقررات می شود نصب گردند. بدلیل اینکه این علائم باید مورد توجه و اطاعت قرار گیرند، لازم است آنها را در نقاطی که دارای دید خوبی هستند نصب نمود .
بدین ترتیب معلوم می شود که فاصله محدودیت سرعت ممکن است بوسیله بهترین محل نصب علامت، تحت تاثیر قرار گیرد. قبل از اتخاذ تدابیر حقوقی ، تعیین مکان دقیق علائم پایان محدودیت سرعت باید مورد بررسی کافی قرار گیرند. اینکار نباید بنحوی انجام پذیرد که طول قسمتی از راه که در آن محدودیت سرعت وجود دارد بطور قابل توجهی افزایش یابد.
پیچها ، تپه ها ، گردنه ها ، ساختمانها و . . . که قابل تغییر نیستند احتیاج به مکان یابی بخصوصی برای علائم دارند. ارجح است که فاصله استاندارد بین علامت و محلی را که به آن مربوط می شود به جای اینکه کاهش دهند، بیشتر نمایند، ولی افزایشها باید در محدوده مجازی باشد.
اگر یک محل مناسب در محدوده این فاصله های مجاز یافت نشود، کاهش استاندارد بایستی مورد بررسی قرار گیرد. علائم پایان محدودیت باید تا حدی که عملی باشد در همان نقطه و یا نزدیک نقطه ایکه در مقررات قانونی ذکر شده است جایگزین شوند.
در تمام مواقع فاصله صحیح دید تابلو باید حفظ شود. مخصوصا مهم است که اطمینان حاصل گردد گیاهان در حال رشد ، گسترش تدریجی ساختمانها و سایر عوامل مانند تابلوها و سایبان مغازه ها، مانع رویت علائم نگردند.
نصب علائم
علائم باید تا حد امکان روی پایه های موجود مثلا تیرهای چراغ برق ( با اجازه مسئولین مربوطه ) یا به دیوارهای مجاور پیاده رو نصب گردند. اما وقتیکه پیاده رو عریض تر از 2 متر باشد راه حل دوم مطلوب به نظر نمی آید.
علائم بخصوص با حروف کوچک مانند تابلوهای ایستادن ممنوع باید همیشه نزدیک به کنار سواره رو نصب گردند.
برای علائمی که احتیاج به دو پایه دارند ممکن است از یک تیر چراغ برق بعنوان یکی از پایه ها استفاده نمود. طرف دیگر می تواند توسط پایه یا دیوار نگاهداشته شود. هنگامیکه علامتی فقط به تیر چراغ برق متصل می گردد بندرت روشنائی کافی از آن چراغ بعلامت می رسد.
در نصب علائم بزرگ بدیوارها یا پایه های دیگر باید توجه کافی نمود زیرا نیروی باد یا تصادفات اتفاقی اتومبیل با تابلو می تواند تنشهای بزرگی بر آن وارد کند.
پایه های فلزی که بدین منظور ساخته می شوند بهتر است لوله ای و با قطر مساوی در طول پایه باشند. این پایه ها نباید بلندتر از علامت یا دستگاه روشنایی باشند. در مورد تک پایه ها و هر حالت ممکن دیگر، نصب باید بنحوی باشد که بعد از استقرار علامت ، تابلو قادر به حرکت زاویه ای جهت تنظیم دقیق و بستن مجدد آن باشد. جائیکه به علت بزرگی پایه احتیاج به وسائل نگهدارنده باشد، این وسائل باید در پائین پایه قرار گیرند.
علائم خیلی بزرگ در راههائی با سرعت طرح زیاد ، احتیاج به تیرهای بتونی یا فولادی ویژه ای خواهند داشت و صفحه علائم باید بطور محکم بادبندی و چهارچوب شده باشند. همچنین نصب وسائل روشنائی ، مستلزم توجه خاصی است.
در جائیکه چند علامت جهت یک محل وجود دارد گاهی اوقات ممکن است ، که دو یا سه علامت را روی یک تیر نصب نمود. بهرحال بایستی توجه نمود که هیچ علامتی مانع دید یا متناقض دیگری نباشد.
علائم محدودیت سرعت باید همواره روی پایه های خود قرار گیرند اما ترکیب این علائم مثلا بازدارنده یا حکم کننده و علائم تغییر محدودیت سرعت را می توان پشت به پشت نصب نمود.
بهتر است علائم بازدارنده و حکم کننده (بجز تابلوهای ایستادن ممنوع ) همراه علائم دیگر روی یک پایه نصب نگردند.
رنگ پایه های علائم ، معمولا باید خاکستری باشد. پایه های علائم خطر و چراغهای راهنما باید سیاه و سفید باشند. پایه های بتونی برنگ طبیعی خود باقی می مانند. پشت علائم و بادبندها نظیر گیره ها باید خاکستری رنگ باشد.
زمینه علائم
تابلوها و علائم ممکن است اثر خود را به خاطر نحوه استقرار از دست بدهند. بعضی از تابلوهای کوچکتر ممکن است نتوانند در مقابل زمینه ای که رنگارنگ باشد قرار بگیرند و بعضی دیگر ممکن است بوسیله زمینه های قویتر تاثیر کمتری داشته باشند.
تابلوهای تبلیغاتی که در پشت یا نزدیک علائم راهنمائی قرار دارند ممکن است گمراه کننده باشند. تبلیغات چشمک زن یا نئون ممکن است باعث ندیدن علائم را هنمایی بوسیله رانندگان شود.
تابلوها باید همیشه طوری نگهداری شوند که اثر اصلی و شرایط کلی خود را حفظ کنند . اگر اجازه داده شود که تابلوهای تهیه شده ، اثر خود را بر اثر پوسیدگی تدریجی از دست بدهند، این عمل صرفا دورریختن ثروت ملی محسوب می گردد.
به دلائل زیر تابلوها به مرور زمان کم اثر می شوند.
ـ تغییر محل اتفاقی تابلو
ـ پوسیدگی حروف و رنگ
ـ کثیف شدن تابلو
ـ خسارت بوسیله برخورد با وسائط نقلیه
ـ خرابکاری توسط گروهی از مردم
تابلوهای خسارت دیده یا کثیف باعث بی اعتباری مسئولین راه و کاهش مراعات علائم توسط رانندگان می شود. بنابراین مقامات مسئول راه باید تابلوهای خسارت دیده یا معیوب را فوراً تعمیر یا تعویض نمایند و همیشه آنها را تمیز نگاهدارند، بازرسی منظم علائم و تابلوها باید انجام گیرد و در نقاطی که لازم است تعمیرات منظم بعمل آید.
علائم روشن یا منعکس کننده باید در خلال شب مورد بازرسی قرار گیرند.
تمیز کردن منظم تابلوها ضروری است. در مورد تعداد دفعات نظافت ، اصل مشخصی را نمی توان ارائه داد زیرا مقدار کثافت جمع شده به نسبت ناحیه ، آب و هوا ، فصل و محل تابلو متفاوت است. تابلوهای روشن یا منعکس کننده اگر خسارت ببیند و یا کثیف باشند فوراً اثر خود را از دست می دهند.
مطالب مربوط به علائم بازدارنده و حکم کننده
الف : علامت ایست
علامت ایست یکی از مهمترین علائم از دسته بازدارنده و حکم کننده است. علامت ایست متداول در ایران بشکل مدول بوده و خیلی کم از طرف رانندگان مورد توجه قرار می گیرد. نوع دیگر توصیه شده توسط کنوانسیون وین نوع هشت ضلعی با زمینه قرمز است که کلمه STOP به رنگ سفید درون آن نوشته شده است.
چنین شکلی منحصر به فرد بوده و بهمین جهت در کلیه شرایط اعم از برفی و بارانی بسادگی قابل تشخیص است با توجه به این نکات ، شکل هشت ضلعی برای استفاده توصیه گردیده است. شکل هشت ضلعی به خوبی در جهان شناخته شده و کشورهای اروپایی و آمریکا آنرا پذیرفته اند.
کلمه انگلیسی STOP از لحاظ بین المللی به عنوان یک نقش شناخته شده ، پذیرفته شده است ولی پیشنهاد می گردد که تا آشنائی عامه بعنوان یک دوران آموزشی ده ساله ، کلمه " ایست " نیز پایین تابلو نوشته شود.
ب : خط مورب
علائم بازدارنده بطوریکه در کنوانسیون وین مشخص شده بشکل مدور و با حاشیه قرمز رنگ می باشند. چنین طرحی بخودی خود موضوع ممنوعیت را در بر دارد. معذالک ترسیم یک خط قرمز رنگ مورب در قطر تابلو که از نقش روی آن بگذرد جهت تاکید بیشتر بر مفهوم پیام ، از لحاظ بین المللی متداول است.
ج : پیامهائی که به دو زبان روی علائم نوشته می شوند.
با توجه به علائمی که اشاره شد، عوامل اصلی که باید در یک علامت راهنمائی وجود داشته باشند عبارتند از :
درک پیامی که روی آن علامت است ، خوانائی پیاغم و استاندارد بودن اندازه علامت ، با عنایت به عوامل فوق و همچنین ساده بودن طبیعت پیامهائی از قبیل “ 9.4 T " و یا “ 2.9 M " توافق گردید که بزبان انگلیسی نوشته شوند.
ضمنا جهت درک چنین پیامهائی باید به رانندگان آموزش کافی داده شود. این علائم بیشتر مورد استفاده رانندگان کامیون هستند ولی رانندگان اتومبیل سواری نیز باید از معنی آن مطلع شوند تا لااقل بدانند که این علامت مربوط به آنها نیست. در مورد تابلوهای متمم بدواً توافق شده بود که نوشته های آنها فقط به زبان فارسی باشد.
بعداً چنین نتیجه گرفته شد که چون تعداد قابل ملاحظه ای از رانندگان به زبان فارسی آشنائی ندارند و پیام داده شده مسلما باید بوسیله کلیه رانندگان مفهوم گردد بهتر است نوشته های تابلوهای متمم در راههای بین المللی به دو زبان فارسی و انگلیسی و در سایر راهها فقط بزبان فارسی باشد. لازم به تذکر است که صفحه متمم باید بفاصله پنج سانتیمتری لبه پائین علامت نصب شود.
مطالب مربوط به علائم اخباری (اطلاعاتی )
تهیه یک صورت کامل از مقصدهای عمده و درجه 2
منظور از مقاصد عمده ، شهرهای عمده و سایر نقاط پرترافیک می باشند. هر نقطه ای که در تقاطع دو راه مهم قرار گرفته باشد از لحاظ ترافیکی حائز اهمیت است. مقاصد عمده شامل کلیه شهرهای بزرگ خصوصا آنها که در انتهای یک آزادراه یا بزرگراه واقع می شوند، نقاط کناره دریا و مناطق نظیر آن می شوند.
در پاره ای موارد، این گونه مقصدها به اضافه مقصدهای نزدیک و اصلی روی علائم دیده می شوند.
علامت مربوط به شماره راهها
فرم فعلی تابلوها چهارگوش پیشنهاد شده اند. صرفا نحوه انتخاب رنگ تابلوهای شماره گذاری راهها، مشخص کننده نوع راه نیز می باشد. دلیل دیگری جهت انتخاب فرم چهارگوش صرفه جوئی در مخارج مصالح به کار رفته بوده است زیرا فرمهای غیر از این منجر به اندازه های بزرگتری خواهند شد.
علائم تکرار کننده راههای کمربندی
این علائم از یک مستطیل ساده تشکیل شده و روی آنها کلمه جاده کمربندی نوشته می شود و در فواصل لازم در این جاده تکرار می شوند . رنگ این علائم بستگی به نوع راههائی که به جاده کمربندی ختم می شوند ، دارد.
شماره گذاری تقاطع ها
فرض شده است که در طرح سیستم تابلوهای آزاد راه ها و بزرگراهها شماره گذاری تقاطع ها مورد نظر نیست. هر آینه در آینده چنین تصمیمی اتخاذ گردد ، این کار خصوصا برای جاده های بین شهری از طریق کاربرد تابلوهای متم که شماره تقاطع روی آنها ذکر شده و به تابلوهای پیش آگاهی الصاق می شوند بسادگی قابل اجراست.
در مناطق شهری بعلت اینکه راهها دارای شماره نیستند و تقاطع ها نیز نزدیک به هم می باشند این موضوع مشکلتر می شود. یک راه حل این است که خروجی ها بوسیله شماره خودشان مشخص شوند که در اینصورت نیز ممکن است بین شماره راه و شماره خروجی اشتباه شود.
بهرحال استفاده از تابلوهای شماره گذاری راه از اشتباه حاصل ممکن است جلوگیری نماید. در سیستم شماره گذاری تقاطع ها وقتی که در یک تقاطع دو خروجی وجود دارد و هریک از خروجیها نیز مربوط به یک راه مستقل که به تقاطع می رسد ، باشد ممکن است اشکالاتی ایجاد شود.
در بعضی کشورها این قبیل خروجی های بصورت 213 الف و 213 ب شماره گذاری می شوند. این مضوع در ایران عملی نبوده و هر خروجی باید جداگانه شماره گذاری شود.
استاندارد نمودن اندازه علائم
تا حد امکان سعی شده است علائم بصورت استاندارد طرح شوند . قوانین طرح در این مورد راههای اصلی هستند .
کلمه " کیلومتر " در نوشته های فارسی
کلمه کیلومتر که با اعداد بکار می رود بصورت یک علامت جلوه گر شده و برای صرفه جوئی در ابعاد و ظاهر بهتر، می توان آنرا به نصف ارتفاع خود تقلیل داد.
نوشته ها و ارتفاع حروف فارسی :
آزمایش در تهران به منظور اندازه گیری میزان خوانائی 21 کلمه فارسی که تعدادی از آنها نامهای آشنای شهرهای بزرگ و بقیه کلمات غیر آشنا بودند با استفاده از ده "ناظر" بعمل آمده است. سه کلمه از کلمات فوق به زبان انگلیسی و بقیه به فارسی انتخاب سپس کلمات فوق الذکر در سه گروه که هر گروه نماینده ارتفاع معینی از حروف بودند تقسیم شدند.
ارتفاع حروف آزمایش شده به ترتیب 20 سانتیمتر ، 30 سانتیمتر ، 40 سانتیمتر و 50 سانتیمتر و نوع الفبای انتخاب شده یک نوع خط متداول جهت نوشتن در شهر تهران بود. برای حروف به ارتفاع 20 سانتیمتر از خط متداول دیگری و نیز از حروف الفبای انگلیسی آزمایش بعمل آمد.
بدین ترتیب فاصله متوسط خوانائی برای کلیه "ناظرین " و همچنین متوسط خوانائی برای ارتفاع حروف ( در گروههای سه کلمه ای ) که از مقابل تمام ناظرین عبور داده شدند محاسبه گردید.
نتایج بدست آمده عبارتند از :
بین ناظرین و بین خوانائی کلمات مختلف در یک ارتفاع معین اختلاف قابل ملاحظه ای مشاهده شد.
آشنائی به کلمات از فاکتورهای عمده بشمار می رفت بطوریکه 20% اختلاف خوانائی بین کلمات آشنا و کلمات ناآشنا در یک ارتفاع حروف معین وجود داشت.
اساس نوشتن تابلوهای راهنمائی ، دارا بودن وضوح به میزان 99% آماری است لیکن اختلاف بین متوسط بالا و 99% آماری وضوح ، برابر 20% می باشد. این موضوع نیز در ترسیم بهترین خط از روی کمترین مربعات در نظر گرفته شده است.
این خط از روش رگرسیون خطی (همبستگی خطی ) با فرض اینکه یک رابطه خطی بین ارتفاع حروف و میزان د ید موجود است ترسیم گردید.
معادله این خط عبارتست از :
سانتیمتر 63/5 ـ (فاصله دید ) × 4684/0 = ارتفاع حروف ( سانتیمتر )
Y = 0.4684 – 5.63
در این فرمول فاصله دید D بر حسب متر می باشد . این معادله بایدبا معادله ای که برای هر 3 متر فاصله دید 7 سانتیمتر ارتفاع حروف انگلیسی را پیشنهاد می کند مقایسه گردد.
قدم دوم این بود که فاصله دید برای سرعتهای مختلف محاسبه گردد. این فاصله از روی زمانی که راننده برای خواندن تابلو احتیاج دارد تعیین می شود، بشرطی که چشم او بیش از 10 درجه از خط مستقیم منحرف نشود . بدین ترتیب فاصله دید تابعی است از تعداد کلمات و یا اعداد و اطلاعات روی علامت، سرعت وسیله نقلیه و فاصله جانبی راننده تا محل نصب علامت. تحقیقاتی که در انگلستان بوسیله مور و کریستی از آزمایشگاه تحقیقات ترافیک بعمل آمده ( تحقیق درباره علائم ترافیک: برای کنفرانس ترافیک سال 1963) نشان داد که فاصله دید بشرح زیر قابل تعریف است .
D= 0.284 VT + 5.7 S متر
که در آن :
D = فاصله دید متر
T = زمان قرائت تابلو بر حسب ثانیه
S = فاصله جانبی از خط حرکت مستقیم اتومبیل تا محل نصب تابلو بر حسب متر بعلت اینکه زبانهای انگلیسی و فارسی دارای دو طبیعت کاملا مجزا هستند برای علائم دو زبانه زمان قرائت بیشتری جهت حروف فارسی در نظر گرفته شد. در نتیجه زمان T = +2 که در آن N مساوی تعداد مقصدهای نوشته شده روی تابلو می باشد، بعنوان زمان قرائت در نظر گرفته می شود. و مثلا اگر فرض شود که 4 مقصد روی تابلو نوشته شده و راننده بدنبال آخرین مقصد روی آن است رابطه بدین صورت خواهد بود.
D = 0.946 V + 5.7 S
اگر مقادیر D بدست آمده از رابطه (2) در رابطه (1) قرار گیرد جدول ارتفاع حروف برای سرعتهای مختلف (جدول شماره 3) محاسبه می شود.
برای سرعتها مختلف سواره رو که در جدول شماره 3 ذکر شده اند ارتفاع حروف متناسبی پیشنهاد شده . حداقل فاصله دید لازم بدین طریق محاسبه گردید که ارتفاع حروف داده شده در جدول 3 در رابطه (1) قرار داده شود.
فاصله های داده شده
عبارت از فواصلی هستند که راننده برای توقف بعد از قرائت تابلو، قبل از عبور از تقاطع لازم دارد. همچنین بر اساس تحقیقات ا نجام شده توسط مور و کریستی فاصله نصب تابلو از تقاطع بوسیله فرمول زیر بدست می آید.
Y = 0.293 RV + - 5.7 S
که در آن :
Y = فاصله از تقاطع بر حسب متر
R = زمان عکس العمل راننده (عملا یک ثانیه )
V= سرعت اولیه وسیله نقلیه بر حسب کیلومتر در ساعت
A = حداکثر شتاب ایمن وسیله نقلیه بر حسب متر بر مجذور ثانیه
مقدار A مساوی مقدار شتاب منفی است که با برداشتن پا از روی پدال گاز و فشردن آهسته ترمز بدست می آید. بعبارت دیگر اختلاف بین g 05/0 و g 2/0 یعنی g 15/0 که قابل قبول برای اکثر سطوح مرطوب است در نظر گرفته می شود.
محاسبه ارتفاع
با استفاده از تحقیقات مور و کریستی درباره علائم ترافیک (TRRL) برای کنفرانس 1963 :
D = 284/0 VT 7/ 5 + S
که در آن :
V = سرعت وسیله نقلیه (85% آماری ) به کیلومتر در ساعت
D = فاصله دید به متر
T = زمان خواندن علامت (ثانیه )
S = فاصله علامت از مسیر حرکت رانندگان ( خط وسط ) به متر
برای یک علامت دارای 4 مقصد 33/3 = 2 + T =
ثانیه خواهد بود و برای 33/3 = t خواهیم داشت :
S 7/5 + V 946/0 = D فاصله دید لازم به متر همانگونه که قبلا ذکر گردید ، مقادیر مختلف D بر اساس رابطه اخیر و متغیرهای مختلف ، در جدول شماره 2 آورده شده است.
با توجه به رابطه Y = 0.4684 D – 5.63 که از جدول شماره 1 بدست آمد و با جایگزینی مقادیر مربوط به فواصل دید لازم ( D) که از جدول 2 شماره حاصل شد، جدول شماره 3 یعنی ارتفاع حروف برای سرعتهای مختلف تنظیم گردیده است.
63/5 ـ فاصله دید × 4684/0 = ارتفاع حروف ( برحسب سانتیمتر )
انواع علائم بازدارنده و حکم کننده
بسیاری از علائم بازدارنده و حکم کننده وسیله عملی ساختن احکام مربوط به عبور و مرور هستند (منظور از این احکام ، مقررات راهنمائی و رانندگی می باشد) بطور مثال ممکن است محدودیتی را برای گردش ترافیک، سرعت یا توقف ایجاد نمایند. بنابراین کمتر علامتی را می توان بدون توجه به این احکام نصب نمود.
این علائم ، حکم کننده یا بازدارنده هستند.
علائم حکم کننده درباره کاری که باید رانندگان انجام دهند، دستور می دهند. علائم ایست و رعایت حق تقدم نمونه ای از این علائم است سایر علائم حکم کننده مانند از راست برانید ، دایره ای شکل با علامت سفید و زمینه آبی می باشند.
علائم بازدارنده که به اشکال مختلف هستند به رانندگان در مورد کارهائی که نباید انجام دهند هشدار می دهند. ممنوعیت گردش یا ورود نمونه ای از این علائم هستند. علائم حداکثر سرعت مجاز و علائم محدودیت توقف، دیگر مثالهائی از این نوع می باشند. کلیه این علائم دایره ای سفید با حاشیه قرمز می باشند.
جنبه های قانونی
علائم بازدارنده و حکم کننده دستوراتی به استفاده کنندگان از راه می دهند و کسی که از انجام آنها سرپیچی کند به پرداخت جریمه محکوم می گردد.
وقتی که این علائم دستوراتی را بوسیله نصب تابلو ابلاغ می کنند، هرگونه سرپیچی از رعایت آنها باید توجه به حکم مربوطه مورد رسیدگی قرار گیرد.
اندازه و محل نصب علائم
اندازه های مختلفی برای علائم حکم کننده توصیه شده است. انتخاب اندازه علامت بستگی به ترافیک اصلی و شرایط راه دارد.
اگر تردیدی در مورد سرعت ترافیک وجود داشته باشد، باید بجای نوع راه ، سرعت اتومبیل های سواری ملاک انتخاب علامت قرار گیرد.
بطور کلی 5 یا 6 اندازه برای اغلب علائم مورد استفاده قرار می گیرند، اگرچه برای علامت "ایست" تنها سه اندازه توصیه می شود. حداکثر قطر علائم بازدارنده 1200 میلیمتر است. بهرحال تعدادی از این علائم در چنین نوعی در راههای اصلی قابل استفاده نیستند، در نتیجه حداکثر اندازه قطر لازم جهت این علائم 900 میلیمتر خواهد بود.
در موارد متعددی ، صفحات متمم برای تکمیل پیام مربوط به علامت بازدارنده و حکم کننده مورد نیاز است.
بعضی علائم بازدارنده و حکم کننده برای اندازه و نصب ، قوانین بخصوصی دارند که در بندهای بعدی با توجه به هر علامت یا گروهی از علائم شرح داده شده است.
مفهوم علامت ایست و رعایت حق تقدم
علائم ایست و رعایت حق تقدم دارای اهمیت بسیاری در تقاطع ها می باشند. مقررات راهنمایی باید مفاهیم زیر را برای این دو علامت برسانند.
علامت ایست ایجاب می کند که :
الف ) هر وسیله نقلیه قبل از ورود به راه اصلی پشت خط کشی سفید عرضی که در سطح راه کشیده شده بایستاد یا اگر خط کشی بدلیل قابل رویت نباشد قبل از رسیدن به راه اصلی بایستد.
ب ) هیچ وسیله نقلیه ای از چنین خطی که به عنوان نزدیکترین نقطه راه فرعی براه اصلی است اقدام به عبور نکند و اگر این خطوط برای مدتی و یا بدلیلی قابل رویت نباشند، نباید به نحوی به راه اصلی وارد شو دکه احتمالا موجب ایجاد خطری برای دیگر رانندگان در آن راه شود یا باعث تغییر جهت یا سرعت رانندگان راه اصلی برای پرهیز از برخورد با این وسیله نقلیه گردد.
شکل منحصر بفرد این علامت امتیازی است برای شناسائی و آشنائی با مفهوم علامت ( بخصوص در شرایط سخت آب و هوای بارانی یا برفی ) معرفی این علامت باید همراه یک برنامه تبلیغاتی مناسب برای افزایش تاثیر آن در عموم رانندگان باشد در دوره آموزش که تا تجدید علامت ایست طول می کشد ( فی المثل 10 سال ) بایستی کلمه ایست به زبان فارسی پائین علامت ایست نصب گردد.
علامت رعایت حق تقدم از یک مثلث که راس آن به سمت پایین است تشکیل گردیده این علامت در ایران به خوبی شناخته شده است و ایجاب می کند که هیچ وسیله نقلیه ا ی بدون دقت از خط عرضی سفیدی که به عنوان نزدیکترین نقطه راه فرعی به راه اصلی ، در سطح راه کشیده شده است اقدام به عبور ننماید و اگر این خطوط برای مدتی و بدلیلی قابل رویت نباشد، نباید بنحوی که به راه اصلی وارد شود که احتمالا موجب ایجاد خطری برای دیگر رانندگان در آن راه گردد و یا باعث شود که رانندگان راه اصلی به منظور پرهیز از برخورد با این وسیله نقلیه تغییر جهت سریع و یا تغییر سرعت دهند.
علامت ایست
علامت ایست ممکن است تنها در راه فرعی و در سمتی که مقامات مسئول در نظر می گیرند ، نصب گردد.
علامت ایست وقتی مورد استفاده قرار می گیرد که برای ورود به راه اصلی میدان دید به اندازه ای کم باشد که توقف راننده الزامی گردد. این بدان معنی نیست که هرجا فاصله دید ذکر شده موجود باشد علامتی قرار نگیرد و یا هرجا که این فاصله موجود نباشد نصب علامت ایست لازم باشد، در این خصوص عوامل دیگری مانند موارد زیر باید در نظر گرفته شوند:
الف ) حجم ترافیک در راه اصلی و فرعی
ب ) شیب راه فرعی
ج ) دید در طول راه اصلی و در خط توقف
د ) آمار تصادفات
هـ ) وضع هندسی نامطلوب یا مشکلات غیر عادی در تقاطع
وقتی که در یک تقاطع، در موقعیتی دید برای خط ایست محدود است ولی بهتر از سایر قسمت های راه فرعی در نزدیکی تقاطع نیست (وجود تپه در راه اصلی ) ممکن است علامت ایست دارای اهمیت کمی باشد. علامتی که باین ترتیب مورد استفاده قرار می گیرد ممکن است حتی خطر را افزایش دهد زیرا راننده ای که در چنین شرایطی می خواهد از تقاطع عبور کند احتیاج به زمان بیشتری دارد تا اینکه بدون توقف از آن بگذرد.
بخاطر تاخیری که در ترافیک بوسیله علائم ایست ایجاد می شود، بایستی امکان بهبود وضع تقاطع قبل از آنکه علامت تجویز شود مورد بررسی قرار گیرد، مثلا محدودیت دیدی که بوسیله یک حصار ا یجاد شده را می توان با کوتاهتر کردن یا برداشتن آن از بین برد و بالطبع دیگر احتیاجی به علامت ایست نخواهد بود.
اگرچه دید در هر دو جهت باید به حساب آید ولی دید در جهت چپ خیلی مهمتر است. وقتی که یک تقاطع مرتبا بوسیله پلیس کنترل می شود علامت ایست غیر ضروریست.
از استفاده غیر معمول از علائم ایست و رعایت حق تقدم باید پرهیز نمود. مثلا در یک چهارراه برای عبور از یک راه مستقیم باید تقدم واضحی به وجودآورد مگر آنکه ترافیک اصلی به سمت راست بپیچد و دیگر مسیرهای ورودی متقاطع دارای اهمیت و ترافیک کمتری باشند.
در این حالت باید طرح تقاطع به شیوه ای انجام گیرد که برای راه اصلی کاملا حق تقدم بوجود آورد. بطور معمول در چهارراه نباید علامت ایست ، را در دو راه مجاور هم قرار داد یا اگر مسیر دارای علامت ایست است نباید علامت رعایت حق تقدم را در راه مجاور آن نصب نمود. وجود یک علامت ایست در یک مسیر استفاده از این علامت در مسیر مقابل را ایجاب نمی کند و ممکن است از علامت رعایت حق تقدم استفاده نمود . برای هر مسیر فرعی باید علامت مورد لزوم آن در نظر گرفته شود.
نصب علائم ایست و علائم پیش آگاهی
علائم ایست باید تا حد امکان نزدیک خط ایست مربوط به آن ولی نه در وضعیتی که به دید راننده لطمه وارد سازد نصب گردد. بطور معمول این علائم 2 متر قبل از خط توقف قرار می گیرند. اگر شرایط نصب از دیدن آسان علامت جلوگیری نماید باید این فاصله را افزایش داد ولی این افزایش نباید از 6 متر تجاوز کند. علامت باید در سمت راست راننده بوده و فاصله نزدیکترین نقطه آن از لبه آسفالت حداقل 750 میلیمتر باشد . استثنائاً و برای تاخیر بیشتر ، ممکن است علامت را در سمت چپ نیز تجدید نمود.
در یک خیابان یکطرفه عریض، تجدید علامت در سمت چپ الزامی می باشد. تجدید علامت وقتی که در دهانه راه فرعی ، جداکننده در وسط وجود دارد نیز مجاز است.
وقتی که علامت ایست بطور واضح قابل رویت نیست یک علامت پیش آگاهی یا صفحه ای که فاصله را نشان می دهد مورد نیاز است.
به منظور یکسان سازی ، تمام علائم باید طوری نصب شوند که در راههای شهری ارتفاع لبه پائین علامت کمتر از 16/2 متر از سطح زمین نبوده و در راه های بین شهری این فاصله 5/1 متر از سطح راه باشد.
علامت رعایت حق تقدم
علامت رعایت حق تقدم یک علامت دستوری است. در تمام راههای فرعی وقتی که خودروها به راه اصلی نزدیک می شوند باید وجود تابلو رعایت حق تقدم را به رانندگان خبر داد مگر آنکه علامت ایست ، چراغ راهنما یا کنترل منظم پلیس وجود داشته باشد.
دادن خبر باید بوسیله علامت رعایت حق تقدم همراه با خط کشی مربوطه عملی گردد.
مقدمه
علائم خطر برای آگاه کردن از خطر و یا وجود خطرهای بعدی بکار می روند. گذشتن از این خطرها احتیاج به ا حتیاط بیشتر از طرف استفاده کنندگان از راه دارد و ممکن است کم کردن سرعت و یا بکار بردن تدابیر دیگر لازم باشد.
کاربرد صحیح علائم خطر می تواند کمک بزرگی به ایمنی راه بنماید، به منظور تاثیر کامل ، علائم خطر بایستی فقط هنگام لزوم بکار روند. بکاربردن مکرر آنها برای آگاه کردن از موقعیتی که کاملا واضح و روشن است ، باعث کم شدن توجه به علائم شده در نتیجه از تاثیر جدی آنها کاسته خواهد شد.
علائم خطر به شکل مثلث با حاشیه قرمز و دارای نقشی سیاه روی یک زمینه سفید می باشند . علائم نقش سیاه نشانگر نوع خطر می باشد.این علائم در پنج اندازه بکار می روند اندازه های بزرگتر برای آزادراه ها و بزرگراه ها بکار می روند و بایستی در فاصله نسبتا زیادی از خطر مربوطه قرار گیرند زیرا وقتی سرعت وسائط نقلیه زیاد است رانندگان با توجه به سرعت احتیاج به فاصله بیشتری برای کم کردن سرعت خود دارند همچنین در جلوی علائم بزرگتر می بایستی بطور طبیعی فاصله دید بیشتری وجود داشته باشد تا قابل رویت بودن علائم را تامین نماید.
مهمترین عامل انتخاب اندازه علامت سرعت حرکت است. شکل کلی علامت حق تقدم عبور یک مثلث معکوس است که دارای صفحه نشان دهنده فاصله نمی باشد.
تقاطع ها
برای نشان دادن تقاطع ها احتیاج مبرمی به نصب علائم خطر نمی باشد، این علائم فقط هنگامی که لازم است رانندگان از وجود یک تقاطع آگاه شوند و هیچگونه علامت یا چراغ راهنمایی وجود نداشته باشد استفاده می شوند.
در راههای اصلی استفاده از علائم تقاطع بایستی به طور استثنائی بعمل آید. در راههای اصلی دیگر برای نشان دادن یک تقاطع وقتی که علامت پیش آگاهی جهت نما و یا چراغ راهنمایی وجود نداشته باشد و یا جائیکه رانندگان خود تقاطع (راه فرعی ) و یا علامت جهت نمای مربوطه را به خاطر یک پیچ یا یک برجستگی نمی توانند ببینند بکار می رود.
در یک راه فرعی علامت تقاطع وقتی لازم خو
دانلود مقاله علائم-تابلو ها و تجهیزات ترافیکی
