بیان مسأله
از جمله عواملی که در بقای سازمان‌ها بسیار مؤثر است و همواره مدنظر مسئولان و مدیران سازمان‌ها می‌باشد، نیروی انسانی است. مطالعه و بررسی تاریخچه توسعه و تحول جوامع صنعتی نشان می‌دهد که نیروی انسانی ماهر و پرورش یافته در فرآیند تحول جامعه سنتی به جامعه صنعتی تأثیر انکارناپذیری داشته است، به نحوی که نیروی انسانی را مهم‌ترین و اصلی‌ترین عامل توسعه جوامع و سازمان‌ها قلمداد نموده‌اند (طالب پور و امامی، 1385). یکی از مفاهیمی که در راستای بالندگی منابع انسانی مطرح گردیده، توانمند سازی کارکنان است. وجود تغییرات سریع، تقاضای جدید برای کیفیت، خدمات، محدودیت منابع و پیشرفت‌های تکنولوژیک و رقابت‌های آشکار و پنهان در دنیا، اهمیت و ضرورت توانمند سازی را بیش از پیش آشکار ساخته است. توانمندسازی شامل اعطای قدرت، مسئولیت و اختیارات بیشتر به کارکنان و مدیران جهت تصمیم گیری، انجام برخی فعالیت‌ها و کنترل بیشتر بر مشاغلشان است (ضیائی، نرگسیان و آیباغی اصفهانی، 1387). اسپریتزر توانمندسازی را نه نتیجه یک فرایند، بلکه به عنوان عاملی که از یک سو تحت تأثیر عوامل محیطی و سازمانی فردی قرار دارد و از طرف دیگر می‌تواند به عنوان عاملی موثر در اثربخشی سازمان عمل کند، تعریف می‌کند. از این منظر توانمندسازی دارای کارکردی سازمانی است که تحت تأثیر فرهنگ جامعه قابلیت ارتقاء کارایی و اثربخشی سازمان را دارد. اسپریتزر توانمندسازی روان‌شناختی را به چهار بعد احساس معنی دار بودن، احساس شایستگی، احساس خود تعیینی (حق انتخاب)، احساس موثر بودن تقسیم بندی می‌کند (اسپریتزر ،1992). رضایت شغلی یکی از عوامل مهم در موفقیت شغلی و عامل افزایش کارایی فرد در سازمان است. بین رضایت شغلی کارکنان یک سازمان و ثمربخشی و بازدهی بیشتر آن سازمان ارتباط و همبستگی وجود دارد (صافی،1371). اسپکتور (1997) معتقد است رضایت شغلی نگرشی است که چگونگی احساس مردم را نسبت به مشاغلشان به طور کلی و یا نسبت به حیطه‌های مختلف آن نشان می‌دهد. عدم رضایت شغلی، پیامدهای رفتاری و سازمانی زیادی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به رفتار کناره گیری، غیبت، ترک شغل، فرسودگی شغلی، سلامت جسمانی و روان شناختی، رفتار پرخاشگرانه و دزدی در محل کار و خشنودی از زندگی اشاره کرد (به نقل از امین بیدختی و صالح پور، 1386). یکی دیگر از متغیرهایی که می‌تواند در تحقق اهداف سازمان نقش اساسی ایفا کند تعهد سازمانی است. تعهد سازمانی را می‌توان به طور ساده اعتقاد به ارزش‌ها و اهداف سازمان، احساس وفاداری به سازمان، الزام اخلاقی، تمایل قلبی و احساس نیاز به ماندن در سازمان تعریف کرد که بر پایه دیدگاه آلن و میر برای آن سه مؤلفه در نظر گرفته شده است: 1. تعهد عاطفی؛ 2. تعهد هنجاری؛ و 3. تعهد مستمر (مدنی و زاهدی،1384).
ضرورت و اهمیت پژوهش
سازمان آموزش و پرورش به منظور تحقق اهداف والای خود، یعنی تعلیم و تربیت انسان‌ها، نیازمند برخورداری از معلمان تلاشگر، دلسوز و متعهد است. معلمان متعهد با داشتن التزام عملی و احساس مسئولیت، وظایف خود را به بهترین شکل انجام می‌دهند و موجب افزایش کارایی، اثربخشی و بهره وری نظام آموزشی می‌شوند. معلمان به عنوان نیروهای انسانی از مهم‌ترین عوامل سازمان آموزش و پرورش هستند. این عوامل، چرخ‌های سازمان را به تحرک وامی دارند تا سازمان به بقایش ادامه دهد؛ از زوالش جلوگیری شود؛ در جامعه سودمند باشد و شناسنامه عمر سازمانی گویای ابتکارات، خلاقیت‌ها، توسعه و پیشرفت باشد. آموزش و پرورش برای اجرای دقیق برنامه‌های توسعه‌ای و پیشرفت به معلمان و کارکنان متعهد و مسئولیت پذیر نیاز دارد تا علاوه بر ماندگار بودن در سازمان و جلوگیری از هزینه‌های مجدد، کار مفید بیشتری در برابر مشاغل و وظایف خود انجام دهند. سازمان آموزش و پرورش زمانی می‌تواند حرف تازه‌ای برای گفتن داشته باشد که منابع انسانی آن نسبت به حرفه، سازمان و ارزش‌های کاری، تعهد و وابستگی از خود نشان دهند و مشارکت شغلی بیشتری داشته باشند (زکی،1387). در اغلب سازمان‌ها از توانایی‌های کارکنان استفاده بهینه نمی‌شود و مدیران قادر نیستند، ظرفیت‌های بالقوه آنان را بکار بگیرند. به عبارت دیگر، با این که افراد توان بروز خلاقیت و ابتکار و انجام فعالیت بیشتری را دارند، اما در محیط سازمانی به دلایلی از این قابلیت‌ها به طور مطلوب بهره برداری نمی‌شود. اندیشمندان مدیریت تحول و بهسازی سازمان، توانمند سازی منابع سازمان را به عنوان راهبردی اثرگذار بر عملکرد و بهسازی نیروی انسانی معرفی کرده‌اند و معتقدند، توانمندسازی منابع انسانی یکی از نگرش‌های عصر جدید است که امروزه توسط سازمان‌ها بکار گرفته می‌شود و در واقع پاسخ به نیاز حیاتی مدیریت معاصر است (کنیلاو، به نقل از جهانیان،1387). محقق امیدوار است که با انجام این تحقیق و ارائه و کار بست نتایج آن به مدیران مدارس و دست اندر کاران آموزش و پرورش، بیش از پیش شناخت لازم را در مورد مفاهیم توانمند سازی روان‌شناختی، رضایت شغلی و تعهد سازمانی، همچنین اهمیت و نقش آن‌ها در اثربخشی مدارس و نظام آموزشی کسب کنند. مدیران مدارس و مسئولان ذی‌ربط نسبت به وضعیت توانمند سازی روان‌شناختی، رضایت شغلی و تعهد سازمانی دبیران دبیرستان‌های پسرانه شهر رباط کریم آگاه شوند و اقدامات لازم را در خصوص بهبود آن‌ها انجام داده و سعی نمایند اقدامات و رفتارهایی که منجر به افزایش و بهبود وضعیت توانمند سازی روان‌شناختی، رضایت شغلی و تعهد سازمانی می‌گردد، انجام دهند و بر عکس از اقدامات و رفتارهایی که منجر به کاهش توانمند سازی روان‌شناختی، رضایت شغلی و تعهد سازمانی می‌گردد، پرهیز نمایند؛ و همچنین مدیران و مسئولین آموزش و پرورش در صورت تمایل بتوانند با استفاده از ابزار سنجش توانمند سازی روان‌شناختی، رضایت شغلی و تعهد سازمانی ارائه شده در این تحقیق خودشان شخصاً به بررسی وضعیت توانمند سازی روان‌شناختی، رضایت شغلی و تعهد سازمانی معلمان مدارس خود بپردازند
فرمت ورد قابل ویرایش تعداد صفحات98
پایان نامه تعیین رابطه توانمند سازی روان‌شناختی با رضایت شغلی و تعهد سازمانی