مشخصات این فایل
عنوان: اعتدال و میانه روی در اسلام
فرمت فایل : word( قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 11
این مقاله درمورد اعتدال و میانه روی در اسلام می باشد.
خلاصه آنچه در مقاله اعتدال و میانه روی در اسلام می خوانید :
قلمرو اعتدال و میانهروى در اسلام
اعتدال و میانهروى از دیدگاه اسلام، قلمرو وسیعى دارد و در همه جا به عنوان یک اصل خللناپذیر اسلامى مطرح مىگردد و ابعاد فردى، اجتماعى، اقتصادى، سیاسى، عقیدتى را از جزئىترین تا مهمترین موضوعات در برمىگیرد . ابعاد گوناگون «میانهروى» در اسلام که به صورت اشاره بیان مىشود، عبارت است از:
1 . اعتدال در امور فردى
اسلام اعتدال را در زمینه امور فردى و شخصى، اعم از عبادت، گفتار، رفتار و ... منظور داشته و بر آن تاکید مىورزد که امور ذیل به عنوان نمونه ذکر مىشود:
الف) اعتدال در عبادت: با این که عبادت از شریفترین مقولات محسوب مىشود، اسلام اعتدال و میانهروى در آن را امرى مهم منظور داشته است . رسول اکرم (صلىالله علیهو آله) مىفرماید: «ان هذا الدین متین فاوغلوا فیه برفیق و لاتکرهوا عبادة الله الى عباد الله فتکونوا کالراکب المنبت الذى لا سفرا قطع و لاظهرا ابقى» ; (8) این دین محکم و متین است; پس با ملایمت در آن درآیید و عبادت خدا را به بندگان خدا با کراهت تحمیل نکنید تا مانند سوار درماندهاى باشید که نه مسافت پیموده و نه مرکبى به جا گذاشته است (به سبب زیادى سرعت، مرکبش در میان راه از رفتن بازمانده و خودش هم به مقصد نرسیده است)
آنان که اندازه نمىشناسند و در هر امرى زیاده روى یا کوتاهى مىکنند، به مقصد نمىرسند . دیندارى نیز اعتدال مىطلبد و براى سیردادن آدمیان به مقاصدى که دین مشخص کرده است، باید ملاحظه استعداد و مرتبه وجودى آنان را نمود و تدرج را در تربیت رعایت کرد .
بسیارى از والدین و مربیان، این اصل (اعتدال در عبادت) را رعایت نمىکنند و نه تنها از تلاش خود نتیجهاى نمىگیرند، بلکه گاهى رفتارشان سبب واکنش و نتایج منفى مىشود . در آموزش تعالیم اسلامى به فرزندان، شرط اساسى رعایت اعتدال و ملایمت است; زیرا زیاده روى در عبادات و تحمیل آن بر دیگران، رویگردانى آنان را از عبادت و دین، در پى خواهد داشت .
این گونه افراطها، هم براى افراط کننده و هم براى کسانى که ناظر این گونه روشها هستند، زیان آور است . براى افراط کننده مضر است، زیرا روش افراطى قابل دوام نیست و دیر یا زود خسته مىشود و از زیر بار وظایف اصلى هم شانه خالى مىکند . براى ناظران زیان بخش است، زیرا آنها را از گرایش به مذهب و پذیرش تکالیف دینى باز مىدارد و آنها گمان مىکنند که اگر کسى بخواهد بنده خدا باشد و به وظایف دینى قیام کند، باید از زندگى خود دستبکشد و خود را از هر نوع کار و لذت و آسایش محروم سازد تا بتواند مسلمان باشد و وظیفه شناس . ولى اگر مردم ببینند که مسلمانان، هم به امور زندگى خود مىرسند و هم به عبادت و وظایف دینى، بدون تردید به سوى مذهب گرایش پیدا مىکنند و به سعادت و نیک بختى دنیا و آخرت نائل مىشوند .
ناگفته روشن است که تندروى در عبادت، کسانى را شامل مىشود که غیر از انجام عبادات واجب، آن قدر به عبادات استحبابى مىپردازند که زندگى آنان فلج مىشود و از کار و زندگى و سایر وظایف باز مىمانند و این طبقه در جامعه معاصر کمتر دیده مىشوند و متاسفانه اکثریت مردم (خصوصا اقشار جوان با سرگرمىهاو حربههایى که استعمار گران تدارک دیدهاند)، در امر عبادات، گرفتار واماندگى هستند که حتى به انجام عبادات واجب نیز توجه نمىکنند .
ب) اعتدال در راه رفتن: با این که به حسب ظاهر، راه رفتن، مساله جزئى و پیش افتادهاى است، اما قرآن اعتدال را در همین مورد، مورد توجه قرار داده و مىفرماید: «و اقصد فى مشیک» ; (9) در راه رفتن میانه رو باش .
در جاى دیگر اولین نشانه عباد الرحمن (بندگان خاص الهى) را تواضع در راه رفتن مىداند و مىفرماید: «و عباد الرحمن الذین یمشون على الارض هونا» ; (10) بندگان شایسته خدا کسانى هستند که روى زمین با تواضع راه مىروند .
ج) اعتدال در سخن گفتن: سخن و بیان از نعمتهاى بزرگ الهى و مهمترین عامل نقل و انتقال مکنونات ضمیر آدمى است که خداوند آن را مایه امتیاز انسان از موجودات دیگر قرار داده است، و مىفرماید: «الرحمن علم القرآن خلق الانسان علمه البیان» ; (11) خداوند رحمان، قرآن را تعلیم فرمود . انسان را آفرید و به او بیان را آموخت .
با این حال، اگر حرف زدن از حد اعتدال خارج شد و به پرگویى مبدل گشت، به جاى نعمت، نقمتخواهد شد . از این رو، دانشمندان علم اخلاق در غیر موارد ضرورى، سکوت را اولى از کلام مىدانند . حضرت على ( علیهالسلام) مىفرماید: «الکلام کالدواء قلیله ینفع و کثیره قاتل» ; (12) سخن گفتن مانند داروست; کم آن نفع مىرساند و زیاده روى در آن کشنده و مهلک است . باز آن حضرت در جاى دیگر مىفرماید: «من کثر کلامه کثر خطاؤه» ; (13) کسى که بسیار سخن مىگوید، خطا و اشتباهش بسیار خواهد بود .
کم گوى و گزیده گوى چون در
کز اندک تو جهان شود پر (14)
بنابراین، سخن باید عاقلانه، حکیمانه، سنجیده و دور از افراط و تفریط باشد تا انسان در گرداب زیانهاى اخلاقى و اجتماعى گفتار فرو نیفتد .
د) تعادل در خوراک: مساله خوردن و آشامیدن نیز از مسائلى است که بسیارى از مردم درباره آن دو، گرفتار افراط و تفریط مىشوند، و البته بیشتر در جانب افراط .
تردیدى نیست که انسان، براى زنده ماندن، احتیاج به غذا دارد و باید به سلولهاى بدن، غذا برسد تا بتوانند به حیات خود ادامه دهند . ولى مطلب مهم این است که مقدار غذاى مورد احتیاج یک انسان چقدر است و آیا زیاده روى در غذا به سود او استیا به زیان او؟
امام رضا ( علیهالسلام) مىفرمایند: بدان که بدن انسان همانند زمین پاکیزهاى است که براى آباد کردن آن، اگر اعتدال در آن رعایتشود و آب به مقدار لازم به آن داده شود، نه آن اندازه که زمین زیر آب غرق شود و نه آن اندازه کم که تشنه بماند، چنان زمین، آباد مىشود و محصول فراوانى مىدهد . ولى اگر از رسیدگى صحیح غفلتشود، آن زمین فاسد و تباه مىگردد . بدن انسان نیز چنین است . با توجه و مراقبت در خوردنىها و نوشیدنىها، بدن سلامت و صحت مىیابد و نعمت و عافیت را به دست مىآورد . (15)
در زمان هارون الرشید، خلیفه عباسى، یک پزشک نامدار مسیحى در بغداد زندگى مىکرد که او را بختیشوع مىنامیدند . روزى این پزشک از دانشمند معاصر خود، به نام واقدى، پرسید: آیا در قرآن شما، درباره طب هم چیزى هست؟ واقدى گفت: آرى، یک جمله کوتاه «کلوا و اشربوا و لاتسرفوا» (16) که خداوند در این آیه به مسلمانان دستور مىدهد: از خوردنىها و آشامیدنىها استفاده کنند، ولى در خوردن و نوشیدن زیاده روى و اسراف ننمایند .
....
بخشی از فهرست مطالب مقاله اعتدال و میانه روی در اسلام
افراط در زهد و عبادت اسلام
این زهد و عبادت چقدر ارزش دارد؟
اعتدال و میانهروى در اسلام (1)
قلمرو اعتدال و میانهروى در اسلام
1 . اعتدال در امور فردى
کم گوى و گزیده گوى چون در
پىنوشتها:
دانلود تحقیق اعتدال و میانه روی در اسلام
