تعداد صفحات : 53 صفحه -
قالب بندی : word
مقدمه
علیرغم جایگاه خاص صنعت گسترده چایکاری و چایسازی در اقتصاد ملی و رژیم غذایی مردم ایران که مصرف سرانۀ بالایی را در جهان به خود اختصاص داده است ، در اثر عوامل مختلف ( فنی – اجتماعی – اقتصادی ) آسیب های شدیدی به اقتصاد ملی به ویژه اقتصاد منطقۀ گیلان وارد آمده است . به طوری که صنعت چایسازی ایران تقریباً به مرحلۀ رکود و افت رشد رسیده است . به علاوه به علت عدم خودکفایی در تأمین چای ، سالانه مقدار زیادی چای از طرق مختلف ( قسمت عمده به صورت قاچاق ) وارد کشور شده و با توجه به واردات کنترل نشدۀ چای ، بیش از 120 میلیون دلار ارز از کشور خارج شده که معضل بیکاری و مهاجرت و فقر را در منطقه افزایش داده است .
از طرفی جایگاه چای در افق برنامۀ سال 1400 با هدف رسیدن به خودکفایی و با تولید 130 هزار تن در سال در نظر گرفته شده است تا نه تنها در این زمینه به خودکفایی نایل شویم بلکه حتی مقدار قابل توجهی اشتغال ایجاد شود . بریا رسیدن به این هدف می باید از نرخ رشد کنونی 13 درصد به سطح 20 درصد برسیم . افزایش نرخ تا 20 درصد و افزایش تولید ، نیاز به اجرای یک برنامۀ مدون و همه جانبه دارد که شامل افزایش عملکرد در واحد سطح و افزایش سطح زیر کشت می باشد .
به این منظور یک برنامۀ تولیدی مشخص و دقیق و قابل اجرا برای افزایش سطح زیر کشت و واکاری ، ریشه کن کردن ، پر کردن جای خالی و غیره باید در نظر گرفته شود .
ابتدا برای تولید این مقدار انبوه ( حدود 200 میلیون اصله ) نهال های مرغوب و سالم ( diseode free ) و یکنواخت به ناچار نیاز به استفاده از روش های ریز ازدیادی و تکنیک های پیشرفتۀ امروزی است . همچنین برای اصلاح باغهای قدیمی و مخروبه لازم است که ارقام جدید مناسب از لحاظ رشد رویشی – اندازه و شکل ظاهری – کمیت و کیفیت عملکرد و مقاومت در برابر آفات و امراض و تنش های محیطی به ویژه ارقامی که به آب کمتری نیاز دارند باید از روش های نوین بیوتکنولوژی استفاده و جایگزین نمود . تکثیر از طریق روش های سنتی پر هزینه وقت گیر و نامطلوب مانند کاشت بذر – قلم زدن و پیوند زدن مورد تأیید نیست زیرا در تکثیر جنسی معایب زیادی از جمله تفرق صفحات در نتایج به وجود می آید . در تکثیر از طریق قلمه زدن بعضی از قلمه ها ریشه دار نمی شوند و یا مدت طولانی تا حدود 2 سال در خزانه باقی می مانند و از طرفی برگهای قلمه خزان کرده و باعث خشک شدن و از بین رفتن قلمه ها می گردد . همچنین تکثیر از طریق پیوند بسیار وقت گیر و پرهزینه می باشد . به علاوه نهال های پیوندی دارای رشد اولیه کندی می باشد .
بنابراین استفاده از بیوتکنولوژی به عنوان یک ابزار قدرتمند مشکلات تولید نهال های مورد نیاز و اصلاح نژاد ارقام چای را حل خواهد نمود . بعضی از تکنیک هایی که می توان برای این اهداف به کار برد عبارتند از :
1- کشت مریستم و ازدیاد انبوه کلون ها و گیاهان قوی و پر رشد و عاری از بیماری در مدت کوتاه .
2- انتقال ژن های مطلوب و تولید رقم مقاوم با کمک مهندسی ژنتیک .
3- جداسازی و کشت پروتوپلاست و دو رگه های سوماتیک .
4- تولید گیاه هاپلویید از طریق کشت دانه های گرده یا بساک .
5- تولید جنین های سوماتیک و بلور مصنوعی .
6- حفظ و ذخیره سازی جرم پلاست .
برای کاهش هزینه های تولید ناچار نیاز به مکانیزه کردن مراحل مختلف کاشت ، داشت و برداشت داریم . در حال حاضر بیشتر مراحل تولید توسط نیروی انسانی انجام می شود که بسیار پر هزینه است . استفاده از ماشین های مناسب هرس ، تراکتورهای باغی ، ماشین های پرچین و ماشین های برداشت و تأمین و انتقال و استقرار شبکه های مناسب آبیاری بارانی توأم با تأمین آب مورد نیاز نه تنها در کاهش هزینه ها مؤثر است بلکه عملکرد را افزایش داده بطوریکه شواهد نشان می دهد با به کار بردن تکنولوژی مناسب عملکرد بیش از 20 تن در هکتار رسیده است .
جهت افزایش کیفیت بهداشتی می باید از روش های کشاورزی ارگانیک ( بدون مصرف سموم ) استفاده نمد هر چند که شواهد نشان می دهد که به علت مصرف کم سموم علف کش و سموم قارچ کش و سموم دیگر و کودهای شیمیایی ، چای ایران از نظر آلودگی به موادسمی و عناصر سنگین نسبت به سایر کشورهای تولید کننده چای از همه مرغوبتر بوده و حتی نسبت به چای های خارجی دارای درصد فلوئور بیشتری است ( ppm 204 ) . در این زاستا استفاده از کودهای حیوانی و ضایعات چای برای بهبود کیفیت زمین توصیه می شود . از طرف دیگر استفاده از روش های بیولوژیک و زراعی مبارزه با آفات و امراض توصیه می شود .
جهت کاهش هزینه های فرآوری و پروسس سیستم چایسازی ایران می باید از روش پر هزینه و سنتی ( ارتودوکس ) به روش های جدید مانند C.T.C تغییر یابد . با اضافه کردن اسانس های مجاز ( طبیعی ) بای افزایش بهبود طعم و عطر مثلاً افزودنی های گیاهی از قبیل گل گاو زبان – زعفران – زنجبیل – هل – دارچین – و ... به چای در طعم و رنگ چای می توان تغییرات مطلوبی پدید آورد .
چای
درخت چای گیاهی است همیشه سبز که در طبیعت و به حال وحشی ارتفاع آن به 6 تا 7 و گاهی به 15 متر می‌رسد. نام علمی چای که مورد قبول بیشتر گیاه شناسان است Camellia sanensis و گاهی Camellia teiferaبرای هر دو نوع چای سیاه و چای سبز میباشد کاملیا نیز مانند چای درختچه همیشه سبز و از نظر اکولوژی کاملا شبیه به درخت چای میباشد.
موطن اصلی چای و انتشار آن در سایر ممالک
درخت چای که اصل آن از چین است و اول به عنوان دارو مصرف می‌شد ولی از قرن 6 میلاد به بعد در چین به عنوان آشامیدنی و برای رفع تشنگی و خستگی مورد استفاده قرار گرفته است. شناسایی چای در اروپا تقریبا از اوایل قرن 17 شروع شد وبه تدریج در ممالک هلند ، آلمان ، فرانسه ، انگلستان ، روسیه و بالاخره در 1690 در ممالک متحده آمریکایی شمالی مصرف آن رواج گرفت. از نظر کاشت و مصرف چای چین اولین محلی است که این گیاه در آنجا کاشته شده و به مصرف رسیده است و از این کشور به سایر نقاط برده شده است.
تاریخچه چای در ایران
ایرانیان قدیم به جای چای ، قهوه می نوشیدند به همین دلیل چایخانه های امروز همان نام سنتی خود یعنی قهوه خانه را حفظ کرده اند تا اینکه در سال 1280 هجری شمسی مطابق با سال 1901 میلادی بعلت علاقه دولت وقت ایران به کشت چای به مرحوم کاشف السلطنه که ژنرال کنسول ایران در هند بود دستور داده شد کشت چای واصول و فنون چایسازی را بیاموزد وی اولین شخصی بود که در ایران به کاشت این گیاه و تهیه چای خشک اقدام نمود هم اکنون آرامگاه این پدر چای ایران در شهرستان لاهیجان می باشد .
با عنایت به اهمیت این گیاه در کشور و سرمایه گذاری دولت در این بخش ضرورت امر مطالعات فنولوژی و بیومتری بر روی این محصول احساس گردید بر همین اساس در سال 1378 اداره تحقیقات هواشناسی کشاورزی رشت نسبت به مطالعات فنولوژی و تهیه بولتنهای مربوط به واریته آسام اقدام نمود و خوشبختانه در سال جاری علاوه به واریته آسام این مطالعات بر روی واریته چینی نیز آغاز شده است .
آب و هوای چای
از عوامل محیطی که در رشد و نمو چای تاثیر دارد می توان به درجه حرارت ، میزان بارندگی ، رطوبت نسبی ، طول روز ، ارتفاع و موقعیت جغرافیائی اشاره کرد .
چای گیاهی است مخصوص مناطق گرمسیری و تقریبا“ در هر جا که هوای مرطوب وگرم داشته باشد می روید این گیاه را میتوان از 2 متر پائین تر از سطح دریاهای آزاد جهان تا 2000 متری کشت نمود در ایران این گیاه تا ارتفاع 500 متری کشت میشود . این گیاه می تواند درجه حرارت 5- را نیز تحمل نماید بارندگی سالیانه 2000 تا 3000 میلی متر در سال برای گیاه ایده آل است ولی با مقدار 1000 تا 1500 میلی متر بارندگی سالیانه نیز می توان انتظار محصول خوبی داشت این گیاه با رطوبت نسبی حداقل 45 درصد از رشد خوبی برخوردار میباشد ولی رطوبت زیاد در خاک برای آن مضر است در نتیجه در مزارع بدون شیب و دشتها در صورت بارندگی و رطوبت زیاد خاک باید زهکشی اصلاح گردد ولی درمزارع شیب دار و کوهستانی چنین مشکلی وجود ندارد به همین دلیل بیشتر مزارع چای بخصوص در لاهیجان در مناطق کوهستانی بوده و باغستانها در زمینهای شیب دار قرار دارند در چنین مزارعی چای دارای کیفیت بهتر از لحاظ طعم عطر نسبت به مزارع کم ارتفاع و دشت می باشد ولی از لحاظ کمیت ، مقدار محصول تولیدی در این مزارع کمتر از مزارع دشت است .
از لحاظ طول روز ، بوته های چای باید حداقل روزانه 11 ساعت در معرض نور باشند کمتر از این مدت به علت افزایش هورمونهای بازدارنده رشد در گیاه برگ جدید تولید نخواهد شد چنانچه درجه حرارت محیط مناسب باشد هر 4 تا 5 روز یک برگ به برگهای در حال رشد اضافه خواهد شد .
دانلود تحقیق اصلاح ساختار چایکاری و چایسازی با استفاده از تکنولوژی نوین