چکیده:
یکی از مهمترین پیامدهای جهانی شدن، افزایش رقابت درسطح بین المللی اقتصاد است. زیرا در این شرایط، همواره با کاهش هزینه های حمل ونقل، رشد حیرت انگیز فناوری اطلاعات و گسترش روزافزون تجارت الکترونیک و به حداقل رسیدن محدودیتهای جغرافیایی و رشد رقابت مواجه خواهیم بود که درنتیجه کارایی اقتصاد بین المللی افزایش خواهد یافت. در این میان می توان گفت مهمترین پیامد جهانی شدن بر اقتصاد کشورها رشد تجارت الکترونیک است، که عناصر آن بازار الکترونیک، تبادل الکترونیک داده و تجارت اینترنتی هستند که مبین ارتباط تنگاتنگ بین فناوری اطلاعات و ارتباطات با فرآیندهای بازار و مدیریت است. بخش کشاورزی در اکثر کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران نقش مهمی در نظام تجاری، تولید ناخالص داخلی و اشتغالزایی دارند. استفاده از تجارت الکترونیکی در این بخش عمده از اقتصاد ملی مزایای کلانی را به همراه خواهد داشت لذا برای استفاده از این فن آوری نوین نیاز است تا امکان سنجی توسعه تجارت الکترونیک در بخش صادرات محصولات کشاورزی در این تحقیق ارائه گردد، تحقیق حاضر در صدد بررسی امکان سنجی توسعه تجارت الکترونیک در بخش صادرات محصولات کشاورزی می باشد و به این منظور متغیر هایی شامل امکان سنجی (فنی، اقتصادی، قانونی، عملیاتی، زمانی) و تجارت الکترونیک، صادرات محصولات کشاورزی در نظر گرفته شده اند. روش پژوهشی حاضر توصیفی پیمایشی میباشد و همچنین از حیث نوع تحقیق کاربردی است از آن جهت که نتایج آن میتواند درجهت توسعه تجارت الکترونیک در بخش صادرات محصولات کشاورزی شهرستان های چابهار و ایرانشهر مفید فایده باشد. در این تحقیق کارمندان و متخصصان صادرات سازمان بازرگانی، جهاد کشاورزی، اتاق بازرگانی و صنایع و معاون، دلالان و اشخاص حقیقی و حقوقی مشغول به فعالیت در صادرات کشاورزی و کشاورزان شهرستان های ایرانشهر و چابهار به عنوان جامعه آماری می باشند. روش نمونه گیری تصادفی ساده بوده که پس از معلوم شدن حجم نمونه ، نمونه ها را به تصادف از جامعه آماری مورد مطالعه انتخاب شد و در نهایت 170 پرسشنامه در بین جامعه آماری توزیع گردید. ازدو روش آمارتوصیفی و استنباطی درراستای آزمون و تحلیل اطلاعات پردازش شده استفاده به عمل آمد و مبنای آن بسته نرم افزارSPSS بود، نتایج نشان داد که از لحاظ فنی، اقتصادی، قانونی، عملیاتی و زمانی امکان توسعه تجارت الکترونیک در بخش صادرات محصولات کشاورزی شهرستان های چابهار و ایرانشهر وجود دارد و میزان اهمیت و نقش این عوامل در توسعه تجارت الکترونیک در بخش صادرات محصولات کشاورزی شهرستان های چابهار و ایرانشهر یکسان نمی باشد. بدین معنی که عامل فنی در توسعه تجارت الکترونیک در بخش صادرات محصولات کشاورزی شهرستان های چابهار و ایرانشهر، بیشترین اهمیت را داراست، سپس عامل اقتصادی، پس از آن عامل زمانی، وبعدی عامل عملیاتی و در آخر هم عامل قانونی از اهمیت برخوردار است.
فهرست مطالب
عنوان
صفحه
فصل اول: کلیات ...............................................................................................................
- مقدمه .........................................................................................................................................
- بیان مساله .................................................................................................................................
- سابقه و ضرورت انجام تحقیق ...............................................................................................
- پیشینه تحقیق .......................................................................................................................
- اهداف تحقیق ..........................................................................................................................
- سوال های اصلی تحقیق ......................................................................................................
- فرضیه های تحقیق .................................................................................................................
- چه کاربردهایی از این تحقیق منظور است .......................................................................
- استفاده کنندگان از نتایج پایان نامه ..................................................................................
- نوآوری طرح در چیست؟ ......................................................................................................
- روش انجام تحقیق .................................................................................................................
- روش و ابزار گردآوری اطلاعات ...........................................................................................
- جامعه آماری ...........................................................................................................................
- روش نمونه گیری ..................................................................................................................
- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ............................................................................................
- مفاهیم و واژگان تحقیق .....................................................................................................
- مدل مفهومی تحقیق ............................................................................................................
- مراحل انجام تحقیق ..............................................................................................................
فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق ...............................................................................
- بخش اول : تجارت الکترونیک .............................................................................................
2-1-1- مقدمه ..........................................................................................................................
2-1-2- فن آوری اطلاعات .....................................................................................................
2-1-3- بازاریابی اینترنتی ......................................................................................................
2-1-3-1- اینترنت ...................................................................................................................
2-1-3-2- بازاریابی الکترونیکی ............................................................................................
2-1-3-3- اهداف بازاریابی اینترنتی ....................................................................................
2-1-3-4- مزایای بازاریابی اینترنتی ...................................................................................
2-1-4- تجارت الکترونیک ......................................................................................................
2-1-5- شیوه های تجارت الکترونیک .................................................................................
2-1-5-1- فروشنده با فروشنده B2B ...............................................................................
2-1-5-2- فروشنده با مصرف کنندهB2C .......................................................................
2-1-5-3- مصرف کننده با مضرف کننده C2C..............................................................
2-1-6- مزیت های تجارت الکترونیک ................................................................................
2-1-7- نیازهای تجارت الکترونیک .....................................................................................
2-1-8- موانع و چالش های کاربرد اینترنت و وب در تجارت .......................................
2-1-9- ابزارهای اصلی تجارت الکترونیک .........................................................................
2-1-9-1- کد میله ای ...........................................................................................................
2-1-9-2- پست الکترونیکی .................................................................................................
2-1-9-3- بانکداری الکترونیک ............................................................................................
- بخش دوم :صادرات ................................................................................................................
- نظریات اقتصادی در رابطه با تجارت ...................................................................
2-2-1-1- نظریه سوداگران .........................................................................................
2-2-1-2- نظریه کلاسیک ...........................................................................................
2-2-1-3- تئوری هکشر- اولین ..................................................................................
2-2-1-4- معمای لئونتیف ...........................................................................................
2-2-1-5- تخمین عملی تئوری برخورداری از عوامل و تئوری هزینه فرصت ...
2-2-1-6- هزینه نسبی منطقه ای و تفسیر آن .......................................................
2-2-1-7- نظریه چرخه زندگی محصول ...................................................................
2-2-1-8- نظریه برابری قیمت عوامل ........................................................................
2-2-1-9- تئوری مزیت رقابتی پورتر .........................................................................
2-2-1-10- مدل الماس ملی .......................................................................................
- الزامات توسعه صادرات محصولات کشاورزی.......................................................
- بخش سوم: تجارت الکترونیک و وضعیت کشاورزی استان بحصوص چابهار و ایرانشهر ....
2-3-1- سهم کشاورزی در تجارت ایران .............................................................................
2-3-2- عمده کالاهای تجاری کشاورزی ایران ..................................................................
2-3-3- کشاورزی و تجارت الکترونیک ...............................................................................
2-3-4- پیش نیازها و ملزومات تجارت الکترونیک............................................................
2-3-5- مزایا و معایب تجارت الکترونیک ............................................................................
2-3-6- سیمای کشاورزی و منابع طبیعی استان سیستان و بلوچستان ......................
2-3-7- چابهار ...........................................................................................................................
2-3-8- ایرانشهر .......................................................................................................................
- بخش چهارم: امکان سنجی ..................................................................................................
2-4-1- مفهوم امکان سنجی .................................................................................................
2-4-2- ساختار امکان سنجی ................................................................................................
2-4-2-1- مهیا شدن برای بررسی ...........................................................................
2-4-2-2- تعیین مشکلات ........................................................................................
2-4-2-3- انتخاب گزینه امکان سنجی ..................................................................
2-4-2-4- جمع بندی گزارش امکان سنجی ........................................................
2-4-3- تکنیک TELOS ....................................................................................................
2-4-3-1- امکان سنجی فنی ........................................................................................
2-4-3-2- امکان سنجی اقتصادی ................................................................................
2-4-3-3- امکان سنجی حقوقی ...................................................................................
2-4-3-4- امکان سنجی عملیاتی .................................................................................
2-4-3-5- امکان سنجی زمانی .....................................................................................
فصل سوم: روش شناسی تحقیق ....................................................................................
- مقدمه ........................................................................................................................................
- روش و نوع تحقیق ..................................................................................................................
- جامعه آماری پژوهش .............................................................................................................
- روش نمونه گیری و برآورد حجم نمونه .............................................................................
- برآورد حجم نمونه ..................................................................................................................
- ابزار جمع آوری داده ها و اطلاعات .....................................................................................
- مقیاس ابزار اندازه گیری تحقیق .........................................................................................
- روایی و پایایی( قابلیت اعتماد) ابزار اندازه گیری ............................................................
3-8-1- روایی ............................................................................................................................
3-8-2- روایی سازه ..................................................................................................................
3-8-3- روایی محتوا ................................................................................................................
3-8-4- روایی متقارن .............................................................................................................
3-8-5- روایی پیش گویی ......................................................................................................
3-8-6- پایایی ...........................................................................................................................
- داده ها و متغییر های پژوهش .............................................................................................
- مقیاس اندازه گیری متغیرها ................................................................................................
- روش تجزیه وتحلیل داده ها ...............................................................................................
- آزمون کلموگروف-اسمیرنف ...............................................................................................
- آزمون T تک نمونه ای ........................................................................................................
- آزمون فریدمن جهت رتبه بندی فرضیات تحقیق .........................................................
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها ..............................................................................
- بخش اول: تحلیل توصیفی .......................................................................................................
4-1-1- توصیف مشخصات عمومی نمونه های مورد مطالعه ...........................................
4-1-2- شاخص های توصیفی سوالات تحقیق ..................................................................
- بخش دوم : تحلیل استنباطی ................................................................................................
4-2-1- آزمون کلموگروف- اسمیرنف ..................................................................................
4-2-2- آزمونT تک نمونه ای برای آزمون فرضیه های مربوط به متغیرهای تحقیق
4-2-3- آزمون فریدمن جهت رتبه بندی متغیرهای تحقیق .......................................
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات ...........................................................................
-
- نتیجه گیری ............................................................................................................................
- خلاصه یافته های پژوهش ....................................................................................................
- پیشنهادات مبتنی بر تحقیق ................................................................................................
- محدودیت های تحقیق ..........................................................................................................
- توصیه ........................................................................................................................................
پیوست ها .........................................................................................................................
منابع و ماخذ .....................................................................................................................
1
2
3
4
5
8
9
9
10
10
10
11
11
11
12
13
13
14
15
16
17
17
18
20
20
21
22
24
26
28
28
28
29
29
31
31
33
33
33
34
36
36
36
36
37
38
38
39
40
41
41
43
56
59
60
61
62
63
64
65
76
80
85
85
88
88
89
89
89
90
90
90
91
91
91
92
93
94
94
95
96
97
98
99
99
99
99
99
100
100
102
102
102
103
103
104
105
106
107
110
115
115
116
121
124
125
125
127
128
129
130
135
فهرست جدول ها
عنوان جدول
صفحه
1-2 مزایای ملموس و نا ملموس بازاریابی اینترنتی
2-2- عناصر موثر و ایجاد کننده مزیت رقابتی
3-2- بررسی تاثیر کسب و کار الکترونیکی
4-2- عوامل تعیین کننده مزیت رقابتی ملی
5-2- رابطه مهرت های مورد نیاز بنگاه ها و توسعه اقتصادی
6-2- آمار مربوط به محصولات کشاورزی چابهار و ایرانشهر
3-1- آلفای کرونباخ
2-3- رتبه بندی براساس لیکرت
1-4- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب جنسیت
2-4- توزیع فراوانی نمونه اماری بر حسب سن
3-4- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب میزان تحصیلات
4-4- توزیع فراوانی بر حسب سوابق خدمتی
5-4- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب میزان آشنایی با تجارت الکترونیک
6-4- آزمون نرمال بودن متغیر ها
26
42
43
52
56
75
101
102
107
108
109
109
110
116
فهرست شکل ها
عنوان شکل
صفحه
- مدل مفهومی تحقیق
1-2- عوامل تشکیل دهنده محیط بازاریابی بین المللی و نقش دولت ها در این عوامل
2-2- عوامل تعیین کننده بهر ه وری و رشد بهره وری
14
54
56
امکان سنجی توسعه تجارت الکترونیک در بخش صادرات محصولات کشاورزی شهرستان ایرانشهر و چابهار
