فصل اول
مقدمه
یکی از ویژگی‌های مهم جمعیت شناختی دهه‌های اخیر، افزایش امید به زندگی و شمار سالمندان است (کاواناف ، 1997، فریس ، 1980، اسپنر ، 1989 و بلسکی ،1999) پژوهش‌ها نشان می‌دهند که میزان سالمندی در دو جنس یکسان نبوده و شمار زنان سالمند بیشتر است (بلسکی، 1999؛ کاواناف، 1997).
با افزایش سن، بیماریهای مزمن و محدودیت فعالیت افزایش یافته به طوری که تحقیقات نشان می‌دهند بیش از 50 درصد سالمندان بالای 76 سال دارای محدودیت‌های حرکتی و ناهنجاری‌‌های روانی و اجتماعی هستند (دیلیسا ، 1993؛ بیرن و اسکای ، 1990).
تغییرات مفاصل، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها در دوران پیری باعث محدودیت‌های حرکتی بویژه برای سالمندان غیر فعال شده و ممکن است با نوعی محرومیت از محرک‌ها فضای اجتماعی و طبیعی همراه باشد.
کابلان و بارن (1997) بیان میکنند که سلامت روانی حالتی از بهزیستی است که موجب بالا رفتن سازگاری فرد با جامعه میشود، به طوری که موقعیت‌های شخصی و ویژگی‌های اجتماعی برای وی رضایت‌بخش میشود (صالحی، 1380).
اگر مبنای آغاز سالمندی را 60 سالگی در نظر بگیریم. اصولاً افراد سالمند بخش کثیری از جامعه را به خود اختصاص داده و به عنوان نیرویی تعیین‌کننده در این راستا محسوب می¬شوند، زیرا اعتقاد بر این است که زمانی در جوامع شکوفائی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دیده میشود که این قشر نیز همانند سایر اقشار، فعال و از سلامتی کامل برخوردار بوده و در تمامی زمینه¬ها نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا نمایند.
بسیار جالب توجه است که افراد، غالباً سالمندی را دوره آغاز بیماریهای جسمانی و روانی مختلف می‌پندارند و بر این باورند که تمامی اندوخته‌های دوره جوانی و میانسالی را باید صرف درمان کنند. در مقابل آن دسته از افراد سالمند که در فعالیت‌های ورزشی شرکت داشته‌اند، معتقدند که میتوان بدون ترس و با سلامت کامل وارد این مقطع شد و از آن نیز لذت برد. مطالعات لاندرز و پتروزپلو (1994) در زمینه بررسی نتایج 27 مطالعه بین سال‌های 1960 تا 1999 نشان داد که 81 درصد پژوهشگران به این نتیجه دست یافته‌اند که فعالیت جسمانی با کاهش اضطراب مرتبط است. همچنین بررسی فرا‌تحلیلی کرافت (1997) نشان داد که فعالیت‌های ورزشی باعث کاهش معنی‌دار افسردگی و افزایش زمان کلی خواب می‌گردد.
بنابراین توجه به سلامت روانی افراد سالمند یکی از امور مهم دولت‌ها بوده و اولین قدم بررسی وضعیت سلامت روانی آنان است. به همین دلیل این پژوهش به بررسی وضعیت سلامت روانی سالمندان پرداخته و زنان سالمند فعال را با غیر فعال مقایسه نموده است.
بیان مسئله
در سال¬های اخیر بیماریهای روانی مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مسئله بهداشت جوامع به شمار می‌روند. چرا که انسان امروزه بیش از هر چیز از اختلالات و مشکلات روانی رنج می‌برد. تحقیقات انجام شده نشان داده است که فشار‌های روانی ـ اجتماعی و اقتصادی بهداشت روانی مردم را به خطر انداخته و افسردگی را در آنها افزایش داده است. با این حال تحقیقات و مطالعات انجام گرفته در حیطه روانشناسی و ورزش نشان می‌دهد که ورزش و فعالیت‌های بدنی یکی از راه‌های مؤثر در بهبود و جلو‌گیری از بیماریهای روانی است. آزمایشات و تحقیقات نشان داده که افراد غیر فعال، بخصوص افراد غیر فعال سالمند روزانه 5/0 گرم کلسیم از استخوان‌هایشان به درون خون ریخته شده، دفع می‌گردد که این امر باعث شکنندگی استخوان‌ها می‌گردد. که فعالیت بدنی مانع این امر می‌گردد. همچنین برس و شیتس (2003) در تحقیقی اثرات ضد افسردگی تمرینات بدنی را به اثبات می‌رساندند و به این نتیجه رسیدند که شرکت منظم در فعالیت‌های ورزشی باعث کاهش افسردگی شده که این میزان به وسیله افراد شرکت‌کننده در فعالیت‌های ورزشی قابل درک است.
زوهمن معتقد است افرادی که از آمادگی بدنی مطلوبی برخوردارند به هنگام فعالیت‌های بدنی و رویارویی با حوادث مضطرب کننده و هیجان‌انگیز، چندان تغییر نمی‌کنند، علاوه بر این، میزان ابتلا به بیماریهای روانی در بین افراد ورزیده فعال در مقایسه با افراد غیر فعال کمتر است (ویلمور و بولاک ، 1382).
به همین منظور، پژوهشن حاضر سوال اصلی خود را بدین صورت طرح می‌کند که، ایا بین زنان سالمند فعال و غیرفعال از نظر سلامت روانی و ابعاد آن تفاوت وجود دارد؟ به نظر می‌رسد پاسخ به این سوال بتواند مسئولین و دست‌اندرکاران زیربط را در تدوین برنامه‌های موثر ورزشی و تفریحی برای این گروه سنی یاری نماید. ضمن اینکه باعث کاهش هزینه‌های اضافی شده و بر رونق اقتصادی جامعه نیز می‌افزاید.
ضرورت و اهمیت پژوهش
قرن حاضر، قرن ماشین است، قرن رشد و پیشرفت تکنولوژی و صنعت است، قرن حاضر قرنی است که ماشین در خدمت انسان در آمده و در نتیجه تحولات بیشماری برایش به ارمغان آورده است. در این فرآیند فقر حرکتی را میتوان نام برد، زمانی که ماشین در خدمت انسان قرار گرفت شیوه حاکم بر زندگی او را تغییر داد. این شیوه زندگی یا فراهم کردن ابزار متنوع، آسایش و رفاه را برای انسان تأمین کرد و به همان نسبت در نابودی او مؤثر واقع شد.
تأثیر فشار‌های روانی ناشی از شیوه زندگی جدید دگرگون شدن شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در بهداشت روانی و کیفیت زندگی انکار‌ناپذیر است. مرور گزارش‌های متعدد از سال 1980 نشان می‌دهد، طیف اختلالات روانی در گروه‌های سنی مختلف به ویژه افراد سالمند در حال افزایش بوده است (صالحی، 1380).
آنچه که تمامی محققین دریافته‌اند این است که ورزش تأثیر بسیاری در آرام کردن افراد سالمند از نظر علائم اضطراب، افسردگی و خلق و خو و واکنش‌های ناشی از فشار‌های روانی دارد (پژوهش‌های روانشناختی، 1381).
شامل 110 صفحه word
دانلود تحقیق مقایسه سلامت روانی زنان سالمند فعال و غیرفعال بوستان های شهر مشهد
نویسند‌گان: سعید مینایی ، علی متولی ، سلیمان عباسی ، عبدالرحمن قادری