مقاله ای در مورد هوش هیجانی ابزاری نوین در مدیریت بازار

اختصاصی از زد فایل مقاله ای در مورد هوش هیجانی ابزاری نوین در مدیریت بازار دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

موضوع:

مقاله ای در مورد هوش هیجانی ابزاری نوین در مدیریت بازار

چکیده

این مقاله به موضوع هوش هیجانی و کاربرد آن در مدیریت سازمان‌ها می‌پردازد. هوش هیجانی تعریف شده و با هوش تحصیلی مقایسه می‌شود. شرایط بروز هوش هیجانی و استعدادهای فردی برای ایجاد هوش هیجانی تشریح می‌شوند. سپس کاربرد هوش هیجانی در مدیریت بازار بررسی می‌شود. هم‌چنین به موضوع هوش بین فردی، امید و خوش‌بینی و نقش آنها در مدیریت بازار پرداخته می‌شود.

1- مقدمه

مدیریت و یا عامل انسانی مهمترین دلیل تحولاتی است که امروز بشر در همه زمینه‌ها و به هر شکلی در جوامع گوناگون شاهد آن است. در واقع عامل انسانی است که تفاوت‌های فاحش امروز زندگی بشر با شرایط گذشته‌اش را رقم زده است. اگر این عامل از زندگی روزمره حذف شود در واقع توسعه و پیشرفت از زندگی انسان حذف می‌شود. برای تغییر و حرکت بسوی شرایط بهتر علاوه بر عواملی چون سرمایه، مواد اولیه و غیره مهمترین و اصلی‌ترین عامل نیروی انسانی است. در واقع ثروت و دارایی هر جامعه‌ای تنها و تنها نیروی انسانی است. این دیدگاه شاید افراطی بنظر برسد ولی واقعیت‌های پیشرو در جوامع گوناگون این امر را ثابت می‌کند. اگر یک جامعه را با همه امکانات مادی و ثروت‌های بیکران با جامعه‌ای که از همه این امکانات بی‌بهره است مقایسه کنیم و مشاهده کنیم که جامعه فاقد ثروت از توان و قدرت بالاتری برخوردار است تنها عاملی که این مسئله را ایجاد کرده باید عامل انسانی باشد در زمینه امور اقتصادی و تجاری مانند همه دیگر بخش‌های اجتماعی عامل انسانی مهم و حیاتی است. مقاله حاضر نگاهی دارد به یکی از دیدگاه‌های جدید در زمینه مدیریت تجاری.
نخستین توجهی که در عرصه مدیریت و تجارت به صورتی جدی به رفتار مناسب با عوامل انسانی مبذول گشت به التون مایو استاد دانشگاه هاروارد مربوط می‌شود. وی در تحقیقاتی که در شرکت برق وسترن انجام داد و به تحقیقات هاتورن معروف شد به این نتیجه مهم رسید که توجه به عامل انسانی مهم ترین ابزار در رشد انگیزش و بهره‌وری سازمان‌ها و کارکنان آنها است. در واقع بعد از آنکه تیلور اصول مدیریت علمی خود را منتشر و اجرا نمود انقلابی در بهره‌وری سازمان‌ها رخ داد، اما به همان نسبت اداره سازمان‌ها را به سمت شیوه‌های مکانیکی که موجب کاهش رضایت کارکنان می‌شد سوق داد. تلاش‌های التون مایو که در واقع آغازگر جنبشی نوین در عرصه مدیریت بود و به مکتب رفتارگرایان معروف گشت باعث شد مدیران و نخبگان تجاری توجهی ویژه به عامل روحیه انسانی در داخل و خارج از سازمان نمایند. شکوفایی شیوه رفتارگرایان مربوط به سال‌های ۱۹۳۰ می‌شود با این وجود تا به حال این بینش اعتبار خود را حفظ نموده است. طوری که حالا در تقسیم‌بندی‌هایی که برای نگرش مدیریتی مدیران به کار می‌رود آنها را به دو دسته کارمندگراها و کارگراها تقسیم می‌کنند که در واقع تمایزی است بین کسانی که اولویت و تمرکز خود را بر انجام کار بدون توجه به روحیه دیگران می‌دهند و کسانی که روحیه کارکنان و انگیزش آنان  را در نظر می‌گیرند. ناگفته پیداست بهترین شیوه روشی  است که هر دو وجه را یعنی کارگرایی و کارمند گرایی را در اوج دارا باشد.

تعداد صفحه: 23

دانلود مقاله بررسی بازار فولاد در جهان و ایران

اختصاصی از زد فایل دانلود مقاله بررسی بازار فولاد در جهان و ایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه
فولاد ترکیب بسیار متنوعی از آهن، کربن و عناصر آلیاژی است به طوری¬که می‌توان با تغییر مقدار و نوع این عناصر، ترکیبات مختلف فولادی با خواص بسیار جالب و متفاوت را تولید نمود. اگرچه تاریخچه تولید فولاد به حدود 3000 سال قبل برمی‌گردد، ولی روش¬های جدید جهت تولید محصولات فولادی در قرن 19 میلادی به کارگرفته شدند. توسعه تکنولوژی تولید فولاد در آن زمان، باعث تولید مقادیر بسیار زیاد این محصول گردید و در نتیجه کاربردهای جدیدی جهت استفاده از آن مثلاً در راه‌آهن و صنایع اتومبیل‌سازی به وجود آمد که از آن زمان تا به حال، دامنه کاربرد و تولید این محصول روزبه‌روز گسترش بیشتری یافته است.
علاوه بر ارزانتربودن فلز فولاد که سبب مصرف فوق العاده آن می شود،
می توان به ویژگی های قابلیت آلیاژسازی و امکان انجام عملیات حرارتی و دیگر عملیاتی که سبب ایجاد خصوصیات بسیار متنوعی در فولاد می شود اشاره کرد. ویژگی های مذکور تنوع عظیمی درکاربرد فولاد ایجاد کرده است. دامنه این تنوع از سوزن و سنجاق تا کشتی های عظیم الجثه اقیانوس پیما و آسمان خراشها گسترش دارد. ماشین آلات ساخته شده از فولاد، همه آنچه که موردنیاز روزانه بشر است را می سازند. چنین گستره وسیعی از تنوع کاربرد که امکان پایه گذاری و راهبری صنایع گوناگون را میسر ساخته ، مقدار مصرف آهن و فولاد را به معیاری برای داوری درمورد گستردگی صنعت درکشورها مبدل کرده است. صنعت فولاد به عنوان یکی از پایه‌های مهم اقتصادی هر کشور تلقی می شود و در برخی مطالعات مصرف سرانه فولاد را به عنوان شاخصی برای ارزیابی صنعتی بودن یک کشور برشمرده‌اند.
در بیش از 61 کشور فولاد تولید می شود و آهن و فولاد سهمی 2.5 درصدی از تجارت جهانی کالا را در برداشته و سهم آن از صادرات کالاهای کارخانه ای نیز بالغ بر 3.3 درصد است. در ایران نیز فولاد با حضور در بخش¬های مهم تولیدی و صنعتی کشور، نقش بسیار مهمی را ایفا می¬کند. این گزارش به شناخت بازار جهانی فولاد پرداخته و جایگاه ایران در این بازار تبیین می شود.
این گزارش در دو فصل تنظیم شده است، در فصل اول وضعیت فولاد در بازار جهانی مورد بررسی و در آن تولید ، تکنولوژی ، ساختار بازار فولاد و تجارت جهانی فولاد و محصولات آن مورد مطالعه قرار می گیرد. در فصل دوم نیز وضعیت تولید ، مصرف، ساختار بازار و تجارت فولاد و محصولات فولادی در کشور مورد بررسی قرار خواهد گرفت، در نهایت جمع بندی و نتیجه گیری خواهد شد.

فصل اول- بازار جهانی فولاد و محصولات فولادی
1-1)مقدمه
در این فصل به بررسی تولید، تکنولوژی ، رشد تولید فولاد در مناطق مختلف جهان و نیز دلایل کاهش رشد تولید فولاد در کشورهای صنعتی پرداخته می شود و در ادامه رابطه تولید فولاد با میزان درآمد کشورها مورد بررسی قرار خواهد گرفت، در نهایت با ارایه آمارهای تولید بزرگترین شرکت¬های تولید‌کننده فولاد در جهان به بررسی ساختار بازار جهانی آن پرداخته خواهد شد و نیز وضعیت تجارت جهانی فولاد و نحوه قیمت گذاری فولاد و بورس مورد بررسی قرار می گیرد.
1-2) تولید فولاد و محصولات فولادی در جهان
امروزه در 61 کشور، 98 درصد فولاد و محصولات فولادی جهان تولید می شود . بر اساس آمارهای منتشره از سوی IISI میزان تولید فولاد جهان در سال 2005 میلادی بالغ بر 129/1 میلیارد تن بوده است. این میزان تولید نسبت به تولید سال 2004 بالغ بر 5.9 درصد رشد نشان می دهد. در این سال کشورهای چین ،ژاپن و آمریکا ، تولید کنندگان عمده فولاد بودند. رشد تولید جهانی فولاد در سال 2005 ، ادامه روندی است که در دهه اخیر به صورت مستمر ادامه داشته است. در نمودار (1) روند تولید جهانی فولاد خام طی 15 ساله اخیر ترسیم شده است.

نمودار(1)- تولید فولاد خام در جهان طی سال های 2004-1989

قاره آسیا از عمده ترین نواحی تولید فولاد تلقی می شود به نحوی که در سال 2005 بیش از نیمی از فولاد جهان در این قاره تولید شد . در این میان چین سهم عمده را داشت. چین با تولید قریب به 340 میلیون تن فولاد ، 31 درصد فولاد جهان را تولید کرد. افزایش تولید چین باعث شده است که رشد تولید فولاد در جهان، بین سال‌های 2000 تا 2004 ، به بیش از 5 درصد برسد، در حالیکه در همین مدت، رشد تولید فولاد جهان، بدون در نظر گرفتن سهم چین، 1.68 درصد برآورد شده است. ژاپن نیز با تولید 112.5 میلیون تن فولاد از دیگر کشورهای عمده تولید کننده فولاد در آسیا محسوب می شود. ‍
از دیگر نواحی عمده تولید فولاد جهان اروپا است که 29.4 درصد تولید جهانی در سال مذکور در این قاره صورت گرفت. نیمی از تولید فولاد اروپا در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا و مابقی در سایر کشورهای اروپایی صورت می گیرد. در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا بالاترین میزان تولید فولاد به ترتیب مربوط به کشورهای آلمان( 44.5 میلیون تن) ، ایتالیا(29.1 میلیون تن) و فرانسه (19.5 میلیون تن )بوده است.
در امریکای شمالی نیز 11.2 درصد فولاد جهان تولید شده که بیشتر آن در ایالات متحده (74 درصد) بوده است، در امریکای جنوبی 4درصد و در افریقا 1.6 درصد و در خاورمیانه 1.4 درصد و سرانجام در اقیانوسیه 0.8درصد فولاد جهان تولید شده است.
انتظار می رود که تا سال 2010 تولید سالیانه چین به حدود 400 میلیون تن و تولید سالیانه جهان بدون چین به حدود 900 میلیون تن برسد.
جدول (1)- آمار تولید فولاد در مناطق مختلف جهان طی سالهای 2004 -2005 واحد: میلیون تن
نام منطقه 2004 2005
اتحادیه اروپا 3/168 164
سایر کشورهای اروپایی 1/57 5/54
آمریکای جنوبی 8/45 3/45
آمریکای شمالی 134 127
خاورمیانه 2/14 3/15
آسیا 508 584
اقیانوسیه 3/8 6/8
کشورهای مشترک المنافع 1/113 8/112
جهان 1066 1129
http://www.worldsteel.org/wsif.php ماخذ:
همانطور که در جدول فوق ملاحظه می شود، در برخی مناطق جهان تولید فولاد روندی نزولی و در برخی دیگر افزایش بسیار اندکی داشته است و تنها در منطقه آسیا شاهد رشد حدود 15 درصد تولید فولاد می باشیم که آن هم مربوط به تولید کشور چین می باشد که از حدود 280 میلیون تن در سال 2004 به حدود 340 میلیون تن در سال 2005 (رشدی حدود 25 درصد) رسیده است.
کشور ایران با تولید حدود 6/9 میلیون تن فولاد در سال 2005، بالاترین سهم را در منطقه خاورمیانه داشته و سهم آن از تولید جهانی فولاد حدود 0.8 درصد می‌باشد.
1-2-1)رشد تولید فولاد و محصولات فولادی در مناطق مختلف جهان
رشد تولید فولاد در کشورهای مختلف صنعتی، در سال‌های بین 2000 تا 2004 قابل تامل است؛ تولید فولاد و محصولات فولادی ژاپن در این مدت حدود 1.2 درصد افزایش داشته است. در همین مدت، رشد تولید در آمریکا منفی بوده است؛ البته این رشد منفی را باید به بحران‌های اقتصادی آمریکا نسبت داد که حتی سبب ورشکستگی بعضی از تولیدکنندگان آمریکایی نیز شده است. به طور کلی، تولید فولاد و محصولات فولادی در آمریکای شمالی به سبب تاثیرپذیری از بحران‌های اقتصادی آمریکا، رشد منفی داشته است.
رشد تولید فولاد و محصولات فولادی در اروپا، در سال‌های بین 2000 تا 2004 حدود 0.9 درصد بوده، که یکی از دلایل رشد کم آن واردات فولاد و محصولات فولادی با قیمت پایین از سایر کشورها می‌باشد. در مقابل، تولید فولاد و محصولات فولادی در کشورهای اروپای شرقی، هنوز جای رشد دارد. میزان رشدی که طی ده سال آینده برای تولید فولاد و محصولات فولادی جهان پیش‌بینی می‌شود، بین 1.7 تا 2.5 درصد است که بیشترین رشد مربوط به کشورهای در حال توسعه نظیر چین و هند خواهد بود. با در نظر داشتن جایگاه این دو کشور پرجمعیت در دسته‌بندی ارایه شده برای کشورهای مختلف، و در جهت رشد و توسعه آنها می‌توان گفت این کشورها در آینده نیاز به تولید فولاد و محصولات فولادی بسیار زیادی خواهند داشت.

نمودار(2)-تغییرات تولید فولاد در برخی از نواحی عمده تولید در سال 2005 نسبت به سال 2004
1-2-2)دلایل کاهش رشد تولید فولاد در کشورهای صنعتی
یکی از مسایلی که در زمینه تولید فولاد قابل توجه است، سعی کشورهای پیشرفته به انتقال تولید فولاد و محصولات آن به کشورهای در حال توسعه است که یکی از دلایل مهم آن را می‌توان آلاینده بودن صنعت فولاد ، ذکر کرد. شایان ذکر است که، استانداردهای محیط زیست در کشورهای پیشرفته بسیار سخت‌گیرانه‌اند در حالی که در کشورهای در حال توسعه توجه چندانی به استانداردها در این زمینه نمی‌شود. همچنین، ارزان بودن نیروی انسانی و فراوانی مواد اولیه در برخی کشورهای در حال توسعه، زمینه های لازم برای انتقال فولاد به این کشورها را فراهم نموده است . لذا تولید بالا و قیمت پایین تولید در کشورهای در حال توسعه نظیر برخی کشورهای آمریکای جنوبی، تهدیدی جدی برای صنایع فولاد کشورهای پیشرفته به حساب می‌آید.
عوامل مذکور سبب شده است که کشور آمریکا برای بقای صنایع فولاد خود مجبور به وضع قوانین تعرفه‌ای برای واردات فولاد شود. همچنین با توجه به این عوامل، کشورهای پیشرفته به سمت سرمایه‌گذاری در بخشهایی از صنعت فولاد با آلایندگی کمتر و ارزش افزوده بیشتر مانند نورد، فولادهای آلیاژی و کیفی و محصولات نهایی جدیدحرکت می نمایند.
1-3)رابطه تولید فولاد با میزان درآمد کشورها
بر اساس آمارهای سال2004 بانک جهانی، می‌توان کشورهای جهان را از نظر مصرف فولاد به چهار دسته تقسیم نمود:
• کشورهای با حداکثر درآمد سرانه 735 دلار که متوسط مصرف سرانه فولاد در آنها حدود 15 کیلوگرم است. کشورهایی چون هند، اندونزی، بنگلادش، آذربایجان، پاکستان، سودان و کنیا در این دسته‌ هستند.
• کشورهای با درآمد سرانه بین 736 تا 2935 دلار که متوسط مصرف سرانه فولاد آنها حدود 115 کیلوگرم است. الجزایر، بلغارستان، چین ، ترکیه و روسیه در این دسته هستند. ایران از نظر درآمد متوسط در این دسته قرار دارد اما مصرف سرانه فولاد آن حدود 160 کیلوگرم است.
• کشورهای با درآمد سرانه بین 2936 دلار تا 9075 دلار؛ کشورهای زیادی چون آرژانتین، مجارستان، مکزیک، ونزوئلا، عربستان، لبنان و مالزی در این دسته هستند. متوسط مصرف سرانه فولاد در این کشورها حدود 254 کیلوگرم است.
• کشورهای با درآمد سرانه بیش از 9075 دلار که مصرف سرانه فولاد در آنها حدود 514 کیلوگرم است. کشورهای صنعتی و پیشرفته در این دسته قرار دارند.
این دسته‌بندی نشان دهنده نقش فولاد در رشد و پیشرفت کشورهای مختلف است؛ مشاهده می‌شود که مصرف سرانه فولاد و محصولات فولادی در کشورهای صنعتی بسیار بیشتر از سایر کشورهاست.
1-4) بزرگترین شرکت¬های تولید‌کنندة فولاد در جهان
در رده‌بندی سالانه برترین فولاد سازان جهان در سال 2005 مشخص شده که در این رده‌بندی متال استیل، در صدر جدول قرار دارد. کارخانه‌های متال استیل که مقر آن در هلند قرار دارد، در سال 2005 در کشورهای مختلف جهان حدود 492میلیون تن فولاد تولید کردند. با توجه به آنکه متال استیل در سال 2005 از ادغام شرکت‌های ال.ان.ام، آی.اس.جی، کریونستال و والین تشکیل شد، تولید آن نسبت به مجموع تولید شرکت‌های یاد شده در سال 2004 با 46/16درصد رشد همراه بوده است.آرسلور (از کشور لوکزامبورگ) که در سال 2004 بزرگترین فولاد‌ساز جهان محسوب می‌شد، در سال 2005 در رده دوم قرار گرفته است. همچنین تولید آرسلور در سال 2005 حدود 47میلیون تن بوده که البته نسبت به سال 2004 با 53/0درصد کاهش همراه بوده است.
در سال 2005 ، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) با تولید 4/9 میلیون تن ، با چهار پله سقوط نسبت به سال 2004 در رده بیست‌وهشتم جهان قرار گرفته است. ایمیدرو عنوان بزرگترین فولاد ‌ساز خاورمیانه را از آن خود کرده است. پس از ایمیدرو، اردمیر ترکیه با تولید 5میلیون و 150هزار تن فولاد در جایگاه دوم قرار دارد. الحدید عربستان سعودی با تولید 4میلیون و 190هزار تن، سوم است و گروه عز از مصر با تولید 4میلیون و 160هزار تن در مکان چهارم قرار دارد

جدول (2)- بزرگترین شرکتهای تولیدکننده فولاد در سال 2005 واحد: میلیون تن

http://www.worldsteel.org/wsif.php ماخذ:

از سوی دیگر در حالی که کشور چین بزرگترین فولاد ساز جهان است با این وجود بزرگترین فولاد ساز چینی، شرکت بائواستیل شانگهای، در رده ششم قرار گرفته است و میزان تولید آن در سال 2005 بالغ با 22میلیون و 730هزار تن بوده است. بنابر‌این با توجه به کوچک بودن حجم تولید فولاد ‌سازان چینی در مقیاس جهانی به صورت منفرد، تعداد آنها باید زیاد باشد. از میان 120 فولاد ‌ساز برتر جهان، 37 شرکت چینی هستند و از این لحاظ چین در جایگاه اول جهانی قرار گرفته است.
1-5)بررسی تکنولوژی های تولید فولاد
تولید انبوه فولاد در جهان با ابداع فرآیند بُسمر در سال 1856 در انگلستان آغاز شد. پس از ابداع این روش، فرآیندهای تولید فولاد دیگری نظیر توماس، زیمنس مارتین، کوره قوس الکتریکی و درنهایت در سال 1952 روش کُنوِرتُر اکسیژنی در صنعت فولاد به کار گرفته شد. امروزه تکنولوژی فولاد سازی به دو بخش عمده تولید مواد خام و تولید محصولات نهایی (نورد) تقسیم می شوند. تولید فولاد خام به دو روش عمده صورت می گیرد. روش اول، تهیه چدن مذاب در کوره بلند و ساخت فولاد در کنورترهای اکسیژنی و ریخته گری مداوم فولاد مذاب است. روش دیگر، ذوب قراضه یا آهن اسفنجی در کوره های قوس الکتریکی و ریخته گری مداوم می باشد. هم اکنون روش های قدیمی توماس و زیمنس مارتین تنها در برخی کشورها نظیر روسیه و اُکراین مورد استفاده قرار می گیرند. عمده کشورهای صاحب فولاد به روش کوره بلند و کنورتر اکسیژنی تولید می کنند. در روش کوره بلند که حدود 3/63 درصد فرآیندهای تولید فولاد جهان به این روش صورت می گیرد، سنگ آهن پس از فرآوری (دانه بندی و گندله سازی)، در کوره بلند و طی فرآیند احیای غیرمستقیم با استفاده از کُک، به چدن مذاب و سپس در کُنورتُر اکسیژنی به فولاد مذاب تبدیل می شود. اما در روش کوره قوس الکتریکی، مستقیما آهن قراضه را به فولاد مذاب تبدیل می نمایند.
امروزه سهم کوره بلند، کوره قوس الکتریکی و کوره روباز(زیمنس مارتین) در تولید فولاد جهان، به ترتیب 63.3 ، 33.1 و 6/3 درصد است. همچنین 88 درصد فولاد خام جهان به روش ریخته گری مداوم به دست می آیند. به گزارش واحد تحقیقات ماهنامه اقتصاد ایران، 8/28 درصد فرآیند تولید فولاد خام کشورمان به روش تکنولوژی کوره بلند و کنورتر اکسیژنی و 2/71 درصد به روش کوره قوس الکتریکی می باشد. با توجه به وجود گاز طبیعی فراوان و ارزان در ایران و مشکلات ناشی از کمبود کک متالورژیکی، به نظر می رسد باید فرآیند تولید فولاد سازی در ایران در راستای آهن اسفنجی و کوره قوس الکتریکی رشد کند. از سوی دیگر، در حال حاضر در کشورمان در حدود 47 درصد محصولات به صورت مقاطع و 53 درصد به صورت تخت تولید می شوند. در حالی که ساختار کشور نیاز به 80 درصد محصولات مقاطع و 20 درصد محصولات تخت دارد. لذا تغییر روش و نوع محصولات و فرآورده های فولاد تولید شده با توجه به نیاز بازار داخلی ضروری است.
جدول(3)- تکنولوژی های مرسوم در جهان جهت تولید فولاد

1-6)ساختار بازار جهانی فولاد
بررسی ساختار بازار و درجه تمرکز در تولید فولاد جهان نشان می دهد که نسبت تمرکز (سهم دو بنگاه برتر)، 48 درصد در سال 2005 می باشد که بیانگر درجه تمرکز بالا در این صنعت است.
همچنین مقدار عددی شاخص هرفیندال ـ هیرشیمن در سال 2005 معادل 1932 واحد است که این شاخص نیز بیانگر تمرکز نسبتاٌ بالای بنگاه ها در این صنعت در سطح جهان می باشد.
همچنین بررسی ها نشان می دهد که در سطح کشورها نیز تمرکز تولید فولاد و محصولات فولادی بیشتر شده است . برای نمونه در سال 1993 سهم 10 کشور تولید کننده عمده از تولید جهانی فولاد و محصولات فولادی 22 درصد بود اما در سال 2005 این سهم به 40 درصد افزایش یافته است .
نمودار (3)- سهم تولید کنندگان عمده از تولید جهانی فولاد در طی سال های 2005-1993 به غیر از چین

1-7)تجارت جهانی فولاد و محصولات فولادی
1-7-1) صادرات و واردات جهانی
تجارت جهانی فولاد و محصولات فولادی سالیانه حدود 30 الی35 درصد کل تولید جهانی آن می‌باشد. دلیل عمده کم ‌بودن حجم این تجارت، مشکل حمل و نقل و هزینه‌بر بودن آن است. به همین دلیل، تولیدکنندگان سعی می‌کنند که عمده تولیداتشان را در داخل کشور خود عرضه نمایند و اگر بخواهند صادرات هم داشته باشند، به دنبال بازارهای نزدیک و محلی هستند. کشورهایی مثل ژاپن و ترکیه در دسته صادرکنندگان بزرگ فولاد و محصولات فولادی هستند. آمریکا نیز با وجود صادراتی که دارد، جزو بزرگترین واردکنندگان فولاد و محصولات فولادی می باشد.
در سال 2004 تجارت جهانی فولاد و محصولات فولادی با 8 درصد رشد نسبت به سال قبل به 262 میلیون تن رسید(این میزان به غیر از تجارتی است که میان اعضای اتحادیه اروپا صورت می گیرد ).بزرگترین صادرکنندگان فولاد و محصولات فولادی در این سال ژاپن (34.8 میلیون تن)، اتحادیه اروپا(31.8 )، روسیه(30.4)، اوکراین(28.2) و چین (20) بودند.در این سال بزرگترین واردکنندگان نیز چین(33.2 میلیون تن)، امریکا(32.8)، اتحادیه اروپا(30.4) و کره جنوبی(17.7) بودند.

نمودار(4)- تجارت جهانی فولاد و محصولات فولادی به صورت فصلی طی سال های 2005-1999
نمودار(5)-صادرات و واردات ماهیانه چین طی سال های 2005-2000

1-7-2) تعرفه فولاد و محصولات فولادی در جهان
تعرفه فولاد و محصولات فولادی نظیر بسیاری از محصولات صنعتی در کشورهای عضو WTO روندی کاهشی داشته و عمدتا در کشورهای صنعتی حذف شده است. در جدول (4) آخرین نرخ تعرفه فولاد و محصولات فولادی در کشورهای عمده تولید کننده و واردکننده و صادرکننده ارایه شده است.
جدول (4) ـ تعرفه فولاد و محصولات فولادی در کشورهای منتخب در سال 2004
720610 720839 720851 17/7209 49/7210
رومانی 10 20 20 10 0
ژاپن 0 0 0 0 0
کره جنوبی 2 2 4 4 4
چین 2 3 6 3 4
هند 40 40 40 40 40
اتحادیه اروپا 0 0 0 0 0
آمریکا 0 0 0 0 0
مکزیک 13 18 7/14 18 14
کانادا 0 0 0 0 0
برزیل 5/7 8/11 5/13 12 8/12
ایران 4 10 10 10 10
مصر 5 20 20 20 23
روسیه 5 5 5 5 5
ماخذ:www.UNCTAD.com و قانون مقررات صادرات و واردات سال 1385
- 720610 شمش آهن و فولاد و غیرممزوج
- 720839 آهن یا فولاد به صورت طومار
- 720851 آهن یا فولاد به صورت طومار به ضخامت بیش از ده میلیمتر
- 17/7209 آهن یا فولاد تخت یا سرد نورد شده
- 49/7210 آهن یا فولاد تخت نورد شده
1-8)قیمت گذاری و بورس
اصولاٌ بورس‌های کالایی دو نقش مهم کشف قیمت و پوشش ریسک را دارا هستند. ولی باید توجه داشت که سازوکار بورس تنها در بازارهایی که شرایط رقابتی دارند به هدف اصلی خود یعنی کشف قیمت نایل خواهند شد و در بازارهایی که درجه تمرکز بالا است و شرایط انحصاری برقراراست، سازوکار بورس به جعل یا دستکاری قیمت (و نه کشف قیمت) منجر خواهد شد. 

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  48  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

پایان نامه مدیریتGIT

اختصاصی از زد فایل پایان نامه مدیریتGIT دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

 

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

 

تعداد صفحه:110

فهرست

موضوع                                           صفحه

فصل اول:معرفی JIT ------------------------------------------------ 5

تاریخچه وتکامل تولید بهنگام -------------------------------------------- 6

تعریف نظام بهنگام ------------------------------------------------------ 9

نظام بهنگام دریک نگاه ------------------------------------------------- 10

مبانی تولید بهنگام ------------------------------------------------------- 14

اجزای تولید بهنگام ------------------------------------------------------ 15

اهداف تولید بهنگام -------------------------------------------------------- 18

مزایاومحدودیتهای JIT --------------------------------------------------- 20

منطق اجرایJIT ---------------------------------------------------------23

پیش نیازهای یک برنامه JIT --------------------------------------------26

برنامه ریزی نظام تولید بهنگام ------------------------------------------- 27

فصل دوم:اجرای برنامه JIT ----------------------------------------- 36

مقدمه -------------------------------------------------------------------- 37

1- ایجاد یک استراتژی اجرایی ------------------------------------------ 38

2- یک برنامه عملیاتی برای اجرا --------------------------------------- 40

1-2-وقتی فعالیتهای اجرای JITتکمیل می شود------------------------- 42

   2-2-چگونه فعالیتهای اجرایی JITانجام می شود ---------------------- 43

3- سیستمهای جمع آوری وسنجش داده ها ------------------------------- 43

4- پروژه های آزمایشی(راهنما) ---------------------------------------- 47

5- بحث درمورد مقاومت کارکنان واتحادیه ها ---------------------------- 48

     1-5- مقاومت کارکنان ----------------------------------------------- 49

     2-5- اتحادیه ها ---------------------------------------------------- 50

6- فرایند اجرای JIT ---------------------------------------------------- 52

فصل سوم:کنترل JIT ------------------------------------------------- 54

کنترل تولیددرنظام بهنگام ------------------------------------------------- 55

سیستم کانبان -------------------------------------------------------------- 56

وظایف کانبان ------------------------------------------------------------- 56

تولید یکنواخت ------------------------------------------------------------ 57

کاهش زمان عملیات وزمان چرخه ----------------------------------------- 60

اجرای سیستم کانبان ------------------------------------------------------- 61

وظایف کانبان -------------------------------------------------------------- 63

انواع جریان مواد ---------------------------------------------------------- 64

گردش کانبان -------------------------------------------------------------- 67

وسعت عمل کانبان -------------------------------------------------------- 69

فصل چهارم :ابداع کننده JIT / شرکت تویوتا ------------------------ 71

شرکت تویوتا ------------------------------------------------------------- 72

مقدمه --------------------------------------------------------------------- 73

تاریخچه ------------------------------------------------------------------ 73

سیستم تولیدتویوتا(TPS) ------------------------------------------------- 74

تولیدبهنگام(JIT) --------------------------------------------------------- 76

کانبان --------------------------------------------------------------------- 76

JIDOKA --------------------------------------------------------------- 77

فلسفه وچشم اندازتویوتا ---------------------------------------------------- 77

فرهنگ سازمانی وارزشها ------------------------------------------------- 78

آینده ----------------------------------------------------------------------- 78

تشریح مفاهیم -------------------------------------------------------------- 80

واژه نامه انگلیسی- فارسی -------------------------------------------------

• تاریخچه وتکامل تولیدبهنگام:JITدرآغازبه عنوان روشی برای کاهش سطوح موجودی انبارهای ژاپنی مطرح بود.امروزه JITبه یک فلسفه مدیریتی شامل مجموعه ای ازعلوم ودراختیارگرفتن یک سری جامع ازاصول وتکنیکهای تولید گسترش یافته است. تولید بهنگام درصورتیکه به شکل مناسب دریک سازمان به کارگرفته شود ظرفیت تقویت مزیت رقابتی سازمان رادربازار به شکل اساسی باکاهش اتلافها وبهبودکیفیت محصول وبهره وری تولید دارا خواهدبود.

• درژاپن زمینه های فرهنگی قوی درارتباط با ظهورJITوجوددارد.اخلاق کارژاپنی یکی ازاین عوامل است.اخلاق کارژاپنی دربرگیرنده نظریات زیراست:
• JITیک فلسفه مدیریت ژاپنی است که ازاوایل دهه 1970دربسیاری از موسسات تولیدی ژاپن مورد استفاده قرارگرفت. این فلسفه اولین بار توسط «تائیچی اونو» درشرکت تویوتا به عنوان ابزاری برای برآورده ساختن خواسته مشتری باحداقل تاخیرمعرفی وبه کارگرفته شد. به همین دلیل تائیچی اونواغلب پدرنظام بهنگام نامیده می شود.کارخانجات تویوتا اولین محلی بودندکه نظام بهنگام درآن مطرح گردید. این نظام دربحران نفتی سال1973 مورد حمایت وسیعی قرار گرفت وپس ازآن توسط بسیاری سازمانهای دیگر انتخاب گردید.

• کارکنان دارای انگیزه قوی برای دنبال نمودن بهبود دائمی وبرتری نسبت به آنچه که هم اکنون وجودداردهستند.
• شرکتها برکارگروهی شامل ترکیب استعدادهاوتقسیم دانش،مهارتهای حل مشکلات، ارائه نظرات ودستیابی به یک هدف مشترک تاکید دارند.
• کاروتلاش براستفاده از اوقات فراغت مقدم است.
• کارکنان تمایل دارند که درتمام دوران شغلی خوددریک شرکت بمانند.
• حس برابری وتفکرکارگروهی به میزان بسیاربالا درژاپنی وجود دارد.چند مشخصه فرهنگی ژاپنی مناسب که ممکن است با JITمرتبط باشند به شرح زیراست:
• علاوه براینJITبه عنوان وسیله ای برای دستیابی به بالاترین سطوح بکارگیری منابع محدود موجود خود شناخته شد.

• مدیریتJITاین امکان را به مدیریت می دهدکه تقاضای مشتری رابدون توجه به سطح تقاضا براورده نماید.
• مقدار زمان حدفاصل بین ورود مولد،فرایندومونتاژمحصول نهایی برای مشتریان با تکنیکهای تولید JITحداقل می شود.
• JITامکان کاهش درمواد اولیه،کاردرجریان ساخت وموجودی کالاهای ساخته شده رافراهم آورد.
• تکنیکهای تولیدJITازظروف برای نگهداری قطعات استفاده می کند.
• یکی ازاجزای تولیدJITنیازمند آن است که کارخانه تمیز باشد.
• تولید بهنگام ازعلائم نمایان برای نشان دادن وضعیت ماشین آلات استفاده می کند.
• هنگامی که اصطلاح«JIT=JUST IN TIME» برای اولین باردرفرهنگ مدیریت استفاده شد می توانست معنای مختلفی برای افرادمختلف داشته باشد.سیستم تولیدیJIT ازنظراینکه درجهت کاهش ضایعات گام برمی دارد،یک رویکرد مدیریت عملیاتی وازاین نظرکه یکی ازاهداف آن بهبود کارایی وکیفیت است،یک رویکردمدیریت تکنیکی به شمار می رود.ازطرفی بعضیها آنرابه دلیل اینکه سیستم تولیدی JITیک مفهوم تولیدجامع است رویکرداستراتژیک نامیده اند.درعمل سیستم تولیدی JITقبل ازآنکه رویکردعملیاتی تکنیکی ویا استراتژیک باشدیک راهکار برای تسهیل عملیات است.

هدف اصلی سیستم تولیدیJITمی تواند حاوی یک سری اصول شناخته شده مورد نیازبرای موفقیتهای عملیاتی شرکتهایی باشدکه دارای رقبای زیادی هستند.این اصول ازژاپن شروع شد و بعدها درایلالات متحده درجهت مدیریت موجودیها رشدپیداکرد.

پایان نامه تاثیر بدهی صنعت بر ارزش بازار شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران

اختصاصی از زد فایل پایان نامه تاثیر بدهی صنعت بر ارزش بازار شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود متن کامل این پایان نامه با فرمت ورد word

                                                                                                         دانشگاه رجاء- قزوین

 گروه حسابداری

 پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی

 عنوان پایان نامه:

 بررسی تاثیر بدهی صنعت بر ارزش بازار شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

 استاد راهنما:دکتر فرزین رضایی

 استاد مشاور:دکتر حسن همتی

 نگارش:آرزو ذکری هیق

مقدمه

یکی از موضوعاتی که در ادبیات مالی و سرمایه گذاری مورد توجه گسترده و فراگیر قرار گرفته است، مبحث ساختار سرمایه می باشد. توسعه، رشد و تداوم فعالیت هر شرکت مستلزم سرمایه گذاری است که باید از طریق تأمین منابع مالی لازم تحقق پذیرد. در مدیریت مالی از دو نوع منبع مالی نام برده می شود، منابع مالی از داخل موسسه و منابع مالی خارج از موسسه . دریافت وام از بانکها، انتشار سهام جدید و خرید نسیه مواد و ماشین آلات، مثالهایی از تأمین منابع مالی مورد نیاز از منابع خارجی است.

استفاده از ذخایر، استهلاک داراییهائی ثابت، کاهش داراییهای جاری و فروش داراییهای ثابت اضافی و عدم تقسیم سود، مواردی از تأمین منابع مالی از داخل موسسه است. تأمین منابع مالی به هر کدام از دو صورت بالا، هزینه ها و آثاری را به دنبال خود دارد که موسسه را از اخذ تصمیم در مورد انتخاب هر کدام از منابع تأمین مالی ناگزیر می نماید.

هرگاه هزینه ها و آثار منفی تأمین منابع مالی مورد نیاز، از بازدهی نهایی سرمایه گذاریها بیشتر باشد از سرمایه گذاری مورد نظر صرف نظر خواهد شد. تصمیمات مالی هر شرکت مخصوصاً جهت تأمین مالی شرکت از طریق بدهدی یا انتشار سهام عادی باعث خواهد شد که ساختار سرمایه شرکت تغییر یابد و بر روی سودآوری و ریسک سهام در بازار تأثیر گذارد و قطعاً رمایه گذاران در هنگام ارزیابی شرکت در بازار آن را مدنظر قرار خواهند داد. استفاده از نسبتهای بدهی یکی از راههای بررسی ساختار سرمایه شرکت و تجزیه و تحلیل چگونگی ارتباط ساختار سرمایه با سایر عوامل تأثیر گذار بر شرکت است.

در این فصل با تعریف دقیق موضوع مورد بررسی و اهمیت پرداختن به آن، فرضیات تحقیق را بیان کرده و کلیاتی از روش آزمون فرضیات ذکر می گردد.

1-1- تعریف موضوع و بیان مسأله

تئوری مدرن ساختار سرمایه با تئوری مشهور مودیلیانی و میلر (1958) آغاز شد. تئوری ارائه شده از سوی مودیلیانی و میلر (MM) بر این مطلب تکیه داشت که تحت چه شرایطی ساختار بهینه سرمایه پدید می آید و اصولاً ساختار بهینه سرمایه چیست؟ از آن زمان به بعد پژوهشگران بسیاری تئوری ارائه شده از سوی آنان را به طور تجربی مورد آزمون قرار داده و تئوری های جدیدی نیز مطرح نموده اند که تئوری ترجیحی و تئوری مصالحه از آن جمله می باشند.

قبل از تئوری مودیلیانی و میلر (MM) دیدگاه سنتی حاکم بود. این دیدگاه بر این نظریه استوار بود که می توان با استفاده از اهرم، ارزش شرکت را افزایش داد. این نظریه پیشنهاد می کند شرکت ها به منظور کاهش هزینه سرمایه خود میزان بدهی های خود را افزایش دهند. با این حال با افزایش میزان بدهی ریسک نیز افزایش یافته و در نتیجه بازار نرخ بهره بالاتری را برای بدهی ها مطالبه می نماید. بنابران، بر مبنای این دیدگاه ساختار سرمایه بهینه ای که هزینه سرمایه را حداقل نماید، وجود دارد. (ونهورن 1986)[تصمیم گیری در مورد چگونگی تأمین مالی نقش به سزایی در تغییر ارزش شرکتها دارد و به عنوان چالشی برای مدیران به شمار می رود. یک تأمین مالی مطلوب ارزش شرکت را افزایش می دهد، بر اعتبار مدیر می افزاید، سهامداران را خوشنود نموده و موجب افزایش اعتبار شرکت می گردد.

از طرفی تأمین مالی نامطلوب که موجب خروج جریانات خالص نقدی از شرکت گردد، از ارزش شرکت کاسته و با نارضایتی سهامداران و کاهش اعتماد به مدیر همراه است و حتی ممکن است به ورشکستگی و پایان فعالیت شرکت منجر گردد. چگونگی تأمین‌مالی تأثیر‌مستقیمی بر‌میزان بدهیها و حقوق صاحبان سهام و در نهایت ساختار سرمایه شرکت دارد.

یک‌نگاه خاص یا توجه دقیق به بازار سرمایه مشخص خواهد کرد که آیا شرکت برای تأمین سرمایه باید دست به انتشار سهام بزند یا اینکه باید از راه انتشار اوراق قرضه و گرفتن وام آن را تأمین کند. مدیران فرزانه، به طور معمول در این زمینه سعی نمی کنند تا پرسشهایی کلی و عمومی مطرح سازند، بلکه همواره در پی آن هستند تا برای مسائلی که در شرکت وجود دارد، همانند پرسشهایی که در پی می آید، پاسخهای دقیق و مناسب بیابند :

• چنانچه این شرکت وام بگیرد، خالص صرفه جویی مالیاتی چقدر خواهد شد؟
• چه عوامل نابهنجاری می تواند ساختار سرمایه مطلوب آن شرکت را بر هم بزند و آن را دچار بحرانهای مالی کند ؟ این آشفتگی، نابسامانی یا بحران مالی به چه قیمتی تمام خواهد شد؟
• برای تأمین مالی کدام راه ارزانتر است ؟ اگر چنین راهی وجود دارد، آیا قید و بندهایی هم در کار است؟
• آیا صلاح در این است که شیوه تأمین مالی، با توجه به سیاست کنونی تقسیم سود شرکت تعیین شود؟ (برای مثال، اگر شرکت سیاست تقسیم سود سخاوتمندانه داشته باشد، در این صورت برای رفع نیاز مالی خود احیاناً مجبور می شود که اوراق قرضه یا سهام عادی جدیدی منتشر کند؟)
• آیا هزینه انتشار اوراق بهادار مختلف، متفاوت است ؟ ( البته با توجه به راه های گوناگونی که برای تأمین مالی فرا روی شرکت قرار دارد). (میرز1984)

تصمیمات‌مربوط به‌تأمین مالی‌باید به گونه‌ای اتخاذ گردند که هماهنگ با استراتژیهای سرمایه گذاری شرکت باشد، و نه بالعکس. بنابراین، در این تحقیق فرض بر این است که تصمیمات مربوط به سرمایه گذاری اتخاذ گردیده است و اقلام طرف راست ترازنامه مشخص و معین شده اند.

بنابراین تنها تغییرات اقلام طرف چپ ترازنامه مورد بررسی قرار می گیرند.

                        متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

همراه با تمام ضمائم (پیوست ها) با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است

دانلود مقاله بررسی نقش و عملکرد بازار خوی

اختصاصی از زد فایل دانلود مقاله بررسی نقش و عملکرد بازار خوی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

بیان مسئله
بازار پدیده ای است مربوط به شهر سنتی که در عین حال از ارکان و عوامل اصلی شکل گیری ساختار شهر سنتی بوده است . ( پور احمد ،1376 : 80 ) ودر اکثر شهرهای قدیمی و سنتی ایران دارای قدرت اقتصادی یسیار بالایی بوده تا جایی که ستون فقرات اکثر شهرهای قدیمی و سنتی ایران بازار تلقی می شده و شهرها با توجه هر نقش و وظیفه ای که دارا می باشند نمی توانند دور از فعالیتهای بازرگانی فرار گیرند چرا که حیات اجتماعی انسانها در شهر و ضرورت رفع نیاز آنان هم چنین فعالیتها را ایجاب می کند .
بازار مهم ترین محور ارتباطی و فضای شهری ایرانی در گذشته به شمار می آمده است زیرا بازارهای اصلی و دائمی در هر شهر به طور معمول در امتداد مهم ترین راه و محور شهری که از یک دروازه شروع می شد و تا مرکز شهر ادامه می یافت ، شکل می گرفت ؛ به عبارت دیگر در وهله نخست یک راه اصلی و پرتردد وجود داشت که فضاهای تجاری و گاه تولیدی در کنار آن تشکیل می شدند و به تدریج بازار پدپد می آمد . شکل گیری تدریجی بازار به این علت بود که بیشتر شهرهای ایرانی از توسعه یک روستا پدید می آمدند و تنها تعداد انگشت شماری از شهرها به صورت طراحی شده ساخته می شدند .( سلطانزاده ، 1380 : 20 )
براساس اسناد می توان حدس زد که پیشینة تاریخی بازارها حداقل به چند هزار سال پیش از میلاد می رسد . بازار هرشهر تا اوایل قرن معاصر با سایر فضاهای شهری ارتباطی ارگانیک و منسجم داشت اما از آغاز دوره معاصر و در پی توسعه شهرها و ایجاد خیابانهایی برای دسترسی سواره و تعیین الگوهای سکونت و شهر نشینی ، ارتباط آن با سایر فضاهای شهری به تدریج گسیخته شد .
خصوصیات کالبدی بازارهای دائمی و سر پوشیده به گونه ای بود که فضایی مطلوب و مناسب برای عابران و خریداران پدید می آمد .( سلطانزاده ، 1380 : 45)
با توجه به مسائل مطرح شده ، شهر خوی نیز با سابقه طولانی خود بعنوان یکی از مراکز تجاری مطرح بوده و هست و بازار خوی که در قلب و مرکز شهر واقع شده در طی قرون و اعصار عنصری پر اهمیّت ، دارای وزن اقتصادی در درجه اول سپس دارای نقش های مختلف اجتماعی ، فرهنگی ، مذهبی و سیاسی بوده است.
بنابراین کلیه عوامل در کنار یکدیگر در طول تاریخ دست در دست هم ارتقاء اوضاع اقتصادی و همچنین تنزل تجارت خارجی منطقه را موجب شده که در این میان شهر خوی با قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم ، بعنوان محل اجتماع تجار و بازرگانان داخلی و خارجی و بازار بزرگ آن بعنوان محل استقرار کاروانها و مال التجاره های عظیم بوده است . و در حال حاضر شهر خوی دارای بازاری بزرگ است که در مرکز شهر واقع شده و به محلات مسکونی قدیمی شهر متصل می باشد و کانون اصلی شهر را تشکیل می دهد . تحولات پر شتاب اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی ، و تکنولوژیکی معاصر تغییرات چشمگیری در کارکرد و فضای کالبدی بازارهای سنتی پدید آورده است . بطور یکه علیرغم توسعه جدید شهری از رونق آن کاسته شد ، و در مواردی با کالبدی فرسوده بسوی نابودی و انهدام پیش می روند . امروزه توسعه روز افزون شهرها ، و مشکلات متعدد شهری و عدم برنامه ریزی جامع و یکپارچه شهری و عبور و مرور وسایل نقلیه و ... سبب کاهش فعالیت و کارکرد بازار است .
وجود عناصر جدید التأسیس مانند پاساژ ها و هسته های تجاری مستقل که همجوار با بازار سنتی خوی یک نوع تضاد فکری فرهنگی و بصری را موجب شده است . در یک عبارت می توان گفت منطقه بازار را دچار سردر گمی و نابسامانی فرهنگی نموده است .
با توجه به نابسامانیهایی که در نتیجه از بین رفتن مرکز ثقل و محورفرهنگی – اجتماعی شهرهای سنتی ( بازار ) حاصل می شود سعی می کنیم با بررسی روند پیدایش و اصول حاکم بر بازار به بررسی کیفیت تحولات کارکردی بزرگترین بافت تاریخی ، شهرهای ایران و یکی از بلندترین راسته بازارهای ایران یعنی بازار سنتی شهر خوی ، اصولی را جهت حفظ هویت و احیاء و تداوم کارکردهای آن ارائه نمائیم .

1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق
اگر بازار را به عنوان موجودی زنده در نظر آوریم هر موجود زنده ای علاوه بر اثراتی که بر محیط اطراف خود می گذارد . از آن نیز تأثیر می پذیرد .
همانطور که بازار دارای حوزه نفوذی است که یک نوع رابطه رفت و برگشت متقابل میان آن دو وجود دارد که قابل تعمق و بررسی در زمینه های گوناگون می باشد .
در اکثر شهرهای ایران به خصوص شهرهایی که در مسیر کاروانهای تجاری و بازرگانی قرار داشته اند می توان پدیده بازار را بعنوان قلب شهر یا بافت اصلی شهر نام برد . (پور احمد ، 1376 : 47 )
اهمیت موضوع نقش و عملکرد بازار خوی از جهات گوناگونی مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد
1. این بازار یکی از قطب های تجاری ( هسته تجاری اولیه ) شهر خوی می باشد که تأمین کننده مایحتاج بخش اعظمی از نیازمندیهای ساکنین مناطق مختلف شهر خوی و شهرها و روستاهای اطراف شهر خوی می باشد . و به روشنی می توان این مسئله را از طریق مشاهدان میدانی دریافت نمود .
2. علاوه بر ساختار و کارکرد تجاری بازار وجود تشکیلات فرهنگی و اجتماعی آن و تأثیرات آن را نیز باید در نظر گرفت . فرم و ساختار بازار به عنوان یک عنصر فرهنگی که ریشه در معماری سنتی و فرهنگ مردم منطقه دارد عاملی بسیار مهم و حائز اهمیت است که می توان به آن توجه نمود . همچنین همجواری مشاغل مختلف ( راسته ها ) که موجب تبادل افکار و فرهنگهای مختلف می گردد .
موقعیت مکانی بازرا خوی به گونه ای است که دسترسی به آن از طریق محورهای شمالی – جنوبی شرقی – غربی به راحتی و مقرون به صرفه ترین شکل امکان پذیر است .( می باشد) .
1-3- اهداف تحقیق
در تحقیق حاضر ، به دنبال بررسی تاریخی ، فیزیکی ، عملکردی شهر خوی به طور عمده و بازار شهر به طور اخص می باشیم و به عبارتی ما می خواهیم ، در این تحقیق فرآیند تحولات بازار در گذشته و حال ، در قالب تحولات جغرافیایی بررسی و چگونگی تغییرات کمی و کیفی آن را به خواننده تحقیق ارائه دهیم . همچنین با بررسی نقاط مثبت بازار ( مانند جذب گردشگر ) به دنبال ارائه الگویی مناسب جهت حفظ و احیا ء و با زنده سازی بافت های سنتی بازار و برنامه ریزی برای بهسازی فضاهای شهری می باشیم .

1- 4 سئوالات تحقیق
سئوالاتی که در این رساله مطرح می باشد عبارتند از :
1. آیا نقش شهری و به ویژه نقش منطقه ای بازار خوی کاهش یافته است؟
2. آیا بافت قدیمی و تاریخی بازار به دلایل برخورداری از ارزشهای زیبا شناختی ، تنوع معماری ، تنوع زیست محیطی و عملکردی دارای ارزش حفظ و احیاء هستند ؟

1- 5 فرضیات تحقیق
با توجه به موضوع رساله مورد نظر ، با بررسی و تحلیل در این مورد و با رائه فرضیات مناسب ، امیدوارم بتوانیم نشانگر راهکارهایی بهینه برنامه ریزی شهری در رابطه با احیاء و بهسازی بافت بازار شهر خوی باشیم و امید آن داریم که فرضیات مطروحه و همچنین راهکارها جهت طراحی شهری و معماری جزئیات بافت در نظر گرفته شود . لذا بعنوان پیش فرض ضمن توجه به نکات کلی فوق این فرضیه ها را در ارتباط با مسئله مورد پژوهش مورد توجه و مطالعه قرار می دهیم :
1. به نظر می رسد نقش شهری و به ویژه نقش منطقه ای بازار خوی کاهش یافته است.
2. بافت قدیمی و تاریخی بازار به دلیل برخورداری از ارزشهای زیبا شناختی ، تنوع معماری، تنوع زیست محیطی و عملکردی دارای ارزش حفظ و احیاء هستند .

1-6 پیشینة تحقیق « ادبیات مربوطه »
در گذشته وجود بازار و بازرگانی در یک شهر و یا کشور و سرزمین مستلزم و نمایانگر ایحاد امنیت داخلی و گسترش روابط تجاری – بازرگانی خارجی با سایر ملل می بود . از طرفی وجود بازارها چه در گذشته و چه در زمان حال نشانگر فرهنگ گروههای انسانی ساکن در یک سرزمین می باشد .
شهر خوی نیز با قدمت نسبتاً طولانی خود و قرار گیری بر سر راه تجاری جاده ابریشم به عنوان یکی از مراکز تجاری مهم مطرح بوده و هست . بازار شهر خوی در طول ادوار مختلف تاریخی به عنوان یکی از ارکان مهم و تأثیر گذار شهری بر تحولات اجتماعی و سیاسی و اقتصادی مطرح بوده و می باشد .
در عصر ما نیز به دلیل احساس نیاز فراوان برای درک مفاهیم و ارزشهای مختلف بازار ، افراد و گروههای مختلفی به شیوه ها و روشها مختلف در مورد بازار و مفاهیم آن کار کرده اند که ما می توانیم این منابع و ادبیات تحقیق را به چند دسته اصلی و مهم تقسیم نماییم که در اینجا اشاره مختصری به آن می کنیم :
الف ) منابع مختص و مرتبط با بازار و کارکردهای آن در جهان و ایران که می توان به آثار زیر اشاره نمود :
1. مقالات و کتب محقق معروف آلمانی اویگن ویرث درباره شهرهای شرقی و اسلامی و بویژه بازار آنها از جمله بازار اصفهان و تبریز که بسیار با اهمیت است . که وی معتقد است که بازار تنها سهیل و عنصر متمایز کننده شهر شرقی – اسلامی از سایر شهرهاست .
2. مطالعات محمد شرابی از الجزایر که به زبان آلمانی تحت عنوان « بازار » نوشته شده و بازار در کشورهای اسلامی را مورد پژوهش قرار داده است .
3. مطالعات اروین گروتس باخ آلمانی که در اثر خود تحت عنوان شهر و بازار و جغرافیای شهر در افغانستان ، که شهر و مراکز تجاری و ترکیب اصناف و بازارهای مکاره افغانستان را با روش توصیفی مورد مطالعه قرار داده است . که به عنوان یکی از نمونه های مهم مطالعات روی بازار می توان دانست .
مایکل بوناین که یزد و بازارهای آن و همچنین بازارهای ایرانی را مورد مطالعات گسترده ای قرار داده و با دیدگاه جغرافیایی به شهر و بازار توجه داشته و عامل مذهب را در تعیین مسیر و توسعه فیزیکی بازارهای جوامع ایرانی به عنوان یک عامل تأثیر گذار و مهم مطرح کرده است و جایگاه خاصی را برای آن قائل شده است و بیشتر در مطالعات شهری خصوصاً در مطالعه بازار یزد و شهر یزد به عنوان محیطی و مذهبی در تحلیل جفرافیایی آنها اهمیت و ارزش قائل شده است .
مطالعات انجام شده در داخل کشور پیرامون بازار که مهمترین می توان به آثار کاظم ودیعی پیرامون بازار و بافت نوین شهرها و اسفندیار بیگلری درباره بازارهای ایران پیرامون بازرا کرمان و احمد پور احمد پیرامون بازرا کرمان و کارکردهای آن و همچنین آثار حسین سلطانزاده در مورد بازار های ایران اشاره کرد .
ب ) منابع عمومی بازار و شهر
در این منابع محققان ضمن بررسی ابعاد و عناصر مختلف شهر به موضوع بازار نیز توجه ویژه ای داشته اند . به تعدادی از این منابع به عنوان نمونه اشاره می شود :
1. احمد اشرف از جمله کسانی است که روی بازار پژوهش و تحقیقات فراوانی کرده است . که مقالات و پژوهش های او همچون « موانع تاریخی رشد سرمایه داری در ایران دوره قاجاریه» و« بازار ومساجد در انقلاب اسلامی ایران » و« ویژگیهای تاریخی شهر نشینی در ایران دوره اسلامی» نوشته شده است .
2. محمد منصور فلامکی در کتاب سیری در تجارب مرمت شهری پیرامون کیفیت و شکل گیری شهر بحث کرده است .
3. اسفندیار بیگلری نیز مطالعات مختلفی در مورد بازار در شهرهای ایرانی خصوصاً بازار همدان داشته و می توان وی را اولین کسی دانست که تأثیر عوامل اقلیمی را در ساختمان بازار مورد مطالعه قرار داده است .
4. فرانک هنسون در اثر خود به نام تحولات اقتصادی ایران به شرایط اقتصادی کشور در قرن بیستم پرداخته است .
5. واژه ب - بازار دانشنامه جهان اسلام – زیر نظر مصطفی میرسلیم بنیاد دائرة المعارف اسلامی یکی از کاملترین منابع فارسی ، بازار می باشند . که به ارائة اطلاعات دایره المعارفی در مورد بازار توفیق بسیار یافته اند . اطلاعات غالباً محدود و مختصر بوده لیکن جامعیت بسیار زیادی دارند .
ج) رساله ها و پایان نامه ها و پژوهشها ی مرتبط با بازار
1. پور احمد ، احمد ، « بررسی تحولات کارکردی بازار کرمان » دانشگاه تربیت مدرس ، رسالة دکتری
2. رجبی ، آزیتا ، « مطالعه جغرافیایی بازارهای سنتی – اقماری تهران ( تجریش ، شهر ری » ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ، رساله دکتری .
3. یابنده ، زینب ، « تحلیلی بر روند گسترش و عملکرد بازار شهر رشت » ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی ، رساله کارشناسی ارشد .
4. موسوی، مریم السادات ، « بررسی نقش و عملکرد تجاری بازار تجریش بر روی حوزه نفوذ آن » ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی ، رسالة کارشناسی ارشد .
5. شهرام ، مینویی ، « کاربرد GIS در تحلیل جغرافیایی بازار کرمان » دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی ، رساله کارشناسی ارشد .
6. زنگی آبادی ، علی « جغرافیا و برنامه ریزی شهری کرمان » دانشگاه تربیت مدرس ، مطالعه سیستماتیک روی بازار کرمان انجام داده که ارزش کار وی را بیشتر نموده است .
7. نوروزی ، سیمین ، « شناخت بازارهای سنتی ایران » دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران .
د ) اسناد ، وقفنامه های مربوط به بازار و شهر
معمولاً اسناد تاریخی ووقفنامه ها به عنوان اسناد و منابع مرجع و اصلی برای مطالعه و تحقیقات در مورد بازار و شهر قابل استفاده و توجه می باشند . که از طریق آنها می توان به کارکردهای مختلف بازار در طی قرون و اعصار گذشته دست یافت و اطلاعاتی در آن مورد بدست آورد .
سرقت مال التجاره و اموال اتباع انگلیس در کرمان 1306 ه . ق
عقدنامه احمد خان دنبلی 1171 ه . ق
سوء استفاده امین الدوله از مالیه خوی 1299 ه . ق
اعلان ورود مال التجاره به تبریز 1314 ه . ق
قانون تجارت 1303 ه . ق
کمک کسبه جهت روشنایی بازار تهران 1328 ه . ق
گزارشات شهربانی راجع به تعطیلی بازاروتحصن مردم تلگرافخانه برای موضوع نان
در تهران 1336 ه . ق
1- 7 قلمرو مکانی – زمانی تحقیق
در تحقیق حاضر ، بازار مرکزی شهر خوی ، وبازارچه ها و مراکز تجاری پراکنده در سطح شهر خوی مورد مطالعه قرار می گیرد . به بررسی وضع موجود بازار شهر خوی خواهیم پرداخت و اجزاء ، عوامل و عناصر مختلف موجود در بازار شهر و روند تحولات بوجود آمده را مورد ارزیابی قرار خواهیم داد .
در واقع حوزه مطالعاتی و تحقیقاتی پایان نامه حاضر ، در مرکز شهر و بافت قدیم شهر خوی که بازار در آن بافت قرار دارد می باشد . و قلمرو مکانی تحقیق این پایان نامه بازار خوی می باشد . قلمرو موضوعی این پایان نامه نیز بررسی نقش و عملکرد بازار خوی می باشد .
اطلاعات زمانی تحقیق شامل اطلاعات مربوط به شهر خوی در دوره های زمانی مختلف به ویژه اطلاعات به دست آمده از سر شماریهای عمومی نفوس و مسکن در مقاطع 1375 – 1335 می باشد همچنین اطلاعات اولیه سر شماری 1387 از فرمانداری و نیز اطلاعات مربوط به بازار مربوط به مقطع زمانی 1387 ، که از طریق بررسیهای میدانی نگارنده در سال 1387 جمع آوری گردیده است .

1- 8 مراحل و روش تحقیق
مراحل تحقیق به طور اخص شامل سه بخش کلی زیر می باشد :
1. تحقیق توصیفی : در این مرحله سعی شده است با استفاده از منابع کتابخانه ای و مکتوب و روشهای آماری اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق جمع آوری و تهیه شود . که در این میان از کتابخانه های دانشگاه های مختلف و کتابخانه میراث فرهنگی ، وزارت اقتصاد و دارایی و مجمع امور صنفی خوی استفاده گردید .
2. تحقیق میدانی : در این مرحله با توجه به فرضیات تحقیق با روش هایی همچون مصاحبه ، مشاهده و توزیع پرسشنامه اطلاعات مورد نیاز جمع آوری گردیده است . البته بیشترین اطلاعات جمع آوری شده در این مرحله بر اساس پرسشنامه ها به دست آمده است . برای جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه ها به دلیل بالا بودن تعداد جامعه از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده است .
3. تحلیل سیستمی : در این مرحله با استفاده از منابع کتابخانه ای و اطلاعات میدانی و استفاده از تحلیل سیستمی به برقراری ارتباط بین عوامل مختلف پرداخته و موضوعات مورد بحث به تجزیه و تحلیل کشیده شده است . برای تجزیه و تحلیل برخی از اطلاعات از نرم افزار Excel استفاده شده است . همچنین از نرم افزار های GIS و ائوکد برای تهیه نقشه های تحقیق استفاده شده است و در نهایت یک نتیجه گیری منطقی بدست آمده و بر اساس آن و شناختی که در مراحل قبلی شکل گرفته است به ارائه پیشنهادات پرداخته شده است .

1-9 - محدودیت ها و مشکلات تحقیق
1. کمبود و اطلاعات دقیق در زمینه بازار .
2. عدم دسترسی به نقشه مدون از بازار
3. عدم همکاری بعضی از مدیران شهری و سازمانها در ارائه آمار و اطلاعات موجود و مورد نیاز تحقیق
4. هزینه بالای خرید آمار و اطلاعات و انجام تحقیق .
5. وجود زمان کم برای انجام یک تحقیق کامل و بنیادی .

1- 10 تعریف واژه بازار
بازار به معنی محل خرید و فروش و عرضه کالا است . واژه بازار بسیار کهن است و در برخی از زبان های کهن ایرانی وجود داشته است . بازار در فارسی میانه به صورت وازار و باترکیب هایی مانند وازارگ ( بازاری ) و وازارگاه ( بازرگان ) به کار می رفته ؛ و در پارتی به صورت واژار مورد استفاده قرار گرفته است ( سلطانزاده ، 1380 : 11 )
اساساً برای شناسایی و بررسی عناصر سه گانه نقش ، عملکرد و رفتار بازار ، ابتدا باید محدوده بازار تعریف شود در غیر اینصورت بحث پیرامون اجزاء و عناصر بازار بی معنی خواهد بود .
در هر کار تحقیقاتی ، ابتدا باید موضوعی که در اطراف آن تحقیق می شود بدقت تعریف شود . شناسایی عناصر بازار و نحوه ارتباط آنها میسر نیست مگر آنکه در ابتدا خود بازار تعریف شود .
بازار کلمه ای است بسیار قدیمی که ابتدا « واچار » تلفظ می شد و سپس به مرور زمان به بازار تغییر یافت . این کلمه ریشه فارسی دارد ، در اغلب زبانهای جهان ه کار رفته است . بازار علاوه بر داشتن نقش خرید و فروش ، محل تفریح ، قطب سیاست و مرکز اجتماع مردم نیز بوده است . ( پور احمد ، 1376 : 58 )
در فرهنگ دهخدا پیرامون بازار آمده است :
بازار در پهلوی واکار در پارسی باستان آباکاری بمعنی محل اجتماع در گیلکی و نطنزی واکار به سمنانی وازهار به سنگسری وزر بازار محل خرید و فروش کالا و خوراک و پوشاک ، لغت فرانسه ، بازار از پرتغالی گرفته شده و پرتغالیان نیز از ایرانیان گرفته اند ،
اعراب در آن تصرف کرده الف را بیا بدل کرده بیزار گفته و بیا زره بر آن جمع بسته اند . همچنین دورسته از دکانهای بسیار در برابر یکدیگر که غالباً سقفی آن دو رسته را به یکدیگر می پیوندد ، میدان دادو ستد ، کوی سوداگران ، مغازه دکان ، بازار . ( دهخدا ، فرهنگ دهخدا حرف ب : 3348 )
با توجه به مسائلی که ذکر شد ، به برخی از تعاریف که در کتب گوناگون اقتصادی آورده شده است می پردازیم :
1. بازار مجموعه ای است از افراد ، که برخی از آنان در پی خرید و برخی در پی فروش یک کالا یا خدمت ویژه هستند ، بنابراین برای هر کالا یا خدمتی که خرید و فروش شود یک بازار وجود دارد .
2. یک بازار در اقتصاد پولی وظیفه دارد خریداران و فروشندگانی که می خواهند کالا و پولشان را مبادله کنند . گردهم بیاورد افرادی که با همدیگر نقش اصلی را در تعیین قیمتها و مقادیر بازی
می کنند .
3. بازار مکان و موقعیتی است که در ان خریداران و فروشندگان کالاها ، خدمان و منابع را خرید و فروش می کنند برای هر کالا ، خدمات یا منبعی که در اقتصاد خرید و فروش می شود بازاری وجود دارد .
4. بازار محلی است که در آن به خرید وفروش و عرضه کالا ، خدمات و منبعی می پردازند. برای هر کالا ، منبع یا خدمات بازاری وجود دارد . که در آن رفتار عرضه کنندگان و تقاضا کنندگان در تقابل قرار می گیرند .
5. واژه بازار دلالت دارد بر وضعیتی که در آن یک کالا در محلی که برای فروش عرضه شده است تقاضا داشته باشد . بنابراین حتی اگر فقط یک خریدار و با یک فروشنده وجود داشته باشد بازاری هست مشروط به اینکه خریدار بتواند از فروشنده خرید کند .
6. بازار عبارت است از شبکه روابط بین مبادله کنندگان یا تمرکز سازمان یافته بر خورد عرضه و تقاضای مربوط به کالاها و خدمات معین است .
شاید نتوان هیچکدام از تعاریف بالا را به تنهایی بعنوان تعریف معیار پذیرفت چرا که باز هرکدام از آنها به مفهوم خاص از بازار تکیه دارند . ( غلامی رنانی ، 1376 :18 )
از نظر علم اقتصاد بازار عبارت است از محل معین و یا افرادیکه برای خریدو فروش جنس معین با یکدیگر تماس پیدا کرده و در نتیجه مبادلات آنها در زمان واحد و به قیمت معین انجام می گیرد . گاهی اوقات نام بازار به مجموع عرضه ها – تقاضا ها اطلاق می شود مثلاً در بازار بورس کالاها گویند فلان شرکت بازار خوبی دارد به این معنی که در بورس عرضه و تقاضای آن برگ بها دار یا سهام زیاد است و یا معاملات زیادی روی آن سهم انجام می گیرد . ( شیبانی ، 1356 :17 )
منظور ما از بازار به گفته ویرث ، Wirth)) مرکز اصلی اقتصادی شهر شرقی و بخش ویژه فعالیتهای کسب و کار سنتی است که اغلب در مرکز شهر قرار دارد . ( مجله قرن ،1975 : 45 تا 94 )
در تعریف بازار به دو جنبه مهم آن باید توجه کرد .اول آنکه بازار فضای باز ( ساخته نشده ) یا کالبدی برای دادو ستد و بازرگانی بوده است و دوم ، محل تجمع و رفت و آمد مردم به عبارتی مسیر شاهراهی و فضای ارتباطی – اجتماعی شهرها و روستاها بوده است . در حقیقت ، بازار ها فقط فضای کالبدی و ساخته شده برای تجارت نبوده ، بلکه در کنار آن محل تجمع و تشکل و تبادل اطلاعات و اخبار و محل برخوردهای سیاسی و اجتماعی نیز بوده است . ( رجبی ، آزیتا ، 1386 : 18 )

2-1 تئوریها و نظریه های تحقیق
2-1-1 نظریه اقتصادی : شهر بعنوان یک بازار
در نظریه های اقتصادی ، شهر مرکز مبادله کالا و کانون اصلی تجارت شناخته می شود . شهر بعنوان مرکز یک ناحیه جغرافیایی باعث می شود مبادلات تجاری در داخل ناحیه همواره در مرکز آن صورت می گیرد و تجارت راه دور نیز در آن متمرکز می شود . در این نظریه شهر کانون برخورد مسیرهای تجاری بشمار می آید که در بخش بازار این مسیرها به هم می رسند برای حفظ ثروت شهر و امنیت تجاری آن ، اطراف شهر برج و بارو می سازند تا دفاع از آن امکان پذیر شود . بازارها که به مثابه قلب و مرکز شهرها محسوب می گردند روح حیات و جریان زندگی را در کالبد شهرها دمیده و در واقع تداوم بخش حیات شهرها محسوب می شوند . در حقیقت شهر بدون بازار غیر قابل تصور بوده و معنایی ندارد . بازارها همواره در رشد و توسعه یک شهر و حتی در زوال و نابودی آن نقشهای عمده ای داشتند . در شهر آرایش ویژه ای از فعالیتها و کالاها بوجود می آید . در بعضی از شهرها تحرک اجتماعی برای هر فرد امکانپذیر است بر خلاف حوزه های روستایی که در آنها تحرک اجتماعی و امکانات فردی محدود است . شهرها ، بازارهای ناحیه و محل مبادله کالاها و فراورده های روستائی ناحیه بشمار می روند و ارتباط روستائیان منطقه نفوذ خود را بطور روزانه یا هفتگی و فصلی بر قرار می سازند و به نظر عده ای از محققان ، شهر ، حافظ و تأمین کننده اقتصاد پویا و پر تنوع روستاها است .
در این نظر ، توسعه کشاورزی تحت تأثیر رشد و توسعه شهری قرار می گیرد .
بدینسان که با کشاورزی ، هم مواد غذایی مورد نیاز شهر تأمین می شود و هم مواد اولیه و خام کارگاهها و صنایع تولیدی شهر فراهم می آید . این نظریه را نه تنها به زمان گذشته بلکه به زمان ما نیز تعمیم می دهند .
بطور کلی دادو ستد در پیدایش شهر نشینی نقش مهمی را ایفا نموده و علت وجودی برخی از شهرها را می توان در عامل فوق جستجو نمود . این موضوع بویژه در دوره های مختلف تاریخی یکی از عوامل اصلی علت وجودی شهرها شناخته شده است یعنی در قرون گذشته یکی از علل عمده ایجاد و گسترش شهرها ، همان مسئله تجارت و بازرگانی بوده است که بازار کانون اصلی و اساسی این نوع فعالیتها بشمار می رفت . ( شکویی ، 1373 : 143 )
2-1-2 – نظریه رابرت دیکنسون ( نظریه ساخت عمومی شهرها )
رابرت دیکنسون جغرافیدان انگلیسی ، شهر را در مقیاس کلی می نگرد و هر شهر را به 4 منطقه تقسیم می کند :
1. منطقه مرکزی : در این منطقه ، مرکز شهر و بخش قدیمی آن قرار گرفته است و در آن حداکثر تراکم از لحاظ جا و فضا مشاهده می شود زیرا مرکز اصلی شبکه های وسایل ارتباطی است . با اشغال عمودی و افقی و جانبی ، ساختمانهای منطقه مرکزی گسترش می یابد و باعث تراکم ترافیک می گردد . در این منطقه ، خرده فروشی ، عمده فروشی ، بخش اداری ، و بخش تجاری ، همچنین بازارها ، هتلها و بخش مسکونی برای طبقه ممتاز و ثروتمند و طبقة فقیر و کم در آمد مانند قطبهای جاذب عمل می کنند .
2. منطقه میانی : طرحهای شهری در این منطقه به صورت نسبتاً کاملی اجرا شده است که طرز خیابان بندی و عرضی خیابانها نمونه ای از این طرحهاست . این منطقه یک منطقه مسکونی است و تراکم واحدهای مسکونی در آن بسیار زیاد است منطقه میانی شهرها بدلایل مختلف ، منطقه در حال تحول و منطقه رو به پژمردگی نامیده می شود .
3. منطقه بیرونی : این منطقه ، منطقه ای باز و دارای فضای وسیع و پارکهای عمومی است از این رو تراکم کمتری را نشان می دهد . در این منطقه ، با توجه به اعتبار اجتماعی مردم ، آپارتمانها و ساختمانهای چند طبقه ای ایجاد می شود که بهترین مکان برای سکونت یا انتقال و تأسیس شرکتها ، سازمانهای تجاری و باشگاهها به شمار می رود .
4. حاشیه شهر یا مرزهای دهشهر : به منطقه بیرونی حومه های شهری گفته می شود که در آن سوی مرزهای اداری شهر واقع شده است و یک حوزه وسیع روستایی بشمار می آید . در منطقه بیرونی ، مزارع و جنگلها بر چشم اندازهای منطقه مسلط است . با توسعه شهر مناطق مسکونی به سوی منطقه بیرونی گسترش می یابد و صنایع جدید و دیگر فعالیتهای شهری در اطراف شهرکها یا روستاهای موجود متمرکز می شود . ( شکویی ، 1373 : 527 )
نکته ای که باید درباره نظریه های مکان یابی و ساختار شهری ذکر شود این است که تمام آنها بر اصول مکانیسم بازار مبتنی است بعبارت دیگر ، با قبول اصول مکانیسم بازار شروع به بررسی مکان یابی واحد های تولیدی و خانواده ها می کنند .
2-1-3 – نظریه ارنست برگس ( ساخت شهر بصورت دوایر متحدالمرکز )
او معتقد است در ابتدای پیدایش شهر ، همه فعالیتهای تجاری و صنعتی ، همچنین منطقة واحدهای مسکونی در داخل دایره اول بوجود می آید . با گذشت زمان و توسعة تدریجی شهر ، دایرة اولی را دایرة دیگری احاطه می کند ؛ زیرا مردم با افزایش فعالیتهای بازرگانی ، عمده فروشی خرده فروشی و مراکز حمل ونقل ، همچنین ایجاد هتلها ، سینماها و مراکز تفریحی ، ناگزیر به منطقة دیگری که در داخل دایره دوم قرار دارد نقل مکان می کنند ، سپس با توسعه شهر و فعالیتهای وابسته به آن ، جا برای ساکنان منطقة دوم تنگ می شود و آنها واحدهای مسکونی خود را در منطقة سوم انتخاب می کنند . پیرامون منطقة سوم ، منطقة چهارمی تشکیل می شود که واحدهای مسکونی طبقة پر در آمد شهری در آن قرار گرفته است و در نهایت در بیرون این منطقه : دایره ، محل سکونت افرادی است که برای انجام دادن کارهای روزانه و اشتغال به مرکز شهر عزیمت می کنند .
به بیان دیگر ، او معتقد است هر شهر به پنج منطقه تقسیم می شود ، غیر از مرکز اصلی شهر که در این منطقه ناحیه عمده – فروشی ، دومین منطقه ، ناحیه گذر که در آن ترکیبی از خانواده های کم در آمد و محله های زاغه نشین و بسیاری از فعالیتهای تجاری منطقه سوم محل اسکان خانواده های کم در آمد متوسط ، منطقة چهارم اسکان خانواده های پر در آمد و بالاخره ، منطقه آخر حومه می باشد . ( شکویی ، 1373 : 509 – 512 )
2-1-4- نظریه مکان مرکزی والتر کریستالر
یکی از علمی ترین ساخت سکونتگاهها که در بیشتر موارد ، برنامه های توسعة اجتماعی – اقتصادی کشور ها و نواحی را تحت تأثیر قرار داده است ، نظریه مکان مرکزی والتر کریستالر ( 1893 – 1969 ) است که برای اولین بار در کتاب او با عنوان مکانهای مرکزی در جنوب آلمان چاپ 1933 طرح شده است . مرکزیت در مفاهیم آماری عبارت از « نیروی جاذبه » یا « اهمیت » مراکز مسکونی است و معمولاً بر حسب اندازة جمعیت یا وسعت مراکز مسکونی بیان می گردد . لیکن در تئوری کلاسیک مکان مرکزی « مرکزیت » بر حسب کمیت و کیفیت خدمات و کارکردهای مختلفی که ارائه می دهد ، بیان می گردد . کریستالر معتقد است که مرکزیت انعکاس جدی « قدرت جاذبه » یا « اهمیت کارکردی یک مکان نسبت به مکانهای دیگر » می باشد . کارکرد اصلی مکان مرکزی ، ارائه کالا و خدمات به سکونتگاههایی و نواحی که فراتر از حول وحوش خود قرار دارند ، می باشد . مکان مرکزی بنا بر فرضیات کریستالر در مرکز منطقه قرار دارد . به این ترتیب مکانهای مرکزی را بر اساس تعداد . انواع کارکردهایی که دارند و به جمعیتی که سرویس می دهند در گروههای سلسله مراتبی چند می توان دسته بندی کرد این مفهوم می رساند که مکانهای مرکزی از لحاظ اهمیت متفاوت می باشند . مکانهای مرکزی رده بالاتر تعداد قابل ملاحظه ای از کارکردهای سطح بالاتر را در بردارند و حوزه ای وسیعتر و جمعیت بیشتری را سرویس می دهند . در حالی که مکانهای مرکزی رده یا بیشتر کارکردهای محدودتری را که از لحاظ اهمیت در درجات پایین قرار دارند ، دارا هستند و نتیجه آنکه حوزه کوجکتری را تحت پوشش قرار می دهند .
کریستالر برای طرح فرضیه هایش و تعمیم داده قواعد فضایی ، اساس ظریه به خود را در مجموعه ای از فرضیات قرار داده است که یکی از این فرضها عبارتست از :
مصرف کنندگان به نزدیکترین مکان مرکزی که کالا و خدمات مورد نیاز آنان را ارائه می دهد مراجعه می کنند یعنی مصرف کنندگان حداقل مسافت را برای دریافت کالا و خدمات می پیمایند .
در نظریه کریستالر ، عامل هزینه حمل و نقل و آمد و شد برای خرید کالا و خدمات ، از موارد تعیین کننده محسوب می شود بنابراین تکنولوژی حمل ونقل نیز به نحوی شکل گیری نظام سلسله مراتبی را تحت تأثیر قرار می دهد ؛ بدین سان که با حمل و نقل سریع و ارزان ممکن است مصرف کنندگان کالا و خدمات از مراجعه به مراکز کوچکتر منصرف شوند و به مراکز بزرگتر و تخصصی تر مراجعه کنند تا به کالا ها و خدمات بهتر و تخصصی تر دست یابند .
مفهوم آستانه در کارکردهای مکان مرکزی عبارت است از حداقل سطح تقاضا نسبت به حمایت از یک فعالیت اقتصادی ؛ به عبارت دیگر آستانه ، حداقل میزان نفوذ بازار است که در آن بخش ، یک مکان ، ناتوان از عرضه کالای مرکزی است . بنابراین حوزه نفوذ بازار برای فروش کالا و عرضه خدمات ، حداکثر فاصله ای است که یک مصرف کننده ، تمایل به طی آن دارد تا کالا و خدمات مورد نیاز خود را با قیمت معین از مکان مرکزی تهیه کند . ( شکوئی ، 1373 : 379- 394 )
همانطور که از توضیحات فوق بر می آید نظریه « مکان مرکزی » در بیشتر شاخه های جغرافیایی انسانی – فرهنگی تأثیرات عمیق علمی داشته است و به طور عمده در رابطه با فعالیتهای تجاری و سیاستهای سلسله مراتبی شهرها و روستاها مثل بازار و حوزة نفوذ آن حمل و نقل و توزیع کالاها کاربرد دارد . اهمیت طرح در مطالعات روابط شهری و روستایی خصوصاً در کشورهایی نظیر ایران که دارای اقتصادی نیمه کشاورزی هستند بیشتر آشکار است . ( پاپلی یزدی ، محمد حسین ، رجبی سناجردی ، حسن ، 1382 : 195 )
2-1-5 - نظریه گوستا و جووانی
وی معمار و نویسنده ایتالیایی است که از سال 1873 تا 1947 میلادی می زیسته در سال 1925 ارپاست کمیته حفظ آثار هنری و تاریخی ایتالیا را بر عهده داشته و در تهیه منشور آتن نقش مهمی داشته است .
جووانی که در حیطه بهسازی و نوسازی کار کرده است . ، معتقد است بناها به دو دسته تقسیم می شوند : بناهای زنده و بناهای مرده .
بناهای مرده : آن دسته از بناها را شامل می شد که بعلت دوری آنها از دوره ما و قدمت فقط اهمیت تاریخی دارد اینگونه مجموعه ها و بناها را محترم می شماریم و نگهداری می کنیم زیرا شاهدی از تمدن دوران گذشته هستند . ( مثل تخت جمشید )
بناهای زنده : بناهائی که نزدیکتر به ما هستند و می توان بناهائی از قرو.ن وسطی به این طرف را جزء این دسته قرار داد که معمولاً دارای نقش و کارکرد بوده و نگهداری آنها آسانتر می باشد و اگر عملکرد آنها از بین رفته باشد ما وظیفه داریم آنها را احیاء کنیم و به آنها کارکردهای اولیه شان را بازگردانیم و یا عملکردی نزدیک به آنچه داشته اند به آنها بدهیم تا عمل احیاء و نگهداری ، مثبت باشد و دلیلی در مقابل زحمات ما چه مادی و چه معنوی وجود داشته باشد . ( فلامکی ، 1374 : 21 )

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   175 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید